GEOGRAFIA SPOLECZNO EKONOMICZNA POLSKI SZKIC

GEOGRAFIA SPOŁECZNO EKONOMICZNA POLSKI

OBSZAR I GRANICE

Powierzchnia państwa Polskiego wynosi 322 577 km2 w tym:

Terytorium- powierzchnia lądowa i wodna oraz przestrzeń znajdująca się nad i pod powierzchnią lądową i wodną.

Morskie wody wewnętrzne- wody zatok, których wylot jest węższy niż 24 mile morskie, jeśli wybrzeża w całości należą do jednego państwa.

Morza terytorialne- pas wód morskich wzdłuż brzegu o szerokości 12 mil morskich ( 1 mila morska = 1 852 metry).

Sąsiedzi

Polski

 Długość granic
W km
Czechy 790
Słowacja 539
Ukraina 529
Granica morska 528
Niemcy 467
Białoruś 416
Rosja 210
Litwa 103
ŁĄCZNIE 3528

WSPŁÓCZNYNNIK ROZWINIĘCIA GRANICY PAŃSTWA POLSKIEGO WYNOSI 1,79

JEST TO ILORAZ DŁUGOŚCI GRANICY JAKIEGOŚ OBSZARY I OBWODU KOŁA O POWIERZCHNI TEGO OBSZARU. NAJBARDZIEJ ROZWINIĘTE GRANICE W EUROPIE MAJĄ: NORWEGIA, SZWECJA, GOLANDIA, GRECJA. NAJMNIEJ ROZWINIĘTE GRANICE W EUROPIE MAJA: RUMUNIA, CZECHY, SŁOWACJA, LUKSEMBURG, FRANCJA I POLSKA.

POWIERZCHNIA I LUDNOŚĆ POLSKI NA TLE ŚWIATA I EUROPY 2006 R.

WYSZCZEGÓŁNIENIE ŚWIAT EUROPA POLSKA
Powierzchnia lądowa
Tys. Km 2 136 255 10 388 1 312,7
Udział w stosunku do:
Świata 100% 7,62% 0,23%
Europy - 100% 3,01%
Miejsce Polski 69 9 -
Ludność
Mln osób 6 593 731 2 38,1
Udział w stosunku do:
Świata 100% 11,28% 0,58%
Europy - 100% 5,21%
Miejsce Polski 30 8 -

POWIERZCHNIA, LUDNOŚĆ, GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA POLSKI

NA TLE NAJWIĘKSZYCH PAŃSTW EUROPY 2006 ROKU.

Kolejność wg. Ludności Państwo Powierzchnia [tys.km 2]

Ludność

[mln osób]

Gęstość zaludnienia

[osób/ km 2]
1 Rosja 3 17 075,4 142,4 8
2 Niemcy 357,0 82,4 231
3 Francja 544,0 61,1 112
4 W. Brytania 242,5 60,5 250
5 Włochy 301,3 58,9 195
6 Ukraina 603,7 46,8 78
7 Hiszpania 506,0 44,6 88
8 Polska 312,7 38,1 122
9 Rumunia 238,4 21,6 91
10 Niderlandy 41,5 16,3 394
11 Grecja 132,0 11,1 84
12 Serbia 88,4 10,0 113

POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE POLSKI

Środek geograficzny w Polsce znajduje się w miejscowości Piątek między Łęczycą a Łowiczem.

Środek geograficzny Europy położony jest pomiędzy Sokołowem a Kałuszynem i Siedlcami.

GŁÓWNE KRAINY GEOGRAFICZNE POLSKI WG J. KONDRACKIEGO

Granice Polski obejmują swym zasięgiem ( w różnym stopniu) 4 wielkie krainy geograficzne Europy:

Główne krainy geograficzne Polski wg. J. Kondrackiego reprezentują klasę regionów fizycznogeograficznych Europy, nazywamy pod prowincjami. Są to:

POŁOŻENIE GEOPILITYCZNE POLSKI

Położenie geopolityczne- w przeciwieństwie do geograficznego nie jest stałe. Jest częściowo zależne od położenia geograficznego, a także od ukształtowania powierzchni i innych cech środowiska przyrodniczego. Na położenie geopolityczne wpływa:

Położenie geopolityczne decyduje w poważnym stopniu o :

Polska wchodzi w skład regionu określanego jako Europa Środkowa. Przesądzają o tym: położenie geograficzne oraz pewna odrębność fizjogeograficzna, historyczna, kulturowa.

Choć jest to region o specyficznych cechach, to jednak jego granice nie są wyraźne. Jądrem Europy Środkowej są cztery centralnie położone państwa : Polska, Czechy, Słowacja, Węgry.

Peryferiami tego regionu są natomiast: Litwa, Łotwa, kaliningradzka część Rosji, zachodnia Białoruś, zachodnia Ukraina, północna Rumunia, północna Serbia, Słowenia, północna Chorwacja, wschodnia Austria oraz wschodnie Niemcy.

Z tym regionem Europy graniczą inne duże, obecne w terminologii geopolitycznej, regiony: Europa Zachodnia, Skandynawia, Bałkany, Rosja.

Zmiany powierzchni Polski na przestrzenia dziejów

KSZTAŁTOWANIE GRANIC POLSKI

W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ I PO JEJ ZAKOŃCZENIU

Granica zachodnia:

Granica południowa:

Granica wschodnia:

Linia Curzona – linia wytyczona w 1920 roku przez brytyjskiego ministra spraw zagranicznych Curzona, podstawą jej wytyczenia był czynnik narodowościowy.

Polska otrzymuje tereny położone koło Ustrzyk Dolnych (480 Km2 )

Granica północna:

PODZIAŁ TERYTORIALNY POLSKI

Schemat podziału terytorialnego Polski z dnia 01.01.2005roku

Województwa 16
Powiaty 314
Miasta na prawach powiatu 65
Gminy wiejskie 1 591 Gminy miejsko- wiejskie 580 Pozostałe gminy miejskie 242
Miejscowości wiejskie 53 023

PODZIAŁ TERYTORIALNY KRAKU NA WOJEWÓDZTWA 2006 ROK

Województwo stolica Powierzchnia w Km2 Liczba ludności w tys. Os. +/- ludności 2000-2006 Gęstość zaludnienia os./ Km2 liczba
Powiatów
Dolnośląskie Wrocław 19 947 2 882,3 -90,6 145 29
Kujawsko- pomorskie

Bydgoszcz4

Toruń5

 17 972 2 066,4 -33,3 115 23
Lubelskie Lublin 25 122 2 172,8 -56,6 87 24
Lubuskie

Gorzów wlkp.4

Zielona Góra5

 13 988 1 008,5 -15,5 72 14
Łódzkie Łódź 18 219 2 566,2 -77,2 141 24
Małopolskie Kraków 15 183 3 271,2 +37,4 215 22
Mazowieckie Warszawa 35 557 5 171,7 +99,6 145 42
Opolskie Opole 9 412 1 041,9 -42,8 111 12
Podkarpackie Rzeszów 17 846 2 097,6 -31,0 118 25
Podlaskie Białystok 20 187 1 196,1 -25,0 59,3 17
Pomorskie Gdańsk 18 314 2 203,6 +5,3 120 20
Śląskie Katowice 12 334 4 669,1 -175,0 379 36
Świętokrzyskie Kielce 11 710 1 279,8 -43,1 109 14
Warmińsko- Mazurskie Olsztyn 24 173 1 426,9 -41,4 59,0 21
Wielkopolskie Poznań 29 827 3 378,5 +17,8 113 353
Zachodniopomorskie Szczecin 22 892 1 692,8 -41,0 74 21
Polska Warszawa 312 683 38 125,5 -518,7 122 379

LUDNOŚĆ POLSKI

W 1938 roku wynosiła 34 849 tys. Osób. Wojna i okupacja, w wyniku których naród polski doznał ogromnych strat biologicznych oraz uległ rozproszeniu poza granice kraju, spowodowały znaczne zmiany w liczbie ludności Polski.

