Program:

1. Istota i zakres rachunkowości zarządczej

2. Pojęcie i klasyfikacja kosztów

3. Ewidencja kosztów

4. Rozliczanie kosztów

5. Kalkulacja kosztów

6. Modele rachunku kosztów

7. Rachunek kosztów zmiennych

8. Analiza progu rentowności

9. Budżetowanie kosztów

10. Wykorzystanie informacji kosztowych w kalkulacjach cenowych

Literatura:

1. K. Czeubakowska, W. Gabrusewicz. E.Nowak „Podstawy rachunkowości zarządczej” 2008

2. A. Piosik „Zasady rachunkowości zarządczej” 2006

3. A. Jaruga, W. Nowak, A. Szychta „Rachunkowość zarządcza” 1999 (lub nowsze)

4. Praca zbiorowa pod red. G.K. Świderskiej „Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza”

Egzamin:

Teoria: test jednokrotnego wyboru + zadania z ćwiczeń (2 lub 3); zaliczenie min. 60%; punkty ujemne; dobra odpowiedź +2; błędna -1; brak 0;

Konsultacje:

Budynek A 311

ISTOTA I KLASYFIKACJA KOSZTÓW

Rachunkowość – system informacji ekonomicznych (finansowych i niefinansowych). Wykorzystywany do podejmowania bieżących decyzji gospodarczych.

Rachunek kosztów – proces identyfikowania, gromadzenie, przetwarzania, prezentowania i interpretowania informacji o kosztach, dla dokonywania ocen i podejmowania decyzji przez użytkowników tych informacji.

Koszty można zdefiniować jako wyrażone wartościowo, celowe zużycie zasobów materialnych i niematerialnych oraz pracy żywej, a także pewne wydatki nie odzwierciedlające zużycia (wartościowe, które daje jakiś efekt; zużycie bez efektu to strata), poniesione w danym okresie, w celu osiągnięcia bieżących lub przyszłych korzyści.

Koszty – rozumie się przez to uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru

Kategorie pokrewne:

Wydatek – każdy rozchód środków pieniężnych

Strata – zużycie bez efektu

Strata nadzwyczajna – zużycie bez efektu nastąpiło w przypadku zdarzenia losowego

Koszty i kategorie pokrewne:

Kryterium/Pojęcie	Koszt	Wydatek	Strata nadzwyczajna
Sposób ujęcia	Wartościowo	Wartościowo	Wartościowo
Zużycie zasobów	Tak	Nie	Tak
Okres	Konkretny okres	Konkretny okres	Konkretny okres
Korzyści ekonomiczne	Tak	?	Nie

Zasady ewidencji:

Nie ma żadnych zasad ewidencji wyrażonych w przepisach. Ewidencja – zakładowy plan kont, przyjęte zasady w danej firmie. Musimy je określić w naszej polityce rachunkowości.

Układ ewidencyjny kosztów – zbiór kosztów, który daje określone informacje o kosztach.

Koszty zasadniczej działalności operacyjnej:

1. Wg rodzaju – układ rodzajowy

2. Wg miejsc zużycia (powstawania kosztów) (centra kosztowe) – wydział produkcyjny, wydział działalności pomocniczej, administracja; - układ funkcjonalny

3. Wg nośników kosztów (przedmiotów ewidencji) – „odnoszenie kosztów na dany produkt”

4. Wg punktu widzenia ich reagowania na zmiany wielkości produkcji: koszty stałe i koszty zmienne

EWIDENCJA KOSZTÓW

Warianty ewidencji kosztów działalności podstawowej

Wariant	Ewidencja i rozliczanie kosztów
Wariant I	Ewidencja kosztów tylko w układzie rodzajowym (na kontach zespołu 4 – „koszty według rodzajów i ich rozliczanie”) Rachunek zysków i strat sporządzony w wariancie porównawczym
Wariant II	Ewidencja kosztów tylko w układzie funkcjonalnym (na kontach zespołu 5 – „koszty według typów działalności i ich rozliczanie”). Układ funkcjonalny kosztów łączy w sobie podział kosztów według dwóch przekrojów klasyfikacyjnych: według funkcji, według pozycji kalkulacyjnych Rachunek zysków i strat sporządzony w wariancie kalkulacyjnym
Wariant III	Ewidencja kosztów jednocześnie w układzie rodzajowym i funkcjonalnym (na kontach zespołu „4” i „5”). Kontem, które umożliwia ewidencję kosztów w obu tych przekrojach – jest konto „Rozliczenie kosztów”. Rachunek zysków i strat sporządzony w wariancie porównawczym lub kalkulacyjnym

