Model Virgini Henderson

Była kontynuatorka idei Florencji Nightingale

W definicji pielęgniarstwa stwierdziła, że każdy człowiek podejmuje podstawowe aktywności ważne dla własnego zdrowia oraz ,że on sam i jego rodzina ponoszą za to odpowiedzialność. Pielęgniarstwo jest niezbędne wtedy, kiedy człowiekowi brakuje siły, wiedzy i chęci do podejmowania tych aktywności w pełni samodzielnie.

W spełnianiu swych zadań pielęgniarka występuje w roli:

• środka zastępczego

• pomocnika

• partnera

Główna rola pielęgniarki to:

- zastępowanie i wyrównywanie niedomogi podopiecznego

-wychowanie prozdrowotne

Akcentuje niezależność roli zawodowej pielęgniarki lecz dostrzega konieczność harmonijnej współpracy z całym zespołem terapeutycznym.

Na prośbę przedstawicieli MRP opracowała w 1960 r Basic Principles of Nursing Care – Podstawowe zasady pielęgniarskiej troskliwości. W publikacji tej przedstawiła definicję pielęgniarstwa i 14 uniwersalnych potrzeb życiowych człowieka jako podstawowych komponentów pielęgniarstwa.

Unikatową funkcją pielęgniarki jest asystowanie pojedynczemu człowiekowi- zdrowemu albo choremu-w podejmowaniu tych aktywności, znaczących zarówno dla zachowania jak i przywracania zdrowia / albo dla spokojnego umierania/ które mógłby on podejmować sam bez pomocy gdyby miał potrzebną do tego siłę, wolę, wiedzę.

Pomoc ta jest zapewniana w taki sposób, aby mógł on odzyskiwać pełną niezależność – tak szybko jak to jest tylko możliwe.

Zdaniem Henderson pielęgniarka powinna asystować także, jeśli tego wymaga sytuacja grupie ludzi. Powinna „ wejść w skórę swojego pacjenta” po to aby dowiedzieć się czego on chce, czego potrzebuje, aby mogła zapewnić mu indywidualną pomoc w zakresie potrzeb fizjologicznych, emocjonalnych, reedukacyjnych. Pielęgniarka asystuje w zaspakajaniu 14 fundamentalnych potrzeb człowieka:

• normalne oddychanie

• odpowiednie odżywianie i dostarczanie płynów

• wydalanie

• poruszanie się i zachowanie właściwej postawy ciała /chodzenie, leżenie, zmiana pozycji/

• sen i wypoczynek

• dobieranie odpowiedniej odzieży i bielizny

• utrzymanie prawidłowej ciepłoty ciała przez właściwe dobieranie odzieży i wprowadzanie zmian w środowisku

• utrzymanie czystości i schludnego wyglądu oraz zabezpieczenie ciała przed urazami

• unikanie zagrożeń ze strony środowiska oraz unikanie ranienia innych

• komunikowanie się z innymi oraz wyrażanie emocji, potrzeb, lęków…

• podejmowanie praktyk religijnych zgodnie z własnymi wierzeniami

• zabawa oraz uczestniczenie w różnych formach rekreacji

• podejmowanie pracy zapewniającej zyskiwanie poczucia osiągnięć

• uczenie się, odkrywanie i zaspakajanie ciekawości poznania nowego –jako niezbędnych dla zdrowia i dla normalnego rozwoju.

Uwarunkowania które pielęgniarka powinna brać zawsze pod uwagę:

-wiek

-temperament

-stan socjalny albo kulturowy

Zwracała uwagę na efektywność pielęgnowania. wskazywała tu na:

1. konieczność jego pisemnego planowania

2. wysokie kwalifikacje-na wrażliwość, wiedzę, refleksję

Nadrzędne pojęcia

OSOBA- jest ujmowana jako niezależna całość, cechująca się 14 uniwersalnymi potrzebami. Te uniwersalne potrzeby człowiek zaspakaja w swoistym dla siebie stylu życia, w sposób w pełni zindywidualizowany.

ZDROWIE- zdolność człowieka do niezależnego funkcjonowania w zaspakajaniu jego 14 podstawowych potrzeb zdrowotnych. Głównym celem codziennych aktywności jest osiąganie dobrego stanu zdrowia przez człowieka lecz gdy brakuje mu siły, woli i wiedzy asystuje mu pielęgniarka, zapewniając taką pomoc jaka jest konieczna do tego aby jak najszybciej odzyskał niezależność.

Zapewnienie tej pomocy wymaga „ wchodzenia w skórę człowieka” oraz branie pod uwagę uwarunkowań: 12 różnych stanów patologicznych:

1. wyraźne zaburzenia gospodarki wodno – elektrolitowej w tym głodu, wymiotów, biegunek

2. ostry niedobór tlenu

3. szok łącznie z zapaścią krwotokiem

4. zaburzenia świadomości

5. narażenie na wpływy wysokiej temperatury

6. ostre stany gorączkowe

7. miejscowe uszkodzenia skóry, zranienia infekcje

8. stany zakaźności

9. stany przedoperacyjne

10. unieruchomienie spowodowane chorobą lub leczeniem

11. ból ciągły nie ustępujący pomimo stosowanych środków

ŚRODOWISKO- podkreślała znaczenie zdrowego środowiska w kontekście do zaspakajania i pomocy w zaspakajaniu 14 podstawowych potrzeb ludzkich.

PIELEGNIARSTWO – zdefiniowane zostało jako unikatowe funkcje pielęgniarki:

• asystowanie człowiekowi zdrowemu i choremu:

• w jego codziennych aktywnościach, znaczących dla zachowania i przywracania zdrowia , także spokojnego umierania/

• podejmowanych przez niego w pełni niezależnie i w specyficzny dla siebie sposób

• asystowanie tylko wtedy, kiedy brakuje mu koniecznych do tego sił, woli, wiedzy:

• w taki sposób, aby odzyskiwał pełną niezależność – tak szybko jak to tylko możliwe.

Głównymi pojęciami modelu są:

-fundamentalne ludzkie potrzeby

-biofizjologia

-kultura

-międzyludzkie interakcje i komunikowanie się.

Autorka wskazała i uzasadniła potrzeby autonomii pielęgniarstwa. Wskazała na konieczność akademickiego kształcenia pielęgniarek; charakteru ogólnego oraz w zakresie nauk socjalnych i humanistycznych; stosowania metod rozwijających refleksyjność, pobudzających do stawiania pytań, wdrażających do rozwijania umiejętności rozwiązywania problemów opiekuńczych; nie posługiwania się teoriami z innych nauk

Literatura

1. Jolanta Górajek – Jóźwik: Filozofia i teoria pielęgniarstwa

2. Stefania Poznańska, Lucyna Płaszewska – Żywko: Wybrane modele pielęgniarstwa

3. Barbara Ślusarska, Danuta Zarzycka, Kazimiera Zahradniczek: Podstawy pielęgniarstwa. Tom I

4. Irena Wrońska:Rola społeczno – zawodowa pielęgniarki