KOMISJA EUROPEJSKA

(European Commission)

Pod pojęciem „Komisja Wspólnot Europejskich” - tak brzmi pełna nazwa, prawidłowa pod względem prawnym - rozumiany jest organ kolegialny 20 komisarzy i podporządkowany im aparat administracyjny z siedzibą
w Brukseli. Komisja Europejska nazywana czasami administracją publiczną Unii Europejskiej jest organem nietypowym wśród międzynarodowych ciał administracyjnych, w związku z połączeniem działań
i odpowiedzialności administracyjnej, wykonawczej, prawodawczej i sądowniczej. Komisja stoi na straży prawa wspólnotowego, jest motorem integracji oraz reprezentuje interesy Unii w stosunkach wewnętrznych
i zewnętrznych.

Siedziba Komisji Europejskiej (Bruksela)

KOMISARZE

Komisja składa się obecnie z 20 Komisarzy, po dwóch z każdego z pięciu większych państw (Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Włoch) i po jednym z pozostałych dziesięciu państw członkowskich. Traktat
z Maastricht przedłużył ich kadencję z czterech do pięciu lat, aby pokrywała się z kadencją Parlamentu Europejskiego, który odgrywa obecnie rolę decydującą w mianowaniu Komisarzy oraz przewodniczącego Komisji.

Postanowienia traktatów wymagają od komisarzy całkowitej niezawisłości w wykonywaniu powierzonych im obowiązków, a także nie wolno im przyjmować instrukcji od żadnego rządu ani innego ciała. Zabronione jest również obejmowanie przez komisarzy innej posady, płatnej lub nie. Indywidualni komisarze mogą zostać zwolnieni jedynie przez Trybunał na wniosek Rady Ministrów lub samej Komisji, natomiast kolektywnie Komisarzy może odwołać jedynie Parlament Europejski (votum nieufności).

Przewodniczący Komisji wybierany jest na okres 5 lat. Każda komisja przyjmuje swoją potoczną nazwę od nazwiska przewodniczącego. Komisja może mianować jednego lub dwóch wiceprzewodniczących. Każdy komisarz jest odpowiedzialny za jedną lub więcej z 23 dyrekcji generalnych i 12 innych biur pomocniczych (m.in. Biuro Prawne, Biuro Statystyczne, Biuro Tłumaczeń, itd.), na które jest podzielona Komisja.

Członkowie Komisji spotykają się jako kolegium w każdą środę rano. Decyzje podejmowane są na podstawie głosowania większościowego, które wynika z zasady zbiorowej odpowiedzialności Komisji. Każdy z Komisarzy ma wsparcie niewielkiego cabinet (złożonego z 6 osób, którzy pełnią rolę doradców). Najwyższym urzędnikiem administracyjnym jest sekretarz generalny.

Chociaż wszystkie oficjalne dokumenty są przekładane, a zebrania tłumaczy się symultanicznie na wszystkie 11 języków, to większość spraw bieżących jest omawiana w języku angielskim lub francuskim.

Komisarze i ich teki, lata 2000 - 2005

Imię i Nazwisko	Dyrekcja Generalna
Romano Prodi	Przewodniczący
Neil Kinnock	Wiceprzewodniczący, Reforma Administracyjna
Loyola de Palacio	Wiceprzewodniczący Stosunki z Parlamentem Europejskim Transport i Energia
Mario Monti	Konkurencja
Franz Fischler	Rolnictwo Rozwój terenów wiejskich i rybołówstwa
Erkki Liikanen	Społeczeństwo informacyjne
Frits Bolkestein	Rynek wewnętrzny
Philippe Busquin	Badania
Pedro Solbes Mira	Ekonomia i finanse, Sprawy walutowe
Poul Nielson	Rozwój, Pomoc Humanitarna
Günter Verheugen	Rozszerzenie Unii
Chris Patten	Stosunki zewnętrzne
Pascal Lamy	Handel
David Byrne	Zdrowie, Ochrona konsumenta
Michel Barnier	Polityka regionalna
Viviane Reding	Edukacja i kultura
Michaele Schreyer	Budżet
Margot Wallström	Środowisko
Antonio Vilorino	Sądownictwo, Sprawy wewnętrzne
Anna Diamantopoulou	Zatrudnienie i sprawy socjalne

