Patologia- Wykłady
13.11.2009
Zdrowie- stan pełnego dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego, socjalnego. Budowa, funkcja tkanek prawidłowa, zdolność do przystosowania się. To, co wykracza poza normy - choroba.
Choroba- stan dynamiczny organizmu, w którym dochodzi do nieprawidłowej reakcji układu lub narządów na bodźce ze środowiska wewnętrznego lub zewnętrznego.
Patologia- nauka o zaburzeniach czynności organizmu oraz o zmianach morfologicznych powstających w przebiegu choroby. Narządy przystosowane do różnych sytuacji.
- temperatura
- wysiłek fizyczny:
* zmiana czynnościowa (przyspieszenie bicia serca)
* zmiana strukturalna (przerost fizjologiczny zwiększa się grubość lewej komory)
Patofizjologia- nauka o zaburzeniach czynności ustroju podczas choroby
Anatomia patologiczna- patomorfologia- zmiana morfologii w tkankach i narządach (badanie histopatologiczne, ultrasonograficzne!)
Patologia molekularna- zmiany na poziomie cząsteczek wchodzących w skład narządów (wyjaśnia przyczyny choroby)
Genetyka- zaburzenia genetyczne, dziedziczność decydują o chorobie. Nauka o dziedziczności i zmienności organizmów, które są oparte na informacji zawartej w podstawowych jednostkach dziedziczności- genach.
Etiologia choroby- dział patologii, wyjaśnia przyczyny i warunki powstawania choroby (choroba przez bakterie, wirusy, grzyby, promieniowanie)
Patogeneza- wyjaśnia mechanizmy powstawania i rozwoju choroby.
Klasyfikacja chorób:
* w oparciu o etiologię- zakaźne i niezakaźne
* w oparciu o podział topograficzno anatomiczny: choroby poszczególnych narządów i układów
* w oparciu o wiek i płeć: choroby wieku dziecięcego, wieku podeszłego, choroby kobiece
* w oparciu o rolę czynniki genetycznego: wrodzone lub dziedziczne choroby, które mieli rodzice, dziadkowie przenoszą się z pokolenia na pokolenie np. wielotorbielowość nerek, cukrzyca, bielactwo, hemofilia, nerka dodatkowa, bezmózgowie, rozszczep wargi, nabyte- grypa, zapalenie płuc
* w oparciu o podział mechanizmów czynnościowych- choroby alergiczne, choroby zwyrodnieniowe, choroby nerwicowe
Przebieg choroby:
- ostry (nagłe atakcje, trwa krótko np. grypa, angina)
- podostry (rozwija się długo, trwa kilka tygodni, miesięcy)
- przewlekły (trwają wiele lat nawet całe życie nadciśnienie, gościec przewlekły postępujący- reumatoidalne zapalenie stawów)
W przebiegu choroby wyróżnia się kilka okresów:
- okres utajenia (nie ma objawów)
- okres zwiastunów (pojawiają się pierwsze objawy)
- okres jawny (ewidentne objawy podmiotowe i przedmiotowe)
Wyzdrowienie- pomyślne zejście choroby, niepomyślne- kalectwo, inwalidztwo, śmierć.
Śmierć- ustanie procesów życiowych wszystkich tkanek i narządów. Śmierć może być kliniczna( ustanie krążenia i oddychania, zachowanie czynności OUN trwa krótko do 5 minut i jest odwracalna) oraz biologiczna występuje w momencie ustania wszystkich procesów komórek także OUN jest nieodwracalna, charakterystyczne występowanie znamion śmierci.
Immunologia- układ odpornościowy ma najważniejsze zadanie musi umieć odróżnić swojego od obcego. Akceptuje nasze tkanki, jeśli wtargnie ktoś z zewnątrz to rozpoznaje natychmiast wirusy, przeszczepy i wytwarza przeciwciała. Zwykle wychodzi zwycięsko z walki, lecz nie może poradzić sobie z nowotworami.
Antygeny- mają zdolność do wywołania odpowiedzi immunologicznej.
Antygenowość- zdolność łączenia się z immunoglobulinami. To zdolność danej substancji do reakcji ze swoistymi przeciwciałami lub uczulonymi limfocytami.
Autoantygeny- antygeny autologiczne to antygeny, które powstały ze składników naszego organizmu.
Immunoglobuliny- białka wydielane przez komórki plazmatyczne (pobudzone limfocyty B- szpik kostny) w przebiegu odpowiedzi immunologicznej typu humoralnego, które mają zdolność do swoistego rozpoznawania antygenów (łączenie się z antygenami)
Cytokiny- cząsteczki regulujące proliferacje- rozrost, namnażanie się.
