Namiętności
Dwa znaczenia słowa „namiętność”
Słowo „ namiętność” może być brane w rozmaitych znaczeniach , które idą w dwóch przeciwstawnych kierunkach, „ klasycznym i romantycznym”.
W sensie biernym jest to to , czego człowiek doznaje w następstwie złączenia duszy i ciała , to cierpienie , które tajemnica wcielenia czyni zarazem możliwym i nie dającym się wyjaśnić , Namiętność jest uczuciem niedostępnym ani dla zwierząt , ani dla czystych umysłów. Tylko byt, którego dusza zjednoczona jest z ciałem , może doznawać namiętności , uczuć , a nawet emocji. Cielesny i zarazem myślący ludzki byt , jest siedzibą namiętności , „uczuć” właściwych naszej naturze , które powodują „ruch mięśni” i powstawanie w duszy „ wyobrażeń”. W teologii chrześcijańskiej Bóg musiał się wcielić „ I słowo stało się ciałem” , aby cierpieć swoją Mękę i spełnić tym samym marzenie o zbawieniu ludzkości.; Natomiast namiętność w sensie czynnym jest to koncentracja wszystkich żywotnych sił danej istoty na jednym celu, jest to energia , bez której żadne dzieło nie ujrzałoby świata dziennego i po wyczerpaniu się której ludzkość cała zniknęłaby bezszelestnie z powierzchni ziemi.
Potępienie namiętności
W łacińskiej etymologii „ namiętność” oznacza „doznawanie”, „ bierność”. Jest to stan kogoś , kto czemuś ulega , kto jest owładnięty przez coś wbrew sobie , kto jest igraszką sił , których nie może lub nie chce kontrolować.
W całej tradycji teologicznej , filozoficznej i literackiej namiętność jest to zniewolenie serca, rozumu i zmysłów . Niezależnie od tego jaki jest ich obiekt , ale szczególnie kiedy chodzi o przywiązanie zmysłowe , namiętności są traktowane jako groźne choroby. Tak jak one mają , przede wszystkim zdradziecki , ale także nieubłagany charakter. I faktycznie , nieświadomość jest normalnym stanem dla rodzącej się namiętności. Powstawanie namiętności jest najczęściej niedostrzegalne - sam zainteresowany jest ostatnim , który się o tym dowiaduje.
”Namiętności - pisze Kant- są dla czystego praktycznego rozumu rodzajem gangreny i najczęściej są nieuleczalne ; bowiem sam chory nie chce zostać wyleczony „ . Tak więc namiętności , odwołując się do terapii niedostępnej rozumowaniu , obwarowując się swą własną logiką , godne są potępienia ”gdyż przynoszą największy uszczerbek wolności” (Kant).
Nieład jaki powodują namiętności
Wśród licznych zarzutów kierowanych pod adresem namiętności , najczęściej oskarża się je o naruszenie porządku społecznego. (Książęta kochający pasterski ) .Jednakże w ostatecznym rachunku wpływ anarchicznej mocy namiętności na struktury społeczne okazuje się relatywnie słaby z powodu sił przesądów , klasowych barier i obciążeń socjologicznych.
Tymczasem wśród przyczyn doprowadzających do popełnienia przestępstw udział ludzkich „namiętności” takich jak miłość i zazdrość , jest znaczny.
Podziw, wojna, umiłowanie przeznaczenia.
Alain powtarza, „że głębokie przyczyny wojny tkwią w namiętnościach , i to prawie zawsze szlachetnych „.
Nitzsche rehabilituje namiętności , cieszące się złą sławą: jak miłość własna , instynkt panowania i umiłowanie przeznaczenia, które w najwyższym stopniu ucieleśniają się w indywidualnościach. Le Senne pisał „ pośród wszystkich charakterów właśnie gwałtownik , typ kierujący się namiętnościami „ potrafi maksymalnie zmobilizować swoje wewnętrzne siły , tak jak Napoleon zwyciężył Europę, ponieważ bardziej niż jego przeciwnicy potrafił wykorzystać militarną siłę jej ludów” . To ,że jego gwiazda zgaśnie ,wpisane jest w jego drogę życiową czy jak sam powiada w jego przeznaczenie , które jest zarazem jego dziełem.:” Nikt poza mną nie jest winien mego upadku.”
Kartezjusz powiedział : Podziw jest pierwsza namiętnością , nie dowierzajcie tym łupieżcom , którzy kochają jedynie własne Przeznaczenie i podziwiają tylko samych siebie.
Namiętność człowieka i jego pasja
Teraz termin „namiętność” i „cnota” wyparły i zdewaluowały takie terminy jak: skłonność , mania, popęd czy afekt. Jednakże nadal zachowało swoje dawne znaczenie cierpienia i wielkości z religijną konotacją , jaką upowszechnia język codzienny: „ To prawdziwa Golgota” . Pasja Chrystusowa - męka Boga , który stał się człowiekiem - jest mocnym obrazem , którego głęboki symboliczny wydźwięk nie przestaje inspirować twórców i pobudzać ich do tworzenia arcydzieł w dziedzinie muzyki, rzeźby czy malarstwa.
