75. Czym jest aprioryczne prawo moralne?
Podstawowe pojęcia wyjaśniające
-a priori (łac.: "z góry", "uprzedzając fakty", "z czegoś, co już było") - to, co pierwotne, uprzednie lub wcześniejsze i nie podlegające dowodzeniu
-sądy a priori- nie wymagają wyjaśnień, są przyjęte w umyśle i stałe
aprioryczne prawo moralne
Postępowanie moralne nie dokonuje się:
przez przypadek,
mimo woli
ze względu na jakiś zewnętrzny cel,
Postępowanie moralne dokonuje się jedynie ze względu na samo prawo moralne.
Pomiędzy intelektem a uwikłaną w praktyczne życie wolą potrzebny jest pośrednik. Żadne czysto rozumowe przedstawienie idei etycznej, prawa moralnego czy powinności moralnej nie poruszy ludzkiej woli, ale poruszyć może ludzkie serce(uczucie). Dla Kanta jedynie uczucie, ale nie uczucie wywołane przez mroczny przedmiot pożądania, lecz przez jasne rozumowe pojęcie, przez przedstawione przez rozum prawo moralne, może skłonić wolę do postępowania moralnego. Jest to aprioryczne uczucie czci, poszanowania prawa. Prawo jest “przedmiotem najwyższego szacunku, a tym samym też powodem pozytywnego uczucia, które nie jest pochodzenia empirycznego i a priori zostaje poznane. Szacunek dla prawa moralnego jest uczuciem wywołanym przez powód intelektualny i uczucie to jest jedyne, jakie poznajemy a priori i którego konieczność możemy zrozumieć”. Toteż bez owego uczucia nasze postępowanie nie może mieć charakteru moralnego i tylko to uczucie może nadać mu wartość moralną. Uczucie moralne, jest tedy newralgicznym punktem etyki Kanta. Bez niego sekwencja: prawo moralne - uczucie moralne - skłonienie woli - życie moralne - traci rację bytu. “Rozum praktyczny - pisze Kant - ma dla siebie pierwotne pryncypia a priori, (...) które przecież niedostępne są wszelkiemu możliwemu wglądowi poznawczemu rozumu spekulatywnego.
dodatkowo
Kant umieścił wszelkie prawa moralne wewnątrz każdej ludzkiej jednostki, a nie poza nią. Wszelkie działanie “moralne” nie może zostać narzucone nam z zewnątrz - przez system polityczny, społeczny lub przez inną jednostkę. Etyka była dla Kanta tak ważna, że realizacji jej prawideł przypisał on rolę ostatecznego celu życia każdego człowieka. Nie może istnieć bowiem inne uzasadnienie ludzkiej egzystencji, jak wcielanie w życie prawa moralnego. Każdy z nas jest istotą moralną i fakt ten objaśnia sens naszego życia. System królewieckiego filozofa stoi więc w jawnej sprzeczności z dogmatyką kościelną: miejsce Boga-prawodawcy zajął w niej sam człowiek. Etyka zyskała dzięki temu niezależność i wolność. Należy jednak postawić pytanie: skąd człowiek ma wiedzieć, co jest dobre, a co złe? Według czego miałby się kierować w swych działaniach? Dla Kanta takim wyznacznikiem była dobra wola każdej ludzkiej jednostki. Podobnie jak sama moralność, wola jest celem samym w sobie, a nie środkiem do osiągnięcia innych korzyści. Jednak sama chęć czynienia dobra nie stanowi jeszcze o moralności: każde działanie musi być zgodne z obowiązującym na danym terenie prawem. Prawdziwie etyczne jest zatem bezinteresowne, ale zarazem legalne czynienie dobra