29. Dopuszczalne ograniczenia swobody przepływu towarów i przykłady z orzecznictwa.
Traktatowa regulacja derogacyjna w swobodnym przepływie towarów zawiera enumeratywny katalog przesłanek (podstaw) na które mogą powoływać się kraje członkowskie, w celu uzasadnienia obowiązywania swoich wewnętrznych środków stanowiących ograniczenie ilościowe bądź środek o skutku równoważnym. Przesłankami tymi są: moralność publiczna, zdrowie publiczne, ochrona narodowych dóbr kultury, porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne oraz ochrona praw własności przemysłowej i handlowej. Powołanie się na te regulacje dopuszczalne jest wtedy kiedy dana dziedzina nie została uregulowana w całości przez prawo UE. Skuteczne powołanie się na art. 36 TFUE wymaga wykazania 3 przesłanek:
Ograniczenie importu lub eksportu musi być usprawiedliwione jedną z wartości wymienionych w art. 36 TFUE;
Ograniczenie nie może stanowić arbitralnej dyskryminacji lub ukrytego ograniczania;
Ograniczenie musi być proporcjonalne.
Ochrona moralności publicznej jest uznawana za niezwykle delikatną materię związaną z drażliwymi kwestiami, odwołującymi się do miejscowych norm kulturowych i społecznych. Trudno wprowadzić tutaj standard europejski. Względami moralności publicznej można usprawiedliwić zakaz przywozu z jednego kraju członkowskiego do innego, pewnych towarów uznawanych za nieprzyzwoite lub gorszące. TS potwierdził, że każde państwo członkowskie może stosować nakazy ochrony moralności publicznej wg własnej skali wartości (sprawa Henn and Darby).
Ochrona porządku publicznego może stanowić okoliczność usprawiedliwiającą stosowanie ograniczeń ilościowych i środków o skutku równoważnym, jedynie w przypadku realnego i wystarczająco poważnego zagrożenia, naruszającego podstawowy interes społeczny lub w kwestiach tradycyjnie uważanych za dotyczące fundamentalnych spraw państwa (sprawa Cullet v. Centre Lecrec).
Klauzula bezpieczeństwa publicznego widnieje we wszystkich swobodach. Przesłanka ta może być powoływana w przypadku regulacji mających podstawowe znaczenie dla funkcjonowania państwa, jego gospodarki, instytucji, zdolności do przeżycia obywateli. Obejmuje: bezpieczeństwo w sferze zewnętrznej jak i wewnętrznej.
Ochrona zdrowia publicznego – każde państwo ma obowiązek takiej ochrony. Ochrona zdrowia i życia ludzi traktowana jest jako najważniejsza wartość z katalogu interesów, których ochrona uzasadnia wprowadzenie ograniczeń w funkcjonowaniu rynku wewnętrznego. Przesłanka ta ma charakter obiektywny i standard ochrony nie powinien znacznie różnić się pomiędzy państwami członkowskimi UE (sprawa Ch. Bellamy i English Shop Wholesale SA).
Ochrona narodowych dóbr kultury o wartości artystycznej, historycznej i archeologicznej stanowi kolejna podstawę derogacji. Pojęcie „dóbr kultury” jest niejednolite. Nie chodzi tu o towary czy przedmioty, które mają wartość artystyczną ale o przedmioty dumy i pietyzmu narodowego. Obrót dziełami sztuki nie jest ograniczony, ale państwa mogą ograniczać ich wywóz. Wprowadzono przepisy dotyczące eksportu dóbr kultury, oraz ujednolicono regulacje administracyjne co do wywozu (rozporządzenie KE – nr 752/93). Ograniczeniami w wywozie do krajów trzecich objęte są 2 grupy towarów: I grupa – towary będące dobrami kultury, II grupa – zabytki, o których mowa w ustawie o ochronie Zabytów i opiece nad zabytkami, będące rzeczami ruchomymi, ich częściami lub zespołami (zabytki ruchome).