Bezpośrednio po zakończeniu działań wojennych (wg. Spisu sumarycznego z dnia 14.02.1946roku) Polska liczyła 23 930tys. Osób, w tym na ziemiach dawnych (ok. 19 mln), a na ziemiach Zachodnich i północnych (ok. 5 mln). Powyższa liczba ludności Polski z początku 1946 roku nie daje jednak statystycznego obrazu zmian ludnościowych kraju związanych z wojną i jej konsekwencjami, gdyż w chwili spisu trwały jeszcze intensywne ruchy wędrówkowe ludności. Część ogólnej liczby ludności stanowiła ludność niemiecka, która następnie została przesiedlona poza granice naszego kraju (zgodnie z umową zawartą w Poczdamie przez wielkie mocarstwa). Równocześnie trwała jeszcze repatriacja Polaków z zagranicy, głównie z byłego ZSRR i krajów Europy Zachodniej oraz ogromna migracja wewnątrz kraju, a zwłaszcza akcja osiedleńcza na Ziemiach Zachodnich i północnych.

Tym niemniej dane z 1946roku pozwalają stwierdzić, że w wyniku wojny i okupacji kraj nasz został poważnie wyludniony. Działania wojenne i terror okupacyjny spowodował śmierć ponad 6mln osób (ZSRR straciło 27 mln). Ponadto maiły miejsce liczne deportacje Polaków do Niemiec, ZSRR.

W latach 1945-2006 ludność Polski wzrosła z 23 895 tys. do 38 126 tys. Tj. o 14 231 tys. osób. Zmiany, jakie nastąpiły w liczbie i strukturze ludności Polski, spowodowane zostały szeregiem czynników politycznych, społecznych i gospodarczych. Do czynników podstawowych, kształtujących sytuację demograficzną kraju po II wojnie światowej należały: repatriacja ludności do kraju, przesiedlanie ludności wewnątrz kraju, zasiedlanie Ziem Zachodnich i Północnych, proces kompensacji strat biologicznych w wyniku wojny, uprzemysłowienie, urbanizacja kraju, poprawa warunków bytowych i zdrowotnych ludności.

Repatriacja ludności do kraju oraz procesy migracji wewnętrznej. W wyniku rozproszenia ludności polskiej po świecie pod wpływem działań wojennych i okupacji oraz w następstwie zmian granic państwa, nastąpiła repatriacja Polaków do kraju. Podstawowe procesy repatriacyjne dokonały się dwukrotnie- w okresie bezpośrednio powojennym (1944-1949) oraz w latach 1956-1959. Największymi rozmiarami odznaczały się migracje wewnątrz krajowe w pierwszych latach powojennych oraz w okresie realizacji planu sześcioletniego, po czym systematycznie malały. Migracje wewnętrznie są silnie związane z migracjami zawodowymi, przy czym migracje za wsi do miast z reguły były równoznaczne ze zmianą zawodu z rolniczego na pozarolniczy.

Zasiedlanie Ziem Zachodnich i Północnych i ich struktura demograficzna. Według danych spisu z 14.02.1946roku ludność Ziemi Zachodnich i Północnych wynosiła 5 022tys., co stanowiło 21% ludności Polski. Liczba ta obejmowała ponad 2mln. Niemców , którzy na mocy Układu Poczdamskiego zostali przesiedleni poza granice kraju. Tak więc w lutym 1946roku na Ziemiach Zachodnich i Północnych znajdowało się niespełna 3 mln ludności polskiej. W 1950roku po zakończeniu procesu zasiedlenia tych Ziem, ludność poniżej 30roku życia stanowiła 62%, natomiast na ziemiach dawnych 56%. Młoda struktura wieku ludności przyczyniła się do ukształtowania wysokiego poziomu rodności i niskiego poziomu umieralności, co w efekcie przynosiło wysokie tempo wzrostu liczby ludności.

Spis ludności z 1950roku wykazał, że prawie połowa(48,8%) mieszkańców Ziem Zachodnich i Północnych stanowiła ludność, która zamieszkiwała poprzednio ziemie dawne. Dalsze grupy stanowiły: repatrianci z ZSRR (27,7%), polska ludność rodzima (19,7%) oraz repatrianci i reemigranci z krajów zachodnich (3,8%).

Na Ziemiach Zachodnich i Północnych osiedlali się przede wszystkim ludzie młodzi. W wyniku tego, współczynniki natężenia urodzeń i przyrostu naturalnego były przez długie lata przeciętnie o kilka promili wyższe od ogólnokrajowego. W 1950roku współczynnik urodzeń dla 8 województw zachodnich i północnych wynosił 40,8‰, a dla całego kraju 30,7‰.

Rozwój liczby urodzeń jako wynik kompensacji biologicznych strat z okresu wojny. W latach 1946-1957, tj. w okresie tzw. wyżu demograficznego, zarejestrowano w Polsce blisko 9 mln urodzeń, w latach 1950-1952 liczba urodzeń przypadających na 1 000ludności wynosiła nieco pomad 30, co stanowiło wówczas jeden z najwyższych współczynników rodności na świecie. Stopniowo jednak, w następstwie zaniku fali kompensacyjnej, dojścia do wieku rozrodczego kobiet z mniej licznych roczników wojennych oraz zmniejszenia faktycznej płodności kobiet, następuje spadek liczby urodzeń.

Zmniejszanie się liczby zgonów w związku z poprawą warunków bytowych i zdrowotnych życia ludności. W latach powojennych przeciętna roczna liczba zgonów wynosił ok. ¼ miliona osób, co przy stałym wzroście liczby ludności oznaczało spadek współczynnika z ponad 11‰ w latach 1948-1952 do poniżej 8‰ w latach sześćdziesiątych.

Istotne zmiany zastąpiły w strukturze zgonów. Największy spadek natężenia zgonów miał miejsce w najmłodszych grupach wieku- w pierwszym roku życia o ponad połowę, a u dzieci i młodzieży o około 2/3. W latach pięćdziesiątych zgony niemowląt wynosiły ok. 30% ogólnej liczby zgonów. W następnych latach współczynnik ten systematycznie malał.

Syntetycznym współczynnikiem obrazującym postęp w zakresie spadku umieralności oraz zmiany w strukturze zgonów jest przeciętne dalsze trwanie życia według tablic umieralności.