Komórki immunologiczne kompetentne limfocyty B i limfocyty T
Limfocyty B odp. typu humoralnego np. alergia, reakcja uczuleniowa
Limfocyty T w grasicy odpowiedź typu komórkowego- jest wolniejsza występuje po 24h nazywana odpowiedzią późną.
Zakażenie- polega na przystosowaniu i rozmnażaniu drobnoustrojów w danym organizmie. Może być:
- wewnątrzpochodne (endogenne)
- zewnątrzpochodne (egzogenne) np. od innego zakażonego ciała, człowieka.
Chroni nas skóra, błony śluzowe, sok żołądkowy
Wrota zakażenia- jama ustna, nosowa, uszkodzenie powłok rany.
Organizm ma różne linie obrony:
1 linia- odczyn zapalny w miejscu wniknięcia drobnoustrojów, nagromadzenie się komórek zapalnych- leukocytów mających zdolności pożerające (fagocytoza)
2 linia- węzły chłonne (układ siateczkowo- śródbłonkowy) powiększają się, stają się bolesne.
3 linia- krew- gdy duża zjadliwość drobnoustrojów dochodzi do zakażenia krwi (sepsa- posocznica) zakażenie bezobjawowe- nosicielstwo chorób (nosicielstwo żółtaczki, wirusowe zapalenie wątroby)
Zapalenie- jest to obronny odczyn ustroju na działanie czynników szkodliwych. Bardzo złożony odczyn. Zależy od rodzaju, działania czynnika chorobotwórczego i odczynowości ustroju.
Czynniki chorobotwórcze: mechaniczne, chemiczne, biologiczne
Cechą zapalenia są:
podniesienie temperatury ciała (colar)
zaczerwienienie (color) roszczenie naczyń, przekrwienie
ból (dolor) - porażenie receptorów, naciek zapalny
upośledzenie czynności (functio laesa)
Objawy zapalenia: miejscowe, ogólne (gorączka, osłabienie)
Zejście zapalenia: pomyślne, niepomyślne
Podział zapaleń:
*ostre (krótkotrwałe)
*podostre ( powyżej 6 tygodni)
*przewlekłe (12 miesięcy, kilka lat)
Zapalenia uszkadzające- marskość, zanik narządów,
-zapalenia wysiękowe- spowodowane zaburzeniem krążenia zwykle zapalenia spowodowane czynnikiem zakaźnym
- zapalenie surowicze (dotyczy błon surowiczych i błon śluzowych)
- zapalenie włóknikowe (powierzchowne, głębokie)
- zapalenie ropne
- zapalenie zgorzelinowe
- zapalenie krwotoczne
- zapalenia wytwórcze- związane z przewagą zmian postępowych rozrost tkanki łącznej.
Zaburzenia krążenia
- krwotok (wynaczynienie) może być wewnętrzny lub zewnętrzny, miąższowy, sercowy, żylny, tętniczy.
- przekrwienie- zwiększenie ilości krwi w narządach : czynne (tętnicze), żylne (bierne)
-niedokrwienie- zmniejszenie przepływu krwi w narządach, zwężenie tętnicy, krew nie dopłynie mózg, serce, nerka- zawał. W obrębie ścian przewodu pokarmowego dojdzie do zmian.
Zakrzepica-skłonność do tworzenia się zakrzepów, skrzepów.
Zator- zamknięcie naczynia krwionośnego przez powietrze, bakterię lub skrzepicę.
Zawał- martwica tkanek w następstwie odcięcia dopływu krwi wskutek zamknięcia światła tętnicy zapatrującej.
Wstrząs- zespół ostrych zaburzeń krążeniowych (podstawowy spadek ciśnienia tętniczego, ostra obwodowa niewydolność krążenia).
Zanik- zmiany wsteczne, zmniejszenie się masy narządu lub komórek. Może być fizjologiczny (starczy) lub patologiczny (z niedoboru, ucisku, nieczynności)
Zwyrodnienie- pojawia się w komórkach i narządach, które w prawidłowych warunkach nie występują np. zwyrodnienie miąższowe, rogowe. W tarczycy zwyrodnienie koloidowe, skrobiawica, stłuszczanie.
Martwica- śmierć tkanek lub narządów.
