CZAS W

CZAS W

KULTURZ

KULTURZ

E

E

Marta

Marta

Antecka

Antecka

Monika

Monika

Błońska

Błońska

Aneta Dąbek

Aneta Dąbek

POSTRZEGANIE

POSTRZEGANIE

CZASU…

CZASU…

•

Większość przedstawicieli danej kultury nie zdaje

Większość przedstawicieli danej kultury nie zdaje

sobie sprawy, że sposób, w jaki postrzegają oni

sobie sprawy, że sposób, w jaki postrzegają oni

czas jest w nich wpisany kulturowo i sądzą, że jest

czas jest w nich wpisany kulturowo i sądzą, że jest

naturalny i oczywisty, dopiero w zderzeniu z

naturalny i oczywisty, dopiero w zderzeniu z

przedstawicielami innych kultur ujawnia się jego

przedstawicielami innych kultur ujawnia się jego

względność.

względność.

•

Cywilizacje Zachodu rozumieją

Cywilizacje Zachodu rozumieją

czas linearnie

czas linearnie

(przeszłość, teraźniejszość, przyszłość)- obarczony

(przeszłość, teraźniejszość, przyszłość)- obarczony

monotonią codziennych obowiązków i ubarwiony

monotonią codziennych obowiązków i ubarwiony

planami na przyszłość.

planami na przyszłość.

•

Natomiast w

Natomiast w

społecze

społecze

ń

ń

stwach prymitywnych tym,

stwach prymitywnych tym,

co wyznacza upływ czasu, jest naturalny cykl

co wyznacza upływ czasu, jest naturalny cykl

przyrody, związany prawie zawsze z rodowodem i

przyrody, związany prawie zawsze z rodowodem i

historią bóstw

historią bóstw

-

-

czas cykliczny

czas cykliczny

(np. fazy księżyca,

(np. fazy księżyca,

pory roku, doby).

pory roku, doby).

POJECIE

POJECIE

KULTURY…

KULTURY…

•

Termin

Termin „kultura

„kultura

”

”

pochodzi od łac. wyrazu

pochodzi od łac. wyrazu -

-

„

„

kultura

kultura

”,

”,

oznaczającego pierwotnie uprawę roli.

oznaczającego pierwotnie uprawę roli.

•

Kultura

Kultura

- to całokształt materialnego i duchowego

- to całokształt materialnego i duchowego

dorobku ludzkości, wytworzonego w ogólnym

dorobku ludzkości, wytworzonego w ogólnym

rozwoju historycznym lub w jego określonej

rozwoju historycznym lub w jego określonej

epoce.

epoce.

•

Kultura

Kultura

(wg. Stefana Czarnowskiego)-

(wg. Stefana Czarnowskiego)-

jest

jest

dobrem zbiorowym i zbiorowym dorobkiem,

dobrem zbiorowym i zbiorowym dorobkiem,

owocem twórczego i przetwórczego wysiłku

owocem twórczego i przetwórczego wysiłku

niezliczonych pokoleń. O kulturze możemy mówić

niezliczonych pokoleń. O kulturze możemy mówić

dopiero wówczas, gdy odkrycie czy wynalazek

dopiero wówczas, gdy odkrycie czy wynalazek

zostaje zachowany, gdy jest

zostaje zachowany, gdy jest

przekazywany z

przekazywany z

pokolenia na pokolenie, gdy staje się dorobkiem

pokolenia na pokolenie, gdy staje się dorobkiem

trwałym zbiorowości ludzkiej.

trwałym zbiorowości ludzkiej.

–

"

"

Niewiele jest

Niewiele jest

czynników, które by

czynników, które by

tak silnie

tak silnie

charakteryzowały

charakteryzowały

istotę kultury, jak

istotę kultury, jak

pojmowanie czasu".

pojmowanie czasu".