Ochrona własności przemysłowej i handlowej może być kolejną podstawą derogacji. Wykonywanie praw własności intelektualnej w naturalny sposób może znaleźć się w kolizji ze swobodnym przepływem towarów jako ograniczenie dokonywane przez podmiot uprawiony. Za prawa własności przemysłowej uznaje się: patenty, prawa z rejestracji wzorów użytkowych, prawa z rejestracji wzorów przemysłowych, prawa rejestracji znaków towarowych, prawa do nazw handlowych, prawa do nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych oraz prawa autorskie i prawa pokrewne. Zgodnie z zasadą terytorializmu zakres ochrony tych praw zależy od prawa państwa, w którym dochodzi się ochrony. Zasada wyczerpania prawa – oznacza ona, że posiadacz praw ochronnych nie może zapobiec równoległemu importowi towarów z innych państw członkowskich, nawet jeżeli prawo krajowe dawałoby mu taką możliwość (sprawa CNL-SUCA/HAG).
30. Definicja swobody świadczenia usług.
Swoboda świadczenia usług została uregulowana w art. 56-62 TFUE i jest swobodą fundamentalną dla systemu prawa UE (sprawa Corsica Ferries). Zakłada zniesienie wszelkiej, opartej na pochodzeniu, dyskryminacji usługobiorcy z innego państwa członkowskiego lub usługodawcy prowadzącego działalność w innym państwie członkowskim, a także do zniesienia wszelkich ograniczeń wynikających z przepisów prawa krajowego, nawet jeśli są one stosowane jednakowo wobec usługodawców pochodzących z tego samego kraju i usługodawców pochodzących z innych krajów członkowskich; jeżeli ograniczenia te mogą uniemożliwić, utrudnić lub uczynić mniej atrakcyjną działalność usługodawcy pochodzącego z innego kraju, w którym legalnie świadczy on takie usługi. W stosunku do swobody przedsiębiorczości swoboda świadczenia usług ma charakter subsydiarny.
Pojęcie „usługi” w rozumieniu prawa UE usługa jest wszelka działalność gospodarcza prowadzona na własny rachunek, spełniająca 3 podstawowe warunki:
Działalność ta z reguły jest odpłatna. Świadczenia wykonywane są za wynagrodzeniem, chociaż za usługę nie zawsze musi płacić bezpośredni konsument;
Działalność ta ma charakter czasowy. Tymczasowy (przejściowy) charakter wynika z ograniczonego w czasie pobytu usługodawcy w państwie goszczącym. Ocena tego elementu powinna obejmować czas trwania usługi, jej częstotliwość, regularność i ciągłość;
Działalność ta wykonywana jest trans granicznie. Usługodawca musi mieć siedzibę w innym państwie członkowskim niż to, do którego należy usługobiorca.
31. Zakres podmiotowy i przedmiotowy swobody świadczenia usług.
Zakres podmiotowy.
Beneficjentami swobody świadczenia usług są osoby fizyczne posiadające obywatelstwo jednego z państw członkowskich. Dla korzystania na terenie UE ze swobody świadczenia usług potrzebne jest także założenie i prowadzenie w jednym z państw UE działalności gospodarczej w formie przewidzianej przepisami prawa tego państwa. Oprócz osób bezpośrednio świadczących usługi (usługodawcy) i korzystający z usług świadczonych na ich rzecz (usługobiorcy), do korzystania ze swobody świadczenia usług w zakresie określonym a aktach prawa pochodnego uprawnieni są także członkowie rodziny. Osoby prawne są również objęte zakresem podmiotowym swobody świadczenia usług. Dla poddania osób prawnych świadczących usługi na terytorium UE korzyściom wynikającym z prawa unijnego decydujące jest ustalenie, czy dana osoba prawna jest podmiotem przynależnym państwa członkowskiego (np.: spółki europejskie).
Zakres przedmiotowy.
Sformułowany on jest w postaci zakazu skierowanego do państw członkowskich UE w zakresie niepodejmowania takich działań prawnych i faktycznych, które utrudniałyby usługodawcom pochodzącym z innych państw członkowskich czasowe prowadzenie działalności usługowej na ich terytorium. Zakaz dyskryminacji + zakaz wprowadzania ograniczeń adresowane do: państw = skutek bezpośredni.
Migrujący usługodawca nie musi spełniać w państwie goszczącym wszelkich warunków, jakie państwo nakłada na własnych obywateli (np.: miejsce zamieszkania), lub osoby prawne (np.: spółki) świadczących tego samego rodzaju usługi. Podmioty krajowe wykonują bowiem w państwie pochodzenia usługi przez czas nieograniczony, a nie czasowo.
