Przyczyny i przykłady współczesnych konfliktów zbrojnych.
Konflikt zbrojny - rodzaj przemocy zbrojnej polegającej na dążeniu do osiągnięcia celów państwa (koalicji, grupy społecznej) przez wzajemne działanie przy użyciu sił zbrojnych lub zorganizowanych i uzbrojonych grup.
Zastosowanie kryteriów form sposobów wykorzystania konfliktów zbrojnych pozwala wyróżnić wojny i przygraniczne konflikty zbrojne.
Protesty w krajach arabskich 2010/2011 (określane niekiedy jako Arabska Wiosna Ludów) - masowe protesty o charakterze politycznym, społecznym i gospodarczym, do których doszło w niemalże wszystkich krajach arabskich pod koniec 2010 i na początku 2011. Przyczyną ich wybuchu było niezadowolenie obywateli z warunków życiowych, bezrobocie, rosnące ceny żywności, a także korupcja i nepotyzm władz oraz ograniczanie swobód obywatelskich przez autokratyczne reżimy.
Do pierwszych wystąpień społecznych doszło w Tunezji, po tym jak 17 grudnia 2010 bezrobotny sprzedawca uliczny Mohamed Bouazizi podpalił się w proteście przeciwko brakowi perspektyw na poprawę swojej sytuacji życiowej. Z czasem demonstracje przybierały coraz gwałtowniejszą formę, prowadząc do starć ze służbami bezpieczeństwa. Protesty w Tunezji, które przerodziły się w rewolucję, stanowiły przykład i inspirację dla mieszkańców pozostałych państw regionu. W ich wyniku obalony został wieloletni prezydent Zin Al-Abidin Ben Ali, a władzę w kraju do czasu planowanych demokratycznych wyborów objął rząd tymczasowy, w którym znaleźli się także przedstawiciele opozycji. Działalność rządzącego Zgromadzenia Demokratyczno-Konstytucyjnego została zawieszona.
Do wybuchu rewolucji doszło także 25 stycznia 2011 w Egipcie. Egipcjanie, zmagający się z podobnymi problemami jak Tunezyjczycy, wyszli na ulice największych miast, domagając się ustąpienia prezydenta Hosniego Mubaraka. Pod ich wpływem prezydent powołał nowy gabinet na czele z Ahmadem Szafikiem oraz mianował Omara Suleimana na nieobsadzony od 30 lat urząd wiceprezydenta. Nie wyciszyło to jednak nastrojów społecznych i po 18 dniach demonstracji Mubarak zmuszony był zrezygnować ze stanowiska. Władzę do czasu planowanych wyborów przejęło wojsko na czele z marszałkiem Mohamedem Husseinem Tantawim.
Pod koniec grudnia 2010 protesty na masowa skalę wybuchły w Algierii. W ich wyniku rząd zobowiązał się znieść do końca lutego 2011 obowiązujący od 1992 stan wyjątkowy. W styczniu 2011 rozpoczęły się protesty w Jordanii i Jemenie. W konsekwencji król Jordanii Abdullah II powołał nowy rząd na czele Marufem al-Bachitem. Natomiast prezydent Jemenu Ali Abdullah Salih zobowiązał się do nieubiegania się o kolejną kadencję w wyborach prezydenckich w 2013. W lutym 2011 do masowych wystąpień społecznych doszło w Bahrajnie oraz Libii, które przerodziły się w wojnę domową.
Wojna domowa w Libii - konflikt zbrojny rozpoczęty po wystąpieniu opozycji przeciwko złej sytuacji materialnej, bezrobociu, korupcji, ograniczaniu swobód obywatelskich oraz długoletnim rządom Muammara Kaddafiego. Protesty zapoczątkowane 15 lutego 2011 pod wpływem udanych rewolucji w Tunezji i Egipcie, przerodziły się w wojnę domową.
Rola korporacji transnarodowych we współczesnym świecie.
