Wykład II : Wybrane obszary działań logistycznych
1.Transport jako integralny element procesów logistycznych
Rola transportu sprowadza się do bezpośredniego udziału w realizacji optymalizacji wykorzystywania zasobów i czynników wytwórczych oraz maksymalizacji użyteczności miejsca i czasu w ogólnej gospodarce.
Uwarunkowania mają charakter :
*wewnętrzny : wynika z organizacji procesu przewozu, który oddziałuje na efektywność całego systemu logistycznego (sam jest jego składnikiem)
*zewnętrzny : wynika z oddziaływania pozostałych elementów na system przewozowy
Proces transportowy to fizyczne przemieszczenie ładunków z miejsc produkcji do miejsc konsumpcji oraz osób z punktu A do punktu B. Wymaga realizacji zespołu różnorodnych czynności, które występują w określonej kolejności i są ze sobą powiązane.
! Koszty transportu osiągają ok. 40 – 50% kosztów logistycznych firmy, a więc dąży się do ich jak największej optymalizacji
Transport może się przyczynić do korzyści w innych obszarach poprzez :
* poprawę terminowości (zmniejszenie rezerw towarowych)
*zwiększenie częstotliwości dostaw przy jednoczesnym zmniejszaniu jednorazowych wielkości dostaw (obniżenie wielkości zapasów, zamrożenia środków obrotowych i zapotrzebowania na przestrzeń magazynową)
* zwiększenie wielkości jednorazowej dostawy i zmniejszenie częstotliwości dostaw (obniżenie kosztów)
* poprawa technologii przewozów
* zmniejszenie uszkodzeń transportowych i reklamacji
* zwiększenie szybkości dostaw (poprawa wartości użytkowej towaru)
Gestia transportowa – to wskazanie strony lub stron umowy, która płaci za usługi spedycyjne, transport, ubezpieczenie i inne operacje związane z przewozem, spedycją i dystrybucją towarów
Strona posiadająca gestię transportową, ma potencjalne prawo wyboru:
*gałęzi transportu (morski, lotniczy, kolejowy, samochodowy, wodny śródlądowy, multimodalny)
*rodzaju transportu (przewóz linią regularną, wyczarterowanym środkiem transportu, przewóz przesyłek drobnych w kontenerze zbiorowym)
*trasy przewozu (np. określone przejścia graniczne)
*przewoźnika, spedytora, operatora przewozów multimodalnych etc.
*portu załadunku bądź przeznaczenia
Wybór optymalnego środka transportu
Należy określić następujące czynniki:
*podatność przewozową przemieszczanych ładunków
*odległość przestrzenną dzielącą punkty wysyłki
i przeznaczenia poszczególnych ładunków
*charakter potrzeby pierwotnej wywołującej daną potrzebę przewozową
Podatność przewozowa to stopień odporności na warunki i skutki transportu.
Dzielimy ją na :
Naturalną : ładunki stałe, martwe, płynne żywe, gazowe, uciążliwe
Techniczną : uwarunkowaną rozmiarami i technicznym przygotowaniem ładunków, oraz uwarunkowaną właściwościami przeładunkowymi lub wyładunkowymi
Ekonomiczną : ładunki wysokowartościowe, średniowartościowe, małowartościowe
Podatność naturalna przewozu to jest to odporność ładunków na warunki i skutki przemieszczania wynikająca z fizycznych, chemicznych oraz biologicznych cech i właściwości ładunków.
Podatność techniczna przewozu to odporność ładunków na warunki i skutki przemieszczania wynikające z ich masy, objętości, kształtu oraz innych zabiegów przystosowujących ładunki do transportu.
Podatność ekonomiczna przewozu to odporność ładunków na warunki przemieszczania wynikające ze stosunku wartości usługi transportowej do wartości ładunku.
! Koszt jest podstawowym czynnikiem oceny przydatności danego środka transportu
Inne cechy decydujące o wyborze środka transportu :
dostępność – wielkość infrastruktury tego transportu wraz z dostępnością w relacji dom-dom.
szybkość – czas potrzebny na przetransportowanie ładunku od nadawcy do odbiorcy
rzetelność – zabezpieczenie towaru przed utratą lub uszkodzeniem
wielkość przewożonej przesyłki – jednorazowa wielkość/masa przewożonego ładunku.
Decyzje podejmowane w zarządzaniu procesami transportu są uzależnione od :
* systemu transportowego w danym kraju
* dostępnych środków transportu i infrastruktury
* otoczenia firm TSL
Dlaczego warto korzystać z usług zewnętrznej firmy transportowej?
* przedsiębiorstwo koncentruje się na swojej działalności
* brak kosztownych inwestycji
* zmniejszenie ryzyka działalności związanej z rozwojem nowych rynków
2. Magazynowanie
Magazyn – to obiekt przystosowany do składowania i przemieszczania zapasów na wyodrębnionej przestrzeni
*wyroby odporne na czynniki atmosferyczne przechowuje się na składowiskach
*towary wrażliwe na czynniki atmosferyczne składuje się w magazynach zamkniętych
*małe magazyny handlowe – 500m2, wys. do 7,2 m
*magazyny wysokiego składowania – wysokość do 45 metrów!
