Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w

Szepietowie

odr.pl/produkcja-zwierzeca/pszczelarstwo/choroby-pszczol-warroza/

Zgodnie z art. 13 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady
(UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 roku w sprawie ochrony osób
fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie
swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE
(zwane dalej: RODO) informujemy, iż:

1) Administratorem Państwa danych osobowych jest Podlaski Ośrodek
Doradztwa Rolniczego w Szepietowie, Szepietowo-Wawrzyńce 64, 18-210
Szepietowo (zwany dalej: PODR w Szepietowie).

2) Kontakt z Inspektorem Ochrony Danych w PODR w Szepietowie możliwy
jest pod numerem tel. [phone] lub adresem e-mail: edeptula@odr-
szepietowo.pl.

3) Jakie dane są gromadzone?

Korzystający z naszych serwisów pozostają anonimowi tak długo, aż sami
nie zdecydują inaczej. Wynikające z ogólnych zasad połączeń realizowanych
w Internecie informacje zawarte w logach systemowych (np. adres IP) są
przez PODR w Szepietowie wykorzystywane w celach technicznych,
związanych z administracją i wyświetlaniem strony. Poza tym adresy IP są
wykorzystywane do zbierania ogólnych, statystycznych informacji.
Informacje podane w formularzu są wykorzystywane przez PODR w
Szepietowie do niezbędnych kontaktów z użytkownikami strony oraz dane
zawarte w wysyłanej do nas wiadomości e-mail. Na naszej stronie używamy
technologii takich jak: pliki cookie do zbierania i przetwarzania danych
osobowych w celu ułatwienia korzystania ze strony. Dane będą
przetwarzane do czasu posiadania udzielonej zgody.

4) Państwa dane osobowe będą przechowywane przez okres potrzebny do
wyświetlenia informacji na stronie, zapamiętania ustawień, zestawieniu
statystyk.

5) Mają Państwo prawo żądania od administratora dostępu do treści
swoich danych oraz prawo do ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia
przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo do wniesienia
sprzeciwu wobec przetwarzania, prawo do cofnięcia zgody w dowolnym
momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego
dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem.

Mają Państwo prawo wniesienia skargi do UODO, gdy uzasadnione jest, że

1/4

Państwa dane osobowe przetwarzane są przez administratora niezgodnie z
ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych osobowych z dnia 27
kwietnia 2016 r.

6) W jaki sposób chronione są informacje? Formularz wypełniany przez
użytkownika realizowany jest za pomocą szyfrowanego protokołu
transmisji danych.

7) Państwa dane osobowe, co do zasady nie są przekazywane poza obszar
EOG. PODR w Szepietowie nie będzie przekazywał Państwa danych
osobowych podmiotom trzecim, chyba że będzie tego wymagało
wykonanie umowy z PODR w Szepietowie. Dane zostaną przekazane w celu
i w zakresie koniecznym do prawidłowego i należytego wykonania zawartej
przez Państwa z PODR w Szepietowie umowy, oraz zostaną Państwo o tym
fakcie powiadomieni. PODR w Szepietowie może przekazać Państwa dane
związane z wyświetlaniem strony do usługi Google Analytics.

8) Wyrażenie zgody jest dobrowolne i w każdej chwili można ją wycofać.

Warroza jest groźną chorobą pszczół powodowaną przez zawleczonego
z południowo-wschodniej Azji roztocza o nazwie Varroa jacobsoni, który
atakuje całe rodziny pszczele (czerw, robotnice, trutnie i matki). Jest to
choroba zwalczana z urzędu.

Roztocz żywi się hemolimfą czerwiu i owadów dorosłych. Dorosłe samice
Varroa jacobsoni mają ciało owalne, spłaszczone o wymiarach 1,2 x 1,8
mm, barwy od jasnobrązowej do ciemnobrązowej. Ciało pokryte gęstymi,
krótkimi szczecinkami. Cztery pary odnóży zakończonych przylgami ułatwia
szybkie poruszanie się i przyczepianie do powierzchni pszczół. Aparat
gębowy typu ssąco-kłującego ułatwia nakłuwanie ciała owadów i pobieranie
z nich hemolimfy. Samce mają barwę białą, są znacznie mniejsze od samic
(0,92-0,97 mm) o prawie okrągłej budowie ciała. Giną natychmiast po
zapłodnieniu samic. Jaja Varroa jacobsoni są białe, owalne o wymiarach 0,6-
0,8 mm. Stały cykl rozwojowy samic Varroa jacobsoni trwa 7-9 dni, a
samców 5-6 dni. Jedna samica roztocza może zapoczątkować rozwój 8-11
pokoleń w ciągu sezonu (od rozpoczęcia do zakończenia wychowu czerwiu
w rodzinie). Tempo rozwoju pasożytów może być szybsze, nawet 20-
krotnie. Stwierdzono, że samice pasożyta chętniej wchodzą do komórek
z czerwiem trutniowym niż pszczelim. Jednak część samic wchodzi także do
czerwiu pszczelego.