Przerost- powiększanie się masy w poszczególnych komórkach:
- fizjologiczny (mięsnie, serce, gruczoł mleczny podczas ciąży)
- patologiczny (gruczoł krokowy, tarczyca)
- zastępczy
Rozrost- rozmnażanie się komórek, zwiększa się liczba komórek, rośnie cały narząd:
- fizjologiczny (zwiększa się liczba erytrocytów poprzez zwiększanie w szpiku kostnym)
- patologiczny (akromegalia)
Odrost- odbudowa zużytych lub utraconych tkanek:
- fizjologiczny- naskórek, krwinki, plemniki, błona śluzowa
- patologiczny- naprawa kości po złamaniu
Ziarninowanie- reperacja uszkodzeń i ubytków tkanek niezdolnych do odrostu i zostają wypełnione przez tkankę łączną (odleżyny).
Gorączka- zaburzenie temperatury ciała:
- przyczyny gorączki- nerwowa, psychiczna
- przebieg - okres narastania (dreszcze), okres szczytowy, okres zejścia- zdrowienie
- gorączka- krótkotrwała, ciągła, septyczna.
20.11.2009
Zespól napiętego upośledzenia odporności AIDS
- organizm nie potrafi się bronić
- nie potrafi zwalczyć zakażeń
- 1981- pierwsze zachorowanie
Przyczyną zachorowań jest wirus HIV (należy do grupy retrowirusów) znajduje się we krwi osób zakażonych, w spermie, wydzielinie pochwy, we łzach, ślinie, moczu, kale, jest wrażliwy na alkohol. Mnoży się przy udziale limfocytów T.
Drogi zakażenia- stosunki seksualne (homoseksualiści), niesterylne igły, strzykawki, przetaczanie krwi, kobieta ciężarna może zarazić dziecko. Zakażonych choruje 30%.
Patologia układu oddechowego
10% populacji krajów uprzemysłowionych umiera z powodu chorób płuc. 40% rak, 20% zapalenie płuc, 15% przewlekła obturacyjna choroba oskrzeli, 7% astma oskrzelowa.
30% chorób zawodowych choroby układu oddechowego.
Zadania płuc:
- dostarczenie tlenu do krwi
- eliminowanie dwutlenku węgla
Prawidłowy proces- wdychanie, wydychanie, wentylacja, wymiana gazów; dyfuzja, perfuzja- prawidłowe ukrwienie łożyska naczyń płucnych.
Patologiczny proces- zaburzenie wentylacji, dyfuzji, perfuzji.
Zaburzenie wentylacji:
- obturacyjne 90% wszystkich chorób płuc
- restytucyjne zmniejszenie objętości płuc
- obturacyjno- restytucyjne
Zaburzenie wentylacji- uczucie braku powietrza, zaburzenie wdechu: krzywica, nieprawidłowa czynność przepony, zwężenia tchawicy spowodowane stanem zapalnym, nowotworami, uciskiem z zewnątrz; zaburzenia wydechu: astma oskrzelowa, wydech staje się fazą czynną, bezdech- hiperwentylacja płuc.
Badanie natężonej objętości wydechowej próba Tiffeneau wynosi 70-80% pojemności życiowej. Ilość powietrza, jaką my potrafimy wyrzucić z siebie w ciągu 1s- nabieramy max ilość powietrza.
- postać ograniczająca- restrykcyjna- ograniczenie ruchomości klatki piersiowej ZZSK.
- postać zawężająca- obstrukcyjna- wykładnikiem jest próba Tiffeneau przyczyna upośledzenie drożności oskrzeli, zmniejszenie elastyczności tkanki płucnej w rozedmie.
Zaburzenia dyfuzji
Przyczyna zaburzeń: zwłóknienie płuc, zmniejszenie liczby pęcherzyków (rozedma), obrzęk płuc, zapalenie płuc, nawracająca zatorowość płucna (tworzą się zatory w płucach).[ przed lotem wstrzyknąć heparynę drobnocząteczkową Clexane zabezpieczenie na 24h, Fraksyparyna].
Zaburzenie perfuzji
Zaburzenie w obrębie krążenia płucnego, nawracająca zatorowość płucna- zaburzenie w dopływie krwi tętniczej, zaburzenia w odpływie żylnym (niewydolność lewokomorowa serca trudne do pokonania zwiększone ciśnienie w lewej komorze).
Choroby układu oddechowego
Podstawowe objawy:
-kaszel- drażnienie receptorów kaszlowych w tchawicy w oskrzelach- odruch suchy, produktywny, wilgotny.
- krwioplucie (gruźlica, rak płuc, rozstrzenia oskrzeli, grzybica płuc, u pacjentów zażywających leki przeciwkrzepliwe)
- duszność- uczucie braku tchu, powietrza, duszność spoczynkowa w ciężkich postaciach niewydolności serca, zapalenie płuc, duszność wysiłkowa zależy od czasu i rodzaju wysiłku.