(A.Gurkiewicz)

(A.Gurkiewicz)

•

"... nawet tak abstrakcyjne

"... nawet tak abstrakcyjne

pojęcia, jak pojęcia czasu i

pojęcia, jak pojęcia czasu i

przestrzeni, znajdują się w

przestrzeni, znajdują się w

każdym momencie swojej

każdym momencie swojej

historii w ścisłym związku z

historii w ścisłym związku z

odpowiadającą im

odpowiadającą im

organizacją społeczną".

organizacją społeczną".

(E.Durkheim)

(E.Durkheim)

Czas w kulturze

Czas w kulturze

AFRYKAŃSKIEJ

AFRYKAŃSKIEJ

• W Afryce to wydarzenia określają czas a nie odwrotnie. Afryka

prezentuje typowy czas cykliczny.

• przeszłość jest długa, teraźniejszość jest ważna, natomiast brak jest

przyszłości (w rozumieniu cywilizacji zachodniej),

• czas jest tworzony przez wydarzenia,

• dzień jest podzielony według czynności w gospodarstwie domowym,

• to co nie miało miejsca to bezczas,

• wydarzenia, które mają odbyć się na pewno, np. pora sucha, są

przewidywalne– stanowią przykład kategorii czasu potencjalnego,

• w celu opisania przeszłości stosuje się przybliżenie rządów

określonego władcy,

• przyszłości się zwykło nie planować,

• przyjęcie kalendarza wiązało się ze zmianą charakteru działalności

gospodarczej,

• wcześniej jedynie cykle przyrody były wyznacznikami kalendarza

religijnego,

• w pierwotnej Afryce nie było wiary w piekło i niebo, było za to

wieczne trwanie,

• cykl narodzin i śmierci.

•

Dla Afrykańczyków

Dla Afrykańczyków

czas jest kategorią

czas jest kategorią

dużo bardziej luźną,

dużo bardziej luźną,

otwartą, elastyczną,

otwartą, elastyczną,

subiektywną. To

subiektywną. To

człowiek ma wpływ na

człowiek ma wpływ na

kształtowanie czasu, na

kształtowanie czasu, na

jego przebieg i rytm.

jego przebieg i rytm.

Rachuba czasu w Afryce

Rachuba czasu w Afryce

gdzieniegdzie korzysta

gdzieniegdzie korzysta

z wielkich

z wielkich

astronomicznych

astronomicznych

jednostek jego

jednostek jego

podziału, ale regułą jest

podziału, ale regułą jest

występowanie innych

występowanie innych

systemów organizacji

systemów organizacji

czasu. Afrykanin w

czasu. Afrykanin w

ogóle się nie śpieszy,

ogóle się nie śpieszy,

jest dużo spokojny i

jest dużo spokojny i

wypoczęty

wypoczęty.

Czas w kulturze

Czas w kulturze

AMERYKAŃSKIEJ

AMERYKAŃSKIEJ

• Amerykanie traktują czas jako nieodłączny element

swojego życia. ma on dla niego znaczenie typowo
materialne. Manipulują nim.

• Amerykanie nie potrafią robić kilku rzeczy na raz. Każdą

rzecz lub czynność jaką mają do wykonywania ronią
pojedynczo, nie wykonują kilku prac na raz. Jednak starają
się robić to szybko i jak najwięcej.

• Warto też ująć, że amerykanie kładą duży nacisk na

osiągnięcie sukcesu. Dla nich współzawodnictwa,
aktywność zawodowa i praca to nieodłączny element życia.
W tym co robią są skuteczni i praktyczni. Żadna minuta
czasu nie może się zmarnować. Stawiają na swobodę i
demokrację. Realizują własne cele i dbają o własne dobro,
ale tym samym nie chcą tego czynić kosztem innych.

•

Co ważne w kulturze amerykańskiej

Co ważne w kulturze amerykańskiej

punktualność jest ważnym

punktualność jest ważnym

aspektem. Ludzie, którzy się

aspektem. Ludzie, którzy się

spóźniają uważani są za ludzi nie

spóźniają uważani są za ludzi nie

mających szacunku dla

mających szacunku dla

Amerykanina. Inne kultury co

Amerykanina. Inne kultury co

prawda szanują ten aspekt, jednak

prawda szanują ten aspekt, jednak

zauważają, że poprzez takie

zauważają, że poprzez takie

działanie wielu z nich cierpi na m.in.

działanie wielu z nich cierpi na m.in.

choroby wrzodowe i nadciśnienie.

choroby wrzodowe i nadciśnienie.