Zakaz ograniczeń – zakaz wydawania takich przepisów prawa krajowego w państwach członkowskich, które mimo że formalnie nie dyskryminują usługodawców, czy usługobiorców pochodzących z innych państw członkowskich przebywających w państwie goszczącym, to jednak utrudniają im korzystanie ze swobody świadczenia usług.
32. Zakaz dyskryminacji w ramach swobody świadczenia usług.
Art. 56-62 TFUE obejmuje zakres USŁUGI. Ograniczenia w swobodnym świadczeniu usług wewnątrz Unii zakazane jest w odniesieniu do obywateli państw członkowskich mających swe przedsiębiorstwo w państwie członkowskim innym niż państwo odbiorcy świadczenia. (??)
33. Swoboda świadczenia usług w UE w oparciu o dyrektywę 2006/123.
Dyrektywa 2006/123 ustanawia ogólne przepisy ułatwiające korzystanie ze swobody przedsiębiorczości przez usługodawców oraz swobodnego przepływu usług, zapewniając przy tym wysoki poziom jakości usług. Nie dotyczy ona liberalizacja usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym. Ma zastosowanie do usług świadczonych przez usługodawców prowadzących przedsiębiorstwo w państwie członkowskim.
34. Wyjątki i dopuszczalne ograniczenia swobody świadczenia usług.
Państwa członkowskie mają prawo stosować wyłączenia i ograniczenia na 3 płaszczyznach:
1. Państwa członkowskie mogą utrzymywać zasady dyskryminujące usługodawców pochodzących z innych państw członkowskich, jeśli dotyczy to działalności związanej z wykonywaniem władzy publicznej (sprawa Komisja p. Hiszpanii);
2. Stosowanie środków dyskryminujących wobec przynależnych innych państw członkowskich może być uzasadnione również wartościami wchodzącymi w obszar interesu publicznego w postaci porządku, bezpieczeństwa lub zdrowia publicznego;
3. Możliwe jest stosowanie tzw. Środków ograniczających. W orzecznictwie TSUE (sprawa Webb) utrwalił się pogląd, że dozwolone środki krajowe ograniczające swobodą świadczenia usług muszą:
Mieć na celu ochronę interesu ogólnego;
Być proporcjonalne do zamierzonego celu;
Respektować kontrolę sprawowaną nad usługodawcą w kraju jego pochodzenia.
35. Definicja swobody przedsiębiorczości w UE.
Zadaniem tej swobody jest zagwarantowanie wolnego wyboru miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium UE przez osoby fizyczne i przedsiębiorstwa. Podmioty uprawnione do korzystania z tej swobody mogą m.in.: podejmować i prowadzić wszelkie rodzaje działalności na własny rachunek na terytorium któregokolwiek inne państwa członkowskiego, mogą zakładać i prowadzić przedsiębiorstwa, tworzyć agencje, oddziały, filie czy przedstawicielstwa. W zakresie pojęcia tej swobody można wskazać 3 podstawowe przesłanki:
Samodzielność działalności gospodarczej, która ma charakter odpłatny;
Działalność taka powinna mieć stały charakter. Oznacza to, że osoba korzystająca ze swobody ma zamiar na stałe zintegrować się z życiem gospodarczym państwa przyjmującego;
Trans graniczność działalności gospodarczej (na terenie innego państwa członkowskiego).
Pierwotna swoboda przedsiębiorczości – w odniesieniu do osób fizycznych oznacza uprawnienie do wyjazdu z własnego państwa członkowskiego i wjazdu do innego w celu rozpoczęcia tam działalności na własny rachunek. W odniesieniu do osób prawnych oznacza uprawnienie do założenia spółki, zgodnie z ustawodawstwem jednego z państw członkowskich.
Wtórna swoboda przedsiębiorczości – osoba fizyczna prowadząca już działalność gospodarczą na własny rachunek we własnym państwie członkowskim przyjeżdża do innego w celu rozpoczęcia tam działalności na własny rachunek (rozszerzenie własnej działalności gospodarczej). W odniesieniu do osób prawnych polega na przeniesieniu do innego państwa członkowskiego części przedsiębiorstwa lub założenia na nowo poprzez powołanie prawnie samodzielnych jednostek o charakterze zależnym (filie) oraz poprzez tworzenie agencji i oddziałów, które są niesamodzielnie prawnie i podległe organizacyjnie.
