KOREKCJA ZESKANOWANEGO OBRAZU.
Zeskanowanie zdjęcia to dopiero początek drogi do końcowego efektu, czyli zilustrowania artykułu czy folderu reklamowego. Jedynie najlepsze i najdroższe skanery produkują idealny obraz, który teoretycznie nie wymaga korekty. Obraz zarejestrowany przez czujniki niedrogiego skanera czy aparatu cyfrowego jest jednak często daleki od tego, jaki był w naturze. Tym bardziej wydruk takiego obrazu pozostawia na ogół wiele do życzenia. Podstawą pracy z obrazami bitmapowymi jest oczywiście dobry program (np. Adobe Photoshop).
Zanim rozpoczniemy jakąkolwiek korekcję zeskanowanego zdjęcia, powinniśmy przygotować jego kopię zapasową—w końcu nie wiadomo, czy nie będziemy potrzebowali oryginału, gdy wprowadzone zmiany okażą się nieodwracalne. Trzeba też pamiętać o tym, że wprowadzanie każdej zbędnej modyfikacji pogarsza jakość finalnego obrazu. Inaczej mówiąc, zanim wciśniemy OK, powinniśmy być pewni tego co zatwierdzamy i nie powinniśmy po raz kolejny wracać do tego samego okna dialogowego, ale przejść do kolejnego etapu korekcji. Ponieważ wprowadzaniu korekcji obrazu towarzyszą zmiany kolorystyki całej ilustracji, pierwszym krokiem jest korekcja tonalna obrazu, czyli ustawienie jego najjaśniejszych i najciemniejszych punktów. Potem ustawienie ogólnej jasności i kontrastu.
H Światła i clenie
Teoretycznie korekcję obrazu można by przeprowadzić za pomocą funkcji automatycznych,
np. AutoPoziomy (AutoLevels), czy też za pomocą łatwych do ustawiania korekcji Jasność/Kontrast (Brightnest/Contrast) i Balans Kolorów (Color Balance). Jednak w praktyce ich rezultaty nie są zadowalające. Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że musimy kilkakrotnie wprowadzać ustawiania w oknie Balans Kolorów, potem w oknie Jasność/Kontrast i znów wracać do Balansu. W efekcie zatracamy oryginalną strukturę obrazu. Dlatego też nie polecam tych opcji. Ewentualne ich użycie to tworzenie „na szybko" wglądówki.
Użyjemy do ustawiania świateł i cieni polecania Poziomy (Levels) lub Krzywe (Curves).
Poziomy są tutaj bardziej użyteczne, ponieważ przez cały czas widzimy aktualny histogram obrazu. Światła ustawiamy w kanale zero, czyli w tym, w którym występują złączone
wszystkie składowe kolorów. Należy pamiętać, że celem tego kroku jest odnalezienie
reprezentatywnego jasnego obszaru obrazka i to dającego się wydrukować jako jasny
(tekstury już się zacierają choć ciągle pozostają widoczne), a nie obszaru, który jest po prostu biały bez szczegółów, jak np. błysk światła. W tym celu musimy:
1. Dwukrotnie kliknąć na narzędzie Kroplomierz i ustawić opcję Wielkość próbki w palecie Opcje kroplomierza na: Średnia 3 na 3. Opcja ta informuje program, że ma on wyświetlać
średnią wartość obszaru 3 na 3 piksele ekranowe.
2. Otworzyć okno dialogowe Poziomy (Levels), a następnie dwukrotnie kliknąć na narzędziu Kroplomierz (czarny dla najciemniejszego tonu, jasny dla najjaśniejszego) w celu wyświetlenia próbnika kolorów. Tutaj wpisujemy wartości progowe, jakie będą przybierały znalezione przez nas punkty. W typowej sytuacji, gdy druk odbywa się na białym papierze, dobry ton jasny na obrazku osiąga się wpisując wartości CMYK odpowiednio: 5,3,3 i O, czyli 96 proc. jasności. (Odpowiednik w modelu RGB to 242,242,242; może się nieznacznie różnić w zależności od modelu przestrzeni RGB, jaką wybraliśmy).
W podobny sposób deklarujemy informacje o najciemniejszym obszarze, używając wartości CMYK odpowiednio: 96, 85, 83 i 95, czyli 2 proc. jasności (odpowiednikiem w modelu RGB jest odpowiednio: 2,2,2). Przy pracy nad obrazem ze słabym tzw. kluczem (mało tonów jasnych, dużo ciemnych, wręcz czarnych) można ustawić niższą wartość tonu jasnego, by uniknąć zbyt dużych kontrastów. W przypadku obrazu z mocnym kluczem (duże obszary o jasnej tonacji, małe o ciemnej) można nadać wyższą wartość tonom ciemnym, by szczegóły w tonach jasnych pozostały widoczne. Proponowane ustawienia powinny się sprawdzić podczas pracy z drukarką atramentową, laserową i podczas wydruków na arkuszowych maszynach offsetowych na papierze powlekanym.
