10.11.2010

Zapobieganie zagrożeniom skażeniami toksycznymi

Niebezpieczne i szkodliwe związki chemiczne :

• -metanol, glikol etylenowy

• -acetylen, tlen

• -wodorotlenek potasu, wodorotlenek sodu

• -rtęć

• -metan, butan

• -dwutlenek siarki

• -propan etan

• -gazolina, dwutlenek węgla

• -siarkowodór

• -tlenek węgla

Promieniowanie - Promieniowaniem nazywamy energię rozprzestrzeniającą się w postaci fal elektromagnetycznych

W zależności od długości i częstotliwości fali rozróżnia się promieniowanie jonizujące, nadfioletowe, cieplne(widzialne i podczerwone) i radiofale i mikrofale

Źródła pół elektromagnetycznych dużej częstotliwości :

1. Radiofale :

   1. -przemysłowe urządzenia grzejne (piece indukcyjne i dielektryczne)

   2. -urządzenia radiotelekomunikacyjne

   3. -urządzenia fizykoterapeutyczne i diagnostyczne

2. Mikrofale :

   1. Radiospektroskopia

   2. Radionawigacja

   3. Radiolokacja

   4. Medycyna

   5. Kuchenki mikrofalowe

Skutki tego promieniowania zalezą od pasma częstotliwości natężenia czasu ekspozycji a także tkanek poddanych działaniu pola :

Najbardziej wrażliwy na działanie promieniowania jest :

• -centralny układ nerwowy

• -układ sercowo – naczyniowy

• -narząd wzroku

• -układ pokarmowy

• -układ hormonalny

Normy określają gęstości strumienia mocy lub natężenia pola elektromagnetycznego

Najwyższa dopuszczalna gęstość to 10W/CM^2 a najwyższe dopuszczalne natężenie pola elektromagnetycznego 5-20 V/m

Techniczne środki ochrony to :

• - ekranowanie źródła promieniowania

• -ekranowanie stanowiska roboczego

• -ekranowanie samego pracownika

Promieniowanie podczerwone :- W warunkach przemysłowych źródłem IR są gorące ściany pieców, konstrukcje, rurociągi, procesy spustów, walcowania, odlewnia, transportu, piece martenowskie i łukowe

Wpływa na :

• -skórę gdyż pochłania ona ok. 95% padającego promieniowania IR

• -narząd wzroku (powstawanie stanów zapalnych spojówek i zaćm hutniczej)

• -obciążenie termiczne człowieka (zagrożone mechanizmu termoregulacji i układ krążenia )

Podstawowe zabezpieczenia :

• - ustalenie i przestrzeganie najwyższych dopuszczalnych natężeń promieniowania

• -regulacja czasem ekspozycji

• - techniczne środki ochrony zbiorowej

Promieniowanie nadfioletowe : - Jest częścią promieniowania słonecznego a w warunkach przemysłowych i ich źródłem mogą być procesy spawalnicze lampy rtęciowe i łukowe polimeryzacja tworzyw sztucznych przy zabiegach leczniczych i fizykoterapii . Oprócz działania bezpośredniego generuje procesy fotochemiczne podczas których powstają ozon i tlenek azotu wdychanie ich jest szkodliwe . Oddziałuje szkodliwie na skórę i gałkę oczną może mieć też działanie rakotwórcze

Promieniowanie nadfioletowe w małych dawkach jest korzystne , gdyż przyczynia się do wytwarzania w skórze witaminy D

Zabezpieczenie przez szkodliwymi działaniami UV :

• -techniczne środki pochłaniające promieniowanie UV takie jak : stałe lub przenośne ścianki, parawany pokryte farbą

• -środki ochrony osobistej : tarcze lub przyłbice spawalnicze, rękawice, okulary

Promieniowanie jonizujące -Określa wszystkie rodzaje promieniowania które wywołują ośrodka materialnego.

Istnieją naturalne i sztuczne źródła tego promieniowania :

• - naturalne to promieniowanie kosmiczne, pierwiastki promieniotwórcze znajdujące się w skorupie ziemskiej, w materiałach budowlanych i w organizmie człowieka

• -Sztuczne to : urządzenia do usług medycznych , energetyka jądrowa, badania naukowe i technika

Ochrona radiologiczna to całokształt działań i przedsięwzięć zmierzających do zapobiegania narażeniu ludzi i środowiska na promieniowanie jonizujące w przypadkach braku możliwości zapobieżenia takiemu narażeniu działania zmierzające do ograniczenia szkodliwego wpływu tego na organizm człowieka .