36. Zakres podmiotowy i przedmiotowy swobody przedsiębiorczości.
Zakres podmiotowy.
Osoby fizyczne mające przynależność państwa członkowskiego (np.: spółki, mające swój zarząd, siedzibę w państwie członkowskim).
Zakres przedmiotowy.
Tutaj będzie to samo co w zakresie przedmiotowym swobody świadczenia usług. (pyt. 31)
37. Ograniczenia swobody przedsiębiorczości i rodzaje działalności wyłączonej z tej
swobody .
Ograniczeniem swobody przedsiębiorczości są wszelkie krajowe środki przyjęte przez państwo przyjmujące, które mogą postawić obywateli innych państw członkowskich w sytuacji gorszej niż obywateli tego państwa. Przepisy krajowe ograniczające swobodę przedsiębiorczości mogą być wprowadzane, jeżeli zostaną spełnione 4 warunki:
Muszą być stosowane w sposób niedyskryminacyjny;
Muszą być usprawiedliwione interesem ogólnym;
Muszą być odpowiednie do zapewnienia realizacji zamierzonego celu;
Nie mogą wykraczać poza to, co jest konieczne dla realizacji tego celu.
Państwa członkowskie mogą ograniczać swobodę przedsiębiorczości poprzez odmowę obywatelom innych państw członkowskich dostępu do działalności, choćby przejściowo, związanej z wykonywaniem władzy publicznej. Wyjątek: zatrudnienie w „administracji publicznej” w odniesieniu do swobody przepływu pracowników. Zakresem wyjątku objęte są czynności, które same w sobie stanowią bezpośredni i rzeczywisty udział w wykonywaniu władzy publicznej.
Traktat przewiduje możliwość ograniczania swobody przedsiębiorczości przysługującej obywatelom państw członkowskich, jeżeli jest to podyktowane koniecznością ochrony porządku publicznego, bezpieczeństwa i zdrowia publicznego.
38. Definicja swobody przepływu pracowników i jej podstawy prawne.
Swoboda przemieszczania się osób (zwana też: swobodą migracji, przepływu pracowników) jest jedną z fundamentalnych wolności przysługujących przede wszystkim obywatelom UE. Obejmuje zarówno osoby fizyczne jak i prawne. Ustanowienie obywatelstwa europejskiego jako moment przełomowy, przyjęcie jako podstawowego prawa wszystkich obywateli UE do swobodnego przemieszczania się po obszarze UE. Łączy ona w sobie: przepływ pracowników, swobodę przedsiębiorczości i swobodę przemieszczania się obywateli unijnych niekorzystających z wolności gospodarczych. Swoboda przepływu osób dotyczy nie tylko możliwości przekraczania granic (wjazdu i wyjazdu) pomiędzy państwami członkowskimi, podróżowania w ramach UE czy tez prawa do swobodnego poruszania się i pobytu na terytorium państw członkowskich. Swobodny przepływ osób polega także na zakazie dyskryminacji ze względu na obywatelstwo w dziedzinie zatrudnienia, wynagrodzenia i innych warunków pracy. Wyraża się także w prawie do przemieszczania się, pobytu i podjęcia pracy w wybranym państwie członkowskim.
Podstawy prawne.
Zapewnienie swobody przepływu osób na rynku wewnętrznym UE, jako cel państw członkowskich, znajduje odzwierciedlenie w preambułach TFUE oraz TUE. Swoboda przepływu osób jest wkomponowana w potrzebę zapewnienia wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości i w swym najważniejszym znaczeniu jest związana z obywatelstwem UE i tworzeniem coraz ściślejszego związku między narodami Europy. Podstawa ogólnej kompetencji Unii do regulowania przepływu osób są mniej lub bardziej szczegółowe postanowienia TFUE. W sensie gospodarczym najważniejszymi z nich są art.. 4 ust. 1 a i b TFUE (rynek wewnętrzny i polityka społeczna). W szerszym kontekście warto dodać art. 4 ust. 1 j (przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości) oraz art. 20 ust. 2 a TFUE (prawa obywateli UE).