3. Teraz w otwartym oknie Poziomy wybieramy Kroplomierz dla świateł i obserwując wskazania palety Info poszukujemy na obrazie najjaśniejszego punktu. Ma to być miejsce, gdzie powinno być jeszcze widać drobną fakturę. Wartości RGB dla takiego
obszaru powinny wynosić 240—250, w każdym kanale kolorów. Mowa tu o wartościach, jakie przybiorą te obszary pracy już po zmianie — te dane w palecie Info wyświetlane są po znaku „/„ (slash).
4. W analogiczny sposób poszukujemy za pomocą Kroplomierza najciemniejszego punktu obrazu, który powinien przyjąć wartości wejściowe ok. 10, 10, 10 dla RGB, a po wprowadzeniu zmiany odpowiednio 2, 2, 2.
W praktyce wartości te będą się nieco różniły od podanych wskazań idealnych.
E Ogólna jasność i kontrast
W oknie Poziomy (Levels) za pomocą środkowego suwaka możemy zwiększać lub zmniejszać całkowitą jasność i kontrast ilustracji, powodując, że obraz nabierze życia, stanie się mniej płaski. Robimy to przesuwając suwak odpowiednio w prawo lub w lewo. Należy tylko pamiętać, że wzrost jasności spowoduje spadek kontrastu i odwrotnie — zmniejszenie jasności da bardziej kontrastowe zdjęcie. Dlatego nie powinniśmy na siłę forsować kontrastu w ten sposób, bo można utracić zbyt wiele szczegółów w cieniach.
E korekcja koloru
Po zakończeniu korekty tonalnej można dokładnie sprawdzić i usunąć wszelkie niedociągnięcia kolorystyczne obrazu. Przy modyfikacji poszczególnych składowych koloru obrazu należy pamiętać, że wpływa ona na ogólny balans kolorów obrazu. Przy braku wprawy w korygowaniu poszczególnych składowych kolorów obrazka warto mieć pod ręką diagram kolorów.
Histogram
Histogram to graficzna prezentacja liczby pikseli obrazka w poszczególnych poziomach jasności. Dzięki niemu można skontrolować, czy obrazek zawiera odpowiednią liczbę szczegółów. Pozioma oś histogramu prezentuje wartość tonu od najciemniejszego — najgłębsze cienie (0) na lewym końcu, do najjaśniejszego — światła (255) na końcu prawym. Pionowa oś pokazuje łączną liczbę pikseli o tej wartości. Punktem wyjścia do rozpoczęcia korekcji jest zbadanie, czy źle zeskanowany obraz ma wystarczającą liczbę danych potrzebnych do jego odtworzenia. W tym celu korzystamy z polecenia Histogram, które zapewnia też szybki przegląd zakresu tonów na obrazie, zwany również typem kluczowym obrazu. Obrazy, na których szczegóły koncentrują się w tonach jasnych, są określane jako obrazy z mocnym kluczem, w cieniach — ze słabym. Określenie zakresu tonów obrazu pomaga dobrać odpowiednią korektę tonów. Aby przekonać się, czy w procesie skanowania została uchwycona odpowiednia liczba szczegółów, można sprawdzić wartości pikseli w obszarze świateł i cieni. W trybie RGB wartości świateł powinny wynosić ok. 240, cieni — ok. 10. Wskazuje to, że skan jest dostatecznie szczegółowy, by otrzymać wydruk wysokiej jakości.
Korekcję przeprowadzamy nadal w oknie Poziomy, z tą tylko różnicą że poszczególne zmiany będziemy wprowadzać w poszczególnych kanałach kolorów, a nie w kanale złożonym RGB. Po wybraniu składowej czerwonej (R — Red), środkowym suwakiem ustawiamy proporcje pomiędzy czerwienią a cyjanem. Wybór kanału zielonego (G — Green) pozwala na ustalenie proporcji barw: zielonej i purpurowej (magenty). Z kolei kanał niebieski (B — Blue) wpływa na kolor niebieski i jego dopełnienie — żółty. We wszystkich przypadkach przesuwanie środkowego suwaka w prawo doda do obrazu koloru podstawowego, a ruch w lewo wpłynie na zawartość koloru uzupełniającego. Nie ma ogólnego przepisu, co i o ile zmienić. Wszystkie zmiany zależą bowiem od jakości obrazu, nad którym pracujemy. Dopiero teraz możemy nacisnąć OK w oknie Poziomy i je zamknąć. Jednym słowem wszystkie powyższe czynności, traktujemy jako serię zmian, potwierdzoną JEDNYM kliknięciem.
E Nadawanie przestrzeni
Przy wprowadzaniu zmian ogólnego kontrastu i jasności można nadać pracy przestrzenności.
