Cele UE:

- osiągnięcie postępu gospod.- polit. przez usunięcie granic wewn. w utworzonym obszarze;

- tworzenie wsp. Unii Gospodarczej i Politycznej;

- realizacja wsp. pol. zagranicznej i bezpieczeństwa

- rozwijanie współpracy w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych;

- zachowanie pokoju i umacnianie bezp. międzynarodowego,

- kształtowanie wsp.polityki obronnej,

- wzmacnianie ochrony praw i interesów obywateli państw czł. poprzez wprowadzenie obywatelstwa Unii,

- popieranie współpracy międzynarodowej,

- rozwijanie i konsolidacja demokracji oraz rządów prawa,

- umacnianie poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności;

- zapewnienie trwałego i nie inflacyjnego wzrostu gosp. z poszanowaniem środ. naturalnego,

- popieranie rozwoju wymiany międzynar.,

- zapewnienie wys. poziomu zatrudnienia i opieki społecznej,

- podnoszenie stopy życiowej i jakości życia ludności,

- zapewnienie ciągłości zatrudnienia.

Organy UE

1) Rada Europejska- to spotkania szefów rządów, czyli premierów.

- daje impuls polityczny wielu unijnym aktom prawnym,

- rozstrzyga konflikty polit. i gospod. pojawiające się w Radzie Unii,

- wypowiada się w kwestiach bezpiecz. i spraw zagranicznych.

2) Rada UE Bruksela i Luksemburg. Każde państwo członk. deleguje do Rady jednego przedstawiciela swojego rządu (ministra), który reprezentuje interesy tego państwa na forum Unii. Co pół roku jedno z państw obejmuje przewodnictwo w Radzie we wcześniej ustalonej kolejności.

- tworzenie prawa wspólnotowego,

- współpraca w dziedzinie pol. gosp. państw członk.,

- ustalanie polityki Wspólnot.

Ważnym organem pomocniczym Rady jest COREPER, czyli Komitet Stałych Przedstawicieli. Jego członkami są ambasadorowie państw czł. pracujący przy Wspólnotach. Główne zadanie komitetu to przygotowanie prac Rady i wypełnianie jej poleceń.

3) Komisja Europejska Bruksela. Często jest określana jako "Rząd Wspólnoty Europejskiej". Składa się z 20 komisarzy wybieranych na 5 lat, którzy działają przede wszystkim w interesie samej Unii, a nie pojedynczych członków.

- kontrola przestrzegania prawa wspólnotowego,

- inicjowanie prawa wspólnotowego,

- koordynacja działań Wspólnot,

- reprezentacja Wspólnot.

W ramach Komisji pracują 24 Dyrektoriaty Generalne (D G) zajmujące się różnymi dziedzinami, np.: DG II- Gospodarka i Finanse, DG VI -Rolnictwo.

4) Parlament Europejski Strasburg i Bruksela. Składa się z 626 deputowanych wybieranych na 5 lat. PE nie można przyrównywać do parlamentów narodowych, gdyż nie ma on kompetencji stanowienia prawa.

-uczestnictwo w decyzjach wspólnotowych,

-uchwalanie budżetu Unii,

-kontrola prac Komisji,

-wyrażanie zgody na stowarzyszenie lub członkostwo państw w UE

5) Trybunał Sprawiedliwości Luksemburg; 15 niezależnych sędziów wybieranych na okres 6 lat.

-kontrola zgodności prawa Wspólnot z Traktatami,

-rozpatrywanie sporów w sprawach łamania prawa wspólnotowego.

6) Trybunał obrachunkowy Luksemburg; 15 rewidentów wybieranych na 6 lat. Kontroluje finanse wspólnotowe. Wyniki kontroli umieszczane są w corocznym sprawozdaniu dla Parlamentu.

