KLINICZNA WYKŁAD 3 02-03-2011

ORIENTACJA PATOGENETYCZNA/SALUTOGENETYCZNA W PSYCHOLIGII KLINICZNEJ

1. KRYTERIA NIENORMALNOŚCI ROSENHAM

ZABURZENIA PSYCHICZNE DSM IV

-zespół lub wzorzec zachowania labo wzorzec psychiczny mający znaczenie kliniczne, związany w chwili z dolegliwością lub upośledzeniem, ryzykiem śmierci, bólu lub znaczną utratą swobody działania

-uznany za przejaw dysfunkcji (dotyczącej zachowania) psychologicznej lub biologicznej u danego człowieka

Orientacje teoretyczne

1. PATOGENETYCZNA

-poszukiwanie czynników odpowiedzialnych za powstawanie zaburzeń

1. SALUTOGENETYCZNA

-poszukiwania czynników odpowiedzialnych za utrzymywanie dobrego stanu zdrowia psychicznego

ORIENTACJA PATOGENETYCZNA Pytanie o przyczyny choroby

Modele:

1. 1-czynnikowe

2. 2-czynnikowe

3. Wieloczynnikowe

1. Model 1-czynnikowy

1. czynnik chorobotwórczy (patogen)

-bakterie, wirusy

-uszkodzenia OUN

-czynniki biochemiczne

-czynniki genetyczne

Ale: większość chorób powstaje wskutek współdziałania wielu powiązanych ze sobą czynników

1. Model 2-czynnikowy

Podatność + Stres= Zaburzenie

1. Model wieloczynnikowy

Czynniki genetyczne

Czynniki psychologiczne

Czynniki ekologiczne ZABURZENIE

Czynniki społeczno-kulturowe

Czynniki klimatyczne

NP. reumatoidalne zapalenie stawów (klimat+genetyka+psychologiczne)

TEORIA ETIOEPIGENEZY BILKIEWICZ

I WARTSWA DZIEDZICZNO-KONSTYTUCJONALNA

II WARSTWA CZYNNIKÓW ETIOPATOGENETYCZNYCH USZKADZAJĄCYCH OUN (patogeny w okresach sensytywnych)

III WARTSWA NAKŁADAJĄCYCH SIĘ ZESPOŁÓW PSYCHOPATOLOGICZNYCH (narkotyki)

I czynniki predysponujące (zwiększające podatność)

II uszkodzenia OUN, także osobowość

III czynniki wyzwalające (wydarzenia życiowe) i patoplastyczne

PARAGNOMEN: zachowania nieprzewidywalne w stosunku do wcześniejszego zachowania

Schizis-rozszczep

ORIENTACJA SALUTOGENETYCZNA

Dlaczego ludzie, mimo, że ulegają oddziaływaniu wielu patogenów zachowują zdrowie, a w przypadku jego załamania szybko do niego wracają

Aaron Antonowski - pytanie o przyczyny zdrowia

Normalny stan funkcjonowania – dynamiczny stan braku równowagi, wszechobecne stresory

Zdrowie- proces równowagi wymagań (stresorów) i zasobów

Psychologia zdrowia: stan zrównoważenia procesów w czasie teraźniejszym, ocena obiektywna (lekarz), oceniany na kontinuum zdrowie-choroba, ocena subiektywna (pacjent)

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE POZIOM ZDROWIA:

1. Uogólnione zasoby odpornościowe

2. Stresory

3. Poczucie koherencji

4. Zachowanie, styl życia

1. Uogólnione zasoby odpornościowe:

- właściwości jednostki, grupy, środowiska, które pozwalają na uniknięcie stresorów, usprawnienie procesu radzenia sobie

-czynniki genetyczne, konstytucjonalne, biochemiczne

-cechy psychiczne (poczucie tożsamości, wiedza, poczucie kontroli)

1. Stresory:

-wymagania: nie ma gotowych dni zautomatyzowanych reakcji adaptacyjnych

-rodzą stan napięcia

-psychospołeczne i fizyczno-biologiczne

-Ostre i przewlekłe

-egzogenne, endogenne, relacyjne

POCZUCIE KOHERENCJI:

(…)globalna orientacja człowieka, wyrażająca stopień, w jakim człowiek ma silne, trwałe choć dynamiczne poczucie pewności, że:

1. Bodźce napływające ze świata zewnętrznego i wewnętrznego mają charakter strukturalizowany ( bez chaosu), przewidywalny i wytłumaczalny

2. Ma dostęp do środków, które pozwolą sprostać wymaganiom, jakie stawiają te bodźce

3. Wymagania te są warte wysiłku i zaangażowania

POCZUCIE KOHERENCJI SKŁADNIKI:

1. POCZUCIE ZROZUMIAŁOŚCI

-charakter poznawczy

1. POCZUCIE ZARADNOŚCI

-charakter poznawczo-behawioralny

1. POCZUCIE SENSOWNOŚCI

-charakter motywacyjno-emocjonalny