KOMPETENCJE

Komisja jest czasem określana jako „strażnik traktatów”. Instytucja ta jest władna wydawać: rozporządzenia, opinie, dyrektywy, decyzje i zalecenia. Komisja posiada prawo inicjatywy w procedurze legislacyjnej oraz bierze udział w każdym etapie procesu prawodawczego.

Komisja Europejska spełnia funkcję kontrolną, realizowaną poprzez nadzór nad stosowaniem prawa wspólnotowego przez organy unijne, państwa członkowskie, osoby prawne i fizyczne. Jest ona uprawniona do podjęcia środków służących przywróceniu stanu pożądanego, polegających na postępowaniu upominawczym, wydając decyzje, nakładając kary pieniężne lub kierując sprawę do Trybunału Sprawiedliwości.

Komisja Europejska jest także odpowiedzialna za negocjowanie w imieniu wszystkich państw członkowskich wszelkich umów dwu lub wielostronnych, których stroną jest Unia. Ponadto odpowiada za utrzymywanie kontaktów z organizacjami międzynarodowymi (np. ONZ, WTO). Komisja posiada biura informacyjne we wszystkich państwach członkowskich oraz delegatury w wielu innych krajach, w tym w prawie wszystkich krajach stowarzyszonych z Unią.

Komisja odpowiedzialna jest za realizację Budżetu i składanie rozliczeń na zakończenie każdego roku w ramach procedury absolutorium. Ma również znaczne autonomiczne uprawnienia, jeśli chodzi o politykę w zakresie konkurencji oraz prowadzenie wspólnej polityki rolnej. Komisja kieruje różnymi funduszami utworzonymi przez Wspólnotę (Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnych, Fundusz Socjalny, Fundusz Regionalny
i Fundusz Spójności, itd.).

Podstawą tych wszystkich kompetencji jest tzw. "własna moc decyzyjna" Komisji, czyli prawo do samodzielnego decydowania co do tematyki i czasu przedstawienia danej propozycji, czy też innego działania. Na przykład, na każdym etapie procedury legislacyjnej Komisja ma prawo wycofać lub poprawić swoją propozycję, może także zdecydować, czy przyjąć lub odrzucić poprawki zaproponowane przez Parlament Europejski. Komisja również postanawia, kiedy i na jakich podstawach wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości. To właśnie realizowanie tej władzy decyzyjnej, czyni Komisję autonomiczną instytucją polityczną, a nie zwykłym urzędem administracyjnym.

KOMISJA EUROPEJSKA

Komisję Europejską uznaje się za główny organ wykonawczy Wspólnoty i zarazem siłą napędzającą proces integracji. Pozostaje ona podporządkowana interesom Wspólnoty jako całości, będąc całkowicie niezależna od państw członkowskich. Członkowie Komisji mają zakaz zwracania się do swoich rządów o jakiekolwiek instrukcje czy wytyczne. Oficjalną siedzibą Komisji, zgodnie z decyzją Rady Europejskiej z 12 grudnia 1992 r., jest Bruksela, jednakże niektóre z jej komórek organizacyjnych usytuowane są w Luksemburgu, jak np. Dyrektoriat Generalny (DG) XVIII Kredytu i Inwestycji.