Instytucje finansowe:

1) EBC- bc UE, a także bank emisyjny w odniesieniu do waluty euro, przyjętej przez 17 krajów Unii. Siedzibą EBC jest Frankfurt. Odpowiada za nadzorowanie systemów bankowych w krajach Unii, zbieranie danych statyst. potrzebnych dla prowadzenia polit. monetarnej, funkcjonowanie systemów płatniczych (zwłaszcza systemu TARGET), zapobieganie fałszerstwom banknotów, współpracę z innymi organami w zakresie regulacji rynków finans.

2) EBI- Jego akcjonariuszami są państwa czł. Wspólnoty. Siedziba w Luksemburgu. EBI jest niezależny od budżetu Unii, posiada osobowość prawną i własne organy decyzyjne (Rada Gubernatorów, Rada Dyrektorów, Komitet Zarządzający, Komisja Audytowa). Bank udziela kredytów (lub je gwarantuje) zarówno publ., jak i prywatnym podmiotom z państw-akcjonariuszy, a nadrzędnym celem jego działań jest przyczynianie się do harmonijnego rozwoju Wspólnoty.

Działalność UE finansowana jest z budżetu ogólnego i źródeł pozabudżetowych (Europ. Fundusz Rozwoju, operacje kredytowe EBI). 1. Działalność pożyczkową mogą prowadzić wszystkie wspólnoty europejskie, polega ona na: - zaciąganiu pożyczek przez KE w imieniu wszystkich wspólnot; - pożyczaniu podmiotom publicznym i prywatnym realizującym zadania UE, jest to pomoc państwom UE na równoważenie bilansów płatniczych i państwom spoza UE prowadzącym transformacje gospodarcze. 2. Drugi rodzaj operacji polega na udzielaniu przez EBI gwarancji spłaty udzielonych przez niego kredytów państwom spoza UE.

Eur. Fundusz Inwestycyjny, cele:- wspieranie małych i śr. Przedsiębiorstw poprzez poręczenia i gwarancje kredytowe; - nowe technologie i ich promocja

Dochody budżetu Unii: W okresie kształtowania się Wspólnot środki budżetowe pochodziły ze składek członkowskich oraz podatków od producentów stali i węgla. Finansowanie Wspólnot od 1970 roku opiera się na środkach własnych.

1) zasoby tradycyjne (własne): - cła pobierane z importu od państw trzecich (artykuły przemysłowe), na zasadzie Wolnej Polityki Handlowej; - cła na artykuły rolne pobierane w związku z importem produktów rolnych z krajów trzecich; - opłaty cukrowe płacone przez producentów cukru i glukozy.

2) wpływy z podatku VAT (0,5% podatku zebranego w kraju przekazuje się do UE).

3) składka uiszczana od państw członkowskich w wysokości zależnej od PNB danego państwa. Do budżetu włącza się także niewykorzystane środki z roku ubiegłego. Przy tworzeniu kalkulacji budżetowej uwzględniany jest również opust w składce brytyjskiej, związany z nikłym korzystaniem przez Wielką Brytanię ze środków wspólnej polityki rolnej.

Wydatki budżetowe UE: / 44,2% przeznacza się na wzrost gospodarczy i zatrudnienie – dział ten obejmuje wydatki na podniesienie konkurencyjności europejskich przedsiębiorstw, ale także zwiększenie gospodarczej i społecznej spójności w ramach Unii. / 43% - zarządzenie zasobami naturalnymi i ich ochrona – nakłady na rolnictwo, rybołówstwo, rozwój obszarów wiejskich oraz ochronę środowiska. / 1,2% - podstawowe swobody obywatelskie, bezpieczeństwo i sprawiedliwość to przede wszystkim walka z terroryzmem, przestępczością zorganizowaną i nielegalną imigracją. / 5,7% - działalność UE na arenie międzynarodowej – przede wszystkim pomoc dla państw rozwijających się oraz pomoc humanitarna, a także nakłady na fundusze przedakcesyjne i politykę sąsiedztwa. / 5,9% - pozostałe koszty, w tym nakłady na administrację unijną. / Strukturalne Fundusze UE- wspierające rozwój regionalny (Eur. F. Rozwoju Region., E.F.Społ., E.F.Rolny na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, E.F.Spójności). / pozost. fundusze niestrukturalne, /fundusze przezn. na realiz. programów przedakcesyjnych