Tworzenie nowych miast i osiedli oraz powiększanie istniejących obszarów miejskich. Zmiany w tym zakresie są wyrazem procesu urbanizacji kraju. W latach pięćdziesiątych przybyło w Polsce 185nowych miast i osiedli, rozmieszczonych głównie w rejonach silnie uprzemysłowionych. Tworzenie nowych miast i osiedli oraz powiększanie już istniejących w drodze zmian administracyjnych miało miejsce głównie w latach pięćdziesiątych, które były okresem największego nasilenia procesu urbanizacji.

W rezultacie, udział ludności miejskiej na tempo wzrostu ludności miejskiej oddziaływały wówczas, obok wysokiej rodności, napływ wędrówkowy ze wsi, którego największe natężenie miało miejsce do 1960roku. W całym tym okresie liczba ludności wiejskiej utrzymywała się prawie na ustabilizowanym poziomie, z czego wynika, że przyrost naturalny ludności wsi był pochłaniany przez ubytek ludności wiejskiej wynikający z migracji do miast oraz ze zmian powstałych w następstwie nadawaniu ustroju miejskiego wiejskim jednostkom osadniczym.

Struktura ludności według wieku. Szybko następującym zmianom w liczbie i rozmieszczeniu ludności towarzyszyły zmiany w strukturze ludności według wieku. Wywarły one tym samym -różnokierunkowy i o różnym nasileniu w czasie- wpływ na kształtowanie się struktury wieku i zjawisk w zakresie życia społecznego i gospodarczego kraju, a przede wszystkim dotyczących oświaty, zatrudnienia, turystyki i rekreacji, dochodu narodowego, inwestycji budownictwa, spożycia itp.

Lata Ludność ogółem W tym Osób na km2 % lud. Miejskiej Kobiet na 100 mężczyzn UR na 1 miesz. W Ha
Miasta Wieś
Tys. os. % Tys. os. % Tys. os. %
1945 23 895 95,4 7 602 82,2 16 293 103,2
19506 25 035 100,0 9 244 100,0 15 791 100,0
1960 29 795 119,0 14 401 155,8 15 394 97,5
1970 32 605 130,2 17 031 184,2 15 574 98,6
1980 35 735 142,7 20 979 226,9 14 756 93,4
1990 38 183 152,5 23 614 255,5 14 569 92,3
1995 38 588 154,1 23 874 258,3 14 741 93,2
1996 38 618 154,3 23 897 258,5 14 721 93,2
1997 38 850 155,2 23 928 258,8 14 722 93,2
1998 38 666 154,4 23 931 258,8 14 735 93,2
1999 38 654 154,4 23 908 258,6 14 746 93,4
2000 38 254 152,8 23 691 256,3 14 565 92,2
2001 38 242 152,8 23 657 255,9 14 594 92,4
2002 38 219 152,7 23 608 255,4 14 624 92,6
2003 38 191 152,6 23 513 254,4 14 677 92,9
2004 38 180 152,5 23 490 254,1 14 690 93,0
2005 38 161 152,4 23 451 253,7 14 711 93,2
2006 38 219 152,3 23 369 252,8 14 757 63,5

Liczba ludności Polski w latach 1989- 2004- w ostatnim półwieczu XXwieku liczba ludności Polski stale wzrastała. W latach 50. Co roku przybywało 500tys. osób. W latach 90. Przybywało już tylko 50tys.. Od 1990 roku liczba ludności Polski systematycznie maleje.

Spadek liczby ludności wynika z:

Malejący przyrost rzeczywisty ludności w Polsce jest spowodowany przede wszystkim zmniejszającym się przyrostem naturalnym wynikającym ze spadku liczby urodzeń.

Systematycznie malejący wskaźnik dzietności (w 2008 roku na 1 kobietę w wieku 15-49 lat przypada 1,39 dzieci), przy obecnej stopie zgonów nie zapewnia prostej zastępowalności pokoleń. Zapewnienie takie wymagało by współczynnika dzietności na poziomie 2,1-2,15.

Poziom przyrostu naturalnego wykazuje znaczne zróżnicowanie przestrzenne. Jest to efekt odmiennego poziomu rozwoju gospodarczego, urbanizacji i różnej przeszłości demograficznej.

W 2007 roku przyrost naturalny kształtował się następująco:

STRUKTURA WIEKU LUDNOŚCI 1950-2008.

Wiek 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2005 2008
0-2 29,5 33,5 26,5 24,4 5,6 25,0 4,4 18,8
3-6 7,0 6,7
7-14 11,8 13,9
15-19 9,6 6,5 10,6 7,6 7,6 8,5 7,5 6,9
22-29 18,1 15,1 14,8 18,7 13,4 15,7 16,8 16,5
30-39 12,4 14,7 13,6 11,6 17,0 13,0 13,5 14,5
40-49 13,4 10,1 13,0 11,8 11,9 16,2 14,4 13,1
50-59 8,8 10,5 8,5 11,0 10,2 10,9 14,3 15,2
60-69 5,1 6,2 8,1 6,7 8,7 8,6 7,9 8,8
70 i więcej 3,1 3,4 4,9 6,6 6,3 8,1 9,3 9,8

STRUKTURA WIEKU I PŁCI

STRUKTURA EKONOMICZNA LUDNOŚCI W POLSCE W 2008 ROOKU I W WYBRANYCH KRAJACH.

MĘŻCZYZNI Wiek KOBIETY Wiek
Szwajcaria 79,2 Japonia 85,8
Japonia 79,0 Szwajcaria 84,2
Szwecja 78,8 Francja 83,4
Polska 71,3 Polska 80,0
Rosja 64,0 Rosja 73,2
RPA 49,9 RPA 52,9

ZGONY NIEMOWLĄT W WYBRANYCH KRAJACH NA 1000 URODZEŃ W 2006 ROKU

Szwecja 2,4
Luksemburg 2,6
Japonia 2,8
Polska 6,0
Indie 58,0(2004)
Turcja 24,6(2004)
Rumunia 15,0(2005)
Rosja 11,5(2004)

Najwięcej zgonów niemowląt notuje się na wsiach. Najczęstrze przyczyny to: choroby układu krążenia i nowotwory.

LUDNOŚĆ MIEJSKA WEDŁUG WYKSZTAŁCENIA W %

LUDNOŚĆ WIEJSKA WEDŁYG WYKSZTAŁCENIA W %

WSPÓŁCZYNNIK REPRODUKCJI LUDNOŚCI

WSPÓŁCZYNNIK BRUTTO przedstawia całkowitą liczbę córek urodzonych przez kobietę, która będąc w wieku rozrodczym, będzie rodzić z częstotliwością dla wszystkich rodzących w danym roku.

WSPÓŁCZYNNIK NETTO oblicza się tak samo, z tym że eliminowane są córki, które dożyją wieku swoich matek.

WSPÓŁCZYNNIK REPRODUKCJI O WARTOŚCI PONAD 1 świadczy ,że następne pokolenie będzie miało nie gorsze warunki przyrostu naturalnego w porównaniu z poprzednim.

NIEZNACZNA NADWYŻKA WSPÓŁCZYNNKI PONAD sygnalizuje o pogorszeniu się warunków przyrostu naturalnego.

WARTOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA PONIŻEJ wskazuje, że stopa urodzeń nie przyczyni się do przyrostu naturalnego, nastąpi spadek liczby ludności. Niezbędny wzrost liczby ludności będzie zasilany i migracją.

WSKAŹNIK DZIETNOŚCI KOBIET W 2004 ROKU.

Turcja 2,2
Irlandia 1,99
Francja 1,9
Finlandia 1,8
Dania 1,78
Szwecja 1,75
Wielka Brytania 1,74
Holandia 1,73
Luksemburg 1,7
Słowenia 1,22
Polska 1,23
Czechy 1,23
Łotwa 1,24
Słowacja 1,25
Litwa 1,26
Węgry 1,28
Rumunia 1,29
Bułgaria 1,29
Grecja 1,29
Indie 2,85
USA 2,07
Chiny 1,69
Japonia 1,38

Dzietność kobiet w Polsce w latach 1960-2001

PRZCIĘTNY WIEK RODZĄCYCH KOBIET W POLSCE W LATACH 1960-2003

MIGRACJE WEWNĘTRZNE

Przez wiele lat dominującym kierunkiem migracji wewnętrznych w Polsce był wieś-miasto. Obecnie większe znaczenie mają migracje typu miasto-miasto. Jednocześnie rośnie odpływ ludności z miast na wieś. Jest on większy niż napływ ludności wiejskiej do miast.

MIGRACJE ZEWNĘTRZNE

Lata 1944-1949

Do roku 1956 w zasadzie brak migracji zewnętrznych

Lata 1968-1970

Druga połowa lat 70.

Lata 80.

Lata 90.

W Polsce od lat odnotowuje się ujemne saldo migracji. Jednak po 1990 roku obserwuje się znaczny wzrost imigracji do Polski.

Wg GUS w końcu 2006 roku poza granicami kraju na emigracji czasowej przebywało 1950tys. Polaków (2005- 1450tys.). wyjazdy nasiliły się od 2004 roku i związane były z wejściem Polski do UE. Statystyki GUS nie podają jak na razie rozmiarów wyjazdów stałych. Wyjazdy okresowe związane są z otwarciem rynków pracy w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Szwecji. Kolejno w następnych latach rynki pracy otwierały : Hiszpania, Portugalia, Finlandia, Włochy (2006), Niderlandy(2007). Inne kraje wprowadziły pewne ułatwienia dotyczące grup ludności posiadającą kwalifikacje w określonych zawodach (Francja, Belgia, Dania). W 2007 roku Niemcy (dla polskich inżynierów) i Luksemburg.

W końcu 2006 roku według szacunków w Wielkiej Brytanii przebywało 580tys. polskich emigrantów, w Niemczech 450tys., w Irlandii 120tys., we Włoszech 85tys., w Niderlandach 55tys..

Największa dynamika cechowała wyjazdy do Irlandii w latach 2002-2006 był on prawie 50 krotny. Do Wielkiej Brytanii w latach 2002-2006 20 krotny.

80-90%polskiech emigrantów, którzy wyjechali od maja 2004, przebywa za granicą w związku z pracą.

MIASTA W POLSCE

2008 rok 892 miasta, 2006rok 889 miast, 2000rok 880.

Liczba ludności nowych miast nie przekraczała 5 tys.

W 2008 roku:

W latach 2000-2008 liczba ludności miejskiej zmniejszyła się o 1,7 % (ok. 382,1 tys. osób), przy równoczesnym wzroście powierzchni miast o 1,2% (o 251km2)

Najwięcej miast położonych jest na terenie województwa wielkopolskiego- 109 (12,3% ogółu miast w Polsce). 81,7% z nich to miasta małe (poniżej 20tys. mieszkańców). 10 wielkopolskich miast ma mniej niż 2tys. ludności.

Miasto

Liczba ludności

(tys.)

 Saldo migracji w ‰ Przyrost naturalny w ‰ Wskaźnik feminizacji Województwo
Warszawa 1 709,8 3,41 -0,07 118 Mazowieckie
Kraków 754,6 0,49 -0,56 114 Małopolskie
Łódź 747,2 -2,76 -6,45 120 Łódzkie
Wrocław 632,2 -0,35 -1,34 114 Dolnośląskie
Poznań 557,3 -5,53 0,02 115 Wielkopolskie
Gdańsk 455,6 -1,78 -0,11 111 Pomorskie
Szczecin 406,9 -1,69 -1,4 111 Zach.pomorskie
Bydgoszcz 358,9 -6,01 -0,28 113 Kujawsko- pomorskie
Lublin 350,5 -4,29 0,34 117 Lubelskie
Katowice 309,6 -5,10 -2,80 112 Śląskie

Sieć miast w Polsce jest silnie zróżnicowana, co wynika głównie z historycznych odrębności procesów jej kształtowania.

Regionalne różnice gęstości sieci miast i ich struktury wielkościowej rzutują na rozmieszczenie ludności miejskiej na obszarze kraju.

Najmniejszy wskaźnik urbanizacji mają województwa: podkarpackie 40,6%, świętokrzyskie 45,7%, lubelskie 46,7%.

Największy współczynnik urbanizacji mają województwa: śląskie 79%, dolnośląskie 71,2%, zachodniopomorskie 69,5%

Urbanizacja proces rozwoju miejskich form osadniczych. Wzrost liczby, powierzchni, zaludnienia i funkcji pozarolniczych oraz rozpowszechnianie się miejskiego trybu życia.

Suburbanizacja urbanizacja przedmieść.

Semiurbanizacja urbanizacja obszarów wiejskich.

Struktura wielkości wsi w Polsce

Ok. 56,5 tys. miejscowości wiejskich (42,8tys. wsi, 13,7 tys. przysiółków, kolonii, osad)

Średnia wielkość wsi – 350osób.

Największe wsie (>1tys.) znajdują się na południu Polski.

Miasta w Polsce 2007rok.

Ogółem – 891 miast

Największa liczba miast:

Najmniejsza liczba miast:

Dane za rok 2006.(w nawiasach znajdują się informacje o przyroście lub ubytku w stosunku do 2005roku)

Największe miasta Polski Ludność w tys. województwo
Warszawa 1 702,1 (+4,5) Mazowieckie
Łódź 760,3 (-7,3) Łódzkie
Kraków 756,3 (-0,3) Małopolskie
Wrocław 634,6 (-1,3) Dolnośląskie
Poznań 565,0 (-2,9) Wielkopolskie
Gdańsk 456,7 (+1,4) Pomorskie
Szczecin 409,1 (-2,0) Zachodniopomorskie
Bydgoszcz 363,5 (-2,6) Kujawsko- pomorskie
Lublin 353,5 (-1,5) Lubelskie
Katowice 317,2 (-2,6) Śląskie

UKŁAD PRZESTRZENNY WSI.

Najczęściej spotykane układy przestrzenne wsi to:

Rzędówka to typ wsi, charakteryzująca się luźną zabudową wzdłuż drogi, najczęściej po jej jednej stronie i prostopadle do drogi biegnącymi szerokimi pasami pól. Występuje głównie na Mazowszu i kielecczyźnie.