Najmniej inwazyjnym sposobem w ustawione już pieczołowicie światła i cienie jest polecenie Barwa/Nasycenie (Hue/Saturation). W celu zwiększenia ogólnego nasycenia barw przesuwamy suwak Nasycenie (Saturation) w prawo przy ustawionym trybie pracy na Master. Poszczególne barwy wzmacniamy, bądź osłabiamy, pracując na poszczególnych kanałach, wtedy jednak musimy zamiast trybu podstawowego Master wybrać odpowiedni kanał koloru.
Różnica w działaniu tej opcji i polecenia Poziomy jest dość zasadnicza. Tutaj wprowadzamy zmiany jedynie w wybranych kolorach, tzn. regulując czerwienie przez udział w nich magenty, nie zmieniamy zawartości magenty w barwach zimnych, np. niebieskiej — co następuje, gdy dodajemy magenty w oknie Poziomy czy Krzywe. Innymi słowy Barwa/Nasycenie działa bardziej wybiórczo a Poziomy czy Krzywe mają charakter globalny. Teraz możemy już ponownie nacisnąć przycisk OK,
S Precyzyjna korekcja
Aby precyzyjnie kontrolować dopasowywanie półcieni, najlepiej użyć funkcji Krzywe (Curves), Podobnie jak Poziomy, funkcja Krzywe pozwala na modyfikację zakresu tonów obrazu. Zamiast jednak modyfikować tylko trzy zmienne (światła, cienie i wartości średnie-półtony), można za jej pomocą zmodyfikować dowolny punkt o jasności od O do 255. Aby dokonać zmian za pomocą funkcji „Krzywe", musimy przesunąć wskaźnik myszki na obszar obrazu, który ma zostać poddany korekcie, i wcisnąć klawisz myszki. Na wykresie pojawi się kółko wskazujące pozycję kursora, a na dole okienka zostaną wyświetlone wartości wejściowe i wyjściowe. Określamy w ten sposób rejon krzywej, który ma zostać zmodyfikowany. Następnie należy kliknąć na dowolny punkt krzywej, który ma pozostać bez zmian. Na przykład — zamierzając zmodyfikować półcienie przy minimalnym wpływie tej operacji na światła i cienie, należy kliknąć na punkty w odległości jednej czwartej i trzech czwartych od początku krzywej. Następnie należy kliknąć na punkt krzywej, który ma zostać zmodyfikowany, i przeciągać jej fragment w górę lub w dół, dokonując korekty. Aby cały proces przeprowadzić bardziej precyzyjnie, możemy zagęścić siatkę wykresu. W tym celu należy nacisnąć i przytrzymać klawisz Alt i kliknąć na siatkę. Po wprowadzonej korekcie akceptujemy zmiany przyciskiem OK.
E Właściwy wymiar
Przed ustaleniem ostatecznych rozmiarów naszego zdjęcia musimy go jeszcze skadrować tak, aby znalazły się na nim tylko to, co potrzebne. Dokonujemy tego za pomocą narzędzia Kadruj (Crop). Precyzyjne obcinanie pojedynczych pikseli na brzegach obrazka ułatwia funkcja Obraz (Image)/ Rozmiar płótna (Canvas Size). Teraz możemy przejść do ustalenia odpowiedniej rozdzielczości i końcowych wymiarów. Robimy to z poziomu menu Edycja/Wielkość obrazu (Edit/ Image Size). Pamiętajmy jednak, że nadawanie większego wymiaru niż fizycznie ma dana praca spowoduje spadek jej jakości.
E Wyostrzanie
W procesie skanowania i obróbki obraz traci naturalną ostrość dlatego musimy go jeszcze wyostrzyć. Do tego celu najlepiej nadaje się filtr Maski wyostrzającej (Unsharp Mask)-działa analogicznie jak filtr stosowany w tradycyjnej obróbce fotograficznej.
Warstwy dopasowania
Wszystkie korekty kolorów możemy przeprowadzać na warstwach dopasowania. W ten sposób oryginalny obraz nie podlega żadnym zmianom do momentu tzw. spłaszczenia warstw korekcyjnych. W celu utworzenia warstwy dopasowania klikamy na ikonę Nowa warstwa w palecie Warstwy (Layers) trzymając wciśnięty klawisz CTRL lub wybieramy z menu Nowa warstwa dopasowywania (New Adjustment Layer), Teraz musimy wybrać rodzaj korekty: Poziomy, Barwa/Nasycenie itd. W tym momende możemy bez obaw o główny obraz wprowadzać poprawki.
Usuwanie mory
Podczas skanowania ilustracji z książek czy czasopism na wyświetlanym obrazie pojawia s/ę na całej powierzchni obrazu charakterystyczny wzorek, zwany efektem Moire'a. Jest on wynikiem interferowania (nałożenia się) rastrów/ z których zbudowana jest oryginalna ilustracja, z rastrem wprowadzonym przez skaner. Mory najprościej uniknąć, skanując tylko fotografie (które nie zawierają rastra poligraficznego). Jeśli nie jest to możliwe, obraz należy poddać działaniu nitra usuwającego niepożądany efekt, np. „Despeckle" lub tzw. rozmyciu gaussowskiemu („Gaussian Blur").