Harmonizacja podatków- dot. podatków pośrednich:a) podst. stawka VAT- min. 15%, mogą być 1 lub 2 stawki obniżone, lecz nie mniejsze niż 5%, b) akcyza- podatkiem są objęte obowiązkowo: paliwa i oleje, gaz, napoje alkoholowe, tytoń. Minim. stawka tego podatku nie jest ustalona

Cele polityki regionalnej:

- zwiększenie konkurencyjności regionów (gospodarek regionalnych)- jest to naczelny cel polityki regionalnej w UE.

- zdynamizowanie rozwoju (zaktywizowanie rozwoju gospodarki w regionach),

- redukowanie przestrzennych dysproporcji rozwoju (zmniejszenie różnic w poziomie rozwoju między regionami).

Zasada solidarności wymaga prowadzenia w obrębie każdego państwa mechanizmu wyrównywania finansowego biorącego pod uwagę potencjalne zasoby, potrzeby regionów, którego celem jest zharmonizowanie poziomu życia mieszkańców w różnych regionach.

Struktura i zadania polityki strukturalnej UE skupiają się wokół 3 celów strukturalnych:

1) Konwergencja- obejmuje regiony, w których PKB na osobę jest niższy niż 75% średniej unijnej. Cel konw. jest skierowany na przyspieszenie najsłabiej rozwiniętych regionów wszystkich państw członk. poprzez poprawę warunków wzrostu i zatrudnienia dzięki zwiększaniu ilości i jakości inwestycji w kapitał rzeczowy i ludzki.

2) Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach- obejmuje wszystkie regiony nie objęte celem konwergencji. Skierowany jest na zwiększenie konkurencyjności i atrakcyjności regionów i zatrudnienia poprzez zmiany gospod. i społ. związane z liberalizacją handlu i zwiększenie inwestycji w kapitał ludzki.

3) Europejska współpraca terytorialna- wzmocnienie współpracy transgranicznej obejmuje obszary zewnętrzne wzdłuż granic wewnętrznych UE

Eur. F. Rozwoju Regionalnego EFRR ma w założeniach przyczyniać się do wzmocnienia spójności gospodarczej i społecznej przy jednoczesnym zmniejszaniu dysproporcji regionalnych. Założenia te są realizowane poprzez wspieranie rozwoju oraz strukturalnego dostosowania gospodarek regionalnych, w tym przekształcania upadających regionów przemysłowych. EFRR w szczególności dotyczy finansowania następujących przedsięwzięć: - inwestycji przyczyniających się do tworzenia trwałych miejsc pracy, - inwestycji w infrastrukturę, - działań wspierających rozwój regionalny i lokalny, obejmujących wsparcie i usługi dla przedsiębiorstw, w szczególności małych i śr. przedsiębiorstw (MŚP), - pomocy technicznej.

Eur. F. Społeczny Jego celem jest poprawa możliwości zatrudnienia pracowników na rynku wewnętrznym i przyczynianie się tym do podnoszenia poziomu życia. Finansuje edukację, szkolenia, zwiększenie dostępu do pracy osób nieaktywnych zawodowo, dąży do eliminacji wykluczenia zawodowego

Eur. F. Spójności Powstał na mocy trakt. z Maastricht, który wszedł w życie 1.11.1993r. Jest to instrument finansowy, dzięki którym państwa członk. dostają wsparcie finansowe w celu zmniejszenia różnic rozwoju gosp. i społ. Umożliwia pozyskiwanie środków dla projektów o zasięgu ogólnokrajowym przez państwa czł. w których PNB per capita jest niższy niż 90% średniej wspólnotowej. Priorytety: ochrona środ. naturalnego, zaopatrzenie w wodę pitną, oczyszczanie ścieków, usuwanie odpadów, ochrona przyrody, transport (sieci europejskie), transport zrównoważony

Europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej Realizacja upowszechniania współpracy transgranicznej i międzyregionalnej w celu umocnienia spójności ekonomicznej i społecznej. Członkiem tego ugrupowania mogą być państwa czł. UE, władze regionalne, lokalne. Członkowie powinni pochodzić przynajmniej z 2 państw czł.