•

„

„

na długo, na przód”

na długo, na przód”

• Jest to ulubione stwierdzenie

amerykanów. Za przyszłość uważają
to co mogą przewidzieć, co się
stanie w przeciągu tygodnia,
miesiąca, roku czy lat. To czego nie
potrafią przewidzieć jest czymś co
ich ogranicza i blokuje ich
długofalowe planowanie.

•

„

„

czas to pieniądz”

czas to pieniądz”

• To powiedzenie można określić jako

wizytówkę amerykanów.
Umiejętność rozporządzania czasem
i jego rangą.

CZAS W KULTURZE

CZAS W KULTURZE

AZJATYCKIE

AZJATYCKIE

J

J

• W Indiach wedyjskich czas był postrzegany jako

właściwe istnienie bytów, które określamy mianem

doczesnych. Czas rodzi się wraz z ofiarą i to ofiara

ponownie niszczy czas. To pojęcie ma związek miedzy

rytuałem i czasem. W tym znaczeniu czas jest czymś

co człowiek stwarza w ścisłej współpracy z bogami.

Czas to jest ciągłe istnienie bytów. W Wedach

jednostką czasu jest dzień, który jest ośrodkiem

wszelkiego doświadczenia czasu. Jutrzenka i

zmierzch są ,,łączami’’ najbardziej krytycznymi

momentami całego dnia. Z dnia na dzień i mocą

codziennej ofiary czas trwa i egzystencja istnieje.

Potem ofiara stała się bardziej rozbudowana i

wznoszenie ołtarza ofiarnego rozciągało się na ponad

rok i to właśnie rok stał się większą jednostką czasu.

Ofiara pozostała podstawą struktury czasu. Każda

cegła ołtarza odpowiada jednemu dniu roku.

• Azjaci są punktualni i ściśle

trzymają się ustaleń, ale

zazwyczaj niezbyt ekonomicznie

rozporządzają swoim czasem. Dla

przybyszów z „Zachodu” czas to

pieniądz, ale dla Azjatów

„czas

to

czas”

a

„pieniądze to pieniądze”

Uprzejmym jest ten, kto

przychodzi na spotkanie 15 minut

przed ustalonym terminem.

• Przykładają dużo uwagi do

punktualności przy jednoczesnym

braku sztywnych ram czasowych.

Jeśli dochodzi do spotkania

poświęcają partnerom taką ilośc

czasu, jakiej potrzebują dla

przedstawienia swoich racji.

•W Azji czas jako pojęcie

abstrakcyjne nie istnieje. To
człowiek będący centrum
Kosmosu stwarza czas
poprzez rytuały.

CZAS W KULTURZE

CZAS W KULTURZE

EUROPEJSKIEJ

EUROPEJSKIEJ

•

Kultura europejska wypływa głównie z trzech źródeł:

Kultura europejska wypływa głównie z trzech źródeł:

żydowskiego, greckiego i rzymskiego. Od Żydów wzięła

żydowskiego, greckiego i rzymskiego. Od Żydów wzięła

Biblię, od Greków- filozofię, a od Rzymian- prawo.

Biblię, od Greków- filozofię, a od Rzymian- prawo.

