Amortyzacja



Podatkowa



Bilansowa



Przepisy podatkowe dotyczące amortyzacji
pozostawiają firmom możliwość wyboru
stosowanych metod i stawek.



Regulacje dotyczące amortyzacji zawarte są w
art. 22a
– 22o ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku
dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000
r. nr 14, poz. 176 z późn. zm. – dalej ustawa o PIT)
oraz art. 16a – 16m ustawy z dnia 15 lutego 1992
r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j.
Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Okresy rozliczeniowe



Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości

początkowej środków trwałych lub wartości

niematerialnych i prawnych, począwszy od

pierwszego miesiąca następującego po

miesiącu, w którym ten środek lub wartość

wprowadzono do ewidencji.



Zakończenie naliczania amortyzacji następuje w

miesiącu, w którym następuje zrównanie sumy

odpisów amortyzacyjnych z wartością

początkową lub w którym środek trwały postawiono

w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór.



Podatnicy mogą dokonywać odpisów

amortyzacyjnych w równych ratach co miesiąc albo

w równych ratach co kwartał, albo

jednorazowo na koniec roku podatkowego.

Jakich zmian w zasadach amortyzacji
można dokonać z początkiem roku?



Amortyzacja stanowi istotną pozycję w kosztach

podatkowych. Zmiana stawki daje możliwość

„przesuwania” tych kosztów.



Stosownie do treści art. 22i ust. 5 updof i art. 16i ust. 5

updop, podatnicy mogą obniżać podane w Wykazie

stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych

środków trwałych. Taka możliwość powinna być wzięta

pod uwagę np. przez podatników, którzy chcą wykazać

wyższy dochód, aby rozliczyć straty z lat ubiegłych.



Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca

następującego po miesiącu, w którym środek trwały

został wprowadzony do ewidencji środków trwałych

oraz wartości niematerialnych i prawnych, albo od

pierwszego miesiąca każdego następnego roku

podatkowego.

Zmiana częstotliwości dokonywania odpisów
amortyzacyjnych



Podatnicy powinni też pamiętać o wynikającej

z art. 22h ust. 4 updof oraz art. 16h ust. 4 updop

możliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych

raz na kwartał lub jednorazowo na koniec roku.

Zasada ta obowiązuje zarówno przy amortyzacji

metodą liniową, jak i degresywną.



Ustawy podatkowe nie zabraniają zmiany

częstotliwości dokonywania odpisów

amortyzacyjnych w stosunku do zasad

stosowanych w poprzednim roku. Nie ma więc

przeszkód, aby w jednym roku podatkowym

dokonywać odpisów np. co miesiąc, a w drugim co

kwartał lub jednorazowo na koniec roku.

Podatkowa definicja środka
trwałego

Są to stanowiące własność lub współwłasność

podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym

zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu

przyjęcia do używania:



• budowle, budynki oraz lokale będące odrębną

własnością,



• maszyny, urządzenia i środki transportu,



• inne przedmioty



– o przewidywanym okresie używania dłuższym niż

rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby

związane z prowadzoną przez niego działalnością

gospodarczą albo oddane do używania na podstawie

umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.

Środki trwałe podatkowo

Amortyzacji podlegają również niezależnie od

przewidywanego okresu używania:



przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach

trwałych,



budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie,



składniki majątku niestanowiące własności

podatnika, ale spełniające pozostałe przesłanki do

uznania ich za środki trwałe, wykorzystywane przez

niego na potrzeby związane z prowadzoną

działalnością na podstawie umowy leasingu

finansowego.

Definicji środków trwałych nie
odpowiadają:

obiekty o przewidywanym okresie ekonomicznej

przydatności dla jednostki krótszym niż rok,



obiekty nabyte, które będą nadawały się do

używania dopiero po dokonaniu ich remontu lub

uzupełnieniu

o brakujące części, względnie ulepszeniu; są to

środki trwałe (inwestycje) w budowie,



obiekty postawione w stan likwidacji, nawet jeżeli

nadal istnieją fizycznie (ujmowane są wtedy

wyłącznie w ewidencji pozabilansowej),



składniki majątkowe nabyte lub wytworzone -

mające cechy środków trwałych - ale przeznaczone

do sprzedaży; są to wyroby gotowe lub towary.