Wspólna polityka rolna WPR to najlepiej rozwinięty i najbardziej kosztowny sektor polityki gospod. w UE. W przeciwieństwie do pozostałych sektorów gospodarki, które funkcjonują na zasadach rynkowych, rolnictwo jest szczególnie wspierane i chronione. Najważniejsze cele WPR:

· Zwiększenie wydajności produkcji rolnej w drodze rozwoju postępu technicznego,

· Zapewnienie racjonalnego rozwoju produkcji rolnej oraz pełnego wykorzystania czynników produkcji, zwłaszcza siły roboczej, · Zapewnienie odpowiedniego poziomu życia ludności rolniczej, przede wszystkim przez podniesienie indywidualnego dochodu osób zatrudnionych w rolnictwie,

· Stabilizacja rynków rolnych,

· Zapewnienie ciągłości dostaw żywności,

· Zapewnienie odpowiednich cen dla konsumentów.

WPR została oparta na 3 podst. zasadach:

· Jednolitość rynku – zniesienie wszelkich ograniczeń w handlu produktami rolnymi pomiędzy krajami Wspólnoty, wprowadzenie wspólnych jednolitych regulacji dotyczących funkcjonowania rynku rolnego

· Preferencje dla krajów członkowskich – pierwszeństwo zbytu towarów rolnych pochodzących z krajów członk., rozbudowany system ochrony przed importem z krajów trzecich

· Solidarność finansowa – wspólne i solidarne ponoszenie kosztów prowadzenia WPR. Koszty obciążają państwa członk., niezależnie od stopnia w jakim korzystają one ze środków przeznaczonych na finansowanie WPR.

Kapitał Ludzki: Celem głównym Programu jest: wzrost zatrudnienia i spójności społecznej a do osiągnięcia tego celu przyczynia się realizacja sześciu celów strategicznych do których należą:

- Podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i biernych zawodowo,

- Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego,

- Poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw do zmian zachodzących w gospodarce,

- Upowszechnienie edukacji społeczeństwa na każdym etapie kształcenia przy równoczesnym zwiększeniu jakości usług edukacyjnych i ich silniejszym powiązaniu z potrzebami gospodarki opartej na wiedzy,

- Zwiększenie potencjału administracji publicznej w zakresie opracowywania polityk i świadczenia usług wysokiej jakości oraz wzmocnienie mechanizmów partnerstwa,

- Wzrost spójności terytorialnej.

Rozwój Polski Wschodniej W ramach Programu wsparcie uzyskają przede wszystkim przedsięwzięcia związane z usprawnieniem sieci drogowej, przygotowaniem terenów pod inwestycje, rozwojem uczelni, infrastruktury kongresowej, parków technologicznych, szerokopasmowych sieci dostępu do Internetu i rozwojem ekologicznego transportu publicznego. Dofinansowane zostaną projekty zwiększające atrakcyjność turystyczną i inwestycyjną pięciu wschodnich województw, a pośrednio fundusze strukturalne pobudzą innowacyjność i przedsiębiorczość wśród mieszkańców. To najlepsza inwestycja zapewniająca trwały rozwój społeczny i gospodarczy tych regionów. Celem Programu jest przyspieszenie tempa rozwoju społeczno- gospodarczego Polski Wschodniej w zgodzie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez realizację celów szczegółowych:

Cel I: Stymulowanie rozwoju konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy,

Cel II: Zwiększenie dostępu do Internetu szerokopasmowego w Polsce Wschodniej,

Cel III: Rozwój wybranych funkcji metropolitalnych miast wojewódzkich,

Cel IV: Poprawa dostępności i jakości powiązań komunikacyjnych województw Polski Wschodniej,

Cel V: Zwiększenie roli zrównoważonej turystyki w gospodarczym rozwoju makroregionu,

Cel VI: Optymalizacja procesu wdrażania PO RPW