Cechą charakterystyczną jest akceptowanie

Cechą charakterystyczną jest akceptowanie

wszystkiego, co Bóg stworzył i nie poprzestawanie na

wszystkiego, co Bóg stworzył i nie poprzestawanie na

tym, co wytwarza człowiek. Zaczynając mówić o czasie

tym, co wytwarza człowiek. Zaczynając mówić o czasie

w kulturze europejskiej należy wziąć pod uwagę jak

w kulturze europejskiej należy wziąć pod uwagę jak

europejczycy dzielę czas. Otóż jak już wiemy nasz czas

europejczycy dzielę czas. Otóż jak już wiemy nasz czas

dzielimy na: lata, pory roku, miesiące, tygodnie, dni,

dzielimy na: lata, pory roku, miesiące, tygodnie, dni,

doby, godziny, minuty, sekundy. Mierzymy ten czas i

doby, godziny, minuty, sekundy. Mierzymy ten czas i

wyznaczamy granice. Czas dzielimy na przeszły,

wyznaczamy granice. Czas dzielimy na przeszły,

teraźniejszy i przyszły. Czyli na czas linearny. Żyjemy w

teraźniejszy i przyszły. Czyli na czas linearny. Żyjemy w

nim i ściśle się jego trzymamy.

nim i ściśle się jego trzymamy.

•

Europejczycy w swojej kulturze staraj

Europejczycy w swojej kulturze staraj

ą się

ą się

być punktualni, nie spóźniać się, a jeśli już

być punktualni, nie spóźniać się, a jeśli już

się spóźnią to zawsze tłumaczą co było tego

się spóźnią to zawsze tłumaczą co było tego

przyczyną. Osoba, która zaprasza kogoś na

przyczyną. Osoba, która zaprasza kogoś na

spotkanie kilka dni przed przyjęciem

spotkanie kilka dni przed przyjęciem

powinna wytłumaczyć się ze swojego

powinna wytłumaczyć się ze swojego

pośpiechu. Trzeba określić ile czasu

pośpiechu. Trzeba określić ile czasu

potrzebuje ktoś aby móc się przygotować do

potrzebuje ktoś aby móc się przygotować do

tego spotkania. Tutaj mamy zależność

tego spotkania. Tutaj mamy zależność

przyczynowo -skutkową pomiędzy

przyczynowo -skutkową pomiędzy

zdarzeniami, jeżeli następowały one blisko

zdarzeniami, jeżeli następowały one blisko

siebie w czasie. Jeśli jednak są od siebie

siebie w czasie. Jeśli jednak są od siebie

znaczni oddalone, mogą powiązać je w

znaczni oddalone, mogą powiązać je w

swoich rozważaniach. Dlatego zazwyczaj są

swoich rozważaniach. Dlatego zazwyczaj są

mało zdolne do długofalowego planowania.

mało zdolne do długofalowego planowania.

•

Kultura europejska charakteryzuje si

Kultura europejska charakteryzuje si

ę

ę

tym, że ludzie żyją w sposób

tym, że ludzie żyją w sposób

uporządkowany i potrafią przewidzieć

uporządkowany i potrafią przewidzieć

różne zdarzenia losowe. Dzięki temu

różne zdarzenia losowe. Dzięki temu

np. wcześniej wychodzą z domu.

np. wcześniej wychodzą z domu.

•

Warto te

Warto te

ż zwrócić uwagę, iż w

ż zwrócić uwagę, iż w

kulturze europejskiej wyróżniamy 3

kulturze europejskiej wyróżniamy 3

wewnętrzne czasy osoby:

wewnętrzne czasy osoby:

•

- "poprzez czas" (trough time)

- "poprzez czas" (trough time)

charakteryzuje si

charakteryzuje si

ę tym, że człowiek

ę tym, że człowiek

jeśli ma coś zrobić dzisiaj to nie

jeśli ma coś zrobić dzisiaj to nie

odkłada tego na inny dzień. Jeśli jest

odkłada tego na inny dzień. Jeśli jest

umówiony na spotkanie na dana

umówiony na spotkanie na dana

godzinę to stara się nie spóźnić i

godzinę to stara się nie spóźnić i

zdążyć na daną godzinę.

zdążyć na daną godzinę.

•

- w czasie" (in time)

- w czasie" (in time)

charakteryzuje

charakteryzuje

si

si

ę tym, że człowiek żyje

ę tym, że człowiek żyje

teraźniejszości, nie przejmuje się

teraźniejszości, nie przejmuje się

czasem przeszłym ani czasem

czasem przeszłym ani czasem

przyszłym. Takie osoby mogą się

przyszłym. Takie osoby mogą się

spóźniać lub w ogóle zapomnieć o

spóźniać lub w ogóle zapomnieć o

spotkaniu i na nie po prostu nie

spotkaniu i na nie po prostu nie

przyjść. Nie kontrolują czasu.

przyjść. Nie kontrolują czasu.

