EDUKACJA ZDROWOTNA i PROMOCJA ZDROWIA(1) 3.10.2010r
Prowadzący: dr Anna Nitecka-Walerych
kontakt: e-mail: [e-mail]

ZDROWIE

• Pełnia fizycznego, psychicznego i społecznego dobrostanu człowieka, a nie tylko brakiem choroby lub kalectwa. Zdrowie to także zdolność i umiejętność pełnienia ról społecznych, adaptacji do zmian środowiska i radzenie sobie z tymi zmianami.

/WHO/

• Stan fizyczno-umysłowy bez dolegliwości pozwalający działać człowiekowi tak efektywnie jak to jest możliwe we środowisku, w którym żyje.
  /M.Sokołowska/

Zdrowie z perspektywy nauk:

• medyczne

-stan bez chorób
-nie wymaga interwencji lekarskiej
-miernikiem zdrowia są wyniki badań laboratoryjnych
-zdrowie versus choroba
-podejście charaktery do modelu biomedycznego

• socjologiczne- def. Funkcjonalna

-A.Parsons- człowiek zdrowy spełnia swoje role społeczne

• filozoficzne

-człowiek zdrowy jest szczęśliwy-dobrostan

• teologiczne

-zdrowie dar od Boga

• politologiczne

-człowiek zdrowy prowadzi produktywne życie w sferze ekonomicznej
-żyje jak najdłużej bez chorób

KONCEPCJA SALUTO GENEZY I POCZUCIA KOHERENCJI WG. ARONA ANTONOWSKIEGO

Aaron Antonovsky (socjolog medyczny), żył w latach 1923 do 1994, od 1960 w Izraelu. Kluczowe pytania w jego badaniach:

• dlaczego ludzie, pomimo wielu potencjalnie zagrażających zdrowiu wpływów, pozostają zdrowi?

• jak udaje się im odpocząć?

• co jest wyjątkowego w osobach, które pomimo ogromnego obciążenia nie chorują i nie odnoszą porażek w życiu?

Antonovsky nazwał ten nowy sposób postrzegania

PATHOGENEZA,

• koncentracja na chorobie,

• traktującej o przyczynach dolegliwości,

• diagnoza choroby

SALUTOGENEZĄ
salus= nietykalność, zdrowie, szczęście; geneza= powstanie

• Salutogeneza zastanawia się, co sprawia by człowiek był bardziej zdrowy, mniej chorował i, co wpływa na to by pozostał zdrowy

• Chodzi o poszukiwanie wspierających zdrowie zasobów

W tym sensie zdrowie i zadowolenie z życia, to nie stały stan, lecz nadzwyczaj aktywne
i wciąż ulegające regulacjom zdarzenia.

Zdrowie w tym wypadku pojmowane jest bardzo szeroko:

• zdrowie to więcej niż tylko nieobecność chorób.

• Zdrowie to uczucie zadowolenia, umiejętność organizmu radzenia sobie
  z obciążeniem,

• poczucie samorealizacji, znalezienie sensu,umiejętność radzenia sobie ze stresem, kryzysami i przemianami...

Dlatego centralna teza salutogenezy zakłada, że

• przyczyna zdrowia, szczęścia, i cierpienia leży w naszym umyśle

• 
  
  
  
  nie możemy zmieniać niektórych zesłanych przez los zdarzeń w naszym życiu, ale możemy zmienić nasze podejście do nich

kierunek ku zdrowiu

KONTINUUM

ZGENERALIZOWANE ZASOBY ODPORNOŚCIOWE-dotyczą człowieka i środowiska
-odporność organizmu fizyczna i biochemiczna organizmu
-możliwości intelektualne na różnych pola
-przekonania, postawy, wartości, ego
-stabilizacja kulturowa
-dobro materialne
-wsparcie społeczne

Każdy z nas te zasoby posiada.
Umiejętność korzystania z tych zasobów odpornościowych:

POCZUCIE KOHERENCJI (SPOISTOŚCI)-
Jest to globalna orientacja człowieka wyrażająca stopień, w jakim człowiek ma dojmujące, trwałe, choć dynamiczne poczucie pewności, iż bodźce napływające w ciągu życia
ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego mają charakter ustrukturowany, przewidywalny i wytłumaczalny, dostępne są zasoby, które pozwalają sprostać wymaganiom stawianym przez te bodźce, wymagania te są dla niego wyzwaniem wartym wysiłku i zaangażowania.

TRZY KOMPONENTY WCHODZĄCE W SKŁAD POCZUCIA KOHERENCJI:

zrozumiałość:

potrafię zrozumieć otaczający mnie świat (jest on poukładany, zgodny); rozumiem również w szerokim kontekście problemy i obciążenia, które mnie dotykają.

sterowalność:

życie dostarcza mi zadań, które potrafię rozwiązać. Posiadam również zewnętrzne i wewnętrzne zasoby, którymi mogę się posłużyć by pokonać problemy.

sensowność:

wysiłek jest ważny dla mojego życia. Warto angażować się na rzecz różnych projektów i celów.

zrozumiałość + sterowalność + sensowność
↓
poczucie koherencji
↓
zdrowie

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ZDROWIE:
Lalonde
Teoretyczny model czynników wpływających na zdrowie
-53% styl zdrowia
-21%środowisko życia
-17%geny
-10% NFZ










MANDALA ZDROWIA

model ekosystemu człowieka opracowany po raz pierwszy we wczesnych latach osiemdziesiątych przez Departament Zdrowia Publicznego w Toronto. Model ten powstał w oparciu o mandalę - figurę będącą symbolem wszechświata, zbudowaną na planie koła. W modelu tym zakłada się wzajemne powiązania między kulturą i środowiskiem i ich jednoczesne oddziaływanie na człowieka pojmowanego jako jedność obejmującą wymiar fizyczny, intelektualny i duchowy. Najszerszymi kręgami są biosfera i kultura. Najbliższym kręgiem otaczającym człowieka jest rodzina, traktowana jako najważniejsza struktura pośrednicząca między jednostkami i instytucjami społecznymi, łagodząca i osłaniająca przed skutkami społeczności i kultury. Pozostałe determinanty zdrowia, takie jak: społeczność, system opieki nad chorym, styl życia, praca, biologia człowieka, środowisko fizyczne i psychospołeczne rozmieszczone są hierarchicznie na pozostałych kręgach. M.Z. znakomicie ilustruje bogactwo uwarunkowań zdrowia i jest bardzo użyteczna dla celów edukacyjnych. zdrowia wskazując. Wskazując, iż system opieki medycznej jest tylko jednym z wielu determinantów zdrowia model ten jednoznacznie zwraca uwagę na ograniczone możliwości sektora zdrowia, a tym samym konieczność wdrożenia współpracy międzysektorowej na rzecz ochrony i pomnażania potencjału zdrowia. (Z.Słonska)

EDUKACJA ZDROWOTNA i PROMOCJA ZDROWIA(2) 14.11.2010r
Prowadzący: dr Anna Nitecka-Walerych

EDUKACJA ZDROWOTNA i PROMOCJA ZDROWIA(3) 11.12.2010r
Prowadzący: dr Anna Nitecka-Walerych

EDUKACJA ZDROWOTNA i PROMOCJA ZDROWIA(4) 8.01.2011r
Prowadzący: dr Anna Nitecka-Walerych

EDUKACJA ZDROWOTNA i PROMOCJA ZDROWIA(5) 9.01.2011r
Prowadzący: dr Anna Nitecka-Walerych

8

Z

CH

---