ROZWÓJ SPOŁECZNY

DZIECI Z USZKODZONYM

WZROKIEM

K o n s p e k t

1.

Rozwój społeczny.

2.

Trudności dzieci z uszkodzonym

wzrokiem w rozwoju społecznym.

3.

Warunki rozwoju społecznego:

• Środowisko rodzinne.
• Środowisko szkolne.
• Środowisko rówieśników.

4. Nieprawidłowości w rozwoju

społecznym.

I. Rozwój społeczny (1)

1. Człowiek – istota społeczna:

•

Żyje wśród ludzi – pełni różne role: matki,

dziecka, ucznia, konsumenta dóbr kultury.

•

Potrzebuje ludzi i ludzie potrzebują go dla

zaspokojenia swoich potrzeb i życia na

odpowiednim poziomie (jakość życia).

2. Rozwój społeczny polega na

wypracowaniu:

•

Pewnych cech społecznych .

•

Pewnych umiejętności społecznego

funkcjonowania (w grupie),

które umożliwiają wypełnianie ról społecznych,

zgodnie z wiekiem, płcią, pozycją społeczną i

zawodową w swoim środowisku społecznym,

I. Rozwój społeczny (2)

3. Należą do nich:

• Pozytywna postawa wobec ludzi w ogóle.
• Gotowość do kontaktów społecznych.
• Zainteresowanie się życiem społecznym (rodzinnym,

środowiskiem szkolnym, lokalnym, całym krajem,

Europą, światem).

• Umiejętność zachowania się w różnych sytuacjach

społecznych: do domu, w szkole, poza domem, wśród

dorosłych.

• Umiejętność prowadzenia rozmowy.
• Umiejętność współdziałania i współpracy z innymi

osobami - przestrzegania pewnych zasad i

standardów.

• Postępowanie według zasad społecznie

akceptowanych (zachowania społecznie akceptowane).

I. Rozwój społeczny (3)

4. U dzieci widzących – rozwój społeczny

rozwija się spontanicznie i dość wcześnie:

• W rodzinie – znaczenie rodziców i rodzeństwa

(uśmiech społeczny).

• Przedszkole – nowe środowisko społeczne

(przebywanie w grupie, wspólne zabawy).

• Szkoła – wspólne zadania i zainteresowania.

Konieczność przestrzegania pewnych zasad
społecznego zachowania się.

• Okres młodości – szczególnie istotny: wspólne

spędzanie czasu, koledzy i przyjaciele, udział w
spotkaniach społecznych, kulturalnych,
towarzyskich.

II. Trudności w rozwoju

społecznym (1)

1. Dzieci z uszkodzonym wzrokiem mają

trudności, opóźnienia, a nawet osiągają
słaby rozwój społeczny, na skutek:

• Braku wzrokowej stymulacji do kontaktów

społecznych.

• Braku wzrokowej orientacji w środowisku

społecznym: gdzie jest?, kto to jest?, czy jest gotów
do kontaktów społecznych? (inicjowanie rozmowy,
zabawy).

• Brak wzrokowej obserwacji zachowań społecznych i

nauczenia się ich w drodze naśladowania.

• Bariery emocjonalne – w oparciu o negatywne

doświadczenia (odrzucenie, wyśmiewanie,
dokuczanie, unikanie).

II. Trudności w rozwoju

społecznym (2)

2. U dzieci słabo widzących mogą wystąpić

te same problemy w rozwoju społecznym,
co u dzieci niewidomych, w zależności od
stopnia i zakresu uszkodzenia wzroku.

3. Dzieci słabo widzące stanowią pewien

dylemat dla dzieci normalnie widzących
(nie ujawnianie swoich ograniczeń i
trudności, podejmowanie zadań
przekraczających ich możliwości). Na tym
tle może dochodzić do nieporozumień i
konfliktów.

III. Warunki rozwoju

III. Warunki rozwoju

społecznego

społecznego

1. U dzieci widzących – rozwój

spontaniczny, chociaż mogą

wystąpić pewne trudności i

zahamowania.

2. U dzieci niewidomych i słabo

widzących – konieczność

systematycznej pracy nad

rozwojem społecznym.

3. Znaczenie środowiska rodzinnego,

szkolnego i rówieśników.

III. Znaczenie rodziny w

III. Znaczenie rodziny w

rozwoju społecznym (1)

rozwoju społecznym (1)

1.

Nauczyć dziecko poznawania i

rozpoznawania członków rodziny i

innych osób odwiedzających dom.