Szczegóły traktatowej regulacji swobody przepływu osób zawarte w postanowieniach dotyczących:
Swobody przepływu pracowników;
Swobody przedsiębiorczości;
Swobody przepływu usług;
Praw obywateli UE;
Przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.
Karta Praw Podstawowych UE w brzmieniu ustalonym 13.12.2007 r. również zawiera postanowienie gwarantujące swobodę przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich obywatelom UE. Przewiduje możliwość jej rozszerzenia na obywateli państw trzecich legalnie przebywających na terytorium któregoś z państw członkowskich.
Poważne konsekwencje maja traktaty akcesyjne zawarte z nowymi państwami członkowskimi. Postanowienia przejściowe z traktatów o przystąpieniu z 16 kwietnia 2003 r. dotyczących Czech, Cypru, Estonii, Litwy, Łotwy, Malty, Polski, Słowacji, Słowenii i Węgier oraz z 25 kwietnia 2005 r. dotyczących Bułgarii i Rumunii przewidywały, że w okresie pierwszych 2 lat, „stare” państwa członkowskie miały prawo utrzymać wymóg uzyskiwania pozwolenia na pracę pracowników z „nowych” państw członkowskich.
Najważniejszymi aktami prawa pochodnego UE w zakresie swobody przypływu osób są:
Rozporządzenie Rady – EWG – w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Wspólnoty;
Dyrektywa WE w sprawie prawa obywateli Unii członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium innych p. członkowskich;
Schengen Acquis; w zakresie dotyczącym przemieszczania się bez kontroli granicznych po terytorium strefy Schengen obywateli UE oraz wjazdu i pobytu na terytorium UE obywateli państw trzecich.
39. Pojęcie pracownika w prawie UE.
Pracownikiem jest osoba świadcząca pracę za wynagrodzeniem w warunkach podporządkowania poleceniom pracodawcy. O zakwalifikowaniu się danej osoby do kategorii „pracownik” przesądza jej aktywność zarobkowa, która może realizować się w ramach różnych podstaw prawnych, nie ograniczając się do wykonywania pracy na podstawie umowy o pracę i czas zatrudnienia (umowa na czas nieokreślony, określony, praca sezonowa, niepełny wymiar czasu pracy) ani na charakter pracodawcy (publiczny, prywatny). Pracownikiem jest także osoba przejawiającą swoja aktywność zarobkową przy okazji świadczenia usług.
Wg TSUE do kategorii „pracownik” zalicza się:
Grupa I: piłkarze zwodowi, członkowie wspólnot wyznaniowych, stażyści.
Grupa II: emeryci i renciści, którzy uzyskali prawo do emerytury lub renty na terytorium państwa przyjmującego. W UE nie istnieje jednolity europejski system zabezpieczenia społecznego. Świadczenia z tytułu zabezpieczenia społecznego dostępne w innych krajach członkowskich dotyczą kategorii osób: 1. Pracowników będących obywatelami państwa członkowskiego UE, którzy są lub zostali ubezpieczeni zgodnie z przepisami danego państwa członkowskiego, jak tez członków ich rodzin; 2. Emerytów i rencistów będących obywatelami państwa członkowskiego UE; 3. Obywateli państw trzecich, którzy są ubezpieczeni zgodnie z przepisami danego państw członkowskiego; 4. Osób bez obywatelstwa oraz uchodźców jak również ich rodzin jeżeli pracują w UE i są ubezpieczeni zgodnie z przepisami z którego z państw członkowskich UE. Obywatele UE maja prawo przejść na emeryturę w innym państwie członkowskim.
Grupa III: studenci. Status studenta nabywa obywatel jednego z państw członkowskich., który został wpisany na listę studentów jednej z uczelni wyższych państwa przyjmującego. Jednak inną grupę stanowią studenci, którzy przemieścili się z innego państwa członkowskiego. Korzystają oni ze swojego statusu pod warunkiem, że posiadają ubezpieczenie zdrowotne oraz środki wystarczające na utrzymanie w państwie przyjmującym.
