Źródła prawa

finansowego

Źródłami prawa finansowego są liczne ustawy,
regulujące zagadnienia z zakresu
poszczególnych działów prawa finansowego.
Podstawowym źródłem prawa budżetowego
jest ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o
finansach publicznych (DzU nr 155 poz. 1014)
oraz uchwalana corocznie przez Sejm ustawy
budżetowe, a w zakresie gromadzenia
środków pieniężnych ustawy podatkowe,
regulujące poszczególne rodzaje podatków.

Budżet państwa można określić jako zestawienie
dochodów i wydatków oraz rozchodów i
przychodów państwa w pewnym okresie -
najważniejszy plan finansowy państwa. Wymaga
autoryzacji politycznej przez parlament i organy
przedstawicielskie samorządu terytorialnego.
Podstawą tworzenia budżetu jest ustawa
przyjmowana przez parlament, który upoważnia
rząd do realizacji określonych w ustawie
dochodów i wydatków.

Budżet uwzględnia przychody i rozchody następujących

instytucji:



organów władzy państwowej,



kontroli i ochrony prawa,



sądów i trybunałów,



administracji rządowej.

Pojęcie budżetu państwa może być rozumiane w trzech

aspektach:



ekonomicznym – pewien fundusz pieniężny,



prawnym – pewien akt normatywny,



technicznym (konstrukcja techniczna) – wszelkie czynności

związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków

budżetowych

Podatnik - zgodnie z polskim prawem jest nim osoba
fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna
niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy
ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.



Na podatnika nałożone są rozliczne obowiązki m.in.

1.

posiadanie numeru identyfikacji podatkowej (NIP),

2.

ujawnienie źródeł przychodu przez zgłoszenie uzyskanego z nich

dochodu (wyjątkowo przychodu) do opodatkowania,

3.

obliczenie wysokości podatku – dotyczy niektórych podatków,

4.

składanie deklaracji podatkowych – dotyczy niektórych podatków,

5.

zapłata podatku w terminie, miejscu i wysokości oznaczonym przez

ustawę,

6.

przechowywanie dokumentów na podstawie których ustalono wysokość

podatku i/lub odliczeń i/lub ulg przez pięć lat licząc od końca roku

podatkowego, w którym upłynął termin płatności tego podatku,

7.

udostępnianie w/w tych dokumentów na żądanie organu

podatkowego w związku z przeprowadzanym postępowaniem

podatkowym, kontrolą lub czynnościami sprawdzającymi ,

8.

udzielanie informacji i wyjaśnień organom podatkowym z zakresu

dotyczącego go obowiązku podatkowego, ale również dotyczących

określonych przez ustawę podatkową zdarzeń i osób,

9.

udostępnianie w trakcie kontroli podatkowej określonych

pomieszczeń wykorzystywanych do uzyskania dochodu,

10.

sporządzanie i okazywanie organom podatkowym dokumentacji

dotyczącej transakcji z podmiotami powiązanymi,

11.

zgłaszanie w określonym terminie organom podatkowym zmian w

stanie faktycznym, w zakresie w jakim podatnik jest obowiązany

informować ten organ,

12.

sporządzanie, na żądanie organu podatkowego, na własny koszt,

tłumaczeń dokumentów obcojęzycznych, z których wywodzi się

określone skutki dla wysokości podatku,

Płatnik - osoba (fizyczna lub prawna)

dokonująca zapłaty lub zobowiązana do jej
dokonania, np. osoba:



wystawiająca bankowe polecenie przelewu



wpłacająca gotówkę na konto bankowe
kontrahenta



zobowiązująca się do zapłaty za świadczenie
na rzecz osoby trzeciej (np. sponsor)

Podatek - obowiązkowe świadczenie pieniężne
pobierane przez związek publicznoprawny bez
konkretnego, bezpośredniego świadczenia
wzajemnego. Zebrane podatki są wykorzystywane na
potrzeby ustalone przez organ pobierający. Zgodnie z
polskim prawem daniny, aby zostały uznane za
podatki muszą posiadać 4 cechy:
- nieodpłatność
- przymusowość
- publicznoprawność
- bezzwrotność
Podatki dzielą się na bezpośrednie i pośrednie.
Podatki bezpośrednie: nałożone na dochód lub
majątek podatnika a podatki pośrednie: nakładane na
przedmiot spożycia,

