Komisja Europejska

Komisja Europejska - organ wykonawczy Unii Europejskiej będący instytucją odpowiedzialną za bieżącą politykę Unii, nadzorujący prace wszystkich jej agencji i zarządzającą jej funduszami. Komisja posiada wyłączną inicjatywę legislacyjną w zakresie prawa unijnego oraz jest uprawniona do wydawania rozporządzeń wykonawczych (ang. Comission Regulation). Jej główną siedzibą jest Bruksela.

Funkcjonowanie komisji jest wzorowane na rządzie gabinetowym, a 27 komisarzy odpowiada randze ministra w rządach poszczególnych państw. Na każde państwo członkowskie Unii Europejskiej przypada jeden komisarz, choć w założeniu mają oni reprezentować interesy całej Unii, a nie państw, z których pochodzą. Jeden z grona komisarzy jest wybierany przez Parlament Europejski na przewodniczącego Komisji (obecnym przewodniczącym jest José Manuel Barroso, w 2009 roku został wybrany na drugą kadencję). Kadencja Komisji Europejskiej trwa 5 lat.

W potocznym rozumieniu termin „Komisja Europejska” może także oznaczać całą administrację podległą 27 komisarzom. Obecnie pracuje w niej około 25 tys. urzędników.

Struktura Komisji

Obecnie Komisja liczy tylu członków, ile jest państw członkowskich Unii (27). Od 1 listopada 2014 liczyć będzie w każdej kadencji 2/3 liczby członków Unii (tzn. jeśli UE liczy 27 państw, to komisarzy będzie 18). Jednak Rada Europejska, stanowiąc jednomyślnie, będzie mogła ustalić inną liczbę. Każdy z komisarzy jest odpowiedzialny za określoną dziedzinę, analogicznie do ministrów w rządzie. W skład komisji wchodzi też wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa (Catherine Ashton) jako jeden z jej wiceprzewodniczących.

Członkowie komisji nie mogą czuć się związani żadnymi instrukcjami płynącymi z krajów ich pochodzenia - są politykami, których powołanie rekomenduje Rada Unii Europejskiej i zatwierdza Parlament Europejski, a mianuje Rada Europejska. Ich zadaniem jest nadzór nad przydzielonymi im dyrekcjami generalnymi.

Tryb wyboru Komisji

Zgodnie z postanowieniami Traktatu z Lizbony, Rada Europejska, stanowiąc większością kwalifikowaną, uwzględniając wyniki wyborów do Parlamentu Europejskiego, przedstawia kandydata na przewodniczącego Komisji Europejskiej, który jest następnie zatwierdzany przez Parlament Europejski. W przypadku niewybrania kandydata, Rada Europejska ma miesiąc na przedstawienie nowego według tej samej procedury.

Rada Unii Europejskiej, w porozumieniu z przewodniczącym Komisji, ustala listę komisarzy, postępując według sugestii państw członkowskich. Następnie skład Komisji podlega kolegialnemu zatwierdzeniu przez Parlament Europejski, który przedtem przesłuchuje kandydatów na komisarzy na posiedzeniach odpowiednich Komisji. W przypadku zatwierdzenia, Rada Europejska mianuje Komisję stanowiąc większością kwalifikowaną.

Schemat:

Prerogatywy

Komisja Europejska zajmuje się wszystkimi bieżącymi zagadnieniami dotyczącymi funkcjonowania Unii, a więc polityką rolną, gospodarczą, społeczną, obronnością i polityką międzynarodową itp. Oprócz tego Komisja jest instytucją zajmującą się konstruowaniem i przedstawianiem pod głosowanie Radzie Unii Europejskiej lub Parlamentowi Europejskiemu wszystkich aktów prawnych Unii. Komisja przygotowuje też zazwyczaj propozycje traktatów i innych aktów prawa międzynarodowego, które są później dyskutowane na zebraniach Rady Europejskiej. Komisja Europejska nadzoruje też rządy państw członkowskich w sprawie wdrażania zmian prawa poszczególnych krajów wynikających z przystosowywania prawa krajowego do ustaleń unijnych. Komisja prowadzi też bieżące negocjacje z krajami kandydującymi do Unii. Przewodniczący Komisji Europejskiej jest oficjalną "głową" Unii, reprezentując ją w kontaktach międzynarodowych.

Komisja Europejska jako jedyny organ unijny ma prawo tzw. bezpośredniej inicjatywy legislacyjnej.