Amortyzacja podatkowa

Odmiennie niż w uar, w myśl przepisów podatkowych, do

środków trwałych:



nie zalicza się:



spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz

spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu

mieszkaniowego; są to z punktu widzenia prawa

podatkowego nadal wartości niematerialne i prawne,



prawa wieczystego użytkowania gruntów; ustawy

podatkowe nie określają sposobu jego kwalifikacji, a

jedynie stanowią, że amortyzacja tego prawa nie jest

kosztem uzyskania przychodu,



inwentarza żywego,



obiektów przyjętych przez korzystającego w leasing

finansowy, jeżeli podatkowo ma on charakter najmu,

dzierżawy lub leasingu operacyjnego.

KŚT



0 - "Grunty",



l - "Budynki i lokale",



2 - "Obiekty inżynierii lądowej i wodnej",



3 - " Kotły i maszyny energetyczne",



4 - "Maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego

zastosowania",



5 - "Specjalne maszyny, urządzenia i aparaty",



6 - "Urządzenia techniczne",



7 - "Środki transportu",



8 - "Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie",



9 - "Inwentarz żywy".

Metody amortyzacji



Liniowa



Degresywna



Progresywna



Naturalna



Przyspieszona

Metody amortyzacji podatkowej



Liniowa



Degresywna



Jednorazowa



Przyspieszona

Podatnicy dokonują wyboru jednej z metod

amortyzacji dla poszczególnych środków trwałych

przed rozpoczęciem ich amortyzacji.
Wybraną metodę stosuje się do pełnego
zamortyzowania danego środka trwałego.

Wybór metody zależy od:

Przy ustalaniu rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się

okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego,

względnie prawa, na który wpływają w szczególności:



liczba zmian, na których pracuje środek trwały,



tempo postępu ekonomiczno-technicznego,



wydajność środka trwałego, mierzona liczbą godzin jego

pracy lub liczbą wytworzonych produktów, albo innym

właściwym miernikiem,



prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka

trwałego lub prawa,



przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej

pozostałości środka trwałego.

Jednorazowa amortyzacja



Składniki majątku o wartości początkowej

nieprzekraczającej 3500 zł.
Trzy sposoby postępowania:



- możliwe jest nie dokonywanie odpisów

amortyzacyjnych,



- możliwe jest dokonanie jednorazowego odpisu

amortyzacyjnego w miesiącu oddania do używania

środka trwałego albo w miesiącu następnym,



- możliwe jest dokonanie amortyzacji na zasadach

ogólnych.

Istota metod



Metoda liniowa stanowi rozwiązanie podstawowe.

Polega ona na tym, że odpisów amortyzacyjnych

dokonuje się od wartości początkowej

poszczególnych środków trwałych w równych

ratach miesięcznych lub kwartalnych albo

jednorazowo na koniec roku podatkowego.

Podstawą odpisów są stawki procentowe określone

w Wykazie Rocznych Stawek Amortyzacyjnych oraz

ewentualnie ustalone przez jednostkę własne

stawki amortyzacyjne. Metoda liniowa zapewnia

równomierne rozłożenie amortyzacji w czasie.

Istota metod



Przy metodzie degresywnej odpisy amortyzacyjne są

najwyższe w początkowych latach używania środka

trwałego i stopniowo maleją. Do momentu, a ściślej od

początku roku podatkowego, gdy wysokość

dokonywanych metodą degresywną odpisów

amortyzacyjnych byłaby niższa od ich wysokości, jaka

byłaby w razie stosowania metody liniowej, przechodzi

się na metodę liniową.