Zmiany chorobowe poszczególnych osobników

Nakłuwanie powłok ciała pszczół przez pasożyta jest szkodliwe. Ułatwia ono
narażenie pszczoły na różne bakterie chorobotwórcze. Pasożyt może sam
przenosić bakterie chorobotwórcze np. wirusa paraliżu ostrego. Pasożyty
żywiąc się hemolimfą poczwarek i dorosłych pszczół przyczyniają się do
obniżenia poziomu białek w hemolimfie od 15% do 30% a ubytek kwasów
nukleinowych w mięśniach prowadzi do osłabienia osobnika. W związku

2/4

z utratą hemolimfy dorosłe pszczoły i trutnie giną szybciej niż osobniki
wolne od pasożytów. Przy składaniu jaj przez więcej samic (4-6 sztuk)
w jednej komórce dochodzi do zaburzeń w rozwoju larwalnym i w efekcie
d o deformacji ciała dorosłej pszczoły czy trutnia (niedorozwój skrzydeł,
odnóży, skrócenie odwłoka). Może nastąpić zamieranie czerwiu.

Przebieg choroby i jej objawy w rodzinie pszczelej

Nasilenie szkodliwego wpływu pasożytów na rodzinę pszczelą zależy od ich
liczebności. W pierwszym i w drugim roku zarażenia rodziny pszczelej,
choroba ma charakter utajony i zewnętrzne objawy chorobowe są
niezauważalne. Zwykle w trzecim roku nie leczonej warrozy widać wpływ
porażenia. Pszczoły są zaniepokojone, kręcą się na mostku wylotowym,
próbując się uwolnić od pasożyta. W zimie pszczoły zaniepokojone
obecnością pasożytów mogą rozluźnić kłąb co staje się przyczyną
zamarzania pojedynczych osobników i powoduje osłabienie rodziny
pszczelej. Pojawiają się robotnice i trutnie kalekie, niezdolne do lotu
i pełzające koło ula. Część czerwiu trutowego i pszczelego zamiera, głównie
w komórkach zasklepionych; martwy czerw można znaleźć na dnie ula, na
mostku i przed ulem. Przy silnym porażeniu rodziny pszczelej może
zamierać czerw otwarty. Osłabione rodziny nie usuwają zamarłego czerwiu,
który wówczas przypomina czerw zarażony kiślicą. Osłabione rodziny giną
i nie są w stanie wychować nowych pokoleń pszczół. W ciągu zimy duży
procent rodzin pszczelich osypuje się całkowicie, a te które przeżyją są
osłabione i giną już po pierwszym oblocie.

Zwalczanie warrozy

Warrozę zwalczamy niszcząc pasożyty preparatami chemicznymi oraz
mechanicznie – usuwając pasożyty z ula. Preparaty chemiczne niszczą
pasożyty znajdujące się na pszczołach i plastrach, nie mogą zabić
pasożytów znajdujących się pod zasklepem komórek z czerwiem. Z
dostępnych u nas preparatów przeciw warrozie jest Apivarol A i Folbex VA
stosowane w postaci dymu oraz preparat Tactic stosowany w postaci
oprysku. W Bułgarii jest produkowany lek Varroacidin. Jest to lek podawany
w syropie cukrowym, który po spożyciu przez pszczoły trafia do hemolimfy
pszczół i czerwiu powodując zabijanie pasożytów. Jest także lek Bayearol
współcześnie stosowany, ma on substancję czynną. Chemiczne zwalczanie
warrozy trzeba przeprowadzać w trzech terminach: pierwsze wczesną
wiosną, drugie latem po odwirowaniu miodu a przed jesiennym
czerwieniem, trzeci raz jesienią pod koniec września i w październiku. W
praktyce pszczelarskiej do walki z warrozą stosuje się często preparaty
pochodzenia roślinnego np.: wysuszone ziele nagietka, chmielu, bagna
zwyczajnego, krwawnika pospolitego, lebiodki pospolitej, macierzanki,
anyżu, kolendry, wysuszonego korzenia łopianu – wkładając je do
podkurzacza można też wkładać smolne drzazgi. Odpadnięte lub odurzone
pasożyty trzeba co kilka dni wymiatać. Preparaty pochodzenia roślinnego
są mniej skuteczne niż pochodzenia chemicznego ale nie zawierają

3/4

toksycznych substancji i nie stanowią zagrożenia dla środowiska
naturalnego.

Zapobieganie szerzeniu się warrozy w pasiece

Nie można dopuszczać do powstawania rabunków – ule trzeba rozstawiać
możliwie rzadko z wylotami ustawionymi tak aby lot pszczół odbywał się
bez przeszkód – ule malować na różne kolory rozróżniane przez pszczoły,
płaszczyzny pomalowanych uli powinny mieć powłokę matową, a nie
błyszczącą. Chorych pszczół nie wywozić z pasieki na tereny wolne od
warrozy. Pszczoły towarzyszące zakupionym matkom należy zniszczyć
a matkę dokładnie obejrzeć i usunąć ewentualne pasożyty. Schwytane roje
trzeba poddać kwarantannie osadzając je do uli z dala od pasieki. Ule
należy ustawiać na wysokości 40 cm od ziemi.

Robert Nasiłowski

4/4