Ulicówka to typ wsi jednodrożnej o zwartej zabudowie po obu stronach drogi, wieś o zabudowie rozciągniętej, z budynkami z jednej lub dwu stron drogi. Wyglądem przypomina miejską ulicę.

Występuje w całej Polsce, Słowacji oraz we wschodniej Francji.

Wielodrożnica to duża wieś o zwartej lub luźnej zabudowie, powstająca wzdłuż kilku ciągów komunikacyjnych (ulic), ale o nieregularnym kształcie, jedna z wczesnych form słowiańskiej zabudowy wsi.

Po II wojnie światowej:

URBANIZACJA WSI- proces ten polega na przekształceniu sposobów użytkowania terenów, zmianie krajobrazu wiejskiego i wzroście ludności wiejskiej zatrudnionej poza rolnictwem. Proces ten najbardziej zaawansowany jest na terenach południowo-wschodnich i centralnej części Polski (dolnośląskie, opolskie, śląskie, świętokrzyskie). Stopień urbanizacji wsi zależy od poziomu rozwoju gospodarczego regionu.

Przyczyny wysokiej urbanizacji:

Semiurbanizacja wsi- upodabnia się osadnictwo wiejskie do miejskiego pod względem architektury, warunków mieszkaniowych, zachowań ludności wiejskiej. Przejawia się ona:

WYSIEDLENIE LUDNOŚCI UKRAIŃSKIEJ W AKCJI „WISŁA” Z 1947 ROKU. W marcu 1947 roku ówczesne władze polskie powołały wojskową Grupę Operacyjną „Wisła”, której zadaniem było wysiedlenie ludności ukraińskiej, pozostałej po przeprowadzonej w latach 1945-1946 „repatriacji” ludności ukraińskiej. Repatriacja objęła 482tys. osób. Plan wysiedlenia opracowały władze administracyjne wraz ze służbą bezpieczeństwa. Śmierć gen. K. Świerczewskiego stała się pretekstem uzasadniającym zastosowania zbiorowej odpowiedzialności ludności cywilnej. Przed podjęciem akcji zbrojnej część ludności sprzyjającej podziemiu Ukraińców została izolowana w Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie. Byli to głównie przedstawiciele inteligencji i duchowieństwa. Najliczniejszą grupę stanowili chłopi. W końcu 1947roku zostali zwolnieni i skierowani do nowych miejsc zamieszkania. Od 01.05 do 16.08. 1947roku wysiedlono z 15 powiatów południowo-wschodnich Polski 139 457osób. Do końca 1991roku ok. 40tys. osób wróciło do dawnych miejsc zamieszkania.

MNIEJSZOŚCI NARODOWE W POLSCE

Obecnie Polska jest krajem prawie jednolitym narodowościowo.

Mniejszości narodowe w Polsce przed II wojną światową:

Przed II wojną światową Polska była krajem wielonarodowościowym. Udział Polaków w strukturze zaludnienia wynosił ok. 64%.

ROZWÓJ ROLNICTWA W POLSCE

Polska należy do krajów średnio wyposażone w grunty rolne. Użytki rolne w 2005 roku wynosiły 15,9mln ha- 50,8% ogólnej powierzchni kraju.

Powierzchnia wyżywieniowa liczona areałem użytków rolnych przypadających na 1 mieszkańca jest w porównaniu ze średnią z krajów UE wysoka i wynosi 0,42ha/osobę.

O kierunkach produkcji rolniczej decydują:

Polska należy do krajów o dużej różnorodności biologicznej i charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem siedlisk i krajobrazów naturalnych.

Znaczna część rolników, zwłaszcza posiadających małe obszarowo gospodarstwa, prowadzi produkcję metodami tradycyjnymi, przeznaczając ją wyłącznie lub głównie na zaopatrywanie własnej rodziny.

Liczba gospodarstw rolnych w 2005roku wynosiła 2 733,1tys.

Użytkowanie ziemi w latach 1946 i 2005.

Wyszczególnienie 1946 2005

Różnica

1946=100
Tys. ha % Tys. ha
Powierzchnia ogólna 31 267,7 100,0 31 268,5
Użytki rolne 20 440,2 65,4 18 387,1
Lasy 6 470,0 20,7 9 100,3
Grunty pozostałe7 4 262,8 13,6 3 781,1

W 2005roku dominujące w rolnictwie gospodarstwa rolne sektora prywatnego posiadały w użytkowaniu 15,2 mln ha użytku rolnego (95,8% ogólnej powierzchni użytków rolnych).

Największy udział użytków rolnych sektora prywatnego w ogólnej powierzchni użytków rolnych wystąpiły w województwach:

Największy udział użytków rolnych w gospodarstwach rolnych sektora publicznego w ogólnej powierzchni użytków rolnych wystąpiły w województwach:

Gospodarstwa rolne sektora publicznego użytkowały 0,7mnl ha użytków rolnych(4,2% ogółu)

Liczba gospodarstw indywidualnych w 2005 roku wynosiła 2 728,7tys. (99,8%ogółu gospodarstw).

Gospodarstwa indywidualne o powierzchni użytków rolnych >1ha wynosi 65,3% ogólnej liczby gospodarstw indywidualnych.

Liczba gospodarstw indywidualnych użytkujących 100 i więcej ha użytków rolnych to 0,3% liczby gospodarstw indywidualnych użytkujących powyżej 1 ha użytków rolnych. W gospodarstwach tych znajduje się jednak 8,5% powierzchni ogólnej gospodarstw rolnych użytkujących powyżej 1 ha użytków rolnych.

Średnia powierzchnia ogólna gospodarstwa rolnego w 2005 roku to 6,80ha.

Średnia powierzchnia ogólna gospodarstwa indywidualnego to 5,86ha.

Średnia powierzchnia użytków rolnych w gospodarstwach indywidualnych to 5,18ha.

Struktura własnościowa użytków rolnych 1964-2005.

Rok Użytki rolne ogółem W tym stanowiące własność
Indywidualnych gosp. Rolnych
Tys. ha %
1946 20 440 100,0
1960 20 403 100,0
1970 19 543 100,0
1980 18 947 100,0
1990 18 720 100,0
2000 18 558 100,0
20058 18 418 100,0

Charakterystyczne dla polskiego rolnictwa jest duże zróżnicowanie wielkości gospodarstw rolnych: od jednohektarowych do kilkutysięczno -hektarowe. Problem rozdrobnienia gospodarstw rolnych występuje jedynie w strukturze gospodarstw indywidualnych (rodzinnych).

Powiększanie gospodarstw rolnych jest stałym procesem, wspieranym preferencyjnymi kredytami. Jednak tempo zmian struktury obszarowej jest bardzo miłe, a ceny ziemi utrzymują się na relatywnie niskim poziomie.

STRUKTURA INDYWIDUALNYCH GOSPODARSTW ROLNYCH WEDŁUG GRUP OBSZAROWYCH UŻYTKÓW ROLNYCH W 1995 I 2003 ROKU.

Zmiany powierzchni użytków rolnych stanowiących wartość indywidualną nie zaliczaną do gospodarstw rolnych.