Zasady budowania bezpiecznego magazynu :
*równe i twarde lub utwardzone nawierzchnie
*miejsca niebezpieczne pomalowane i oznakowane
* informacje o dopuszczalnych obciążeniach stropów
*wyraźne wyznaczanie pasami dróg w budynkach
Produkcja, technika, a powierzchnia:
*warunki, wyposażenie oraz wielkość magazynu zależna od rodzaju wytwarzanego towaru i wielkości produkcji
*stuprocentowa płynność produkcji jest praktycznie niemożliwa
*planowana rezerwa magazynowa w przypadku nadwyżek produkcyjnych
! Różne towary wymagają różnych warunków składowania
Typy magazynów :
*otwarte
*półotwarte
*zamknięte
*wysokiego składowania
*specjalne
Na wyposażenie magazynu składają się :
*urządzenia do składowania (regały – stałe, przejezdne, specjalizowane, stojaki, wieszaki, podkłady, zasieki)
*środki transportu (wózki - naładowne, unoszące, ciągnikowe, podnośnikowe, transportowe, widlaki, układnice, żurawie, wciągniki)
*pomocnicze urządzenia magazynowe (pojemniki, palety, kontenery, paletyzatory, depaletyzatory, pomosty, waga, czytniki kodów)
Lokalizacja magazynów
*ogólna – może dotyczyć zarówno surowców jak i konsumentów oraz miejscowości
-surowce powinny być magazynowane w pobliżu ich produkcji i skupu
- magazyny wyrobów gotowych blisko rynku zbytu
*szczegółowa – wybór konkretnego miejsca budowy w wybranej miejscowości.
- wymagane istnienie dróg dojazdowych zapewniających dogodny transport
- uzbrojenie terenu (wodociągi, telefonia etc)
- możliwość rozmieszczenia budynków tak, by zapewniały bezproblemowe poruszanie się
Prace magazynowe - to czynności związane z rozładunkiem i załadunkiem towarów, obsługą urządzeń transportu wewnątrzmagazynowego oraz ręcznym przenoszeniem i podnoszeniem ładunków.
! W magazynie praca trwa 24/7
! Magazyn musi dysponować odpowiednią ilością miejsca oraz być gotowym na przyjmowanie różnego rodzaju ładunków
! Towar ustawia się przy uwzględnieniu kolejności dostaw oraz wysyłki
! Występują zarówno pracowniczy fizyczni (robole) jak i teoretyczni
Magazynowanie – to czynności związanie z czasowym gromadzeniem zapasów dóbr materialnych ich składowaniem oraz przekazywaniem odbiorcom. Jego konieczność wynika z faktu, że czas produkcji dóbr nie pokrywa się z czasem ich konsumpcji.
Magazynowanie i dystrybucja to zadania, z którymi musi się uporać każda firma produkcyjna. Zakład może zajmować się tym samodzielnie, jednak jest to bardzo drogie (wiąże się z koniecznością posiadania odpowiedniej floty), dlatego korzysta się z usług operatorów logistycznych.
Komisjonowanie – to rozdzielenie zbiorczych jednorodnych jednostek ładunkowych na grupę opakowań jednostkowych oraz zestawienie ich na jedną paletę zgodnie z oczekiwaniami klientów.
Składowanie – to przechowywanie produktów w pomieszczeniu bądź na otwartej przestrzeni do momentu, w którym będą potrzebne.
Funkcje składowania :
*Przechowywanie towarów oczekujących na sprzedaż
*niwelowanie różnic ilościowych i czasowych między produkcją i sprzedażą
*funkcja spekulacyjna (składujemy, póki nie urośnie wartość)
*zwiększenie skali produkcji
Elementy zarządzania magazynem
*Wymagana wiedza zarówno teoretyczna, jak i odpowiednia praktyka
*Zatrudnianie osób spełniających odpowiednie wymagania
Rola informatyki w zarządzaniu łańcuchem dostaw
*odpowiednie oprogramowanie upłynnia cały przepływ ładunków w magazynie
*program musi uwzględniać typ dostawy, proces przewiezienia, wielkość zamówienia, poziom produkcji etc
Znakowanie towarów – każdy produkt w magazynie ma swój unikatowy numer w bazie danych, który pozwala na jego pełną identyfikację (proces odgrywa szczególnie ważną rolę w wielkich magazynach). Wykorzystuje się kody kreskowe, QR, RFID
!Wykorzystanie odpowiednich narzędzi do znakowania towarów pozwala zaoszczędzić spore ilości czasu
Magazynowy System Informatyczny (WMS)
To program do zarządzanie ruchem produktów w magazynach, wykorzystywane w logistyce. Służy skoordynowaniu prac magazynowych. Ma duże znaczenie dla operatorów logistycznych, operujących codziennie ogromną liczbą zróżnicowanych towarów i przesyłek
Funkcje WMS :
*Bezbłędna lokalizacja towarów w magazynie
*Kontrola przebiegu obrotu magazynowego
*Dostarczanie informacji dotyczących stanu magazynowego
*Skrócenie czasu magazynowania
Centra dystrybucji – duże, w wysokim stopniu zautomatyzowane magazyny zaprojektowane tak, aby otrzymywać towary z różnych fabryk i od różnych dostawców oraz realizować zamówienia od różnych klientów.
Magazyny zautomatyzowane – to nowe, jednokondygnacyjne magazyny sterowane centralnie przy pomocy komputera. Są dużo bezpieczniejsze od klasycznych magazynów, nie potrzebują także sporej liczby zasobów ludzkich i pracowników do ich obsługi. Są prawdopodobnie przyszłością logistyki