Metoda degresywna może być stosowana tylko do

amortyzacji maszyn i urządzeń zaliczanych do grup 3-

6

i 8 oraz do środków transportu, z wyjątkiem

samochodów osobowych i innych samochodów o

dopuszczalnej ładowności nieprzekraczającej 500 kg

Metoda przyspieszona



W lutym 2004 r. jednostka zakupiła fabrycznie nową

maszynę do robót budowlanych o wartości 120 000

zł.



Stawka amortyzacyjna dla tego środka trwałego

wynosi 20% (KŚT 581). Jednostka może zaliczyć do

kosztów odpis amortyzacyjny w wysokości 30%

wartości początkowej maszyny - to jest 36 000 zł

(30% od 120000 zł).

Metoda przyspieszona



Zastosowanie metody degresywnej pozwoliłoby jednak na

dokonanie wyższego odpisu amortyzacyjnego, bowiem

stawka amortyzacyjna 20%, podwyższona o współczynnik

2,0, równa się 40% (a nie 30%). W rezultacie koszty

amortyzacji wyniosłyby - licząc od marca 2004 r. - 40 000 zł

(roczna amortyzacja 48 000 zł : 12 x 10 miesięcy).



Co więcej - jednostka może w takim przypadku naliczyć

odpis amortyzacyjny przy zastosowaniu stawki z wykazu

podwyższonej o współczynnik 3,0, co daje 60%. Od

momentu wprowadzenia środka trwałego do ewidencji (luty

2004 r.) do końca roku pozostaje jeszcze 10 pełnych

miesięcy; a zatem roczna amortyzacja wyniesie 60 000 zł

(roczna amortyzacja 60% od 120 000 zł, tj. 72 000 zł : 12 x

10 miesięcy).

Metoda przyspieszona



Gdyby jednak maszynę tę nabyto w październiku a

nie w lutym, rachunek byłby następujący: odpis 30%

= 36 000 zł.



Odpis 40% przy zastosowaniu do stawki

współczynnika 2,0 za 2 miesiące (XI i XII) (48000:

12) x 2 = 8000 zł. Nawet dopuszczone w takim

przypadku zastosowanie współczynnika 3,0 (72 000:

12 x 2 miesiące) = 12 000 nie byłoby korzystne.



Lepiej opłaca się dokonać odpisu 30%.

Stawki amortyzacji



podstawowe,



podwyższone,



obniżone,



indywidualne.

Stawki podwyższone



Można podwyższyć stawki podstawowe jeżeli
środki trwałe są pod ciągłym działaniem par
wodnych, nagłych zmian temperatur, szkodliwych
środków chemicznych, które wydzielając się w
procesie produkcji powodują przyspieszenie
zużycia wskazanego obiektu.

Stawki obniżone



Podatnicy mogą obniżać podane w wykazie stawki

dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany

stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w

którym środki te zostały wprowadzone do

ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego

następnego roku podatkowego.

Stawki indywidualne



Ustala się dla używanych.



Stawkę ustala się:
100% / przewidywany okres używania środka

Minimalny okres amortyzacji został uzależniony

od rodzaju środka trwałego oraz jego wartości.

Stawki indywidualne

W przypadku środków trwałych zaliczonych do grupy

3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych okres

amortyzacji nie może być krótszy niż:



• 24 miesiące – gdy ich wartość początkowa nie

przekracza 25 000 zł,



• 36 miesięcy – gdy ich wartość początkowa jest

wyższa od 25 000 zł i nie przekracza 50 000 zł,



• 60 miesięcy – w pozostałych przypadkach.
Dla ulepszonych i używanych środków transportu

minimalny okres amortyzacji wynosi 30 miesięcy.

Oznacza to, że podatnicy mogą stosować amortyzację

liniową przy zastosowaniu stawki 40 proc.