Grupa IV: osoby, które nie można zaliczyć do żadnej z w/w grup. Co do zasady podmioty te korzystają ze swobody pod warunkiem posiadania środków wystarczających na utrzymanie oraz ubezpieczenia zdrowotnego.
40. Pojęcie członków rodziny pracownika migrującego i ich uprawnienia.
Prawo obywateli UE do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich powinno być również zagwarantowane członkom ich rodzin bez względu na przynależność państwową aby korzystanie z niego mogłoby opierać się na obiektywnych warunkach wolności i godności. Sytuacja rodzin obywateli UE korzystających z prawa do migracji jest przedmiotem regulacji prawa pochodnego. Definicja „członka rodziny” obejmuje:
Współmałżonka;
Partnera, z którym obywatel UE zawarł zarejestrowany związek partnerski;
Bezpośrednich zstępnych, którzy nie ukończyli 21. roku życia lub pozostają na utrzymaniu pracownika;
Bezpośrednich wstępnych pozostających na utrzymaniu pracownika.
Prawo unijne przyznaje określone uprawnienia zarówno członkom rodzin pracowników, którzy są obywatelami jak i posiadającym przynależność państwową kraju trzeciego. Członkowie rodziny będący obywatelami państwa członkowskiego, korzystają z prawa pobytu samodzielnie jako obywatele UE. Prawa przysługujące członkom rodzin pracownika migrującego:
Prawo wjazdu i pobytu w państwie przyjmującym;
Podjęcie zatrudnienia lub pracy na własny rachunek;
Zakaz dyskryminacji ze względu na obywatelstwo;
Prawo opuszczenia kraju pochodzenia i wjazdy na terytorium innego państwa członkowskiego.
41. Prawo do przyjmowania ofert pracy i swobodnego przemieszczania się pracowników
migrujących.
Swoboda przemieszczania się pracowników obejmuje także prawo do ubiegania się o oferowane miejsce pracy. Swobodny dostęp do zatrudnienia jest prawem fundamentalnym, przyznanym indywidualnie każdej osobie. W świetle dotychczasowego orzecznictwa TSUE prawo pobytu w innym kraju w celu poszukiwania pracy uzależnione jest od kumulatywnego spełniania dwóch warunków: aktywnego poszukiwania pracy, obiektywnej możliwości zatrudnienia (sprawa C-344/95 Komisja p. Belgii i C-171/91 Tsiotras).
Każdy obywatel i każdy pracodawca mają prawo do wymiany między sobą ofert zatrudnienia jak również zawierania i wykonywania umów o pracę. Prawo UE dopuszcza wprowadzenia warunku znajomości języka jeśli jest ona niezbędna ze względu na charakter oferowanego miejsca pracy (sprawa Groener).
Swoboda przepływu osób nie jest bezwarunkowa i podlega ograniczeniom ze względu na ochronę porządku, bezpieczeństwa i zdrowia publicznego. Prawo UE upoważnia władze poszczególnych państw członkowskich do podejmowania działań, które stanowią odstępstwo od zasady swobodnego przemieszczania się osób. Restrykcje mogą być stosowane w indywidualnych przypadkach. Pojęcie „porządek, bezpieczeństwo i zdrowie publiczne” nie jest definiowane przez prawo UE wprost. Zakresem tych względów mogą być objęte, np.: działalność terrorystyczna, szpiegostwo, posiadanie i korzystanie z narkotyków.
Sankcją może być deportacja obywatela inne państwa członkowskiego z kraju pobytu. Może ona być stosowana wyjątkowo. Niezgodne z prawem UE jest dożywotnie wydalenie z terytorium państwa członkowskiego w razie naruszenia porządku publicznego. Zasada możliwości odwołania się na drodze sądowej lub administracyjnej – w przypadku odmowy wjazdu lub pobytu w innym państwie stosuje się tą zasadę, prawo UE gwarantuje osobom dotkniętym ograniczeniami swobody migracji możliwość obrony swoich interesów.
42. Prawne aspekty pobytu pracownika w migrującego w państwie członkowskim.
Karta Praw Podstawowych UE w brzmieniu ustalonym 13.12.2007 r. również zawiera postanowienie gwarantujące swobodę przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich obywatelom UE. Przewiduje możliwość jej rozszerzenia na obywateli państw trzecich legalnie przebywających na terytorium któregoś z państw członkowskich.