Stopa podatkowa wyraża określenie procentowe tej części
podstawy opodatkowania, którą należy przekazać w formie
podatku. Stopa podatkowa może być wyrażona procentowo.
Spotyka się również inne stopy podatku, np. kwotowe, czyli
wyrażane w bezwzględnych kwotach pieniężnych
przypadających na określona jednostkę miary podstawy
opodatkowania. Zastosowanie odpowiedniej stopy podatkowej do
podstawy opodatkowania daje określony wymiar podatku, tj.
kwotę, jaką płatnik zobowiązany jest odprowadzić do budżetu.
Stopa podatkowa może być ustalona w postaci niezmiennej. W
takim wypadku wysokość podatku wzrasta proporcjonalnie wraz
ze wzrostem podstawy opodatkowania. Taki sposób
opodatkowania nazywa się proporcjonalnym lub liniowym. Gdy
stopy podatkowe są zróżnicowane zależnie od wysokości
podstaw opodatkowania, ułożone kolejno stopy podatkowe w
stosunku do rosnących podstaw tworzą skalę podatkową.

ZASADY OGÓLNE

Art. 120. Organy podatkowe działają na podstawie przepisów

prawa.
Art. 121. § 1. Postępowanie podatkowe powinno być

prowadzone w sposób budzący zaufanie do organów

podatkowych
Art. 122. W toku postępowania organy podatkowe podejmują

wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia

stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu

podatkowym.
Art. 123. § 1. Organy podatkowe obowiązane są zapewnić

stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a

przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do

zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań

Art. 124. Organy podatkowe powinny wyjaśniać stronom
zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwianiu
sprawy, aby w miarę możliwości doprowadzić do wykonania
przez strony decyzji bez stosowania środków przymusu.
Art. 125. § 1. Organy podatkowe powinny działać w sprawie
wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi
środkami prowadzącymi do jej załatwienia.
Art. 126. Sprawy podatkowe załatwiane są w formie pisemnej,
chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.
Art. 127. Postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne.
Art. 128. Decyzje, od których nie służy odwołanie w
postępowaniu podatkowym, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana
tych decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie
postępowania mogą nastąpić tylko w przypadkach
przewidzianych w niniejszej ustawie oraz w ustawach
podatkowych.
Art. 129. Postępowanie podatkowe jest jawne wyłącznie dla
stron.

KLASYFIKACJA PODATKÓW:

Podatki dochodowe
- podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)
- podatek dochodowy od osób prawnych (CIT)
Obowiązkowe składki ubezpieczeniowe, zdrowotne itp.
Opodatkowanie własności
- Podatki od nieruchomości
-podatek rolny (gruntowy)
-podatek leśny
- Podatek od spadków i darowizn
Podatki od towarów i usług
- Podatek od wartości dodanej (VAT)
- Akcyza: podatek pobierany od spożycia niektórych artykułów, pobiera
się od przedsiębiorcy, który wlicza ją do ceny towaru.
- Cło: podatek graniczny od towarów, w ostatecznym rozrachunku płaci
konsument (część doktryny prawa podatkowego nie uważa ceł za
podatki ze względu iż jego celem nie jest co do zasady ochrona interesu
finansowego fiskusa, ale ochrona rynku wewnętrznego.

- inne
-podatek od posiadania psa
-podatek od środków transportowych
-podatek od czynności cywilnoprawnych
Podatek cedularny, typ opodatkowania polegający na
odrębnym opodatkowywaniu każdego rodzaju
dochodów podatników. Pozwala na preferowanie
jednych, a dyskryminowanie innych rodzajów
dochodów przez ustalanie zróżnicowanych stawek i
skal opodatkowania.