- ból w klatce piersiowej (choroby serca, naczyń)
Zapalenie oskrzeli
- ostre (bakterie, wirusy) kaszel, odksztuszanie, świsty, duszności, gorączka - powodowane przez obecność wydzieliny, krwociny.
- przewlekłe- musi się utrzymywać przez trzy miesiące w roku co najmniej przez kolejne 3 lata.
Skutek przerost gruczołów błony śluzowej, która nadmiernie produkuje śluz, dłuższe chorowanie prowadzi do utraty rzęsek.
Stadia rozwoju zapalenia oskrzeli:
- zapalenie proste występujące u palaczy
- zapalenie zakażone- wykrztuszanie zakażonej krwociny (gęsta, żółta, ropna)
- zapalenie astmatyczne
Może prowadzić do rozstrzeń płuc (nagromadzenie śluzu), rozedmy płuc (pękają przegrody między pęcherzykowe, obniża się powierzchnia pęcherzyków, prowadzi do zaburzeń w obrębie układu krążenia)
Leczenie: leki wykrztuśne, gimnastyka oddechowa (oddech przeponą)
Leczenie rozedmy: rozedma jest nieodwracalna, można eliminować stany zapalne
Pylice płuc - rodzaje chorób od czynników wdychanych
- pylica węglowa (górnicy)
- pylica żelazowa (tokarze, hutnicy)
- pylica talkowa
- pylica grafitowa
- pylica azbestowa
- pylica cynkowa
- pylica krzemowa (kamieniołomy, rzeźbiarze)
Prowadzą do rozwoju tkanki włóknistej w płucach, kaszel, duszność.
Zapobieganie pylic: sprawne działanie urządzeń odpylających, badania kontrolne, urlopy.
Nowotwory płuc
Palenie tytoniu (faza gazowa- cyjanowodór, faza stała). Rocznie na raka płuc umiera kilka tysięcy osób. Są dwa rodzaje raka płuc: ważne ze względu na sposób leczenia, są związane z wyglądem komórek w mikroskopie, rak niedrobnokomórkowy w płucach (płasko- gruczołowy wielkokomórkowy), rak drobnokomórkowy w płucach (reaguje na chemie).
Objawy: duszność chrypka, zakrzepowe zapalenie żył. Daje przezuty do kości, wątroby, mózgu, drugiego płuca, opłucnej, skóry, węzłów chłonnych
Rozpoznanie: RTG klatki piersiowej, bronchoskopia (pobieranie tkanek, biopsja węzłów chłonnych), chemioradioterapia, leczenie operacyjne.
Zapalenie opłucnej suche- bez płynu, bakteryjne, wirusowe, zapalenie trzustki, gruźlica, przebiega z gorączką, suchym kaszlem, bólami klatki piersiowej, może ból lub kaszel ustąpić wtedy albo będzie to wyzdrowienie albo dojdzie do powstania płynu, które przechodzi do zapalenia wysiękowego, duszność.
Powikłania: ropniak opłucnej
Zejściem zapalenia jest włóknienie.
Leczenie: leki przeciwbólowe, ściągamy płyn, antybiotyki, punkcja opłucnej (wysłanie płynu do badania) badania mikrobiologiczne. Długotrwałe leczenie na chirurgii klatki piersiowej.
Odma opłucna- powietrze w jamie opłucnej, powstaje po dostaniu się powietrza, jest ucisk, płuco może się zapaść. Odma powstaje w skutek urazu klatki piersiowej.
- odma samoistna (odwracalna)
- odma urazowa (np. żebro złamane przebija płuca)
- odma wentylowa
11.12.2009
Gruźlica
Choroba zakaźna- prątki Kocha
Gruźlica- nazwa pochodzi od gruzełków wielkości główki szpilki rozsianych w różnych narządach.
Gram + (prątki można wykryć pod mikroskopem, gram + barwi na różowo, można wyhodować prątki- do dwóch miesięcy). Duża zakaźność, przewlekły przebieg i kosztowne leczenie.
Choroba społeczna- (L4 dużo kosztuje całe społeczeństwo)
30-35 % ludności jest zakażonych w Polsce. Zapadalność rzędu 14-60 tysięcy zachorowań rocznie.
Chorzy prątkujący stanowią 50% tej grupy- są oni źródłem zakażenia. Umieralność 100 osób na 100 tysięcy ludności. Liczba chorych 30 tysięcy w latach 90-tych.
