UKLAD NERWOWY

Potencjał czynnościowy

• Bodziec działający na błonę komórkową neuronu zmienia jej

właściwości, co z kolei wywołuje potencjał czynnościowy.

• Różnica napięcia w kom. z zewnętrz. wynosi –70mV (stan

spoczynkowy).

Potencjał progowy wynosi –55mV i jest to wartość do jakiej musi

się zmniejszyć różnica na błonie komórkowej aby mogła

zadziałać.

•

Do wnętrza neuronu przez błonę komórkową napływają jony

dodatnie (głównie K+,Na+) co powoduje zmniejszenie różnicy

napięcia ładunków między wnętrzem a otoczeniem. Zjawisko to

nosi nazwę depolaryzacji błony komórkowej.

•

Jony dodatnie wnikają do komórki i pociągają całą falę wzdłuż

błony kom.

Impulsem nerwowym jest przesuwanie się fali depolaryzacji od

miejsca zadziałania bodźca wzdłuż błony kom., aż do aksonu.

• Synapsa jest to „połączenie” dwóch kom. nerwowych których

zadaniem jest za pomocą mediatora przekazanie bodźca. Błona

przekazująca impuls nazywa się błoną presynaptyczną,

odbierająca zaś postsynaptyczną.

• Synapsy

Powierzchnię błony kom. ciała neuronu i

dendrytów pokrywają struktury zwane kolbami

końcowymi – synaptycznymi.

• Dzięki nim odbywa się przekazywanie impulsów

z jednego neuronu na drugi.

• Kolby końcowe pokrywa błona presynaptyczna

należąca do neuronu przekazującego impuls.

• Pomiędzy błoną presynaptyczną, a błoną

postsynaptyczną istnieje szczelina synaptyczna.

W tej szczelinie znajduje się mediator.

Mediator to związek chem. który jest w stanie

zdepolaryzować błonę postsynaptyczną.

Sumowanie impulsów

• Stopień depolaryzacji błony postsynaptycznej zależy

od liczby cząsteczek wydzielanych na synapsach. Im

więcej cząsteczek transmitera depoaryzuje błonę

postsynaptyczną, tym większy jest stopień

depolaryzacji.

• Sumowanie przestrzenne impulsacji w obrębie

neuronu polega na wzrastaniu postsynaptycznego

potencjału pobudzającego w miarę zwiększania się

liczby synaps przekazujących pobudzanie.

• Sumowanie w czasie – chodzi tu oto aby przychodzące

nowe impulsy zdążyły przed repolaryzacją błony

postsynaptycznej, czyli aby przychodziły w mniejszych

odstępach jak 5ms.

• Postsynaptyczny potencjał hamujący – dzieje się tak

wówczas gdy mediatory uwalniane na synapsach, nie

tylko nie spowodują depolaryzacji ale spowodują

hiperdepolaryzacje błony kom. (-80,-85 mV), wtedy

taka błona jest nieczuła na te mediatory pobudzające i

uniemożliwia wy-twarzanie impulsów.

• Ze względu na budowę wyróżniamy :

Ośrodkowy (centralny) układ nerwowy

Mózgowie (kresomózgowie,
międzymózgowie,

śródmózgowie,

móżdżek, rdzeń

przedłużony)

Rdzeń kręgowy

Obwodowy układ nerwowy

Nerwy czaszkowe
Nerwy rdzeniowe

• Ośrodkowy układ nerwowy jest to

najważniejsza część układu nerwowego

kręgowców.

• Ośrodkowy układ nerwowy jest chroniony przez

kości czaszki oraz kręgosłup .

• Zbudowany jest z istoty szarej i białej. Częścią

składową istoty szarej są komórki nerwowe.

Oprócz nich znajdują się włókna nerwowe

rdzenne i bezrdzenne, tkanka glejowa i naczynia

krwionośne wraz z paskami tkanki łącznej.

• Skład istoty białej to tkanka glejowa, naczynia

włókien nerwowych nie mających osłonki

Schwanna.

• mózgowie

– Rdzeń przedłużony w którym znajdują się ośrodki kierujące

odruchami bezwarunkowymi – ośrodki oddechowe, regulujące

pracę serca, ciśnienie krwi, ośrodki odpowiedzialne za żucie,

połykanie, wydzielanie śliny, ośrodki kojarzeniowe słuchu i

równowagi oraz koordynacji ruchowej.

– Tyłomózgowie odpowiedzialne za utrzymanie równowagi ciała.

– Śródmózgowie czyli pierwotny ośrodek analizy wzroku i słuchu.