Współczesna ochrona radiologiczna :

Jest oparta na systemach :

1.licencjinowania i nadzoru

2.ograniczenia dawek

Zgodnie z wymogami systemu licencjonowanego nabywanie posiadanie użytkowanie i usuwanie substancji promieniotwórczych dozwolone jest tylko w ściśle określonych celach w miejscach odpowiednio do tego zabezpieczonych i wyłącznie przez osoby do tego upoważnione

System ograniczenia dawek praktycznie sprowadza Się do :

• -ograniczenia wykorzystanie źródeł promieniowania jonizującego tylko do przypadków uzasadnionych

• -optymalizacji ochrony przez promieniowaniem (polega na takim zorganizowaniu aby otrzymane dawki były tak małe jak to jest osiągalne w rozsądnym sposób. Wymóg optymalizacji ochrony radiologicznej wynika z faktu iż nie jest możliwe całkowite ich uniknięcie )

• - dawki graniczne ( suma dawek promieniowania jonizującego dla pracowników oraz ogółu ludności pochodzących od wszystkich rodzajów wykonywanej działalności łącznie nie może przekraczać dawek granicznych.)

Dawka równoważna

Dawka pochłoniętą w tkance lub narządzie wyznaczona z uwzględnieniem rodzaju i energii promieniowania jonizującego . jednostką dawki równoważnej jest siwert Sv [J kg^-1]

H_T=H_T,R1+H_T,R2+….gdzie H_T,R=Wr x D_T,R

Wr- oznacza współczynnik wagowy promieniowania

D_T,R – oznacza dawkę pochłoniętą od promieniowania R uśrednioną w tkance lub narządzie T

Dawka skuteczna : suma dawek równoważnych pochłoniętych od wewnętrznego i zewnętrznego narażenia

Dawki dla osób z ogółu ludności są wyznaczanie na podstawie :

• -pomiaru zawartości substancji promieniotwórczych w wodzie do picia i żywności

• - wyników radiacyjnego monitoringu środowiska w tym pomiaru mocy dawki oraz zawartości substancji promieniotwórczych w elementach środowiska

• -danych o aktywności i rodzaju substancji promieniotwórczych odprowadzonych do środowiska

• - wyników otrzymanych z zastosowania metod dozymetrii

Dawki dla osób zatrudnionych :

• -na podstawie pomiaru dawek indywidualnych lub pomiarów dozymetrycznych w środowisku pracy z uwzględnieniem rodzajów promieniowania i jego energii

• - na podstawie pomiarów skażenia promieniotwórczych w środowisku pracy na podstawie określenia zawartości substancji w ciele narażonej osoby

• -Przez wykorzystanie metod dozymetrii biologicznej

Oceny narażenia osób zatrudnionych w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące dokonuje się raz na3 miesiące a jeżeli okres zatrudniania w tych warunkach jest krótszy niż 3 miesiące po jego zakończeniu. Raz w roku dokonuje się oceny narażenia osób ogółu ludności

Efekty popromienne to :

• Uszkodzenia skóry szpiku kostnego naczyń krwionośnych nabłonka przewodu pokarmowego zaćma popromienna zwłóknienia w różnych narządach

• Zmiany genetyczne w u potomstwa mutacje komórek wady rozwojowe płodu

Przykładowe możliwości narażenia na promieniowanie jonizujące :

• -eksploatacja złóż uranowych

• - produkcja i stosowanie izotopów

• - w elektrowniach i na okrętach o napędzie atomowym

• -badania materiałowe

• -w wytwórniach lamp rentgenowskich

• - badanie dzieł sztuk kamieni szlachetnych

• -radiologia kliniczna

Oświetlenie

System wzrokowy jest układem sensorowym pozwalającym nam na odbiór informacji docierających do nas za pomocą fal elektromagnetycznych z widzialnej części widma elektromagnetycznego. Dwie główne cechy charakteryzujące światło to częstotliwość oraz intensywność. Widzimy zakres częstotliwości znajdującej się pomiędzy falami krótkimi, ultrakrótkimi i promieniowaniem podczerwonym z jednej strony a promieniowanie ultrafioletowym i rentgenem z drugiej strony.

Sprawność oka określana jest przez :

• -ostrość widzenia

• -szybkość rozróżnienia szczegółów

• -wrażliwość kontrastową ( zdolność postrzegania różnic w jasności między obiektami )

Stan oświetlenia warunkuje :

• -stopień adaptacji

• -zdolność akomodacji

• -stałość wyraźnego widzenia

Pozostałe zasady oświetlenia :

• - maksymalne wykorzystanie oświetlenia naturalnego

• -przystosowanie oświetlenia do rodzaju wykonywanej pracy

• -wybór odpowiedniego typu źródeł światłą sztucznego

• -równomierne oświetlenie stanowiska pracy

• - dobór urządzeń oświetlających ze względu na bezpieczeństwo pracy

• -stosowanie urządzeń rozpraszających światło

• - odpowiedni dobór barw na stanowisku i pomieszczeniu pracy nauki

• -odpowiednie zaprojektowanie rozmieszczeń źródeł światła

Światło sztuczne może być temperaturowe lub gazo wyładowcze

Stosuje się 4 rodzaje opraw :

• Bezpośrednie – mają przeważnie kształt stożka

• Rozpraszające – kule mleczne

• Wielokierunkowe- kule ze szkła opalizującego

• Pośrednie – dają oświetlenie sufitów lub ścian

Sposób rozmieszczenia opraw oświetleniowych :

• -oświetlenie ogólne

• -oświetlenie miejscowe

• -oświetlenie złożone