43. Dopuszczalne ograniczenia swobody przepływu pracowników.
Swoboda przepływu osób nie jest bezwarunkowa i podlega ograniczeniom ze względu na ochronę porządku, bezpieczeństwa i zdrowia publicznego. Prawo UE upoważnia władze poszczególnych państw członkowskich do podejmowania działań, które stanowią odstępstwo od zasady swobodnego przemieszczania się osób. Restrykcje mogą być stosowane w indywidualnych przypadkach. Pojęcie „porządek, bezpieczeństwo i zdrowie publiczne” nie jest definiowane przez prawo UE wprost. Zakresem tych względów mogą być objęte, np.: działalność terrorystyczna, szpiegostwo, posiadanie i korzystanie z narkotyków. (??)
44. Zakaz dyskryminacji w zakresie swobody przepływu pracowników i jego zakres.
Podstawowym zobowiązaniem państw członkowskich w odniesieniu do osób posiadających status obywatela UE jest obowiązek równego traktowania (zakaz dyskryminacji). PE i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, mogą przyjąć wszelkie przepisy w celu zakazania takiej dyskryminacji. Zasada równości i zakaz dyskryminacji, mimo występujących w literaturze przedmiotu rozróżnień, są w orzecznictwie TS traktowane jako pojęcia wymiennie stosowane.
Zasada równego traktowania oznacza zakaz bezpośredniej i pośredniej dyskryminacji jednostek korzystających ze swobody przepływu osób. Punktem odniesienia jest w tym wypadku status obywateli państwa przyjmującego. Zakaz dyskryminacji obejmuje wszystkie aspekty swobody i ma charakter bezwarunkowy w całym zakresie praw i przywilejów, zapewniając obywatelom UE ochronę przed odmiennym podejściem lub nakładaniem dodatkowych wymogów. Co do zasady oznacza to, że obywatele innych państw członkowskich powinni cieszyć się automatycznie takimi samymi przywilejami, które przyznane są obywatelom państw członkowskich i nie wolno wobec nich stosować środków którymi państwo nie obciąża własnych obywateli.
45. Świadczenia z zakresu zabezpieczenia społecznego przysługujące pracownikom
migrującym.
Przepisy UE przyznają osobom migrującym wiele uprawnień, z których mogą oni skorzystać w innym państwie członkowskim niż kraj pochodzenia. Uprawnienia pracowników migrujących: prawo ubiegania się o zaoferowane miejsce pracy, swobodnego przemieszczania się w tym celu po terytorium państw członkowskich, przebywania w państwach członkowskich w celu podjęcia tam pracy zgodnie z przepisami kraju przyjmującego, możliwość pozostania w państwie zatrudnienia po zakończeniu kariery zawodowej. Prawo do swobodnego przemieszczania się po terytorium państw członkowskich w celu podjęcia zatrudnienia obejmuje możliwość opuszczenia kraju ojczystego i wjazdu na terytorium innego państwa członkowskiego. Obywatele UE posiadający ważny dokument tożsamości lub paszport mają prawo opuszczania państwa członkowskiego w celu odbycia podróży do innego kraju. Nie muszą posiadać wiz wjazdowych, wskazywać celu i planowanego okresu podróży czy też wykazywać odpowiedniej wysokości środków finansowych. Przepisy unijne przyznają obywatelom UE możliwość pobytu w dowolnym państwie członkowskim w celu świadczenia tam pracy, zgodnie z przepisami wewnętrznymi kraju przyjmującego.
Pracownik migrujący korzysta z takich samych przywilejów socjalnych i podatkowych jak pracownicy krajowi. Mogą to być: zasiłki dla niepełnosprawnych, świadczenia dla bezrobotnych, zasiłki porodowe, zasiłki pogrzebowe.
46. Swoboda przepływu kapitału- definicja, podstawy prawne i dopuszczalne ograniczenia.
Definicja.
