ĆWICZENIE 7
BIOMONITORING.
METODY BIOINDYKACJI STANU ŚRODOWISKA.
Zagadnienia szczegółowe:
biomonitoring i jego rola, metody bioindykacyjne (podział), podstawowe właściwości bioindykatorów i ich klasyfikacja, znaczenie i funkcje metod bioindykacyjnych, zalety i wady metod bioindykacyjnych, prawo minimum Liebiga, prawo tolerancji Shelforda, organizmy eurotypowe i stenotypowe, biomarkery i ich rola w biomonitoringu
Literatura zalecana:
Traczewska T.M.: Biologiczne metody oceny skażenia środowiska, Oficyna Wyd. PWr., Wrocław 2011, strony 19-21, 46-50, 120-130 (literatura uzupełniająca str. 125-177)
Zimny H.: Ekologiczna ocena stanu środowiska. Bioindykacja i biomonitoring, Wyd. Grzegorczyk, Warszawa 2006
Zadanie 1. Pomiar zawartości chlorofilu w glonach planktonowych
- w badaniach wykorzystać różne zagęszczone z 20 dm3 wody (pobrane z rzek: Odry, Oławy,
Widawy oraz stawów zlokalizowanych na terenie Parku Szczytnickiego),
- przez sączek przefiltrować 100 cm3 badanej wody z wykorzystaniem lejka Buchnera
i pompki próżniowej (po zakończeniu przesączania należy osuszyć sączek ssąc powietrze przez 2-3 minuty),
- za pomocą pęsety ostrożnie złożyć sączek na pół (powierzchnią z glonami do wewnątrz)
i przenieść do szalki Petriego wyłożonej bibuła do sączenia,
- suchy sączek przenieść do kolbki Erlenmeyera i dodać 5 cm3 90% acetonu, szczelnie
zamknąć i wytrząsać,
- przesączyć do probówki miarowej, uzupełnić acetonem do 10 cm3,
- roztwór pozostawić na 30 minut w lodówce ( w ciemności),
- w ekstrakcie oznaczyć absorbancję przy długości fali λ=663 nm (chlorofil a) oraz λ=645 nm
(chlorofil b),
- stężenie chlorofilu a i b odczytać z krzywych wzorcowych,
- porównać zawartość chlorofili w zależności od pochodzenia glonów.
Zadanie 2. Obserwacja wewnętrznej budowy plechy porostu – przekrój poprzeczny
(mikroskopowy preparat utrwalony)
- wykonać schematyczny rysunek zaznaczając: część korową i rdzeniową plechy, strzępki
grzybni, gonidia glonowe,
- na podstawie budowy porostów wyjaśnić ich wyjątkową wrażliwość na zanieczyszczenia
powietrza.
Zadanie 3. Obserwacja mikroskopowa liścia rośliny nagonasiennej - igła sosny (preparat
utrwalony)
- wykonać schematyczny rysunek zaznaczając: skórkę, hypodermę, aparaty szparkowe
(w zagłębieniach) z komorami powietrznymi, miękisz asymilacyjny z przewodami żywicznymi, walec osiowy z dwoma wiązkami przewodzącymi (rozpoznać komórki drewna
i łyka) i położoną między wiązkami tkankę transfuzyjną,
- wyjaśnić jakie elementy budowy liścia sosny decydują o jego charakterze kseromorficznym,
czyli o przystosowaniu do oszczędnej gospodarki wodą.
Zadanie 4. Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza SO2 na podstawie skali porostowej
- na podstawie skali porostowej określić zanieczyszczenie powietrza w miejscach, z których
pobrano gałęzie z porostami,
- opisać zróżnicowanie morfologiczne plechy, w zależności od stężenia zanieczyszczenia
powietrza.
Zadania własne obowiązkowe
1. Ocena zanieczyszczenia środowiska
- wykonać dokumentację fotograficzną starych drzewostanów na terenie Wrocławia:
Park Południowy,
Park Szczytnicki,
okolice Placu Grunwaldzkiego,
- na podstawie skali porostowej oraz zmian w liściach spowodowanych działaniem
szkodliwych czynników zewnętrznych (chloroza, nekroza, zniekształcenie liści, ubytki)
opisać stan środowiska
2. Defoliacja drzew iglastych na obszarach zanieczyszczonych
- uzasadnić defoliację drzew iglastych na podstawie budowy i żywotności liści (igieł)