Przeciętne ceny gruntów ornych w obrocie prywatnym

Wyszczególnienie Za 1 hektar
1995
Ogółem W złotych
W dt żyta
W dt rzeźnego wieprzowego
Grunty dobre kl. I, II, IIIa W złotych
W dt żyta
W dt rzeźnego wieprzowego

Grunty średnie

Kl. IIIb, IV

 W złotych
W dt żyta
W dt rzeźnego wieprzowego

Grunty słabe

kl.V i IV

 W złotych
W dt żyta
W dt rzeźnego wieprzowego

Struktura zasiewów 1938-2006 roku

wyszczególnienie 1938 1946 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2006
Zboża: 66,3 60,1 63,8 60,2 55,8 54,1 59,9 71,3 74,3
Żyto 33,4 30,8 33,8 33,4 22,8 20,9 16,2 18,4 12,1
Pszenica 10,0 7,0 9,9 8,9 13,3 11,1 16,0 19,7 17,9
Jęczmień 6,7 7,5 5,6 4,7 6,2 9,1 8,2 8,7 10,6
Owies 12,9 11,0 11,3 10,7 10,2 6,9 5,2 4,8 5,0
Pszenżyto - - - - - - 5,3 5,5 10,9
Kukurydza 0,5 * 0,0 0,1 0,0 0,1 0,4 0,7 2,1
Ziemniaki 17,2 16,6 17,4 18,8 18,3 16,2 12,9 11,1 5,7
Buraki cukrowe 0,9 1,7 1,9 2,6 2,7 3,2 3,1 2,5 2,1
Rzepak 0,4 0,2 0,9 0,7 2,0 2,2 3,5 2,2 4,1
warzywa * 0,3 0,9 1,2 1,7 1,8 1,8 2,2 2,1

Produkcja globalna i towarowa.

wyszczególnienie Produkcja globalna Produkcja towarowa
1946 1970
Ogółem 100 100
Produkcja roślinna 67,9 58,4
Zboża 19,5 16,9
*żyto - -
*Pszenica - -
*Jęczmień - -
Ziemniaki 20,4 12,0
Przemysłowe 2,6 5,2
*buraki cukrowe 2,0 -
Warzywa 3,9 3,9
Owoce 0,4 2,1
Produkcja zwierzęca 36,1 41,6
Żywiec rzeźny 8,5 19,1
*bydło 1,5 -
*Cielęta - -
*Trzoda chlewna 6,4 11,9
*owce - -
*drób - -
Przyrost stada - -
Mleko 9,8 12,8
jaja 1,9 4,1
Wełna - -
Obornik - -
Pozostałe - -

Od 1992 roku obserwuje się coroczne ograniczenie powierzchni uprawy ziemniaków w Polsce, przy czym bardzo wyraźne ograniczenie uprawy nastąpiło od 2001 roku.

Powierzchnia zasiewów ziemniaków (rolnictwo ogółem) * dane w przybliżeniu

Udział powierzchni poszczególnych upraw przemysłowych w ogólnej powierzchni zasiewów roślin przemysłowych

Powierzchnia zasiewów buraków cukrowych (rolnictwo ogółem) *dane w przybliżeniu

Powierzchnia gruntów odłogowych i ugorowanych- 6,5% ogólnej powierzchni gruntów ornych gospodarstw rolnych sektora prywatnego.

Powierzchnia gruntów odłogowanych i ugorowanych- 59,2% wszystkich gruntów ornych znajdujących się w posiadaniu gospodarstw rolnych sektora publicznego.

Największy udział gruntów odłogowanych i ugorowanych w gospodarstwach rolnych sektora prywatnego w porównaniu do ogólnej powierzchni gruntów ornych w tym sektorze wystąpił w województwach:

Natomiast najmniejszy udział gruntów odłogowych i ugorowanych w województwach :

Gospodarstwa indywidualne -94,1% to krajowego pogłowia bydła (5 159,6tys. sztuk), w 2005 roku obsada bydła na 100 ha upraw rolnych- 34,5 sztuk, w tym krów 17,6sztuk (32,8 i 17,1 sztuk w 2004r).

W 2005roku, podobnie jak w latach poprzednich, największy udział w krajowym pogłowiu bydła miały województwa:

Najmniejszy udział w krajowym pogłowiu bydła miały województwa:

Struktura gospodarstw indywidualnych i pogłowia bydła w tych gospodarstwach według skali chowu bydła

Odsetek gospodarstw małych obszarowo spada wraz ze wzrostem koncentracji produkcji trzody chlewnej.

Struktura gospodarstw indywidualnych i pogłowia trzody chlewnej w tych gospodarstwach według skali trzody chlewnej

ROLNICTWO EKOLOGICZNE- produkcja żywności metodami ekologicznymi – w czystym i bezpiecznym środowisku, bez sztucznych nawozów i syntetycznych środków ochrony roślin, bez antybiotyków, hormonów wzrostu i genetycznie modyfikowanych organizmów.

Potencjalne możliwości tej produkcji wynikające z czystości środowiska w Polsce, nie są w pełni wykorzystywane, głównie z powodu niskiego wsparcia gospodarstw ekologicznych przy znacznie wyższych kosztach produkcji.

Liczba gospodarstw ekologicznych kontrolowany w Polsce w latach 1990-2003 (z certyfikatem i w trakcie przestawiania).

Niewiele gospodarstw rolnych prowadzi działalność pozarolniczą. Główne przyczyny:

WARUNKI I ZASOBY PRZYRODNICZE.

Jednostki tektoniczne Polski

Platforma wschodnioeuropejska:

Platforma Paleozoiczna:

Masywy Paleozoiczne Kaledońsko-Waryscyjskie:

Alpidy:

KOPALINY UŻYTECZNE- substancje pochodzenia nieorganicznego lub organicznego nagromadzone w skorupie ziemskiej, mające przy danym stanie techniki i technologii zastosowanie w gospodarce. Pojęcie kopalin użytecznych zmienia się zależnie jest od potrzeb człowieka i poziomu techniki i technologii.

Wydobywanie:

Nagromadzenie kopalin użytecznych w skorupie ziemskiej o wartości gospodarczej nosi nazwę ZŁOŻA.

SKAŁY PŁONNE- to skały, które nie przedstawiają wartości gospodarczej, a pośród których lub z którymi występują w przyrodzie kopaliny użyteczne. Ta sama w jednym przypadku może być kopaliną, a w innym- skałą płonną.

