Choroby bakteryjne skóry

W zależności od rodzaju bakterii izolowanych ze skóry wyróżniamy florę bakteryjną skóry fizjologiczną i patologiczną

Do zakażenia skóry florą patologiczną dochodzi najczęściej w wyniku kontaktu z czynnikiem etiologicznym (zakażone środowisko lub uaktywnienie własnej flory bakteryjnej) lub poprzez obniżenie odporności osobniczej (np. w cukrzycy, AIDS i inne)

Podział zakażeń bakteryjnych

(w zależności od etiologii):
-zakażenia gronkowcowe
-zakażenia paciorkowcowe
-zakażenia mieszane
- i inne

Zakażenia gronkowcowe

Zapalenie mieszków włosowych

Definicja: Stan zapalny ujścia mieszka włosowego, przechodzący na cały mieszek i otoczenie.

Objawy i przebieg: Wykwit pierwotny: żółtawy pęcherzyk ropny o trwałej napiętej pokrywie, często przebity włosem, otoczony rąbkiem zapalnym. Zmiany mogą być rozsiane lub zgrupowane.

Lokalizacja: twarz, tułów kończyny.

Ewolucja pojedynczej zmiany: kilka dni.

Figówka 

Definicja: Przewlekła odmiana ropnego zapalenia mieszków włosowych na twarzy.

Objawy i przebieg: Wykwity: krostki, grudki, rozmiękające guzy. Włosy - bez zmian, łatwo dają się usunąć (w większości przypadków odrastają).

Lokalizacja: twarz, rzadziej owłosiona skóra głowy.

Czas trwania: kilka miesięcy - lat.

Figówka

Na skórze twarzy widoczne krosty wypełnione ropna treścią. Wokół liczne plamy rumieniowe powstałe po ustąpieniu zmian.

                                                                                          

Czyrak, czyraczność, czyrak gromadny

Definicja:
Czyrak - ropne zapalenie okołomieszkowe z wytworzeniem czopa martwiczego.
Czyraczność - liczne czyraki w rozmaitym okresie rozwoju, których powstaniu sprzyjają choroby przemiany materii, zaburzenia immunologiczne, ogólne wyniszczenie.
Czyrak gromadny - skupienie się i zlewanie czyraków (liczne czopy martwicze w nacieczonym ognisku).

Objawy i przebieg: Ewolucja czyraka: naciek zapalny w otoczeniu mieszka włosowego (guzek sinoczerwony, bolesny)--po 4 - 6 dniach--krosta przebita włosem na szczycie guzka, pod którą dochodzi do martwicy i rozpadu tkanek--po kilku dniach--oddzielenie się czopa martwiczego prowadzące do powstania kraterowatego ubytku --> blizna.

Lokalizacja: skóra całego ciała.

Czas trwania: kilkanaście dni (pojedynczy czyrak)

Ropnie mnogie pach

Definicja: Głębokie guzy i zmiany zapalne, ze skłonnością do rozmiękania i bliznowacenia, umiejscowione głównie w okolicy pach (tu: gruczoły potowe apokrynowe)

Objawy i przebieg: wykwit pierwotny - guz lub guzek. W wyniku procesu chorobowego dochodzi do powstania blizn i przetok. Inne objawy:

bolesność.
Lokalizacja: pachy, narządy płciowe, odbyt, brodawki sutkowe u kobiet.

Czas trwania: kilka do kilkunastu miesięcy.

Zapalenie pęcherzowe i złuszczające skóry noworodków

Definicja: Uogólnione zapalenie skóry o ciężkim przebieg, w którym skóra wygląda jak po ciężkim oparzeniu II stopnia: charakteryzuje się pęcherzami i spełzaniem naskórka

Objawy i przebieg: wykwit pierwotny to płaskie i wiotkie pęcherze, których pokrywy szybko ulegają przerwaniu i oddzielając się płatowo odsłaniają rozległe powierzchnie skóry pozbawione naskórka. Dotyczy najczęściej dzieci do 3 miesiąca życia - ale może dotyczyć też dorosłych.

