Człowiek w teoriach pedagogicznych:
Pedagogika Deweya - jest liberałem lewicującym - > docenienie walorów pożytku publicznego
J.DEWEY (1859-1952)
Pozytywne nawiązanie do Rousseau. Ur. się w Burlington w Kanadzie, w Baltimore otrzymał doktorat, na Uniwersytecie w Michigan studiował etykę. W jego eksperymencie w Chicago dziecko nie siedziało w ławce, dzieci chodziły na przedmioty wg własnych preferencji, uczyły się zajęć praktycznych, zaczęły od ćw. ręki a później umysłu, od robienia czegoś (tearning by doing) różnych rzeczy. 1897 napisał Moje pedagogiczne credo - poglądy, wyznanie wiary pedagogicznej, w 1910 ukazała się kolejna książka Jak myślimy. 1904 przeniósł się do Nowego Jorku, wiele podróżował, brał udział reformie szkolnictwa w Turcji, napisał 1000 pozycji, wywarł duży wpływ na koncepcje wychowania.
POSTULAT NOWEJ SZKOŁY - od 1850 dominowała koncepcja Herbarta, system dominował do 1941. W Europie i USA po wojnie autorzy zaczęli tworzyć system nowego wychowania - instytucja żywa przygotowująca do życia, pozwalająca zdobywać doświadczenia. Dewey przywrócił punkt ciężkości na dziecko, przewrót kopernikański w pedagogice - dziecko w centrum.
FILOZOFICZNE PODSTAWY PRACY - pragmatyzm czyli przydatność, konkretność, praktyczność w rozwiązywaniu problemu. Ważne jest to co jest przydatne w życiu, zgodność poznania z rzeczą - to nie jest prawda, prawdziwość, ważna i prawdziwa jest jego funkcjonalność, działalność pewnej rzeczy. Wychowanie ma służyć temu żeby człowiek poradził sobie w życiu, nastawienie na przyszłość, mniej historii.
PEDAGOGIKA DEWEYA - W wychowaniu jest równość aspektu psychologicznego ze społecznym. Dziecko należy poznać dogłębnie, jego zainteresowania. W odróżnieniu od indywidualności Rousseau, dziecko wg Deweya wychowujemy jako członka społeczność by mógł się w niej odnaleźć.
SZKOŁA DEWEYA - żywa, zbliża do życia, instytucja demokratyczna czyli nauczyciele i uczniowie tworzą razem społeczność szkolną (inne funkcje ale nie wykorzystywanie swoich zadań i funkcji, partnerskość), dostrzeganie indywidualne zdolności dziecka (do określonych ról społ. stymulowanie, odkrywanie), wydobywanie przez szkołę dzieci z własnych środowisk w celu poznania innych, dawać kontakt z innymi.
PROCES MYSLOWY - jak myślimy - ma 5 etapów: 1. dostrzeżenie trudności 2. orientacja w położeniu 3. hipoteza co do rozwiązania 4. wnioski 5. działanie. Nauczyciel powinien przedstawić uczniowi pewne trudności, realne problemy do rozwiązania. Trzeba znać ucznia by przedstawić mu realne trudności. W działaniu występuje ćwiczenie. Deweyoską koncepcję myślenia porównywano do Herbertowski stopni.
WPŁYW NA PEDAGOGIKĘ - znany już w międzywojniu, przed wojną przetłumaczono Moje peda. credo oraz Szkoła i społ. Napisał też Plan daltoński - wolna szkoła, czas realizacji, decyzja jednak o nauce musiała toczyć się konsekwentnie do końca. Ukazała się USA w latach 1912-1920.
UWAGI KRYTYCZNE - dynamizm, pokonywanie trudności, brak zatrzymania się na dziecięcej zabawie, odpoczynku, śmiechu, brak czasu na kontemplatację. Proces myślowy powiązany z metodą nauczania najlepszy w naukach przyrodniczych, nie pasuje do nauk humanistycznych. Sytu. gosp. zdeterminowała powstanie tej koncepcji, jest ona zbyt ograniczona i płytka. Najważniejsze są fazy myślenia dla pedagogiki.
Każdy dostaje to samo a ludzie się różnią, ale mają równy start na początku.
Pedagogika Herbertowska - liberalna koncepcja człowieka
NAUKOWY SYSTEM EDUKACYJNY rozumie się zespół idei i celów wychowania, zasad i norm postępowania wychowawczego, które wyznaczają kierunek systemu oświatowego- taktyki edukacyjnej SZKOŁA HERBERTOWSKA.
Wyodrębnić da się 3 układu systemu:
układ ideowy tworzą go ideały i cele wychowania, wartości, które wytyczają kierunek procesu edukacyjnego, kierunek kształcenia
układ teoretyczny tworzą go teoria opisujące i wyjaśniające fragment rzeczywistości w układzie tym udaje się odpowiedzieć na pytanie jak w jaki sposób realizować założenie układu ideałowego , jak osiągać w układzie ideowym wartości
układ praktyczny to teraz funkcja praktycznie oświatowa uzasadniona dla tego układu np. w psychologii
ZADANIA PEDAGOGIKI :
Zadaniem pedagogiki jako nauki jest wyposażenie tych, którzy organizują przebieg procesu nauczania i wychowania w wiedzę o skuteczności różnego rodzaju zabiegów dydaktyczno wychowawczych .