Ze względu na stan skupienia kopaliny użyteczne dzielą się na:

W zależności od zastosowania gospodarce wyróżnia się:

SUROWCE STRATEGICZNE

SUROWCE POKRYWAJĄCE AKTUALNE POTRZEBY- tzn. ich zasoby i możliwości wydobycia pokrywają aktualne potrzeby, a istnieje również możliwość zwiększenia ich wydobycia. Są to:

SUROWCE O NIEWIELKIM ZNACZENIU- małe zasoby, w małym stopniu pokrywają krajowe zapotrzebowanie. Do tej grupy zaliczamy:

SUROWCE ZASSPOKAJAJĄCE POTRZEBY WŁASNE I UMOŻLIWIAJĄCE EKSPORT:

SUROWCE ZASPOKAJAJĄCE POTRZEBY WŁASNE:

SUROWCE CZĘŚCIOWO ZASPOKAJAJĄCE POTRZEBY WŁASNE:

SUROWCE UDOKUMENTOWANE LECZ NIE PODLEGAJĄCE EKSPLOATACJI (niska jakość niewielkie zasoby):

Kopaliny Liczba złóż Zasoby złóż udokumentowanych w mln t.
ogółem zagospodarowanie
1988 2008
Węgiel kamienny 120 138
Węgiel brunatny 75 77
Gaz ziemny 200 271
Ropa naftowa 57 84
Metan z pokładów węgla 14 51
Rudy miedzi 17 14
Rudy cynku i ołowiu 21 12
Siarka rodzima 11 18
Sól kamienna 22 19
Wapienie i margle 179 181
Kamienie 438 660
Piasek kwarcowy 146 159
Piasek formierski 81 77
Piasek szklarski - 30
Gliny ogniotrwałe 18 17
Gliny ceramiczne - 29
Dolomity 10 12
Kruszywa naturalne 1 862 -

SUROWCE ENERGETYCZNE

Węgiel kamienny (karbon)- jeden z węgli kopalnych, zawiera 78-92% pierwiastka węgla (do węgla kamiennego zalicza się też antracyt, zawiera do 98% węgla).

Polska klasyfikacja rozróżnia 10 typów węgla kamiennego.

Zagłębie Górnośląskie (początek eksploatacji- I połowa XVIII wieku kopalnia MURCKI obecnie w obrębie Katowic)

Wydobycie węgla kamiennego w Polsce w latach 1950-2003 i 2007roku:

Największe wydobycie miało miejsce w 1979roku i wynosiło 201mln ton.

Aktualnie zajmujemy 9 miejsce w światowej klasyfikacji wydobycie węgla kamiennego, jest to 1,6% produkcji światowej czyli 88,3mnl ton.

Światowa czołówka w wydobyciu węgla to:

  1. Chiny 45,6% światowej produkcji

  2. USA 18% światowej produkcji

  3. Indie 8,3% światowej produkcji

Polska eksportuje węgiel kamienny do : Niemiec, Czech, Austrii, Słowacji, RPA. Natomiast importuje go z Rosji, USA, Kolumbii.

Eksport światowy węgla kamiennego wynosi 865,7 mln ton (informacje z 2006roku), gdzie Austria eksportuje 26,7%, Indonezja 19,8%, Rosja 10,6%.

Prywatyzacja

Rządowy program naprawy górnictwa na lata 2003-2006 zakłada:

Negatywne cechy polskiego górnictwa:

W 2004 roku jest gotowy projekt prywatyzacji kopalni BOGDANKA w zagłębiu Lubelskim (najlepsza polska kopalnia, która radzi sobie bez względu na konkurencję).

KOMPANIA WĘGLOWA- największy producent węgla w Polsce, w 2007 roku po raz pierwszy przyjmuje do pracy górników ok. 1000osób.

KATOWICKI HOLDING WĘGLOWY S.A − spółka Skarbu Państwa jest pierwszą tego typu organizacją działającą w polskim przemyśle węgla kamiennego. Powstał 29 czerwca 1993 roku w wyniku połączenia 11 kopalń, będących jednoosobowymi spółkami Skarbu Państwa:

1. Kopalnia Węgla Kamiennego Murcki S.A. z siedzibą w Katowicach,

2. Kopalnia Węgla Kamiennego Kazimierz-Juliusz S.A. z siedzibą w Sosnowcu,

3. Kopalnia Węgla Kamiennego Katowice S.A. z siedzibą w Katowicach, (zlikwidowana)

4. Kopalnia Węgla Kamiennego "Śląsk" S.A. z siedzibą w Rudzie Śląskiej,

5. Kopalnia Węgla Kamiennego Niwka-Modrzejów S.A. z siedzibą w Sosnowcu,(zlikwidowana w 1999 r)

6. Kopalnia Węgla Kamiennego Kleofas S.A. z siedzibą w Katowicach,

7. Kopalnia Węgla Kamiennego Wujek S.A. z siedzibą w Katowicach,

8. Kopalnia Węgla Kamiennego Wesoła S.A. z siedzibą w Mysłowicach,

9. Kopalnia Węgla Kamiennego Wieczorek S.A. z siedzibą w Katowicach,

10. Kopalnia Węgla Kamiennego Mysłowice S.A. z siedzibą w Mysłowicach,

11. Kopalnia Węgla Kamiennego Staszic S.A. z siedzibą w Katowicach,

KATOWICKI HOLDING WĘGLOWY produkuje rocznie około 17,5 mln ton wysokojakościowych sortymentów handlowych węgla.

PEWSPEKTYWY:

Według Światowej Rady Energetyki:

W Polsce działa obecnie 29 kopalń węgla kamiennego (2008) w ramach 5 organizacji gospodarczych:

  1. KAMPANIA WEGLOWA w Katowicach to największa firma górnicza w Europie. Skupia 15 kopalń i 5 specjalistycznych zakładów. Jej zdolność wydobywcza to 44 mln ton węgla rocznie.

  2. KATOWICKI HOLDING WĘGLOWY to II co do wielkości firma węglowa w Polsce.

  3. JASTRZĘBSKA SPÓŁKA WĘGLOWA to największy w Unii Europejskiej producent węgla koksującego. Skupia 6 kopalń i koksownii.

  4. LUBELSKI WĘGIEL BOGDANKA to jedyna nieśląska kopalnia węgla kamiennego w Polsce

  5. POŁUDNIOWY KONCERN WĘGLOWY skupia 2 kopalnie obsługujące elektrownie Jaworzno

  6. SILTECH I to prywatna kopalnia węgla kamiennego. Otrzymał koncesje wydobywczą w 2001 roku, mają dobrą wydajność- 936 ton na jednego zatrudnionego pracownika rocznie (zatrudnionych jest 235 górników).

Węgiel brunatny (trzeciorzęd)- jeden z węgli kopalnych, zawiera 65-78% pierwiastka węgla, ma barwę od jasnobrunatnej do czarnej. Rozróżnia się kilka odmian węgla brunatnego.

ZAGŁĘBIE BEŁCHATOWSKIE- kopalnia BEŁCHATÓW 55,3% krajowego wydobycia w 2008roku,

Na terenie zagłębia nastąpiły duże zmiany w środowisku przyrodniczym m. in.:

ZAGŁĘBIE KONIŃSKIE- kopalnie koło Konina i Turku wydobywają 24% światowego wydobycia w 2008.

Duże zmiany w środowisku przyrodniczym:

ZAGŁĘBIE ZACHODNIE- kopalnie koło Bogatyni wydobycie rzędu 12,3% krajowego wydobycia.

Złoża odkryte w latach 1965-1980 lecz nie eksploatowane: Mosina, Czempiń, Krzywiń, Gostyń, Góra, Rawicz, Poniec, Krobia, Legnica, Ścinawa.

Wydobycie węgla brunatnego w Polsce w latach 1970-2003, 2005 i 2007roku

Aktualnie zajmujemy 7 miejsce w klasyfikacji światowego wydobycia węgla brunatnego, jest to 6,1%.

