Ekonomika ubezpieczeń zdrowotnych - wykład 7 I 2009
Aw - równowaga rynku, na linii składki akceptowany przez ubezpieczających się. Najwyższa możliwa krzywa obojętności to nie Pareto
EU* - nie zostanie osiągnięta bo nie ma styczności z linią składki
* ale gdyby przedsiębiorstwa mogły dywersyfikować składki to by ta linia przeczołgiwała się jak EG = 0 i osiągnęlibyśmy A*
A* jest dla nas lepsze od Aw
dla ubezpieczyciela jest tak samo
A* leży na krzywej obojętności gdzie poziom oczekiwanej użyteczności jest znacznie wyższy
Az - jak jest w tym nowych miejscu to lepsze dla ubezpieczyciela
Założenia modelu - slajd 1
Ubezpieczenie z daną maksymalną suma ubezpieczenia
żeby wyznaczyć MN (krzywa popytu rynkowego) musimy wyznaczyć pomocniczą linię p
x - to granica (górna suma) ubezpieczenia, jest stałe
s - rośnie
aż do osiągnięcia górnej granicy, krzywa popytu przebiega pionowo bo za wszystko płaci ubezpieczenie, jak górna granica zostanie przekroczona to z wszystko musi płacić pacjent
Indemnizacja (slajd 5)
Krzywa indemnizacji - często na egzaminie są pytania o wyprowadzanie krzywych (no i chuj)
Y - kwota jaką dopłaca ubezpieczenie za każdą jednostkę świadczenia
P2 - cena świadczenia w takim przypadku ubezpieczony płaci k2
Założenie, że k=z ubezpieczony będzie chciał tyle konsumować
Przy cenie P2 będzie chciał konsumować S2 świadczeń zdrowotnych
Dla ceny P0 konsument płaci K0 z własnej kieszeni i będzie chciał konsumować S0 tak wyznaczamy punkty żeby stworzyć MN (lub można przesunąć ON o kwotę indemnizacji w górę i utworzymy wtedy MN)
Przy cenie P1 ubezpieczony będzie płacił 0, bo za wszystko będzie płacił ubezpieczyciel. Jeśli cena jest mniejsza od p1 to wtedy dostaniemy więcej niż cena świadczenia.
Stała kwota dopłaty (slajd 6,7)
Zakładając że cena wynosi P0 koszt krańcowy dla pacjenta wynosi P0 dopóki nie zostanie osiągnięta konsumpcja w wysokości S1 (aż będziemy w D)
Za kolejne jednostki świadczenia, jeśli przekroczy S1 nie będzie płacił nic, bo za resztę w całości zapłaci ubezpieczenie.
Punkt B jesteśmy w tym punkcie jeśli mamy zapłacić z własnej kieszeni to P0=k i k=z
Optymalna konsumpcja to S0 w punkcie B.
Jeśli K=0, z=0, to optymalna konsumpcja jest w punkcie Ss
z to użyteczność krańcowa, która jest zawsze na linii ON.
Jeśli mamy w planie konsumować więcej niż S1 to najlepiej konsumować Ss Jeśli mamy w planie konsumować w planie mniej niż S1 to najlepiej konsumować S0 (...)
Nie da się jednocześnie konsumować S0 i Ss to ile konsument powinien konsumować? Jakie nadwyżki będą realizowane przy obydwu poziomach konsumpcji?
W przypadku konsumpcji S0 użyteczność całkowita jest przedstawiona przez trapez S0OIB (OCBI), żeby ją zrealizować musimy ponieść wydatek OCBA, a nadwyżka to trójkąt ABI.
Jak się zdecydujemy na Ss to użyteczność całkowita to OLI. Wydatek to pole OGDA, bo za każdą jednostkę do S1 płacimy pełną cenę. Nadwyżka (korzyść netto) to AIB + GLE - BDE
Wniosek:
Jeśli GLE będzie mniejsze od BDE, to lepsze jest ograniczenie konsumpcji do S0 jeśli jest odwrotnie to lepiej jest wybrać Ss . Pola tych dwóch trójkątów zależą od wysokości cen. Dla P0 pola tych trójkątów GLE i BDE są takie same, tzn. że przy takiej cenie ubezpieczonemu jest obojętne czy przy takiej cenie będzie konsumował Ss czy S0.
Slajd 8 - jak się zwiększy cena, to wtedy trójkąt BDE będzie mniejszy od GLE wtedy bardziej się opłaca Ss
Przy wszystkich cenach wyższych niż P0 funkcja MN będzie linią prostą.
Przy cenach niższych pole BDE będzie większe, co oznacza dodatkowy wydatek.
Funkcja popytu rynkowego pokrywa się z ON.
GLE to korzyść
Franszyza skutecznie wpływa na wielkość popytu przy relatywnie niskich cenach (odcinek EL). Przy bardzo wysokich cenach wpływ jest zerowy.
Jeśli zwiększymy franszyzę to linia r przeniesie się w górę i będziemy mieć alternatywne ceny.
Współubezpieczenie (współpłacenie proporcjonalne) - slajd 9
Ubezpieczony przejmuje stałą część (odsetek) kosztów konsumowanych.
Przy cenie P0 i współpłaceniu równym 50% A leży w połowie odcinka OB. Jeśli współpłacenie będzie wynosiło powyżej 50% wtedy ten punkt będzie leżał niżej.
Ubezpieczony płaci połowę P0 linia K (P0 - S) tyle płaci i będzie konsumował S1
Współubezpieczenie na każdym poziomie wpływa na wielkość popytu ma cały czas negatywne nachylenie i jest ono tym większe im mniejsza jest stopa współpłacenia.