Lokalizacja: skóra całego ciała.

Czas trwania: kilka dni, ale możliwe powikłania płucne, jelitowe o ciężkim przebiegu.

Zakażenia paciorkowcowe

Róża 

Definicja: Ostry stan zapalny skóry i tkanki podskórnej, cechujący się wysoką temperaturą i szybkim przebiegiem.

Objawy i przebieg: Z powodu urazu mechanicznego lub nieprawidłowego krążenia żylnego oraz chłonnego albo z powodu zakażenia z ogniska wewnątrzustrojowego dochodzi do obrzęku i ostrego stanu zapalnego skóry i tkanki podskórnej, o stromym obwałowanym odgraniczeniu od skóry zdrowej. Ognisko wykazuje znaczną spoistość, skóra jest napięta, lśniąca i nadmiernie ucieplona. Inne objawy: ból i pieczenie, gorączka z dreszczami

Lokalizacja: najczęściej podudzia i twarz.

Czas trwania: kilka - kilkanaście dni; możliwe są nawroty mogące prowadzić do słoniowacizny (trwałego obrzęku

Zakażenia mieszane

Liszajec zakaźny

 

Definicja: Powierzchowne wykwity pęcherzowo-ropne, zasychające w miodowo-żółte strupy. Choroba wykazuje znaczną zakaźność - przez bezpośredni kontakt lub poprzez przedmioty, ewentualnie z błon śluzowych nosa i gardła.

Objawy i przebieg: Wykwitem pierwotnym jest pęcherz o bardzo wiotkiej pokrywie, która ulega przerwaniu - dochodzi do wytworzenia w/w miękkich strupów

Lokalizacja: najczęściej twarz - okolice ust (zajady!) i nosa, okolica płytek paznokciowych (samozaszczepianie)

Czas trwania: kilka do kilkunastu dni, rzadko kilka tygodni

Niesztowica 

Definicja: Wykwit pęcherzowo-ropny przekształcający się w owrzodzenie pokryte strupem.

Objawy i przebieg: Rozwojowi sprzyjają niedożywienie, brak higieny. Objawy - jak w definicji.

Lokalizacja: najczęściej podudzia, także tułów, pośladki, rzadko kończyny górne.

Czas trwania: kilka tygodni

Inne choroby bakteryjne

Borelioza 

Boreliozy (krętki: Borrelia burgdorferi przenoszone przez kleszcze)

Rumień przewlekły pełzający

Definicja: Rumień powstający nagle, szerzący się obwodowo, w miejscu ukłucia przez kleszcza.

Objawy i przebieg: Szerzenie się obwodowe prowadzi do powstania obrączkowatych ognisk, leżących w poziomie skóry lub nieznacznie wyniosłych.

Lokalizacja: tułów, kończyny dolne.

Inne choroby bakteryjne

Borelioza 

Boreliozy (krętki: Borrelia burgdorferi przenoszone przez kleszcze)

Rumień przewlekły pełzający

Definicja: Rumień powstający nagle, szerzący się obwodowo, w miejscu ukłucia przez kleszcza.

Objawy i przebieg: Szerzenie się obwodowe prowadzi do powstania obrączkowatych ognisk, leżących w poziomie skóry lub nieznacznie wyniosłych.

Lokalizacja: tułów, kończyny dolne.

Promienica 

Promienica (promieniowce Actinomyces israeli)

Definicja: Zapalenie tkanki podskórnej i skóry cechujące się deskowatymi naciekami ze skłonnością do rozmiękania i przebicia z wytworzeniem przetok.

