Zakażenie zębopochodne
Przyczyną zagrożenia życia i zdrowia spowodowaną brakiem systematycznego leczenia stomatologicznego jest przede wszystkim zakażenie odogniskowe oraz powikłania ostrych zapaleń zębopochodnych. Jakkolwiek patomechanizm zakażenia odogniskowego nie znalazł dotychczas jednoznacznego wyjaśnienia, stanowi ono problem, z którym lekarz stomatolog spotyka się w codziennej praktyce.
Niezależnie od teorii tłumaczących zjawiska towarzyszące zakażeniom odogniskowym potwierdzono związek przyczynowy między zębopochodnymi stanami zapalnymi w jamie ustnej a schorzeniami odległych narządów i całego organizmu.
Są to głównie powikłania i następstwa:
*próchnicy zębów od zapalenia miazgi poprzez martwicę miazgi i zgorzel do stanów zapalnych okołoszczytowych takich jak: ziarniniaki, torbiele, ograniczone i rozlane zapalenie kości z powikłaniami miejscowymi i ogólnymi typu: ropień śródkostny, podokostnowy, ropnie i ropowice przestrzeni okołoszczękowych, twarzy i szyi, do posocznicy i wstrząsu septycznego włącznie
* schorzeń przyzębia (od zapalenia brzeżnego po parodontopatie zapalne głębokie i ropnie przyzębne). Według badań Arabskiej-Przedpełskiej (1968) 56,6% wszystkich stanów chorobowych w przyzębiu wykazało cechy jawnych i utajonych ognisk.
Wszystkie opisane schorzenia szczególnie niebezpieczne są u dzieci, u których często "banalna" infekcja odzębowa rozwija się w bardzo krótkim czasie (kilku godzin). Ze względu na specyficzną budowę tkanki kostnej dziecięcej i często niedojrzały układ immunologiczny, dochodzi do gwałtownego rozwoju zapalenia: od bólu zęba (ognisko zakażenia) do ropnia okołoszczękowego i innych następstw (odległe ropnie, mózgu i narządów miąższowych) lub stopniowego uczulenia organizmu i rozwoju np. choroby reumatycznej.
Aby zapobiec tym groźnym dla życia powikłaniom stomatolog winien wcześnie prowadzić profilaktykę i skutecznie leczyć próchnicę zębów oraz zapobiegać powstawaniu schorzeń przyzębia mając na uwadze zapobieganie chorobom odogniskowym, których związek z ogniskami odzębowymi jest udowodniony.
Za ściśle powiązane z ogniskami zakażenia w jamie ustnej ("sepsis oralis") w tym szczególnie odzębowymi, uważa się następujące schorzenia i ich następstwa stanowiące zagrożenie zdrowia i życia chorych a wymagających leczenia szpitalnego:
* zapalenie wsierdzia
* kłębuszkowe zapalenie nerek
* choroba reumatyczna
* wstrząs septyczny
* stany zapalne gałki ocznej i tkanek oczodołu
* zapalenie kości
* ropne stany zapalne opon mózgowo-rdzeniowych
* zakrzepowe zapalenie żył twarzy i zatok żylnych mózgu
* ropnie mózgu i móżdżku
* ropnie narządów miąższowych
* ropnie i ropowice twarzy i szyi
* zapalenie zatok obocznych nosa
W związku z tym istnieje konieczność dokładnej diagnostyki stomatologicznej i radiologicznej celem ustalenia i następnie eliminacji zębo-pochodnych ognisk jawnego i potencjalnego zakażenia.
Po identyfikacji i lokalizacji ognisk leczenie powinno być przeprowadzone w osłonie antybiotykowej, szczególnie w przypadku zapalenia wsierdzia, choroby reumatycznej, zapalenia nerek, cukrzycy, u chorych po zabiegach kardiochirurgicznych oraz we wszystkich przypadkach zabiegów grożących wysiewem bakterii do krwioobiegu tj.:
* ekstrakcja zęba, pozostawionych korzeni zębów
* zabiegi na przyzębiu w tym usuwanie kamienia nazębnego
* nacięcie ropnia
* usuwanie zakażonych torbieli odzębowych
Obecnie uważa się, że za zakażenie ogniskowe odpowiedzialne są głównie bakterie z grupy paciorkowca beta-hemolitycznego, które powodują wstępne uczulenie organizmu. O tym czy ognisko będzie oddziaływało na organizm decyduje głównie stan immunologiczny pacjenta.
Postępowanie stomatologiczne polega na:
1.wykryciu ogniska pierwotnego w jamie ustnej
2. określeniu stopnia i reaktywności czynnika zakaźnego (ustalenie wskazań do antybiotykoterapii "osłonowej")
3. usunięciu ogniska.
Udowodniony jest związek zaniedbania higieny jamy ustnej z rozwojem wyżej wymienionych chorób, których następstwa są groźne dla zdrowia i życia.
Zachodnie firmy ubezpieczeniowe określają wymagany poziom wskaźnika higieny jamy ustnej pacjentów i nie refundują kosztów prowadzonego leczenia szczególnie przy stosowaniu drogich materiałów lub procedur, jeżeli pacjent nie ma odpowiednio wysokiego poziomu higieny przed rozpoczęciem leczenia (dotyczy to np. leczenia z użyciem wszczepów zębowych - implantów).
Wskaźniki te są kontrolowane przed rozpoczęciem leczenia przez kilka miesięcy i pacjent może zostać zdyskwalifikowany od leczenia drogimi procedurami, jeżeli nie utrzymuje higieny na wymaganym poziomie. Dlatego tak ważna jest profilaktyka stomatologiczna próchnicy zębówi schorzeń przyzębia.