Nie jest ona zdefiniowana w traktatach. Treść tego pojęcia została utrwalona w drodze orzecznictwa TSUE. Generalnie swoboda ta polega na jednostronnym przeniesieniu wartości majątkowych do innego państwa członkowskiego. Swoboda ta służy przede wszystkim realizacji za pomocą środków czy instrumentów finansowych samoistnej komercyjnej inwestycji lub lokaty poza granicami państwa siedziby i ewentualne korzystanie z jej efektów, a więc także zwrotny transfer z zysków (np.: odsetki).
Podstawy prawne.
Art. 63-66 TFUE. Zakaz ograniczania w przepływie kapitału i płatności między państwami członkowskimi oraz między państwami członkowskimi a państwami trzecimi.
Dopuszczalne ograniczenia.
Zakaz wprowadzania ograniczeń w swobodzie przepływu kapitału nie ma charakteru bezwzględnego. Badając zgodność środka krajowego ze swobodą przepływu kapitału, TSUE przeprowadza tzw. Test proporcjonalności. Występują 4 warunki, aby uznano środki za usprawiedliwione:
Ich użycie jest podyktowane względami określonymi w TFUE przez nadrzędne wymogi interesu publicznego;
Stosowane są w sposób niedyskryminujący (warunek równego traktowania);
Są właściwe z uwagi na cel, który mają osiągnąć (warunek adekwatności);
Nie wykraczają poza to, co jest konieczne dla osiągnięcia celu ( warunek proporcjonalności).
Państwa członkowskie mogą stosować przepisy prawa podatkowego, traktujące odmiennie podatników ze względu na różne miejsca zamieszkania lub inwestowania kapitału. TS wydał w takich kwestiach sporo rozstrzygnięć, w których uznawał (sprawa Blanckaert) lub odrzucał (sprawa Verkooijen) uznawania odmiennego traktowania za dopuszczalne. Państwa członkowskie mogą podejmować środki niezbędne do zapobiegania naruszania przepisów prawa podatkowego, szczególnie w kontekście tzw. Prania brudnych pieniędzy.
Dopuszczalne jest podejmowanie przez państwo członkowskie środków stanowiących ograniczenie swobody przepływu kapitału i płatności w ramach tzw. Nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami finansowymi. Odnosi się to przede wszystkim do zapewnienia bezpieczeństwa wkładów zgromadzonych przez banki i inne instytucje finansowe.
Obowiązki informacyjne. 3 podstawowe grupy obowiązków informacyjnych dotyczących trans granicznego przepływu kapitału. Wynikają one z regulacji: podatkowych, statystycznych i obrotu dewizowego.
Ochrona porządku i bezpieczeństwa publicznego jest dopuszczalnym ograniczeniem wspólnym dla wszystkich swobód. Wymogi bezpieczeństwa publicznego nie mogą usprawiedliwiać naruszania swobód o ile nie są zgodne z zasadą proporcjonalności. Nie mogą prowadzić do arbitralnej dyskryminacji i muszą być interpretowane restryktywnie, tak by ich zakres nie mógł być jednostronnie wyznaczany przez państwo członkowskie bez żadnej kontroli ze strony instytucji UE.
Pośród innych ograniczeń można wymienić wymagania wynikające z zagospodarowania przestrzennego, w szczególności utrzymania na danym obszarze stałej populacji i działalności gospodarczej niezależnej od sektora publicznego, przewidywalność i przejrzystość systemu hipotecznego oraz zagwarantowanie przez państwo członkowskie usług leżących w interesie ogólnym, takich jak usługi pocztowe.
***
Sprawy z pytań:
34/79 wyrok z 14.12.1979 r. w sprawie Henn and Darby.
Sprawa dotyczyła dwóch kierowców ciężarówek- panów Henn i Darby. Kiedy zostali zatrzymani przez służby celne na granicy brytyjskiej, okazało się, że przewożą spore ilości materiałów pornograficznych. W Wielkiej Brytanii istniała regulacja, która zakazywała sprowadzania do kraju pornografii o charakterze obscenicznym. Kierowcy postawieni przed sądem bronili się, że regulacja narusza art. 34 TFUE- stanowi ograniczenie ilościowe w handlu towarami. TSUE mimo, że przyznał im rację, stwierdził, że władze Wielkiej Brytanii mogą powołać się na art. 36- względy moralności publicznej. TSUE tylko raz uznał argumenty państwa, które powoływało się na przesłankę porządku publicznego.