Źródło zakażenia
- chorzy prątkujący
- chore zwierzęta (mleko)
- pracownicy laboratoriów
Plwocina- źródło zakażenia
Mocz, kał- przy gruźlicy
Wydzieliny z ran (przetoki)
Skóra, tkanka kostno- stawowa
Zakażenie:
- kropelkowe (w powietrzu- z oddechem, kaszlem)
- pokarmowe (surowe mleko i sery od chorych krów)
- kontaktowe (pracownicy laboratorium, rzeźni, lekarzy i studentów wykonujących sekcję zwłok)
Zapobieganie to:
- szczepienia (,,+” odczyn tuberkulinowy jest wskaźnikiem do szczepienia)
- przestrzeganie zasad higieny
- ostrożność w kontaktach z chorymi
Wczesne wykrywanie gruźlicy:
- RTG- bronchoskopia (potwierdzenie)
Leczenie:
- leki p/prątkowe
- usuwanie źródeł zakażenia
Objawy:
- osłabienie, senność, stany podgorączkowe, nocne poty, kaszel suchy, potem z odksztuszaniem mokrej wydzieliny i krwiopluciem.
Potwierdzenie istnienia prątków gruźlicy jest pełną diagnostyką istnienia gruźlicy.
Typy:
- pierwotna- występuje zwłaszcza u dzieci
- gruźlica prosówkowa ostra (rozsiewa się z krwią) Bardzo wysoka gorączka, duszność- ogólne zatrucie wielu narządów. Leczenie: 100% wyleczenia przy zdiagnozowaniu na początku, rok terapii.
- guzkowa i włóknisto- guzkowa- kilka, kilkanaście guzków gruźliczych w płucach.
- naciekowa- nacieki w polach podobojczykowych, nieleczona powoduje serowacenie nacieku i rozpad miąższu płuc - powstają jamy w płucach. Wczesna diagnostyka daje wyleczenie.
- włóknisto- jamista- powstają jamy, obszary wtórnej rozedmy, często nieodwracalne zmiany.
Marskość pogruźlicza płuc jest zejściem różnych rodzajów gruźlicy, powoduje zniekształcenia płuc, oskrzeli.
Gruźlicze zapalenie opłucnej
- płyn w opłucnej- gimnastyka oddechowa.
Gruźlica układu moczowego- w moczu obecne krwinki czerwone. Jest to wtórna postać wywodząca się z ogniska pierwotnego w płucach. Prowadzi do niszczenia nerek, zmniejsza się objętość nerek. Prątki w moczu jest bardzo trudno wyhodować i często widoczne są tylko krwinki czerwone.
Gruźlica kości i stawów- rozsiew bakterii do kości, bardzo poważna, leczenie p/ prątkowe.
Gruźlica skóry- często na twarzy- deformuje. Zapalenie często węzłów chłonnych podszczękowe, daje przetoki.
Układ krążenia
Przyczyna 50% zgonów i inwalidztwa: nadciśnienie, choroba wieńcowa- choroby cywilizacyjne.
30% dorosłej populacji (8 milionów) choruje na nadciśnienie.
Diagnostyka:
- Echo serca (dawniej EKG) elektrokardiografia (bada się serce w czasie jego pracy, ocenia morfologię zastawek, funkcję poszczególnych elementów serca, kurczenie się ścian, parametry zastawek)
- badanie izotopowe
- koronarografia- ocena naczyń wieńcowych (cewnik przez tętnicę udową, wchodzi Si do lewej komory i podaje kontrast do naczyń wieńcowych, ujścia tętnic wieńcowych są w komorze lewej) - na granicy ujścia tętnicy aortalnej. W czasie zamknięcia zastawek półksiężycowatych (rozkurcz LK) naczynia wieńcowe wypełniają się krwią. Kontrast podany do naczyń wieńcowych ujawnia patologię oraz może poprzez ,,balonikowanie”- (6 atmosfer) rozprężyć i zniszczyć blaszki miażdżycowe- przywracanie drożności naczyń (czasem trzeba założyć stenty).
Krążenie wieńcowe- samo serce ma swój układ krążenia. Z aorty wychodzi tętnica wieńcowa- żyły wieńcowe- prawy przedsionek |
- tomografia komputerowa- obraz naczyń
- rezonans magnetyczny nuklearny
Wady serca wrodzone:
- ubytek w przegrodzie międzykomorowej- przerost prawego przedsionka
- ubytek w przegrodzie międzykomorowej- krew przepływa do komory prawej, która ulega przerostowi. Leczenie chirurgiczne, gdy wykryte wcześniej. Późno wykryte prowadzą do nadciśnienia płucnego.
- przerwany przewód tętniczy Botalla- krew z aorty płynie do tętnic płucnych jest to patologia, prowadzi do nadciśnienia płucnego. Wykrywanie- przez echo serca, chirurgiczne zamknięcie przewodu Botalla.