Jaki jest przedmiot namiętności? Czy miłość -namiętność (Stendhal) jest miłością siebie , miłością Boga , miłością Innego? . Czy jest tyle prawdziwych namiętności co przedmiotów?.
Ktoś kto ustala listę namiętności , myli „prawdziwą namiętność” (Kierkegaard) ze zwykłymi popędami. Prawdziwą namiętność Gauguina do malarstwa budują zarazem wątpienie i pewność. Rodzi się ona tam, gdzie w istnieniu zbiegają się niepokój i wiara.
Każda ludzka namiętność przypomina nie kończącą się udrękę. Ale kto co odkupuje ? Sartre zauważa : „ Pasja człowieka odwrotna jest do pasji Chrystusa , ponieważ człowiek zatraca się jako człowiek , aby mógł narodzić się Bóg. Ale idea Boga jest sprzeczna i zatracamy się na próżno: człowiek jest niepotrzebną pasją”.
Pochwała namiętności
W sensie egzystencjalnym namiętność jest tą naturalną energią ,tą siłą witalną , która uświęca ludzką egzystencję i która porywa swych wybrańców , za ich przyzwoleniem , w niepohamowany wir , na dobre i złe. Bowiem namiętność dotyczy wybrańców Nitszche pisze- „ Podążaj za swymi najlepszymi bądź najgorszymi skłonnościami , a przede wszystkim dąż do swego zatracenia ; w obu przypadkach prawdopodobnie przyczynisz się w taki czy inny sposób do postępu ludzkości”. Być dotkniętym namiętnością nie jest dane byle komu , bo to oznacza przyprawić smaczkiem Absolutu egzystencję w sumie całkiem względną .
Sam Kant cytuje powiedzenie Pope'a: „ Jeśli rozum jest busolą , to namiętności są wiatrem”.
Przypomina też zresztą ,że według apologetów namiętności „ nigdy nic wielkiego się w świecie bez gwałtownych namiętności nie dokonało i że sama Opatrzność zaszczepiła je w ludzkiej naturze jak tyle innych sprężyn”. Kant przyjmuje , że skłonności są niezbędne , by sprowokować ludzi do działania , ale nie zakłada , żeby Opatrzność chciała , by te skłonności stawały się namiętnościami , ślepymi na racje rozumu.
Fegel i Kierkegaard uznali namiętność za rozpalone serce człowieczeństwa.
Działanie, namiętność i wolność.
Możemy zadać sobie wiele pytań na temat umiejętności. Np.: Jaką władzą nad naszymi namiętności rozporządzamy ? Czy możemy dowolnie wywoływać w sobie namiętność , podtrzymywać ją lub poskramiać . Czy dotknięty namiętnością działa , czy jest obiektem działania ? Jest aktywny czy bierny? Jednym słowem , czy jest wolny ? I czy jesteśmy odpowiedzialni za swoje namiętności ?
Malebranche twierdzi że „ namiętności są w nas bez nas „ Jedynie łaska boska może działać , by zmienić lub powstrzymać ich pęd .
Dla Spinozy jesteśmy w rękach konieczności ( Boga albo Przyrody) jak glina w rękach garncarza , z tym jednym wyłomem w naszej podległości , który stanowi możność „ wytworzenia sobie o tym idei jasnej i wyraźnej”
Dla Sartre'a egzystencja ludzka jest wolnością , oszałamiającą wolnością wyboru, której podlega wszystko : my naszą egzystencję wybieramy , nie jesteśmy tym czy tamtym , lecz „ wybieramy bycie” kimś takim lub kimś innym , robimy z siebie - pijaka, don Juana, filantropa , gracza , zazdrośnika itp. Wynika z tego oczywiście ,że „ jesteśmy za swe namiętności odpowiedzialni” , namiętności, które prawdę mówiąc , są najbardziej znaczącymi z naszych działań.
Z kolei Kartezjusz (tak jak stoicy ) odróżnia” to co zależy od nas „ i to co „od nas nie zależy”, to co należy do naszej wolności i to co należy do naszej natury ; krótko to co jest w nas działaniem i to co jest w nas doznaniem .” To wszystko co nowego się dzieje lub zdarza nazywają filozofowie zwykle doznaniem ze względu na osobę , której się to zdarza , a działaniem w odniesieniu do tej, która sprawia to co się zdarza.
Kartezjusz zachęca nas po prostu do właściwego używania namiętności, bo jak powiada „ ludzie których one najbardziej mają wzruszyć , są zdolni do największego zakosztowania słodyczy w tym życiu. Prawda, że mogą oni w nim znaleźć również najwięcej goryczy , gdy nie umieją ich dobrze używać i gdy los jest im potrzebny.”
W dialogu o namiętnościach możemy odnaleźć zdanie o tym ,że „ nasze umiejętności rządzą naszymi postrzeżeniami . Najczęściej dostrzegamy w rzeczach to ,co to co pragniemy w nich znaleźć. Złudzenie jest nieuchronnym rezultatem namiętności , których siłę mierzy się prawie zawsze stopniem zaślepienia , w jakim nas pogrążają .
Namiętności zamącają nam wzrok , ale tylko one dają siłę , która wyrywa nas z bezładu , ponieważ:” czy wystarczy tylko wzrok , aby maszerować?”.