– Międzymózgowie w którym znajdują się ośrodki nerwowe

głodu/sytości, termoregulacji, pragnienia, agresji/ucieczki, popędu

płciowego

– Kresomózgowie– dwie półkule pokryte korą mózgową, dzielącą się

na płaty:

• czołowy - związany m.in. z pamięcią, uwagą, kontrolą

zachowania, planowaniem, hamowaniem reakcji, zawiera

również ośrodki ruchowe oraz pole Broca (zazwyczaj w lewej

półkuli), związane z kontrolą ekspresji mowy,

• ciemieniowy - zawiera m.in. ośrodki czucia skórnego,

rozumienia i kojarzenia informacji pochodzących ze zmysłów

oraz ośrodki uwagi,

• potyliczny - ośrodki wzrokowe,

• skroniowy - zawiera m.in. ośrodek rozumienia wrażeń

słuchowych (pole Wernickego, zazwyczaj w lewej półkuli) a

także ośrodki związane z emocjami oraz pamięcią,

• rdzeń kręgowy

• Rdzeń kręgowy– część

ośrodkowego układu
nerwowego, przewodząca
bodźce pomiędzy mózgowiem a
układem obwodowym

• Ze względu na czynność układ nerwowy można

podzielić na dwie kategorie :

• Układ nerwowy somatyczny nastawiony na

łączność ze światem zewnętrznym, odbiera z niego

różnorodne informacje za pośrednictwem narządów

zmysłów oraz zarządza aparatem ruchowym,

umożliwiając poruszanie się w przestrzeni i

reagowanie w sposób celowy na bodźce zewnętrzne.

A) uklad piramidowy
B) układ pozapiramidowy

• Układ nerwowy autonomiczny lub wegetatywny

(- jego rolą jest sprawowanie kontroli nad przemianą

materii oraz prawidłowym działaniem narządów

wewnętrznych.

a) układ współczulny
b) układ przywspółczulny

• Układ piramidowy – część układu nerwowego

kontrolująca ruchy dowolne i postawę ciała. Układ

piramidowy posiada dwie drogi unerwiające ruchowo

mięśnie.

• Pierwsza z nich to droga korowo-jądrowa, która

unerwia mięśnie twarzoczaszki, szyi a także część

mięśnia

• czworobocznego grzbietu. Druga to droga korowo-

rdzeniowa, która unerwia resztę mięśni organizmu.

• zaczyna się w polach ruchowych kory mózgu (kom.

piramidalne – kom. Betza) przechodzi przez niższe partie

mózgu (tworzy tzw. wieniec promienisty) włókna łączą się

w torebce wew. i biegną do piramidy. Na wysokości tej

piramidy następuje skrzyżowanie włókien nerwowych.

• Układ pozapiramidowy wraz z układem piramidowym

bierze udział w wykonywaniu przez organizm czynności
ruchowej.

• układ pozapiramidowy powoli przejmuje i automatyzuje

czynności, które wcześniej były pod kontrolą układu
piramidowego.

• Układ pozapiramidowy jest więc układem

wspomagającym, odciążającym nas od skupiania się nad
codziennymi czynnościami, umożliwiający nam pewną
automatyzację.

•
• Współdziała w wyzwalaniu ruchów dowolnych i

regulowaniu napięcia mięśni poprzecznie prążkowanych.

• włókna nie krzyżują się w piramidzie, przechodzą bocznie

z prawej do prawej i z lewej do lewej

• Autonomiczny układ nerwowy– część układu

nerwowego, którego nerwy unerwiają narządy

wewnętrzne.

• Wyodrębniony ze względu na pełnione przez

siebie funkcje i budowę.

• W przeciwieństwie do somatycznego układu

nerwowego, działanie układu autonomicznego

powoduje reakcje niezależne od naszej woli, czyli

np. wydzielanie soku żołądkowego, ruch

perystaltyczne jelit itd.

• Układ autonomiczny dzieli się na układ

współczulny, inaczej sympatyczny (pobudzający) i

przywspółczulny, inaczej parasympatyczny

(hamujący).

• Układ współczulny, układ sympatyczny część

autonomicznego układu nerwowego,

odpowiadająca za przygotowanie organizmu do

walki bądź ucieczki. Jest on aktywny w czasie

stresu i powoduje następujące reakcje organizmu:

• szybsza praca serca,

• zwiększenie dostawy glukozy do mięśni i mózgu przez

rozkład glikogenu w wątrobie,

• rozszerzenie źrenic

• stroszenie włosów,

• skurcz mięśnia zwieracza cewki moczowej (trzymanie

moczu),

• pobudzenie nadnerczy do produkcji adrenaliny,

• zahamowanie perystaltyki jelit,

• podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi poprzez

zwężenie naczyń krwionośnych,

• rozszerzenie mięśni oskrzeli w płucach

• Układ przywspółczulny, parasympatyczny,

cholinergiczny, - podukład autonomicznego układu

nerwowego odpowiedzialny za odpoczynek organizmu i

poprawę trawienia. W uproszczeniu można powiedzieć,

że działa on antagonistycznie (odwrotnie) do układu

współczulnego

• układ przywspółczulny nie reaguje jako całość, lecz

aktywizuje tylko te funkcje, które są niezbędne w

danym czasie.

• zwężanie źrenicy,
• hamowanie czynności serca (zmniejszanie siły skurczu),
• rozszerzanie naczyń krwionośnych powodujące spadek

ciśnienia tętniczego krwi,

• nasilanie skurczów przewodu pokarmowego,
• kurczenie pęcherza moczowego,
• wzrost wydzielania insuliny,