- zwężenie aorty (koaltacja)- ciśnienie w aorcie wzrasta, prawa komora wykonuje większą pracę i przerasta. Leczenie operacyjne.
- zespoły Fallota- występuje sinica to jest zwężenie ujścia tętnicy płucnej, ubytek w przegrodzie międzykomorowej, przesunięcie tętnicy głównej w prawo- dochodzi do przerostu Prawej Komory. Utrudnione dostarczanie serca. Operacje u dzieci.
- wspólny pień tętniczy- przemieszanie krwi żylnej z tętniczą, mniej krwi utlenowanej. Przerasta prawa komora. Operacja u dzieci.
Wady serca nabyte:
Są skutkiem chorób, najczęściej gorączki reumatycznej. Dochodzi do uszkodzenia zastawkowego- są to wady mitralne. Gorączka reumatyczna,, liże stawy, kąsa serca”
- wady zastawek przedsionkowych/ komorowych- mitralnej i 3-dzielnej.
- wady zastawek półksiężycowatych.
Zastawki- zapobiegają cofaniu się krwi, pracują z powodu różnicy ciśnień.
Wady zastawki dwudzielnej (mitralnej):
- zwężenie lewego ujścia żylnego:
* zwężenie zastawki dwudzielnej
* mała lewa komora
* powiększenie lewego przedsionka
- niedomykalność zastawki dwudzielnej:
* przerost lewej komory
- powiększenie lewego przedsionka
Powiększenie prawej komory wynika z nadciśnienia płucnego
Niedomykalność zastawki mitralnej lewa komora/ lewy przedsionek- część krwi cofa się do Lewego przedsionka powiększa się lewy przedsionek, przerost komory lewej bo wykonuje większą pracę, a prawa komora przerasta bo pokonuje opory płucne. Dochodzi do powiększenia całego serca- zmiany u osób starszych.
Niedomykalność zastawki aortalnej- krew się cofa do lewej komory z aorty- przerost lewej komory. Duża amplituda skurcz/rozkurcz.
Objaw Miseta- chory się ,,gibie” objaw wady serca- niedomykalność zastawki. Leczenie- wszczepienie zastawki.
Niedomykalność zastawki mitralnej- przerost lewej komory. Niskie ciśnienie, słabe ukrwienie zwłaszcza mózgu, utraty przytomności.
Niewydolność lewo komorowa- duszność przy wysiłku, obrzęki płuc (objaw astmy)
Niewydolność prawo komorowa- powiększenie wątroby, obrzęki narządów.
26.02. 2010
Nadciśnienie tętnicze
Epidemiologia- ok. 20-30% populacji, w Polsce 9 milionów - postacie graniczne, chwiejne, ustalone, złośliwe (przełom nadciśnieniowy)
Patofizjologia- zwiększenie objętości minutowej serca, zwiększony opór obwodowy.
Nadciśnienie pierwotne (ok. 90%)- nieznana przyczyna
Czynniki ryzyka: genetyczne, piknicy, sposób żywienia (sól), czynniki dokrewne (klimakterium u kobiet), zespół metaboliczny: otyłość, cukrzyca typu 2, hiperlipidemia, nadciśnienie
Nadciśnienie wtórne (10%)
- nerwowe (5%) choroby miąższu nerek, przy guzach nerek, naczyniowo nerkowe
- endokrynne (pochodzenia hormonalnego) (1%) guz chromochłonny nadnerczy, zespół Cuschinga, zespół nadnerczowo- płciowy, akromegalia
- zwężenie cieśni aorty < 1%
Objawy nadciśnienia tętniczego:
- ból głowy w okolicy potylicznej
- zawroty głowy
- szum w uszach
- nerwowość
- bóle przysercowe
- kołatanie serca
- duszność wysiłkowa
Powikłania:
- układ naczyniowy- przedwczesna miażdżyca tętnic u 50-60% chorych, zmiany na dnie oka
- serce- niewydolność lewokomorowa (może dojść do obrzęku płuc), choroba wieńcowa
- zmiany mózgowe- niedokrwienie, krwotok, encefalopatia, wylewy krwi do mózgu
- nerki- marska nerka, mikroalbuminuria, tętniak aorty brzusznej (poszerzenie)
Stopnie ciężkości nadciśnienia:
- graniczne (90-94 mmHg)
- lekkie (95-105 mmHg)
- średnio-ciężkie (105-114 mmHg)
- ciężkie (>115 mmHg)
Stadia nadciśnienia:
Bez zmian narządowych
Z niewielkimi zmianami narządowymi (przerost lewej komory, retinopatia I/II st)