Objawy i przebieg: Zakażeniu sprzyjają próchnica, zakażenia przywierzchołkowe i urazy. W obrębie początkowego nacieku zapalnego o nierównej pofałdowanej powierzchni powstają guzy, ulegające rozmiękaniu j/w. W wydzielinie stwierdza się charakterystyczne żółte ziarenka. Inne objawy: czasem gorączka

Lokalizacja: okolica podszczękowa, klatka piersiowa i brzuch.

Czas trwania choroby: wiele miesięcy

Łupież rumieniowy

Łupież rumieniowy (maczugowiec Propionibacterium minutisimum)

Definicja: Dobrze odgraniczone ogniska rumieniowe o złuszczającej się powierzchni występujące głównie w okolicy pachwin.

Objawy i przebieg: Zakażeniu sprzyjają wilgotność i drażnienie. Barwa w/w wykwitów jest żółtawa - do ciemnobrunatnej.

Lokalizacja: uda i pachwiny, rzadziej doły pachowe, przestrzenie miedzy-palcowe

stóp.
Czas trwania choroby: bez leczenia: wiele miesięcy - do wielu lat.

Choroby wirusowe skóry

Opryszczka pospolita (herpes simplex)

Definicja: Zmiany drobno-pęcherzykowe, umiejscowione głównie na granicy błon śluzowych i skóry ze skłonnością do nawrotów.

Objawy i przebieg: Wykwitem pierwotnym jest pęcherzyk wielkości kilku milimetrów, na podstawie rumieniowej, wykazujący tendencję do grupowania się. Początkowo pęcherzyki wypełnione są treścią surowiczą, następnie ropną i pokrywają się w ciągu kilku dni strupami (zliszajcowacenie)

.
Objawy towarzyszące: świąd, pieczenie.
Lokalizacja:
- twarz, wargi, błony śluzowe jamy ustnej - HSV1,
- narządy płciowe - HSV2;

Czas trwania choroby: 6 - 10 dni, nawroty

Choroby wirusowe skóry

Opryszczka pospolita (herpes simplex)

Definicja: Zmiany drobno-pęcherzykowe, umiejscowione głównie na granicy błon śluzowych i skóry ze skłonnością do nawrotów.

Objawy i przebieg: Wykwitem pierwotnym jest pęcherzyk wielkości kilku milimetrów, na podstawie rumieniowej, wykazujący tendencję do grupowania się. Początkowo pęcherzyki wypełnione są treścią surowiczą, następnie ropną i pokrywają się w ciągu kilku dni strupami (zliszajcowacenie)

.
Objawy towarzyszące: świąd, pieczenie.
Lokalizacja:
- twarz, wargi, błony śluzowe jamy ustnej - HSV1,
- narządy płciowe - HSV2;

Czas trwania choroby: 6 - 10 dni, nawroty

Na górnej wardze i w okolicy otworów nosowych widoczne liczne pęcherzyki wypełnione treścią surowiczą, w okolicy brzegu wargi górnej zlewające się ze sobą.

Półpasiec i ospa wietrzna (herpes zoster)

Półpasiec

Definicja: Zmiany pęcherzowe i pęcherzykowe o jednostronnym układzie z nasilonymi objawami bólowymi.

Objawy i przebieg: Zakażenie występuje u osób, które przeszły ospę wietrzną - po kontakcie z osobą chora na ospę wietrzną lub w wyniku reaktywacji utajonego zakażenia. Okres wylęgania 1 - 2 tygodnie. Zmiany skórne są poprzedzone bólami i parastezjami, utrzymującymi się przez cały okres trwania choroby , często też po ustąpieniu zmian skórnych. Wykwitem pierwotnym jest surowiczy pęcherzyk. Pęcherze są zgrupowane w obrębie zajętego segmentu.

Lokalizacja: twarz, tułów - wzdłuż przebiegu dermatomów (zgodnie z unerwieniem).

Czas trwania choroby: 2 - 3 tygodnie

Półpasiec

Na skórze klatki piersiowej widoczne liczne pęcherzyki układające się linijnie wzdłuż przebiegu żeber

Ospa wietrzna

Definicja: Choroba zakaźna głównie wieku dziecięcego, z rozsianymi wykwitami pęcherzykowo-krostkowymi w obrębie skóry i błon śluzowych.

