Mechanizmy obronne: sposoby radzenia sobie z lękiem (przerażeniem) opracowywane przez ego (lub superego)

MECHANIZM OBRONNY	DEFINICJA	PRZYKłADY
Wypar-cie	Usunięcie ze świadomości lub utrzymywanie poza świadomością myśli, wyobrażeń i wspomnień, które są bolesne lub budzą lęk (konflikt pomiędzy id i ego).	Student zapomina o terminie egzaminu. Pacjent mający omówić z terapeutą swój trudny problem zapomina o wyznaczonej wizycie.
Zaprze-czanie	Udawanie, że sytuacja naprawdę zagrażająca lub wzbudzająca lęk nie ma miejsca (konflikt pomiędzy impulsami id i frustrującą je rzeczywistością).	Przekonanie, że pomimo palenia papierosów nie zachoruje się na raka płuc ani na zawał („mnie się to nie zdarzy”). Dziecko, którego rodziców nie ma w domu, mówi do siebie: „oni są tutaj, zaraz ich znajdę”.
Reakcja upozoro-wana	Wyrażanie uczuć lub zachowań przeciwnych niż rzeczywiście odczuwane po to, by prawdziwe pozostały wyparte. Zachowanie przeciwne wyrażane jest przesadnie.	Wylewnie gratulujemy koledze sukcesu, którego mu zazdrościmy. Osoba z przyjemnością oglądająca pornografię staje na czele komitetu do jej zwalczania.
Projek-cja	Przypisanie („wciśnięcie”) własnego, nieakceptowanego impulsu innej osobie. Lęk neurotyczny przekształca się wówczas w obiektywny - z zagrożeniem zewnętrznym łatwiej sobie poradzić.	Kobieta, której zaloty są odrzucane, odbiera zachowania mężczyzn jako molestowanie seksualne. Ktoś, kto nie potrafi odmówić sobie przyjemności, uważanych za naganne, wyraża rozczarowanie wadami i słabościami swoich znajomych.
Prze-miesz-czenie	Przeniesienie uczuć, zainteresowań itp. uznanych za nieodpowiednie z jednej osoby na inną, z jednej rzeczy na drugą, mniej zagrażającą, bardziej „dozwoloną”.	Mąż wszczyna kłótnię z żoną krótko po tym jak skrytykował go zwierzchnik w pracy. Kobieta przeżywająca agresywne uczucia wobec matki, stale darzy nienawiścią jakąś znaczącą kobietę w swoim otoczeniu.
Subli-macja	Przemieszczenie celu popędowego na zgodny z wartościami społecznymi.	Malarstwo, którego tematyką są akty; Osoba z tendencjami sadystyczn. zostaje chirurgiem.
Izola-cja	Oddzielenie myśli (zwykle o treści agresywnej lub seksualnej) od towarzyszących im uczuć, które podlegają stłumieniu. Izolowanie istotnej, emocj. części doświadczenia.	Pozbawiona złości czy wściekłości myśl, żeby krzyknąć coś nieprzyzwoitego w kościele, wyrządzić krzywdę bliskiej osobie, itp.
Intele-ktuali-zacja	Intelektualne opracowanie impulsów agresywnych lub seksualnych, pozwalające na odcięcie się od doznań cielesnych, konfliktowych myśli lub uczuć.	Nastolatek z zapałem prowadzący abstrakcyjne dyskusje filozoficzne. Mąż który odczuwa wzrastającą niechęć do żony, z pasją rozprawia o polityce, inflacji, itp.
Racjo-naliza-cja	Użycie samooszukujących się usprawiedliwień nieakceptowanego zachowania lub niepowodzenia.	Wynajdujemy dobre strony tego, że skradziono nam samochód podkreślając korzyści zdrowotne płynących ze spacerów:(„nie ma tego złego co by na dobre nie wyszło” ).
Anulo-wanie	„Odczynianie” - usunięcie czynu agresywnego, bądź uważanego za taki, w rytualny sposób przez odkupienie go, wynagrodzenie go komuś. Rytuał jest odczuwany jako przymus i nie poddaje się ocenom intelektualnym W odr. od religijnego- samotny.	Szef nie wyrzuca z pracy podwładnego, który źle pracuje lecz przyznaje mu nagrodę. Obsesyjne mycie się mające zapobiec napawającemu przerażeniem zarażeniu siebie lub innych.
Regre-sja	Powrót, zwykle pod wpływem stresu, do zachowania charakterystycznego dla wcześniejszego okresu rozwojowego.	Student płacze ponieważ rodzice nie pozwolili mu wziąć ich samochodu. Wdanie się w bójkę, zniszczenie swojej własności, napady złego humoru; dziecięce ubr., mowa
Identyfikacja z agresorem	Przejęcie roli i/lub atrybutów agresora by zmienić się z odczuwającego strach w tego kto budzi strach.	Noszenie ubrań wojskowych lub broni, jeśli przedtem doświadczyło się przemocy. Dziecko, któremu wycięto migdałki, „wycina” je lalce.

Rys. 13. Mechanizmy obronne

---