Korporacje transnarodowe są określane również jako korporacje ponadnarodowe. /KTN/. Najogólniej, określa się je jako przedsiębiorstwa posiadające udziały w firmach zlokalizowanych w więcej niż jednym kraju. Korporacje transnarodowe określane są jako organizacje, które koordynują działalność produkcyjno - handlową z jednego ośrodka podejmującego strategiczne decyzje.
Korporacje te cechuje:
suwerenność polegająca na tym, iż podejmują decyzje strategiczne w pewnym stopniu niezależne od interesów państw, na terenie których realizują inwestycje. Umożliwia im to ogromny kapitał, którym dysponują oraz zasoby najnowszej myśli techniczno - organizacyjnej. Suwerenność nie chroni ich jednakże przed ryzykiem inwestycyjnym (większym bądź mniejszym) w zależności od warunków gospodarczo - politycznych w jakich działają;
rozproszenie geograficzne i produkcyjno - handlowe ;
elastyczność organizacyjna w zakresie procesów produkcyjno - handlowych o charakterze ponadnarodowym;
specjalizacja w zakresie produkcji dóbr lub podzespołów pod kątem popytu kraju zlokalizowania inwestycji lub rynku światowego;
zdolność integrowania. Specjalizacja produkcji w ramach KTN jest czynnikiem wzrostu jej efektywności, nowoczesności. Wymaga jednakże ścisłych powiązań i koordynacji ich działalności, doskonałego przepływu informacji, technologii i kadr pomiędzy filiami i oddziałami korporacji;
zdolność polegająca na przeprowadzaniu wielu operacji jednocześnie na różnych rynkach, w celu wykorzystania różnic ekonomicznych ( w cenach, w warunkach produkcji, zasobach, w regulacjach podatkowych),
w efekcie zdolność do wysokiej bieżącej bądź perspektywicznej efektywności działania.
10 największych korporacji ponadnarodowych na świecie
/ kapitał zagraniczny w mld. dol. USD/.
Tabela 1.
Kolejność |
Korporacja |
Przemysł |
Kraj |
Kapitał zagraniczny |
1. |
General Electric |
Elektroniczny |
USA |
141 |
2. |
Exxon Mobil Corp |
Petrochemiczny |
USA |
99 |
3. |
Royal Dutch Shell Group |
Petrochemiczny |
Holandia /Wielka Brytania |
69 |
4. |
General Motors |
Motoryzacyjny |
USA |
68 |
5. |
Ford Motor Company |
Motoryzacyjny |
USA |
* |
6. |
Toyota Motor Corp. |
Motoryzacyjny |
Japonia |
56 |
7. |
DaimlerChrysler |
Motoryzacyjny |
Niemcy |
56 |
8. |
TotalFina |
Petrochemiczny |
Francja |
* |
9. |
IBM |
Komputerowy |
USA |
45 |
10. |
BP |
Petrochemiczny |
Wielka Brytania |
39 |
Korporacje transnarodowe są charakterystycznym elementem współczesnej gospodarki światowej. Mają największe zdolności dostosowania się do ery globalizacji i kształtowania tego procesu. Uchodzą w nim za głównych aktorów ekonomicznych. Są źródłem nowoczesnej techniki i technologii oraz ważnym kanałem jej przepływu do państw, w których tworzą swoje filie. Przez decyzje dotyczące lokalizacji produkcji w różnych miejscach, przyczyniają się do restrukturyzacji gospodarek i wzrostu współzależności między krajami. Ponadto dzięki nakładom na prace badawcze i naukowe powstaje wiele unikalnych rozwiązań technicznych.
Przede wszystkim podkreśla się jednak ich wpływ na:
kształtowanie się międzynarodowego podziału pracy,
działalność rządów,
życie społeczeństw poszczególnych krajów,
wielkość i kierunki przepływu towarów a szczególnie kapitałów, technologii,
metod organizacji i zarządzania.
Spedycja - podział oraz zakres działalności spedycyjnej.