Ulepszenie środków trwałych

Następuje wówczas, gdy spełnione są równolegle dwa

warunki:



środek trwały został poddany modernizacji, adaptacji,

przebudowie, rozbudowie lub rekonstrukcji,



wartość użytkowa obiektu w rezultacie tych robót jest

wyższa od posiadanej w momencie oddania go do

używania; wzrost wartości użytkowej mierzy się w

szczególności okresem używania obiektu, zdolnością

wytwórczą (wydajnością), obniżeniem kosztów jego

eksploatacji, poprawą jakości produktów uzyskiwanych

z obiektu, zmniejszeniem zanieczyszczeń środowiska,

poprawą warunków bezpieczeństwa i ochroną pracy.

Ulepszenie środków trwałych



O tym, kiedy mamy do czynienia z ulepszeniem środka

trwałego mówi art. 22g ust. 17 updof i art. 16g ust. 13

updop. Z przepisów tych wynika, że ulepszenie może mieć

postać przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub

modernizacji. Ponadto nakłady na środek trwały powodują

jego ulepszenie, jeżeli spełniają następujące przesłanki:



suma poniesionych w ciągu roku wydatków przekracza

3.500 zł,



wydatki te powodują wzrost wartości użytkowej w stosunku

do wartości z dnia przyjęcia środka trwałego do używania,

mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością

wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą

ulepszonego środka trwałego i kosztami jego eksploatacji.

Ulepszenie środków trwałych



Ministerstwo Finansów w piśmie z dnia 13 marca 1995 r., nr PO 3/722-

160/94 wyjaśniło, że:



przebudową jest zmiana (poprawienie) struktury wewnętrznej istniejącego

stanu środka trwałego,



rozbudową jest powiększenie (rozszerzenie) składników majątkowych,

w szczególności budynków i budowli, linii technologicznych itp.,



adaptacją jest przystosowanie (przerobienie) składnika majątkowego

do wykorzystania go w innym celu niż ten, do którego był pierwotnie

przeznaczony, albo nadanie mu nowych cech użytkowych,



rekonstrukcją jest odtworzenie (odbudowanie) zużytych całkowicie lub

częściowo składników majątkowych,



modernizacją jest unowocześnienie środka trwałego.

Wg prawa podatkowego nie
dokonuje się odpisów
amortyzacyjnych



gruntów, w tym także eksploatowanych metodą

odkrywkową, eksponatów muzealnych i dzieł sztuki oraz

prawa wieczystego użytkowania gruntów,



budynków, lokali, budowli i urządzeń zaliczanych do

spółdzielczych zasobów mieszkaniowych lub służących

działalności społeczno-wychowawczej, prowadzonej przez

spółdzielnie mieszkaniowe,



środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,

które nie są używane na skutek zaprzestania działalności,

do której były one wykorzystywane; składniki te nie

podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po

miesiącu, w którym zaprzestano tej działalności,



środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

otrzymanych nieodpłatnie, jeżeli przychód wynikający z ich

nieodpłatnego otrzymania (nabycia) nie był opodatkowany,

Wg prawa podatkowego nie
dokonuje się odpisów
amortyzacyjnych



środków trwałych zaliczanych do grup 3-6 przez okres ich

oddania do nieodpłatnego używania,



środków trwałych - w zakresie, w jakim ich wartość była

odliczona od podstawy opodatkowania podatkiem

dochodowym (chodzi o ulgi inwestycyjne) albo zwrócona

podatnikowi w jakiejkolwiek formie,



samochodów osobowych w części, w której cena ich nabycia

przewyższa równowartość 20000 euro przeliczoną na złote

według kursu średniego euro, ogłoszonego przez NBP z dnia

przekazania samochodu do używania,



wartości firmy, jeżeli powstała ona w inny sposób niż w

wyniku nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej

części w drodze kupna, przyjęcia do odpłatnego korzystania

(a odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami dokonuje

leasingobiorca - korzystający) albo wniesienia do spółki na

podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji,



wkładu niepieniężnego mającego postać know-how.