Do podstawowych zadań Komisji należy:

• inicjowanie procesu tworzenia prawa instytucjonalnego;

• prowadzenie bieżącej polityki wspólnotowej;

• formułowanie i nadzorowanie wykonania polityk wspólnotowych;

• mediacja miedzy państwami członkowskimi w celu zabezpieczenia realizacji idei o wymiarze europejskim;

• utrzymywanie w imieniu Wspólnoty stosunków dyplomatycznych z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi;

• negocjowanie umów handlowych, traktatów stowarzyszeniowych i członkowskich na podstawie mandatu Rady;

• nadzór nad wykonywaniem orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości;

• administrowanie pięciu podstawowych funduszy wspólnotowych (Europejski Fundusz Wyrównawczy
  i Gwarancyjny dla Rolnictwa, Europejski Fundusz Regionalny, Europejski Fundusz Socjalny, Europejski Fundusz Spójności).

Komisja stoi także na straży traktatów Wspólnotowych. To przede wszystkim ona kieruje do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości skargi przeciwko państwom członkowskim w razie naruszenia traktatów i innych aktów wspólnotowych. Podobną skargę może ona również wnieść przeciw innym instytucjom UE. Od stycznia 1995r. w skład Komisji wchodzi dwudziestu członków, po dwóch desygnowanych przez każde z pięciu dużych państw członkowskich (Francja, Niemcy, Hiszpania, Wielka Brytania i Włochy) i po jednym z każdego
z dziesięciu mniejszych państw członkowskich (Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Grecja, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Portugalia i Szwecja). Komisarze są nominowani na pięcioletnią kadencję (z możliwością ponownej, wielokrotnej nominacji; obecnym przewodniczącym Komisji jest były premier Luksemburga Jacques Santer) przez własne rządy narodowe, po zasięgnięciu opinii Parlamentu Europejskiego. Państwa powołują najpierw kandydata na przewodniczącego Komisji, który musi zostać zatwierdzony przez Parlament Europejski. Następnie, w porozumieniu z nominatem, desygnowani są pozostali członkowie Komisji. Po zatwierdzeniu kolegium przez Parlament Europejski, przewodniczący i członkowie Komisji zostają oficjalnie mianowani za wspólną zgodą państw członkowskich.

Zgodnie z postanowieniami Traktatu Nicejskiego, w momencie rozszerzenia Unii o państwa z Europy Środkowej i Wschodniej, każdy kraj członkowski - a więc również Polska - będzie miał tylko jednego komisarza. Oznacza to, iż w sytuacji gdy zostaną przyjęte wszystkie państwa aktualnie kandydujące (12 krajów) liczba komisarzy osiągnie 27. Członkowie Komisji nie mogą, w trakcie swojej kadencji, podejmować żadnej innej działalności zawodowej, odpłatnej lub nieodpłatnej. Przewodniczący Komisji jest odpowiedzialny za nadzór całości prac Komisji oraz jej Dyrekcji Generalnych. Obecnie jest ich 23, m.in. : DGII - sprawy gospodarcze i finansowe, DX-informacja i kultura, DXII-nauki, badania i rozwoju, DGXIX-budżet. Zasadnicza rola Przewodniczącego polega na przedstawieniu podziału obowiązków w celu realizacji stojących przed Komisją zadań. Faktyczne decyzje są jednak podejmowane przez samych komisarzy, większością głosów jeśli zaistnieje taka konieczność. Plenarne posiedzenia Komisji odbywają się raz w tygodniu (sesje zwykłe). W razie potrzeby Komisja może obradować na sesjach specjalnych. Obrady są niejawne i zwyczajowo odbywają się
w środy. Projekty decyzji przygotowywane są w współpracy z odpowiednimi służbami Komisji, niezależnymi ekspertami i ekspertami krajowymi w stałych grupach roboczych lub powołanych ad hoc. Tam, gdzie przepisy Traktatów przewidują konieczność zasięgnięcia opinii odpowiednich komitetów, projekty przesyłane są im do zaopiniowania. Decyzje podejmowane są zwykłą większością głosów, przy zachowaniu kworum 11 członków Komisji obecnych podczas głosowania.