Spedycja - to działalność polegająca na organizowaniu przewozu towaru.
Do wyodrębnienia działalności spedycyjnej, w ramach działającego systemu transportowego
Spedycją każda działalność gospodarcza polegająca na organizowaniu przewozu ładunków na zlecenie osoby prawnej lub fizycznej i na wykonaniu niezbędnej grupy czynności dodatkowych, wynikających ze specyfiki zlecenia. Spedycja, jak każda działalność gospodarcza, podlega wielu klasyfikacjom. Na otwartym rynku transportowym, na którym panuje konkurencja doskonała, wyjściowym podziałem spedycji staje się klasyfikacja według dostępności do jej nabycia.
Spedycja obok transportu i logistyki jest jednym z elementów branży TSL (transport-spedycja-logistyka).
Podział:
Wyróżnić można spedycję będącą usługą materialną oraz spedycję będącą świadczeniem nieodpłatnym.
2. Spedycja będąca usługą materialną, czyli przeznaczoną na sprzedaż, ma charakter działalności publicznej, do której dostęp, zgodnie z zasadami rynkowymi, musi być nieograniczony. Skorzystać z usługi spedycyjnej może każdy uczestnik rynku.
3. Spedycja jako świadczenie nieodpłatne jest elementem szerszego procesu gospodarczego, do którego dostęp ma wyłącznie jego bezpośredni wytwórca. Wywołuje on wówczas działanie spedycyjne, jednak zamyka się ono w ramach organizacji wykonującej pewien szerszy produkt finalny.
II. Z punktu widzenia złożoności procesu spedycyjnego istotnym podziałem tej działalności jest wyodrębnienie:
1. Spedycji gałęziowej, w której całość pracy wykonywana jest przez użycie jednego rodzaju środka przewozowego;
W ramach spedycji gałęziowej wyróżnia się spedycję kolejową, spedycję lotniczą, spedycję morską, spedycję samochodową spedycję żeglugi śródlądowej. Dla każdej z tych gałęzi stosuje się charakterystyczną dokumentację transportową.
2. Spedycji intermodalnej, w ramach której angażuje się pracę nie jednej gałęzi transportu; spedytor występuje tu już w postaci tzw. operatora transportu multimodalnego (MTO), który bierze odpowiedzialność za kompleksową całkowitą obsługę przemieszczenia ładunku (od miejsca nadania do miejsca wydania), korzystając z jednego uniwersalnego dokumentu transportowego , pomimo korzystania z usług wielu różnych gałęzi przewozu.
Wyróżnia się również spedycję międzynarodową oraz spedycję krajową.
Klasyfikacja spedycji
Sfery działania i zasięgu obsługiwanego towaru:
a) międzynarodowa,
b) krajowa,
c) publiczna, w której przedsiębiorstwo wykonuje usługi zarobkowe na zlecenie innych podmiotów gospodarczych,
d) własna, w której realizowanie spedycji jest we własnym zakresie w stosunku do towarów własnego obrotu handlowego,
Kryteria spedycji:
Kryterium charakteru i zakresu wykonywanych czynności :
a) czysta inaczej właściwa zajmuje się tylko czynnościami spedycyjnymi,
b) mieszana która wykonuje czynności przemieszczania i dodatkowe
Kryterium rodzaju środka przewożonego :
a) kojejowa,
b) lotnicza,
c) samochodowa,
d) morska,
Kryterium miejsca wykonywania usługi :
a) miejska
b) portowa,
c) dworcowa,
d) targowo-wystawowa,
Kryterium fazy procesu transportowego :
a) nadania
b) odbioru,
c) w czasie przemieszczania ładunku,
Kryterium specjalizacji czynności spedycyjnych :
a) celna,
b) przeładunkowa,
c) wysyłkowa,
d) odbiorcza,
Spedycja obejmuje wszelkie czynności potrzebne do terminowego, bezpiecznego i ekonomicznego przesłania ładunków z wyjątkiem samego przewozu.