*proszę wyprowadzić MN przy dwóch różnych poziomach współpłacenia (klasyczne kurwa jego mać pytanie na egzamin :P )
Przy elastycznej pierdolonej pierwotnej krzywej popytu współpłacenie proporcjonalne przynosi zawsze efekty w postaci ograniczenia popytu na świadczenia. Ograniczenie popytu jest tym większe im wyższa jest stopa współpłacenia.
Współpłacenie a optymalna alokacja zasobów (slajd 10)
Źle określone współpłacenie może mieć skutki odwrotne do optymalnych.
popyt na świadczenie cechuje się pozytywną ale mniejszą od nieskończoności elastycznością cenową
krzywa podaży ma nachylenie pozytywne
świadczeniodawca otrzymuje stałe honorarium H za każdą jednostkę świadczenia
krzywa podaży odzwierciedla koszty krańcowe produkcji
krzywa poopytu odzwierciedla użyteczność krańcową
Slajd 11
Jeśli płatnik zauważy nadkonsumpcję to wprowadza współpłacenie.
W - świadczeniodawca dalej dostanie H. Producenci dalej będą chcieli produkować S0 . Konsumpcja w rzeczywistości wyniesie SW. Taka też będzie rzeczywista produkcja.
SW < Sopt nieefektywne; przyrosty zadowolenia są mniejsze niż przyrosty kosztów.
Najlepiej zwiększyć konsumpcję do Sopt ale to nie dojdzie do skutku bo jest wysokie współpłacenie.
Nie każde współpłacenie poprawia efektywność alokacji. Optymalne współpłacenie wynosiłoby Pr.
Podatkowe problemy.
Franszyzy sa przystępne dla gorszych ryzyk (dla osób potrzebujących większej ilości świadczeń). Ale współpłacenie może ograniczyć dostęp do świadczeń.
Zwolnienia przedmiotowe - niektóre świadczenia nie podlegają współpłaceniu, np. gdy nie występuje moral hazard - leczenie onkologiczne, częsta profilaktyka
Zwolnienia podmiotowe - np. osoby starsze, biedniejsze grupy, dzieci, młodzież. Pewne grupy są zwolnione ze współpłacenia. Takie podejście powoduje złe skutki jeśli biedne grupy zwolnimy ze współpłacenia, bo moral hazard jest najbardziej rozpowszechniony w tej grupie. W Polsce zwolnieni są kombatanci wojenni i wojskowi. Ta grupa nie podlega prawom natury - wiecznie żywi, ulubiona tabletka Viagra. Obejmuje 0,03% ludności a stanowi ponad 10% kosztów wszystkich kosztów refundacji leków. Konsumują sześciokrotnie tabletek niż inne osoby w tym wieku.
Zwrot składki ubezpieczeniowej:
rodzaje: zwrot liniowy (prze rok nie korzystasz ze świadczeń i otrzymujesz jedna składkę) i progresywny (za trzeci rok otrzymujesz 3 składki)
wpływ na konsumpcję świadczeń rozwiązanie problemu ograniczania dostępu do świadczeń koniecznych
wpływ na wysokość składki ubezpieczeniowej
brak akceptacji politycznej (dlaczego?)
Jak korzystasz nie musisz płacić dodatkowo za świadczenie. Jak nie korzystasz to dostaniesz zwrot.
U nas nie ma zwrotu składki bo:
niektórzy nie płacą składki, np.: studenci, dzieci, współubezpieczeni
jak są składki uzależnione od dochodu, to są różne
zwrot składki łączy się z problemem charakterystycznym dla franszyz, np. zachoruje w grudniu, ale nie chce stracić składki to pójdzie do lekarza dopiero w styczniu
Szwajcarski model systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego
od 1.01.1996 powszechnie obowiązkowe ubezpieczenie dla wszystkich rezydentów
składki ubezpieczeniowe niezależnie od dochodu i indywidualnego ryzyka, każdy członek określonej kasy chorych mieszkający w określonym regionie składkowym i przynależący do określonej grupy wiekowej płaci identyczną kwotową (nie procentową) składkę
przymus kontraktowania ubezpieczycieli
45 regionów składkowych
3 grupy wiekowe: do 18 r.ż.; 18 - 25 lat; powyżej 25 r.ż
dla każdego poza członkami pierwszej grupy wiekowej obowiązkowa franszyzna w wysokości 300 franków rocznie
plus 10% kosztów świadczeń powyżej franszyzny (przy lekach oryginalnych 20%) nie więcej jednak niż 700 franków rocznie, a dla pierwszej grupy wiekowej nie więcej niż 350 franków rocznie
plus 10 franków za każdy dzień pobytu w szpitalu
grrr
dopuszczany jest wybór wyższej franszyzny w zamian za redukcję składki (korzysta z tego ponad 40% ubezpieczonych)
przy wyborze wyższej franszyzny redukcja składki nie może być wyższa niż 50%
w zależności od wyboru franszyzny redukcja składki nie może być wyższa niż: 160, 560, 960, 1360, lub 1760 franków dla dorosłych oraz 80, 160, 240, 320, 400 lub 480 franków dla dzieci
Alternatywne modele:
ubezpieczenie w modelu HMO (korzysta z niego około 8% Szwajcarów) w zamian za ograniczenie wolności wyboru świadczeniodawcy - 20% redukcja składki
lub w modelu bonusowym (korzysta z niego 0,1%) redukcja składki do 45%
Pomoc dla ubogich
tzw. system potaniania składek
finansowany proporcjonalnie przez kantony i rząd federalny, rząd federalny dokłada tyle ile dają kantony
korzysta około 40% Szwajcarów, głównie osoby starsze i rodziny z niższymi dochodami