Towarzyszą temu celowi następujące zadania :
gromadzenie wiadomości o rzeczywistości wychowawczej
analiza tej rzeczywistości
wykrywanie związków i zależności między elementami owej rzeczywistości i
wyjaśnienie ich
dostarczanie wiedzy potrzebnej do przekształcenia rzeczywistości wychowawczej
Od racjonalności do wolności - tak uważają liberałowie
Narodziła się w kierunku do kartezjańskiej opozycji.
Pedagogika kultury - osobowość kształtuje się ze stycznością kultury
Pedagogika kultury — dział pedagogiki, którego zadaniem jest kształcenie osobowości przez dobra kultury. Człowiek tworzy kulturę, ale i kultura tworzy człowieka, dlatego potrzebne jest zarazem wychowanie do kultury, jak i przez kulturę. Przez to człowiek odróżnia się od innych stworzeń i staje się człowiekiem.
Podstawowym zadaniem pedagogiki kultury jest badanie zjawisk i nurtów kultury: rozpoznawanie ich, ocenianie, by w końcu wyciągać z nich wnioski do wychowania. Istotnym zadaniem jest również takie przygotowanie wychowawców, by mogli wychować młodzież do mądrego korzystania z kultury, do rozróżniania destrukcyjnych i konstruktywnych elementów kultury, oraz by mogli tworzyć kulturę opartą na wartościach wyższych.
Pedagogika kultury kształtuje człowieka w trzech wymiarach: rozumienia dziedzictwa kulturowego, umiejętności wykorzystywania go w życiu codziennym i tworzeniu kultury dla przyszłych pokoleń.
Jednym z zadań pedagogiki kultury jest badanie współczesnych nurtów kulturowych i wyciąganie z nich wniosków dla pedagogiki
Pedagogika kultury :
Subdyscyplina pedagogiczna, zajmująca się badaniem relacji pomiędzy kulturą a wychowaniem. Określana jest również jako:
Pedagogika ludzkiej duchowości - termin zaczerpnięty z języka niemieckiego, oznacza naukę o duchu - tradycyjna nazwa nauk humanistycznych w tym ujęciu pedagogika kultury koncentruje się na całej scenie ludzkiej duchowości;
Pedagogika humanistyczna - współczesne określenie, ten termin przypisuje pedagogikę do nauk humanistycznych, podkreśla jej humanistyczny charakter. Humanizm i wartości humanistyczne uznaje za podstawę całego systemu pedagogiki kultury (teoria, badania, praktyka);
Pedagogika osobowości - w tym ujęciu zawiera się relacja kultura - wychowanie -osobowość.
Pedagogika kultury narodziła się na przełomie XIX i XX wieku, rozwijała się w Niemczech -centrum ówczesnej humanistyki. Powstała w opozycji do dominującego wówczas naturalizmu w filozofii, który definiował wszystkie zjawiska działaniem przyrody oraz psychologizmu i socjologizmu w pedagogice, które stosowały jednostronne podejście do badanych zjawisk. Pedagogika kultury sprzeciwiała się jednostronnością na rzecz holistycznego ujmowania człowieka, uwzględniając trzy wymiary: biologiczny, psychologiczny i społeczny jednocześnie. W Polsce czas świetności pedagogiki kultury przypada na okres międzywojenny ('20 i '30 lata).
Trzy okresy w dotychczasowej historii polskiej pedagogiki kultury:
Okres I od momentu powstania do 1948 roku - jest to okres klasycznej pedagogiki kultury, która wówczas zajmowała się duchowością człowieka
Okres II od 1949-1989 - okres krytyki pedagogiki kultury i jej upadku, spowodowany przemianami politycznymi w Polsce. Pedagogika kultury kontynuowana była pod innymi nazwami i w ramach innych dyscyplin naukowych jak humanizm socjalistyczny czy pedagogika humanistyczna
Okres III od 1989 - okres rewitalizacji, odbudowy oraz dalszego rozwoju pedagogiki kultury, dzięki staraniom prof. Janusza Gajdy.
Komplementarny model współczesnej pedagogiki kultury:
Studia nad dziejami myśli pedagogiki kultury i aktualizacja jej założeń
Łączenie pedagogiki opisowej z normatywną tj. opis aktualnego stanu rzeczy oraz formułowanie nowych postulatów humanistycznych, ideałów
Tworzenie teoretycznych i metodycznych podstaw praktyki pedagogiki kultury
Humanistyczna orientacja w ramach różnych subdyscyplin pedagogicznych (propagowanie humanistyki) oraz interdyscyplinarne podstawy pedagogiki kultury
Dwa skrzydła metodologii pedagogiki kultury:
Filozoficzne - założenia w perspektywie hermeneutycznej i fenomenologicznej
Empiryczne - oparte o badania jakościowe, studia kulturowo-edukacyjne.