Komisja tworzy również białe księgi i zielone księgi. Zielone księgi to komunikaty dotyczące pewnych dziedzin polityki, skierowane przede wszystkim do uczestników konsultacji i debat na dany temat. Czasami stanowią impuls do podjęcia działań legislacyjnych. Białe księgi to dokumenty zawierające propozycje konkretnych działań Unii, opracowywane często po publikacji zielonej księgi rozpoczynającej dyskusję na dany temat

Historia Komisji

Poprzedniczkami Komisji Europejskiej były: powstała w 1952 r. Wysoka Władza, będąca organem zarządzającym EWWiS złożonym z funkcjonariuszy międzynarodowych, oraz istniejące od 1958 r. Komisja EWG i Komisja Euratomu. Wszystkie trzy organy zostały połączone w jednolitą Komisję Wspólnot Europejskich w 1967 r. na mocy Traktatu Fuzyjnego. Nazwa Komisja Europejska przyjęła się po wejściu w życie Traktatu z Maastricht i powstaniu Wspólnot Europejskich.

Przewodniczący Komisji Europejskiej
Przewodniczący	Państwo	Kadencja
Walter Hallstein Jean Rey Franco Maria Malfatti Sicco Mansholt François-Xavier Ortoli Roy Jenkins Gaston Thorn Jacques Delors Jacques Santer Romano Prodi José Manuel Durão Barroso	Niemcy Belgia Włochy Holandia Francja W. Brytania Luksemburg Francja Luksemburg Włochy Portugalia	1958-1967 1967-1970 1970-1972 1972-1973 1973-1977 1977-1981 1981-1985 1985-1995 1995-1999 1999-2004 1 listopada 2004 - nadal

Zarzuty o korupcję i niegospodarność

W 1999 Komisja została rozwiązana w wyniku zarzutów o korupcję i nepotyzm podniesionych przez audytora wewnętrznego Paula van Buitenena, w których główną rolę grała komisarz Édith Cresson^[2]. Bezpośrednią przyczyną rozwiązania Komisji, której przewodniczącym był Jacques Santer, był raport Komisji Niezależnych Ekspertów opisujący brak zarządzania sprzyjający korupcji i niegospodarności:

Zarzuty o nierzetelne rozliczanie środków budżetowych i brak transparentności były podnoszone ponownie w 2004 roku.

Obecny Skład Komisji

• (PT) José Manuel Barroso (przewodniczący),

• (GB) Catherine Ashton (Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Pierwsza wiceprzewodnicząca),

• (LU) Viviane Reding (sprawiedliwość, wiceprzewodnicząca),

• (ES) Joaquín Almunia (konkurencja, wiceprzewodniczący),

• (EST) Siim Kallas (transport, wiceprzewodniczący),

• (NE) Neelie Kroes (agenda cyfrowa, wiceprzewodnicząca),

• (IT) Antonio Tajani (przemysł i przedsiębiorczość, wiceprzewodniczący),

• (SK) Maroš Šefčovič (administracja, wiceprzewodniczący),

• Janez Potočnik (ochrona środowiska),

• Olli Rehn (sprawy gospodarcze i walutowe),

• Andris Piebalgs (rozwój),

• Michel Barnier (rynek wewnętrzny i usługi),

• Androulla Vassiliou (edukacja, kultura, wielojęzyczność i młodzież),

• Algirdas Šemeta (podatki i cła, audyt i zwalczanie nadużyć finansowych),

• Karel De Gucht (handel),

• John Dalli (zdrowie i ochrona konsumenta),

• Máire Geoghegan-Quinn (badania, innowacje i nauka),

• Janusz Lewandowski (budżet),

• Maria Damanaki (gospodarka morska i rybołówstwo),

• Günther Oettinger (energia),

• Johannes Hahn (polityka regionalna),

• Connie Hedegaard (klimat),

• Štefan Füle (rozszerzenie UE),

• László Andor (zatrudnienie i sprawy społeczne),

• Cecilia Malmström (sprawy wewnętrzne),

• Kristalina Georgieva (współpraca międzynarodowa, pomoc humanitarna i reagowanie kryzysowe)

• Dacian Cioloş (rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich).

Polscy komisarze

Lp.	Imię i nazwisko	Stanowisko	Objęcie urzędu	Złożenie urzędu
1.	Danuta Hübner	komisarz ds. handlu przy Pascalu Lamy	1 maja 2004	22 listopada 2004
				komisarz ds. polityki regionalnej	22 listopada 2004	3 lipca 2009
2.	Paweł Samecki	komisarz ds. polityki regionalnej	4 lipca 2009	9 lutego 2010
3.	Janusz Lewandowski	komisarz ds. budżetu i programowania finansowego	9 lutego 2010

3

---