Objawy i przebieg: początkowo zmiany grudkowo-rumieniowe, z pęcherzykami i krostkami powstającymi w ich obrębie, z zagłębieniem w części środkowej. Po kilku dniach tworzy się strup.

Objawy towarzyszące: u osób dorosłych przebieg może być bardzo ciężki, z wysoką gorączką.

Lokalizacja: twarz, skóra owłosiona głowy, tułów i kończyny, błony śluzowe.

Czas trwania choroby: okres wylęgania 2 tygodnie, czas trwania choroby: 2 - 4 tygodnie

Brodawki skórne i płciowe (verrucae et condylomata acuminata)

Brodawki skórne i płciowe.

1.Brodawki zwykłe.

2.Brodawki płaskie.

3.Brodawki stóp:
Mozaikowe
Myrmecia

4. Brodawki weneryczne (kłykciny kończyste)

Brodawki zwykłe

Definicja: Hiperkeratotyczne, o nierównej powierzchni grudki z tendencją do samoistnego ustępowania.

Objawy i przebieg: Grudki barwy szarobrunatnej lub w kolorze skóry, o wyniosłej powierzchni w skórze niezmienionej.

Lokalizacja: dłonie.

Szczególna postacią brodawek wirusowych są brodawki pod i około-paznokciowe. Zmiany te dość głęboko penetrują pod płytkę paznokciową co powoduje częste nawroty i nieskuteczność leczenia. Brodawki te często sprawiają dolegliwości bólowe.

Brodawki stóp

Definicja: Myrmecia - głębokie, bolesne, na ogół nieliczne (zakażenie basenowe). Mozaikowe - bardziej powierzchowne, zlewne, nawrotowe.

Objawy i przebieg: Gdy myrmecia stają się jednocześnie czarne tzn., że ustępują samoistnie.

Lokalizacja: stopy.

Brodawki stóp

Definicja: Myrmecia - głębokie, bolesne, na ogół nieliczne (zakażenie basenowe). Mozaikowe - bardziej powierzchowne, zlewne, nawrotowe.

Objawy i przebieg: Gdy myrmecia stają się jednocześnie czarne tzn., że ustępują samoistnie.

Lokalizacja: stopy.

Choroby wirusowe skóry

Kłykciny kończyste

W okolicy odbytu widoczne brodawkowate twory.

Na wewnętrznej części napletka, żołędzi i i okolicy ujścia cewki moczowej widoczne brodawkowate twory.

Mięczak zakaźny (molluscum contagiosum)

Definicja: twarde półprzezroczyste guzki barwy masy perłowej, z zagłębieniem w części środkowej, z którego po ucisku wydobywa się kaszkowata treść.

Objawy i przebieg: Okres wylęgania 2-7 tygodni. Głównie zakażeniu ulegają dzieci i osoby z obniżoną odpornością. Guzki mają niewielkie - kilkumilimetrowe rozmiary.

Lokalizacja: najczęściej skóra rąk, twarzy i okolice narządów płciowych, ale mogą zajmować też inne miejsca - w tym błony śluzowe

Mięczak zakaźny

Na skórze okolicy pachwiny i wzgórka łonowego widoczne guzki perliście połyskujące w bocznym świetle.

Strzałką oznaczono guzek z charakterystycznym pępkowatym zagłębieniem w części środkowej.

Gruźlica skóry u człowieka

 

Jedyną z postaci gruźlicy, poza gruźlicą płucną, jest gruźlica skóry. Występuje ona u osób, które mają stosunkowo wysoką odporność swoistą.

Gruźlica skóry ma przewlekły charakter. Może ona towarzyszyć gruźlicy płuc lub innych narządów wewnętrznych lub

występować sama.