Z ciężkimi uszkodzeniami narządowymi (niewydolność lewej komory, retinopatia III/IV, powikłania mózgowe, niewydolność nerek)
Diagnostyka nadciśnienia tętniczego:
- wywiad
- badanie fizykalne
- badanie laboratoryjne
- badanie dodatkowe (EKG, ECHO, USG, Doppler)
Leczenie: postępowanie ogólne, leki przeciw nadciśnieniu
Zwężenie tętnicy nerkowej- miażdżyca tętnic (ok. 60%), zwężenie włóknisto- mięśniowe (30%), przerost mięśniówki tętnic nerkowych
Guz chromochłonny nadnercza (0,1%) wytwarza aminy katecholowe
Nadciśnienia napadowe (50%) nadciśnienia stałe (50%) objawy: bladość skóry, hiperglikemia, leukocytoza, chudnięcie
Zespól Conna (powinien nazywać się zespół Lityńskiego- Conna)
Hiperaldosteronizm pierwotny - guzek w nadnerczach powoduje powstanie aldosteronu
Niskie stężenie potasu
Nadciśnienie tętnicze
Alkaloza- zasadowcza
Można usunąć operacyjnie przy wczesnym wykryciu
Choroba niedokrwienna serca - niedostateczna ilość tlenu
Objawy: szybsze męczenie się, ból przy wysiłku w klatce piersiowej, stabilna, niestabilna dławica serca
Martwica
Uszkodzenie
Niedokrwienie
Zawał serca (umiejscowienie zawału)
- ściany przedniej V2-V5
- przednioprzegrodowy V2-V3
- przednio boczny V3-V6
- ściany dolnej aVF
- ściany tylnej wysokie załamki
- dolno boczny V5-V6
- koniuszkowy
Niewydolność krążenia
To stan, w którym serce lub jedna z jego komór nie jest w stanie przetoczyć odpowiedniej ilości krwi. Pojemność wyrzutowa się zmniejsza.
Przyczyny:
- pochodzenia sercowego (zawał, zaburzenia pracy serca itd.)
- pochodzenia obwodowego ( zmniejszenie ilości krwi krążącej, zmniejszenie napięcia ściany naczyniowej)
- ostra niewydolność lewej komory- obrzęk płuc, duszność, odksztuszanie pienistej krwociny- chory przybiera pozycję siedzącą
- przewlekła niewydolność lewej komory
- ostra niewydolność prawej komory- zator tętnicy płucnej
- przewlekła niewydolność prawej komory- wady serca
Niewydolność dzielimy na 4 stopnie wg Nyha ( nowojorskie Towarzystwo Kardiologiczne ustaliło I-IV)
I
II- mały wysiłek fizyczny nie powoduje dolegliwości a większy - ból i duszność
III- nie występują dolegliwości w spoczynku, tylko przy większym wysiłku
IV- dolegliwości występują w spoczynku
Wstrząs kardiogenny -ostre zaburzenie krążenia krwi, nagłe zmniejszenie dopływu krwi do tkanek- upośledzenie czynności ważnych dla życia narządów na przykład przez:
- zawał
- ciężka infekcję
- zator płucny
- nierówny rytm serca
Objaw: u chorego występuje spadek ciśnienia tętniczego, zaburzenie świadomości, wydalanie większej ilości moczu.
Kardiomiopatie- choroba mięśnia sercowego
- zastoinowa (przez zastoiny)
- przerostowa
Miażdżyca
Czynniki ryzyka: nadciśnienie, cukrzyca, otyłość, Zwiększone stężenie kwasu moczowego, palenie papierosów, brak aktywności fizycznej
Wysoki cholesterol- u ludzi występują żółte kępki na powiekach.
9.04.2010
Twardzina układowa CREST
Jest przewlekłą chorobą autoimmunizacyjną charakteryzującą się:
- zwłóknieniem skóry, tkanki podskórnej i narządów wewnętrznych prowadzącym do ich niewydolności
- zaburzeniem morfologicznym
Do najczęściej zajętych narządów należą:
- skóra
- układ kostno- stawowy
- przewód pokarmowy
- układ sercowo- naczyniowy
- nerki
- układ nerwowy
Objaw Reymaunda
Epidemiologia: częściej kobiety K: M, występowanie zachorowalności 35-55 rok życia.
Etiologia- nieznana, predyspozycje genetyczne
Patogeneza: pobudzenie komórek układu immunologicznego przez nieznany antygen.
Kryterium rozpoznania:
- kryterium duże- stwardnienie skóry obejmujące obszary proksymalne od stawów śródręczno- paliczkowych.