Czołówka światowego wydobycia:

  1. Niemcy 19,1%

  2. Australia 7,6%

  3. Rosja 7,6%

  4. USA 7,5%

Węgiel brunatny jest obok węgla kamiennego podstawowym surowcem energetycznym do produkcji energii elektrycznej w Polsce- wytwarza się z niego 35% energii elektrycznej. Energia z węgla brunatnego jest 25% tańsza niż energia z węgla kamiennego i ponad 100% od energii z gazu ziemnego czy takiej uzyskanej z elektrowni wiatriwej.

Ropa naftowa- na obszarze karpackim jej wydobycie i przetwórstwo jest na wysoką skalę, a rozpoczęło się za sprawą Ignacego Łukasiewicza krośnieńskiego aptekarza, który w 1852roku destyluje ropę naftową razem z Janem Zahem. Wydzielił wtedy ropę od nafty, co zapoczątkowało przemysł naftowy. W 1853roku Łukasiewicz skonstruował I na świecie lampę naftową. Wydobycie ropy naftowej na skalę przemysłową rozpoczęło się w 1854roku w kopalni w Bóbrce. I destylarnia powstała w Ulaszowicach w 1856roku, a rok wcześniej powstała I rafineria w Chorkówce.

Wydobycie ropy naftowej:

O kierunkach importu decydują: rachunek ekonomiczny i przydatności technologiczna. Możliwy transport: rurociąg PRZYJAŹŃ, droga morska (terminal naftowy w Porcie Północnym w Gdańsku).

Aktualnie zajmujemy 70 miejsce w klasyfikacji światowego wydobycia ropy naftowej, jest to 0,8mln ton (0,002%). Czołówką światowego wydobycia stanowią:

  1. Rosja 12,6% światowego wydobycia

  2. USA 7,0%

  3. Iran 5,5%

Od 2002 roku buduje się podziemny magazyn ropy naftowej i paliw płynnych w kwaterach solnych KOPALNI SOLI w Inowrocławiu.

Gaz ziemny-

  1. Zagłębie Podkarpackie

  2. Zagłębie Przedgórskie- Przemyśl, Tarnów, okolice Lubaczowa i Leżajska

  3. Zagłębie Wielkopolskie- okolice Odolanowa (Uciechów, Bogdaj, Tarchały, Załęcze, Żuchlów), Rawicza, Jarocina, Klęki, Radlina, Poznania, Kościana, Grodziska Wlkp.

  4. Zagłębie Pomorskie- okolice Kamienia Pomorskiego, Trzebiatowa (Wrzosowo, Gorzysław), Babolic

Kierunki polskiego importu i eksportu gazu ziemnego

IMPORT EKSPORT
Lp. Kraj
  Świat (ogółem)
1 Rosja
2 Kazachstan
3 Uzbekistan
4 Norwegia
5 Turkmenistan
6 Niemcy

ODOLANÓW- jako domieszka występuje HEL. Polska jest drugim co do wielkości producentem tego gazu na świecie (po USA).

ZŁOŻE CYCHRY- (okolice Dębna) nietypowy skład chemiczny (91% azotu, 8,5% węglowodorów) wykorzystuje się ten gaz w elektro ciepłowni w Gorzowie Wlkp. W Sulęcinie 97,6% zawartości azotu w gazie ziemnym

Podziemny magazyn gazu:

Światowe wydobycie: Polska 0,1%

  1. Rosja 20,9%

  2. USA 17,8%

  3. Kanada 6,0%

  4. Iran 3,9%

  5. Norwegia 3,1%

Dostawcy gazu w Niemczech: Dostawcy gazu we Francji:

Torf- na obszarze całego kraju, choć najwięcej na północy i w środkowej części np. bagna biebrzańskie czy nad Notecią, jako opał służył jedynie lokalnie w okresie występowania trudności w nabywaniu węgla kamiennego- do końca lat 60.

METALE NIEŻELAZNE

Rudy miedzi- są polimetaliczne, zawierają srebro, molibden, nikiel, ołów, złoto, platynę, kobalt

  1. Legnicko-Głogowski Okręg Miedziowy- (1957 roku odkrycie złóż, 1968 powstały pierwsze kopalnie, miąższość 0,3-3m, złoża zalegają na głębokości 600-1100m, średnia zawartość miedzi w rudzie 1,7%) kopalnie LUBLIN, POLKOWICE, RUDNA, SIEROSZOWICE

  2. Okolice Bolesławca- obecnie nie prowadzi się tu eksploatacji

  3. Ostrzeszów-Leszno-Lubin- nie prowadzi się eksploatacji z powodu zbyt dużej głębokości zalegania rudy

  4. Wrocław-Głogów-Kępno-nie prowadzi się eksploatacji z powodu niskiej jakości rudy

Eksport: Niemcy ,Francja, Chiny, Japonia, Włochy.

Wydobycie rudy miedzi na rok 2007 to 23 688tys ton, które zawierają 408tys ton miedzi i 937 ton srebra.

Rudy cynku i ołowiu-

  1. Rosja bez części azjatyckiej↩

  2. Rosja z częścią azjatycką↩

  3. Wraz z częścią azjatycką. Ludność Rosji zmniejszyła się w ciągu roku (2005-2006) o 1 mln osób.↩

  4. Siedziba wojewody↩

  5. Siedziba sejmiku↩

  6. Zakładając że 1950=100↩

  7. W 2005roku wraz z zabudowanymi użytkami rolnymi, stawami i rowami melioracyjnymi.(od 2002roku wymienione formy zalicza się do użytków rolnych)↩

  8. Bez gruntów: rolnych zabudowanych, pod stawami, pod rowami.↩


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Geografia spoleczno, studia, geografia UJ, geografia społeczno ekonomiczna Polski
Geografia spoleczno ekonomiczna Polski, studia, geografia UJ, geografia społeczno ekonomiczna Polski
geo spol eko Pol, TiR UAM II ROK, Geografia społeczno- ekonomiczna Polski
spol eko PL, TiR UAM II ROK, Geografia społeczno- ekonomiczna Polski
TESTY, TiR UAM II ROK, Geografia społeczno- ekonomiczna Polski
gse, TiR UAM II ROK, Geografia społeczno- ekonomiczna Polski
REWOLUCJE PRZEMYSŁOWE, Geografia społeczno-ekonomiczna
Organizacje gopodarcze swiata, Geografia społeczno-ekonomiczna
2 PODSTAWY GEOGRAFII SPOLECZNO EKONOMICZNEJ 1
cw.3, Studia, G. społeczno-ekonomiczna polski
bezrobocie - podstawy zagadnienia, Geografia społeczno-ekonomiczna
Geografia, Geografie społeczno - ekonomiczna (10 stron)
geografia społeczno ekonomiczna
System społeczno-gospodarczy Ziemi, Geografia społeczno-ekonomiczna
Surowce na świecie. Wskaźniki cen surowców. Produkcja energii, Geografia społeczno-ekonomiczna
gospodarka wodna, Geografia społeczno-ekonomiczna

więcej podobnych podstron