Gruźlicę wywołują bakterie zwane prątkami gruźlicy (Mycabacterium tuberculosis).

Najczęściej ich źródłem jest człowiek chory na gruźlicę typu tzw. otwartego, której przebiegowi towarzyszy wydalanie na zewnątrz zakaźnych prątków.

Pod wpływem tych czynników chorobotwórczych dochodzi do uszkodzenia tkanek, które wykazują ponadto skłonności do martwicy.

W wyniku degeneracji tkanek dochodzi w organizmie do powstania odczynu

wytwórczego (proliferacyjnego) lub odczynu zapalno-wysiękowego. Najbardziej charakterystyczną zmianą histologiczną, która towarzyszy tej chorobie, jest powstanie guzka, zwanego guzełkiem gruźliczym (tuberculum). Jest to twór złożony z różnokształtnych komórek nabłonkowych o dużych jądrach komórkowych, komórek olbrzymich oraz limfocytów.

W obrębie guzełka dochodzi do martwicy, której towarzyszy wytworzenie mas serowatych. Pojedyncze guzełki mogą się ze sobą łączyć, w wyniku czego dochodzi do rozpływania się martwiczych mas i ich wypadania, czego efektem mogą być ubytki tkankowe, tak zwane jamy (cavernae), np. w płucach. Gojenie się zmian gruźliczych polega na łącznotkankowym włóknieniu (bliznowaceniu), a następnie na kurczeniu się powstałych blizn.

W związku z tym tworzą się zaciągnięcia i zniekształcenia

w zarażonych narządach.

U człowieka gruźlica atakuje najczęściej układ oddechowy.

gruźlica brodawkowa skóry

- jest to jedna z postaci gruźlicy skóry, która często powstaje w wyniku zakażenia prątkiem typu bydlęcego.

Występuje ona np. na stopach u rolników. Zdarzają również przypadki zarażenia w czasie wykonywania sekcji, w efekcie czego dochodzi do powstania tzw. guzka anatomów na palcach. Jest to brodawkowaty, rogowaciejący wykwit skórny, zwiększający swe rozmiary obwodowo.

Początkowo może przypominać on zwykłą brodawkę, jednakże różni się od niej zapalnym naciekiem u podstawy. Długotrwałe i nasilone zmiany mogą prowadzić do rozległej degeneracji tkanki i zniekształceń.

Dodatkowo może wystąpić stan zapalny naczyń i węzłów limfatycznych leżących w pobliżu miejsca zakażenia

gruźlica liszajowata skóry

- powstaje w wyniku działania toksyn, które powstają w wyniku rozpadu prątków w ogniskach gruźliczych w narządach wewnętrznych.

Odmiana ta może wystąpić u osób w dobrym stanie ogólnym, które przeszły próbę tuberkulinową lub są w trakcie leczenia przeciwgruźliczego.

Choroba ta powoduje ogólny, symetryczny wysiew drobnych, różowych grudek. Ulegają one skupieniu, ale nie zlewają się ze sobą.

Ta odmiana gruźlicy skóry nie sprawia dolegliwości i nie pozostawia blizn

toczeń gruźliczy (gruźlica toczniowa)

- jest to jedna z najczęściej występujących postaci gruźlicy skóry.

Występuje głównie w następstwie infekcji błony śluzowej nosa drogą kropelkową, skąd proces chorobotwórczy rozszerza się na skórę twarzy (nos, policzki, uszy).

Zmiany skórne występują w postaci tak zwanych guzków toczniowych, które są miękkie i mają żółtobrązowy kolor. Jeżeli choroba ta po raz pierwszy atakuje w dzieciństwie, pozostawia po sobie rozległe, nierówne blizny, w obrębie których proces chorobotwórczy może ulec wznowieniu.

Po długim okresie czasu, w wyniku późnych powikłań, może spowodować rozwój raka kolczysto-komórkowego skóry

gruźlica węzłów chłonnych

- bakterie chorobotwórcze osadzają się często w węzłach chłonnych okolicy podżuchwowej.