2.

Poświęcić odpowiednią ilość czasu na

kontakty z dzieckiem (rozmowa,

wspólna zabawa, spacery).

3.

Organizować dla niego kontakty z

innymi dziećmi.

4.

Włączać je we wszystkie odpowiednie

wydarzenia, uroczystości rodzinne i

pozarodzinne, w których bierze

udział rodzina.

III. Znaczenie szkoły dla

III. Znaczenie szkoły dla

rozwoju społecznego (2)

rozwoju społecznego (2)

1. Znaczenie szkoły – nauczycieli i uczniów.
2. Nauczyciele:

•

Pozytywna postawa wobec ucznia niewidomego i

słabo widzącego (uczniowie naśladują nauczycieli).

•

Przekazanie informacji uczniom o dzieciach z

uszkodzonym wzrokiem i jak z nimi współdziałać.

•

Ustalanie dla nich konkretnych zadań w odniesieniu

do ucznia z uszkodzonym wzrokiem (pomoc).

•

Włączanie uczniów z uszkodzonym wzrokiem do

wszystkich zajęć zespołowych.

•

Zachęcanie uczniów widzących do włączania

uczniów niewidomych do grup nieformalnych -

spotkań, zabaw, imprez.

III. Znaczenie rówieśników

III. Znaczenie rówieśników

(3)

(3)

1. W szkole podstawowej – koledzy. Łatwiej

pozyskać kolegę widzącego do wspólnej

zabawy, spędzania wspólnie wolnego czasu.

2. W okresie młodzieńczym – przyjaciele - osoba
zaufana, zwierzenia, wspólne spędzanie

czasu.

3. Młodzież z uszkodzonym wzrokiem rzadziej jest

wybierana na przyjaciela i ma trudności w

pozyskaniu przyjaciela:

•

Bariery emocjonalne po obu stronach.

•

Brak przygotowania do aktywnego życia społecznego,

towarzyskiego.

•

Młodzież widząca nie przygotowana do kontaktów

społecznych z młodzieżą z uszkodzonym wzrokiem.

•

Problemy związane z wiekiem dorastania.

III. Warunki rozwoju

III. Warunki rozwoju

społecznego (4)

społecznego (4)

4. Jakie czynniki ułatwiają nawiązywanie i

utrzymanie stosunków koleżeńskich i

przyjacielskich?

• Względna samodzielność w podstawowych sprawach

życiowych (poruszanie się, podstawowe czynności życia

codziennego).

• Cechy społeczne: otwartość, grzeczność, życzliwość.
• Dostosowanie się do pozytywnych zwyczajów młodzieży.
• Posiadanie tematów (wiedzy, zainteresowań) do

rozmowy, propozycji wspólnego spędzania czasu, które

można wspólnie realizować.

• Pozytywne reakcje na różne propozycje.
• Otwartość na rozmowę o swojej niepełnosprawności.
• Inicjowanie kontaktów społecznych.
• Przyjaciel widzący czy z uszkodzonym wzrokiem.

III. Przełamywanie barier

III. Przełamywanie barier

emocjonalnych (5)

emocjonalnych (5)

1. Są często tak silne, że hamują

wszelkiego rodzaju kontakty i zachodzi

konieczność pracy z dzieckiem.

2. Konieczność:

•

Opanowania umiejętności radzenia sobie z

sytuacjami emocjonalnie trudnymi. (opanowanie

wstydu, tolerancja, akceptacja) w sytuacjach

społecznych.

•

Opanowania umiejętności nawiązywania kontaktów

społecznych (śmiałość i odwaga).

•

Umiejętność rozmowy – łatwość przekazywania

informacji, podtrzymywania rozmowy, słuchania.

•

Poczucie pewności siebie w sytuacjach społecznych.

•

Mieć dobre samopoczucie i optymizm.

IV. Nieprawidłowości w

rozwoju społecznym (1)

1. Słabszy rozwój potrzeb społecznych

(potrzeby kontaktów z innymi dziećmi, brak

przynależności do grupy rówieśników).

2. Brak aktywnej postawy w grupie (pasywny

członek grupy).

3. Wyraźne i świadome izolowanie się od

grupy (dziecko aspołeczne).

4. Skłonność do częstych i bardzo

ekspresyjnych zachowań agresywnych

wobec innych dzieci.

5. Nie akceptowanie reguł funkcjonowania w

grupie (zawsze chce, aby było inaczej).