PRACA

Z PODSTAW

DIAGNOZY PSYCHOLOGICZNEJ:

STUDIUM PRZYPADKU

STUDIUM PRZYPADKU

Osoba badana:

Uczeń klasy VI szkoły podstawowej (lat 12), z nasilającymi się problemami szkolnymi, dotyczącymi szczególnie nauki matematyki. Chłopiec wychowuje się w rodzinie pełnej, ma młodszego brata, który jest obecnie uczniem klasy IV również szkoły podstawowej. W wywiadzie z matką ustalono, iż uczeń osiąga coraz niższe oceny z matematyki. Z pozostałych przedmiotów szkolnych oceny są zdecydowanie wyższe.

Cel badania:

Ustalenie przyczyn występujących problemów dydaktycznych, dotyczących nauki matematyki.

Hipotezy:

1. Uczeń prezentuje specyficzne trudności w nauce pod postacią dyskalkulii.

2. Istnieje związek pomiędzy niższym niż przeciętny lub niskim poziomem rozwoju myślenia matematycznego a trudnościami w nauce matematyki.

3. Trudności w nauce matematyki związane są z zaburzoną koncentracją uwagi.

Techniki diagnostyczne:

1. Skala Inteligencji WISC-R

Skala ta zawiera po 5 podtestów w skali słownej i bezsłownej (łącznie 10). Poszczególne podskale mierzą: zasób posiadanej wiedzy i trwałość pamięci werbalnej, myślenie abstrakcyjne, rozumowanie arytmetyczne i łatwość posługiwania się liczbami, znajomość konwencjonalnych standardów zachowania, pamięć krótkotrwałą słuchową, spostrzegawczość, myślenie przyczynowo – skutkowe, integrację operacji analizy i syntezy wzrokowej, syntezę danych spostrzeżeniowych, zdolność uczenia się wzrokowo – ruchowego. Wymienione skale można analizować w układzie czynnikowym. I tak wyróżniamy trzy główne czynniki: rozumowanie słowne, organizacja percepcyjna oraz pamięć i odporność na dystraktory (arytmetyka, powtarzanie cyfr, kodowanie).

1. Test Figury Złożonej Rey'a

Test ten bada percepcję wzrokową i koordynację wzrokowo – ruchową, a także uwagę i kontrolę wzrokowo – ruchową oraz pojemność pamięci krótkotrwałej wzrokowej.

1. Kalkulia III

Kalkulia III jest testem typu „papier – ołówek”, badającym zdolności matematyczne. Składa się z 75 zadań rozłożonych na trzech stronach, po 25 na każdej i ułożonych w 5 rzędach i 5 kolumnach. Zadanie polega na konieczności zliczania czarnych kółek w prezentowanych obrazkach.

1. Wskazane jest też wykorzystanie takich testów jak:

- Test uwagi d2

- Test kolejnego odejmowania po 7 od 100

- Test Gruszczyk – Kolczyńskiej

- Test pamięci

- Badanie lateralizacji

Dane obserwacyjne i dane z wywiadu

1. Dane obserwacyjne: jak uczeń zachowuje się podczas diagnozy – jak długo koncentruje swoją uwagę, czy jest podatny na bodźce rozpraszające z zewnątrz, czy pracuje wytrwale, jak szybko ulega zmęczeniu, jak reaguje na niepowodzenie, czy siedzi spokojnie czy nie.

2. Dane z wywiadu: przebieg ciąży, powikłania przy porodzie, choroby i wypadki, rozwój mowy, rozwój ruchowy, rozwój motoryki dużej i małej, zainteresowania dziecka, przebieg kariery szkolnej.

Oczekiwane wyniki:

1. Skala Inteligencji WISC-R

1. Interpretacja potwierdzająca - ogólny wynik w teście mieści się w obszarze rozwoju przeciętnego. Poszczególne skale rozwinięte są w sposób dysharmonijny – funkcje składające się na czynniki: rozumowanie słowne i organizacja percepcyjna kształtują się na poziomie przeciętnym, natomiast funkcje z zakresu pamięci i odporności na dystraktory funkcjonują na poziomie niskim. Potwierdza to postawioną hipotezę, iż problemy w nauce matematyki wynikają z fragmentarycznych zaburzeń rozwojowych pod postacią dyskalkulii.

2. Interpretacja alternatywna - ogólny wynik w teście mieści się w obszarze rozwoju niższego niż przeciętny, co sugeruje uogólnione trudności dydaktyczne, co nie potwierdza postawionej hipotezy.

   1. Test Figury Złożonej Rey’a

1. Interpretacja potwierdzająca – wynik w teście jest niski, co wskazuje na zaburzenia w zakresie pamięci wzrokowej krótkotrwałej oraz uwagi i kontroli percepcyjnej. Potwierdza to hipotezę o specyficznych trudnościach w nauce, wynikających z zaburzenia funkcji uwagi.

2. Interpretacja alternatywna – wynik w teście jest przeciętny lub wyższy, co nie potwierdza hipotezy o trudnościach w nauce matematyki wynikających z zaburzenia funkcji uwagi.

   1. Kalkulia III

1. Interpretacja potwierdzająca – iloraz matematyczny uzyskany w teście jest niższy niż przeciętny i odbiega in minus od ogólnego rozwoju intelektualnego. Potwierdza to hipotezę o związku myślenia matematycznego z problemami w nauce matematyki.

2. Interpretacja alternatywna – iloraz matematyczny kształtuje się w obszarze przeciętnym, stąd można przypuszczać, iż problemy w nauce matematyki nie są związane z obniżonym myśleniem matematycznym.

Podsumowanie

Wyniki przeprowadzonych testów (interpretacja potwierdzająca) poparte danymi obserwacyjnymi i danymi z wywiadu wskazują, iż zgłaszane problemy w nauce matematyki wynikają z fragmentarycznych zaburzeń rozwojowych. W związku z tym można skłaniać się ku tezie, iż są to specyficzne trudności w nauce pod postacią dyskalkulii.