ZESPÓŁ 4 – KOSZTY WEDŁUG RODZAJÓW I ICH ROZLICZANIE

400 Amortyzacja

401 Zużycie materiałów i energii

402 Usługi obce

403 Podatki i opłaty

404 Wynagrodzenia

405 Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia

409 Pozostałe koszty rodzajowe

490 Rozliczenie kosztów

Ewidencja kosztów w układzie funkcjonalnym (wg typów działalności) – (wariant II)

Koszty wg typów działalności:

1. koszty działalności podstawowej (produkcyjnej, handlowej, usługowej)

2. koszty wydziałowe (działalności podstawowej)

3. koszty działalności pomocniczej

4. koszty zakupu

5. koszty sprzedaży

6. koszty ogólnego zarządu

ZESPÓŁ 5 – KOSZTY WEDŁUG TYPÓW DZIAŁALNOŚCI I ICH ROZLICZENIE

500 Koszty działalności podstawowej (bezpośrednie)

526 koszty wydziałowe (pośrednie) (koszty działalności podstawowej)

527 Koszty sprzedaży

528 Koszy zakupu

530 koszty działalności pomocniczej

550 koszty ogólnego zarządu

580 Rozliczenie kosztów działalności

Rozliczenie międzyokresowe kosztów

Rozliczenia międzyokresowe kosztów

Szczególne cechy	Rozliczenia międzyokresowe
	czynne
Moment postania kosztów	Z góry (we wcześniejszych okresach
Wielkość podlegająca rozliczeniu	Koszty rzeczywiste (poniesione)
Rodzaj salda	debetowe
Interpretacja salda	Koszty przyszłych okresów
Prezentacja w bilansie	aktywa

Ewidencja rozliczeń międzyokresowych kosztów – czynnych

Ewidencja rozliczeń międzyokresowych kosztów - biernych

1a, b, b) Planowana rata remontu rocznego

2) i 3) Faktura za remont

4) wyrównanie

Sk Ct – rezerwy na poczet przyszłych kosztów

ETAPY ROZLICZANIA KOSZTÓW

X – ewidencja kosztów

1 – 5 kolejne operacje – efekt miesięcznego rozliczania kosztów

1-3 – koszty produkcji

4-5 – koszty nieprodukcyjne

Koszt wytworzenia produktu obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem (koszty bezpośrednie) oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu (kosztów wydziałowych).

Działalność pomocnicza (produkcja pomocnicza) ma na celu zabezpieczenie sprawnego przebiegu działalności podstawowej np.: utworzenie wydziału transportowego, wydział kotłowni, remontowy, narzędziownia, laboratorium analityczne; głównie pracuje na rzecz działalności podstawowej.

Etapy rozliczania kosztów działalności pomocniczej:

1. ustalenie kosztów poniesionych bezpośrednio w wydziałach pomocniczych

2. rozliczenie świadczeń wzajemnych pomiędzy wydziałami pomocniczymi

3. rozliczenie całości świadczeń wydziałów pomocniczych na odbiorców świadczeń (wydziały podstawowe, zarząd).

Metody rozliczania świadczeń działalności pomocniczej:

• metoda bezpośrednia

• metoda stopniowa

• metoda układu równań (macierzowa)

• metoda stawek planowanych

• metoda stawek częściowo planowanych, częściowo rzeczywistych

Metoda bezpośrednia zakłada pominięcie świadczeń wzajemnych czyli koszty każdego wydziału rozliczamy tylko na odbiorców zewnętrznych. Daje przeszacowanie kosztów odbiorców zewnętrznych

Metoda stopniowa ma zastosowanie wtedy gdy przynajmniej jeden wydział nie przyjmuje świadczeń wzajemnych. Stopniowo rozliczamy te wydziały które nie przyjmują świadczeń.

Metoda układu równań budujemy układy równań dla każdego wydziału, gdzie niewiadomą jest koszt jednostkowy.

Metoda stawek planowanych polega na tym że świadczenia wzajemne w pierwszej kolejności wyceniamy. Ustalamy z góry planowaną stawkę.

Metoda stawek częściowo planowanych, częściowo rzeczywistych tylko do świadczeń wzajemnych stosujemy stawki planowane o do pozostałych stawki rzeczywiste.