Pytania
Znaczenie gospodarcze bydła
Metody doskonalenia bydła
Porównanie typów użytkowych
Porównanie ras bydła
Czynniki wpływające na efektywność mleka
Czynniki wpływające na efektywność mięsa(bydła?) wołowego
Doskonalenie bydła - osiągnięcia badań genetycznych oraz biotechnika rozrodu jako czynnik postępu w hodowli bydła
Do XVIII wieku specjalizacja nie była aż tak bardzo potrzebna bydło hodowano ze względu na potrzeby na obornik, zeby otrzymac woly i pozyskiwano niewielkie ilosci mleka dla siebie.
Przodkowie bydła domowego : tur i zebu które było wykorzystywane do ras mięsnych. U niektórych ras bydła mięsnego występuje charakterystyczny garb
Od udowmowienia do chwili obecnej dokonały się następujące zmiany: prymitywne bydło produkowało mleka do potrzeb wykarmienia własnego potomstwa, natomiast teraz w swieci w Polsce coraz wiecej jest stad bydla ktore produkuje ponad 10 tys mleka czyli 10 x zwiekoszna zostala wydajnosc mleka tych zwierzat. Podobnie stalo sie z produkcja miesa, kiedys zeby uzystkac 500 kg zwierzecia - 4 lata a w tej chwili mozemy to uzyskac w 12 miesiecy.
Wydajnosc rzezna - jest to proces masy poltusz w stosunku do masy cialka przed ubojem z 45% do nawet 70% ogromny postep odbywal sie z wiekszym lub mneijszym udzialem czlowieka.
Osiągnięcia badań genetycznych
1859 - K. Darwin - o powstaniu gatunków
1866 - Mendel - badania nad mieszańcami roślin
1900 - Correns, Vires - dziedziczenie cech jakościowych ( wpływa niewielka ilośc genów)
W przypadku tych cech które nas interesują są to cechy ilościowe na które wpływa ogromna ilość genów jak również oddziaływanie środowiska, stad przy doskonaleniu zwierzat wykorzystano zmeinnosc fenotypowa, srodowiskowa i genotypowa!
Zmiennosc stanowi regule a nie wyjatek, im wieksza jest zmiennosc tym szybciej mozemy doskonalic cechy - rozpoczal sie od rewolucji przemyslowej - metody nowoczesnego chowu bydla w Anglii
Opracowanie metod nowoczesnego chowu bydła w Anglii ( XVIII wiek)
Najwczesniejsza ocena wydajnosc krów - metoda na tzw. miarę lub wagę 1 kg masła z 28 litrów mleka.
1908 - Hard i Weinberg
Praca hodowlana - jest to świadoma działalność, której celem jest zmiana frekwencji genów w populacji w wyniku której u zwierząt zostają ujawnione cechy pożądane przez hodowce:
Poprawa walorow uzytkowych
Minimalizacja kosztow
Stadnik - to polowa stada ( przyslowie hodowcow ) - wieksza wage nalezy przywiazywac do osobnikow meskich a to wynika z mozliwosci rozrodczych zwierzat. We wszystkich gatunkach ilosc pozostawionego potomstaw jest ograniczona - W kazdym gatunku istnieja strategie rozrodcze
W 1961 - Francja - metoda zamrażania nasienia w tzw. słomkach
Efektywność wykorzystania buhaja przy zastosowaniu różnych metod zapłodniania krów
Metoda zapłodnienia
Rozród naturalny 100 sztuk
Inseminacja naseiniem swiezym 1000 sztuk
Inseminacja nasieniem mrozonym 10000 szt
Zastosowanie insemninacji pozwala na zwiekszenie ostrosci selekcji buahaja a w nastepstwie wiekszy postep hodowlany
Udział w postępie gentycznym
Krowy od których pochodzi potomstwo do remontu stada postawoego
Reszta przypada na buhaja
Przeciętne wydajności ocenianych krów - następuje ciagły wzrost wydajności
Praca hodowalna
Cel pracy hodowlanej
W zaleznosci od tego jaki mamy typ uzytkowy zwierzecia musimy okreslic dla naszego stada cel hodowlany - wyznacznie takich paramentow ktore zwierzeta musza spelnic
Selekcja - czyli wybor oraz dobór są zasadniczymi i ściśle ze soba powiazanym czynnosciami na ktorych opiera sie praca hodowalna Jesli bowiem hodowca wybiera ze stada pewnna grupe samic do rozpoldu to jednoczesnie musi pdpowiednio dobrac rozlodniki do kojarzenia z tymi samicami
Aby uzyskac lepsza efektywnosc dla okreslonej krowy w potomstwie nalezy uzyskac jak najlepsze cechy, szukamy buhaja ktorego wartosci hodowalane
Krzyżowanie wypierajace - polega na wypieraniu
Krzyzowanie uszlachetniajace - polega na ograniczonym doewie krwi rasy bardziej pod danym wzgledem wydajnej w celu polepszenia okreslonej cechy uzywtkowej bydla rasy uszlachetnionej Zachowuje sie przy tym charakterystyczne wartosciowe cechy, zwykle zdrowotnosc i plodnosc
Krzyzowanie kombinowane - jest to laczenie zweirzat dwoch lub wiecej ras w celu wytworzenia mieszancow o pozadanych cechach dziedzicznych
Krzyzowanie uzytkowe (towarowe) jest to kojarzenie zwierzat dwoch ras roznych pod wzgledem typu uzytkowego (np. mleczny i miesny) w celu uzyskiwania
Zmiany i doskonalenie metod oceny wartości hodowlanej bydła
- mozna ja prowadzic wtedy gdy znamy wartosc jej cech.