Powstała ziarnina gruźlicza ma skłonność do martwicy, wtórnego rozmiękczenia i tworzenia ropiastej masy, która, jeżeli dojdzie do przebicia na powierzchnię skóry, wydzielana jest na zewnątrz jako tak zwana „zimna ropa gruźlicza”.

Przetoki goją się, pozostawiając szpecące blizny

gruźlica wrzodziejąca skóry

-nazwa ta dotyczy trzech postaci klinicznych gruźlicy skóry, w których głównym objawem jest owrzodzenie:

-

gruźlica wrzodziejąca pierwotna

-inaczej tzw. skórny zespół pierwotny. Występuje ona u niemowląt i małych dzieci, dla których jest to pierwszy kontakt z gruźlicą.

-W miejscu wniknięcia bakterii chorobotwórczej powstaje owrzodzenie.

-

- Po pewnym czasie następuje powiększenie okolicznych węzłów chłonnych

icznych węzłów chłonnych

gruźlica wrzodziejąca z nadkażenia

-pojawia się u osób o wysokiej odporności, które uległy superinfekcji.

-

-Wytwarza się owrzodzenie na twardym podłożu naciekowym i pojawia się powiększenie okolicznych węzłów chłonnych.

-

-Odmiana ta może przypominać kiłową zmianę pierwotną

-

gruźlica wrzodziejąca z samonadkażenia

- dotyka ona osoby z ciężką rozpadową gruźlicą narządów wewnętrznych. Zarażenie następuje przez wydzielinę obfitą w prątki gruźlicy, która wypływa poprzez otwory ciała. Dlatego też, najczęstsza lokalizacja owrzodzeń w tej postaci gruźlicy skórnej, to błona śluzowa jamy ustnej, wargi, ujście cewki moczowej i skóra w otoczeniu odbytu

 

TEMATY PRAC PISEMNYCH - PRZEDMIOT: DERMATOLOGIA I ROK SEMESTR I

1.Skóra - budowa szczegółowa, funkcje skóry, pielęgnacja skóry

2. Włosy - budowa anatomiczna, pielęgnacja włosów normalnych

3. Włosy - budowa anatomiczna, pielęgnacja włosów tłustych

4.Pielęgnacja włosow farbowanych - "bezpieczne farbowanie"

5.Paznokcie - budowa anatomiczna - pielęgnacja paznokci

6. Zakażenia wirusowe skóry - opryszczka pospolita - etiologia, obraz kliniczny, leczenie, profilaktyka

7.Zakażenia wirusowe skory - ospa wietrzna - etiologia, obraz kliniczny, leczenie, profilaktyka

8. Borelioza - etiologia, obraz kliniczny, leczenie, profilaktyka

9. Grzybica stóp - etiologia, obraz kliniczny, leczenie, profilaktyka

10. Grzybica paznokci - etiologia, obraz kliniczny, leczenie, profilaktyka

11.Łupież pstry - etiologia, obraz kliniczny, leczenie, profilaktyka

12. Grzybica strzygąca - etiologia, obraz kliniczny, leczenie, profilaktyka

13.Grzybica woszczynowa - etiologia, obraz kliniczny, leczenie, profilaktyka

14.Zakażenia drożdżakowe skóry - etiologia, obraz kliniczny, leczenie, profilaktyka

15.Róża - etiologia, obraz kliniczny, leczenie, profilaktyka

16.Sposoby oczyszczania skóry - leczenie miejscowe

17.Zastosowanie kąpieli w lecznictwie dermatologicznym

18. zakażenia bakteryjne skóry - liszajec - etiologia, obraz kliniczny, leczenie, profilaktyka

19. Czyraczność - etiologia, obraz kliniczny, leczenie, profilaktyka

20. Promienica - etiologia, obraz kliniczny, leczenie, profilaktyka

---