4. Nietolerancja pokarmowa (alergia pokarmowa)
1.Def:
Nietolerancja pokarmowa - niepożądana reakcja po spożyciu pokarmu tolerowanego przez osobę zdrową.
Alergia pokarmowa - stan nadwrażliwości pokarmowej, w której mechanizm immunologiczny jest udokumentowany lub wysoce prawdopodobny
Tolerancja pokarmowa - swoiście zmniejszona wrażliwość przewodu pokarmowego na antygeny pokarmowe.
2. Informacje ogólne:
Dotyczy 8% dzieci w pierwszych 3 latach życia, potem maleje (2% późne dzieciństwo i u dorosłych). Alergeny pokarmowe - mogą przyczyniać się lub zaostrzać AZS, powodować poposiłkowy świst wydechowy u chorych na astmę, być przyczyną reakcji anafilaktycznych (nawet ½)!!
3. Najczęściej: alergia na białko mleka krowiego, białka jaja kurzego, orzeszki ziemne.
Klasyfikacja:
Nadwrażliwość niealergiczna (brak udziału mech. immunol)
- niedobory enzymatyczne
- reakcje biochem-metabol
- farmakologiczne
Nadwrażliwość pokarmowa
- IgE zależna
-IgE niezależna (t.II, III, IV)
- postacie mieszane (mech IgE zależny i IgE niezależny)
4. Wywiad - BARDZO DOKŁADNY - jaki pokarm, ilość, czas od wystąpienia objawów etc.
- zapytać czy: nasilone ulewanie, objawy GERD, bóle brzucha, kolki, biegunki, zaparcia, krew/śluz w stolcu)
-obj. ogólne: brak przyrostu masy ciała
- objawy OAS (oral allergy syndrom)
- współwystępowanie AZS, ANN, astmy, atopii w rodzinie
5. Bad. fizykalne:
IgE zależna: objawy do 2 h po pokarmie
Wstrząs anafilaktyczny, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, ostre wymioty, ostra biegunka, kolka, OAS, ostry nieżyt nosa, świst, stridor krtaniowy
IgE niezależna: kilkanaście godzin po pokarmie
Kontaktowe zapalenie skóry, ch. Duhringa, enteropatie wywołane białkiem pokarmowym, zapalenie alergiczne błony śluzowej jelita grubego, ch. trzewna, zespół Heinera (WTF???!!! - hemosyderoza płucna wywołana pokarmem)
Mieszana: AZS, eozynofilowe zapalenie przyłyku, żoł, jelit, astma oskrzelowa
6. Bad:
Testy wskazujące: punktowe testy skórne, oznaczenie IgE swoistych,
Testy potwierdzające: próby prowokacyjne z podwójnie ślepą próbą (złoty standard), dieta eliminacyjna (poprawa po 2-3 tygodniach)
7. Dgn różnicowa:
-nietolerancja dwucukrów
- wewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki
-enteropaie poinfekcyjne
- IBD (CD, CU, niespecyficzne zapalenie jelita grubego)
- przerost flory bakteryjnej
- uszkodzenie polekowe jelita cienkiego
- zespół jelita krótkiego
- nadwrażliwość na „dodatki” pokarmowe (benzoesan itp.)
8. Postępowanie:
Całkowita eliminacja pokarmu z diety na co najmniej 6 mscy lub na całe życie (gdy anafilaksja).
Niemowlętom wprowadzenie mieszanek o wysokim stopniu hydrolizy (w celu zapobiegania niedoborom białkowo - kalorycznym).
Profilaktyka:
- wyłączne karmienie piersią 4-6 mscy
- niemowlęta z grupy wysokiego ryzyka - gdy nie mogą być karmione piersią - mieszkanka hipoantygenowa
- pokarmy stałe nie powinny być wprowadzane przed 5 mies. życia