Postep w zakresie biotechnologii rozrodu
Inseminacja
Superowulacja
Przenoszenie zarodkow
Dzielenie zarodkow
Seksowanie naseinia i zarodkow
Klonowanie
Jasno sformulowany cel hodowlany
Wzrost wydajnosci mleka tlusczu i bialka
Wyzsza zawartosc skladnikow mleka
Zwiekszenie masy ciala krów
Poprawa budowy ciała (głównie wymienia i konczyn()
Przydatnosc wymion do doju mechanicznego
Rasa holsztynosko-fryzysjka
W usa i izraelu przecietna wydajnosc ponad 10 natomiast w polsce ponad 7
Krowa wysokowydajna 1000 kg mleka na kazde 100 kg masy ciala -> na wysokich obrotach -> lepsza opieka
Zmiany w zakresie technologii chowu
Doskonalenie doju -> od recznego -> doj w halach -> maszyn
Czynniki wpływające na wydajnośc i skład mleka
Gentyczne - dziedziczne
Gatunek
Rasa
Zminnosc wewnątrz rasowa
pozagenetyczne fizjologiczne
wiek
dloguosc okresow miedzywycieleniowych
przebieg laktacji
sezon wycielenia
wiek i wycielenia
SRODOWISKo
Doj (czestotliwosc, prawidlowosc wykoniania)
Warunki utrzymyania
Zywienie
Zmiany w uzytkowaniu w kolejnych laktacjach
- wzrasta wydajnosc - krowy ktore mialy najlepsze wydajnosci wyekploatuja sie w pierwszych laktacjach...
Wzgledna wydajnosc krow w kolejnych laktacjach
I laktacja - 70
II - 80
III - 88
IV 95
V - 100
Płodność
Okres międzywycieleniowy - ponizej 360 dni - zmniejszenie wydajnosci zyciowej o okolo 10%
Okres miedzywycieleniowy - powyzej 390 dni - wzrost wydajnosci zyciowej okolo 15%
Laktacje mają różny przebieg i wplywaja na wydajnosc wynika to z tego jakie stosujemy zywienie! Laktacja optymalna , laktacja stroma ( krowa zywiona jest niedoborowo i nie moze utrzymac wysokiej wydajnosci, laktacja wzrost wydajnosci przez pierwsze 2 - 3 miesiace a nastepnie naturalny spadek i po wyjsciu (pastwoskowane ) laktacja spadkowa - - spadek wydajnosci
Zmienia sie wydajnosci sklad mleka w zaleznosci od miesiecy w ktorych jest uzyskiwanie - lepsze zywienie w okresie pastwiskowym, z nierownomiernych wycielen krów
Wpływ czestotliwosci doju na wydajnosc krow
Dój dwukrony - 100
Doj trzykrony - 110
Doj czterokrotny - 116
Masa ciała
Start pogląd:
Roczna wydajnosc na poziomie 7 - 8 krotna masy ciała
Obecny pogląd:
Roczna wydajnosc na poziomie 10 - 11 x masy ciała
Kondycja krów
3,5 - 3,75 pkt BCS - optymalna przed wycieleniem
3,0 i mniej pkt BCS - nie wykorzystany potencjal produkcyjny
4,0 i wiecej pkt BCS - problemy zdrowotne (ketoza) i reprodukcyjne
Temperatura
Optymalna 13 - 15 st. C
Powyzej 17 st. C = nieznaczny spadek wydajnosci
Powyżej 28 st. C - wyrazny spadek wydajnosci
40 st. C produkcja mleka ustaje
Stany zapalne wymion
Wplywaja na wydajnosc i sklad mleka - wzrasta ilosc komórek somatycznych
Sezon ocielenia
WIOSENNY (marzec, kwiecien, maj) - 93,4
LETNI ( czerwiec lipiec sierpien) - 92,5
JESIENNY 108,8
ZIMOWY - 101,5
Zwierzeta ze wzgledu na te dni krycia - stad te wycielenia
Produkcja wołowiny jak i spozycie - bardzo spadało
Coraz mneij cielat ktore mozna przeznaczyc do opasania - wynika to z ilosci krów jak rówież i rasy tych krów
Krzyzowanie towarowe - uzyskujemy lepsze potomstwo opasane - poprawa rzeznosci o 3 - 6% udział miesa w tuszy 2,5 oraz lepsze wykorzystanie paszy
Odchów cieląt - muszą otrzymać ,siarę ; krytycczny okres od 3 do 7 tyg. poniewaz w tym okresie spada poziom ciał odpornosciowych, pochodzacych z siary a produkcja wlasna cielecia nie pokrywa powstalych ubytków.
płeć
wiek
intensywnosc opasania