• .

•

-

-

„

„

pomi

pomi

ędzy czasami" (between time)

ędzy czasami" (between time)

charakteryzuje się tym, ze osoby

charakteryzuje się tym, ze osoby

funkcjonują pomiędzy czasem przeszłym

funkcjonują pomiędzy czasem przeszłym

a przyszłym. Cały czas analizuje i

a przyszłym. Cały czas analizuje i

zastanawia się czy podjęła dobrą decyzje

zastanawia się czy podjęła dobrą decyzje

lub co może zrobić aby następnym, razem

lub co może zrobić aby następnym, razem

było lepiej. Cały czas analizują swoje

było lepiej. Cały czas analizują swoje

decyzje i ciężko im podejmować wybory.

decyzje i ciężko im podejmować wybory.

•

„

„

nie wszystko na raz”

nie wszystko na raz”

•

Jest to okre

Jest to okre

ślenie charakteryzujące

ślenie charakteryzujące

kulturę europejską. Dzielimy czas na

kulturę europejską. Dzielimy czas na

pewne etapy, w których realizujemy dane

pewne etapy, w których realizujemy dane

zadanie, cel, a następnie podejmujemy

zadanie, cel, a następnie podejmujemy

się następnego

się następnego

CZAS W KULTURZE

CZAS W KULTURZE

MUZUŁMAŃSKIEJ

MUZUŁMAŃSKIEJ

• W islamie czas mierzony jest od

gregoriańskiego roku 622, tj. od hidżry, czyli
wyjścia Mahometa z Mekki do Medyny. Rok
hidżry jest pierwszym rokiem muzułmańskiego
pomiaru czasu. Ale sam okres roku jest
zorganizowany inaczej, niż w kalendarzu
gregoriańskim. Co prawda składa się z 12
miesięcy, ale jest to kalendarz księżycowy. Co
znaczy, że miesiące są krótsze i w cyklu 30-
stoletnim dodaje się dla wyrównania 11 dni.

•

• Każdy z miesięcy muzułmańskiego

kalendarza ma swoje znaczenie. Częściowo
są to nazwy związane z obrządkiem
religijnym, a częściowo z tradycjami jeszcze
z okresu przedmuzułmańskiego. Jednak już
w czasach imperium Abbasydów, a później
Osmańskim kalendarz muzułmański był o
tyle kłopotliwy, że niezgodny z okresem
zbiorów, utrudniał m.in. zbieranie podatków

.

•

Zależnie od punktu widzenia o kulturze

Zależnie od punktu widzenia o kulturze

muzułmańskiej można mówić pod względem

muzułmańskiej można mówić pod względem

wielokulturowym- arabskim, irańskim, tureckim

wielokulturowym- arabskim, irańskim, tureckim

itd. Jednak kultury te zawsze stapiały się z

itd. Jednak kultury te zawsze stapiały się z

podstawowymi elementami światopoglądowymi.

podstawowymi elementami światopoglądowymi.

•

Słowa arabskie odnoszące się do czasu należą

Słowa arabskie odnoszące się do czasu należą

do języka okresu muzułmańskiego:

do języka okresu muzułmańskiego:

•

- AN-

- AN-

oznacza najogólniejszy termin czasu

oznacza najogólniejszy termin czasu

•

- HIN-

- HIN-

czas, chwilę obecną, teraz

czas, chwilę obecną, teraz

•

-WAKT-

-WAKT-

to główne słowo oznaczające punkt

to główne słowo oznaczające punkt

czasowy

czasowy

•

DZIĘKUJEMY ZA

DZIĘKUJEMY ZA

UWAGĘ !!!

UWAGĘ !!!

Marta

Marta





Monika

Monika





Aneta

Aneta