- kryterium małe- sklerodaktylia (stwardnienie skóry dystalnie od stawów śródręczno- paliczkowych, naparstkowe blizny i ubytki)
Rozpoznanie trudne
- badanie kapilaroskopowe
- obecność przeciwciał przeciwjądrowych
*Powikłania nerkowe:
- zespół skąpoobjawowy
- twardzinowa kryza nerkowa
*Powikłania serca
*Niewydolność krążenia
*Powikłania płucne
*Przewodu pokarmowego
Kryteria RZS- diagnostyczne
Do rozpoznania RZS musza być spełnione przynajmniej 4 z następujących kryteriów:
- sztywność poranna ≥ 1h
- Arthritis > 3 gryp stawowych
- Arthritis stawów ręki (nadgarstkowych, śródręczno- paliczkowych lub międzypaliczkowych bliższych)
- systematyczne zajęcia stawów
- guzki reumatoidalne
- obecność czynnika reumatoidalnego w surowicy (wynik dodatni u <5% ludzi zdrowych)
- zmiany radiologiczne (zmiany w stawach ręki typowe dla RZS, które muszą obejmować nadżerki lub wyraźny ubytek masy kostnej)
Kryteria ZZSK - diagnostyczne
* kryteria kliniczne:
- ból w okolicy krzyżowo- lędźwiowej utrzymujący się przez >3miesiące zmniejszający się po ćwiczeniach, nieustępujący w spoczynku
- ograniczenie ruchomości w odcinku lędźwiowym kręgosłupa
- zmniejszenie ruchomości klatki piersiowej
* kryterium radiologiczne:
- obustronne zmiany zapalne w stawach krzyżowo- biodrowych 2-4 stopnia lub jednostronnie 3-4 stopnia.
Rozpoznanie pewne = spełnione kryterium radiologiczne i >1 kryterium kliniczne
Rozpoznanie prawdopodobne = spełnione 3 kryteria kliniczne lub tylko kryterium radiologiczne
Dna moczanowa - przewlekła choroba związana z zaburzeniem metabolizmu kwasu moczowego powstającego z puryn.
Zazwyczaj pierwszym objawem jest ostry atak dny. Jest to ostry ból jednego, rzadziej kilku stawów, powiązany z ogólnoustrojowymi objawami zapalnymi. W zależności od występowania bólu atakom tym nadano odpowiednie nazwy:
podagra - zapalenie stawu śródstopno-paliczkowego palucha (najczęstsza lokalizacja)
chiragra - zapalenie któregoś ze stawów ręki
gonagra - zapalenie stawu kolanowego
omagra - zapalenie stawu barkowego
Atak zazwyczaj pojawia się nad ranem, często po sutym posiłku połączonym ze spożyciem alkoholu. Nieleczony ustępuje samoistnie po około 3 tygodniach.
Nieleczona dna prowadzi do dny przewlekłej. Pojawiają się wówczas:
Guzki dnawe (tophi) będące złogami kwasu moczowego w tkankach miękkich. Ich naturalną drogą ewakuacji jest przebijanie się na zewnątrz.
Charakterystyczne ubytki kostne
Objawy ze strony układu moczowego, przede wszystkim kamica moczanowa, rzadziej nefropatia.
Rozpoznanie opiera się na wynikach badań laboratoryjnych, choć poziom kwasu moczowego nie musi być podwyższony, radiologicznych oraz wywiadzie.
Potwierdzeniem dny jest wykrycie kryształów kwasu moczowego w płynie stawowym, lub materiale pobranym z guzków w tkankach miękkich. W przypadkach wątpliwych rozstrzygająca jest próba biologiczna kolchicyną, która jest swoistym lekiem w ostrym napadzie dny. Zazwyczaj chorzy na dnę moczanową mają podwyższone OB.
Choroby przewodu pokarmowego
Ból brzucha
Wzdęcia, odbijania i nadmierne oddawanie gazów
Zgaga
Zaburzenia połykania- dysfagia
Osłabienie łaknienia, nudności, wymioty
Biegunka i zaparcie. Obecność krwi w stolcu
Krwawienie z przewodu pokarmowego
Żółtaczka
Choroby przełyku
Refleks żołądkowo- przełykowy i zapalenie przełyku- objawy: zgaga, puste odbijanie, trudności w połykaniu, nudności, wymioty, bóle dławicowe
Achalazja przełyku- brak rozkurczania się dolnego zwieracza przełyku przed przejściem kęsa pokarmu
Rak przełyku- ezofagoskopia
Uchyłki przełyku- ograniczone uwypuklanie
Żylaki przełyku
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
Schorzenie ogólnoustrojowe, ubytek błony śluzowej umiejscowiony najczęściej na krzywiźnie mniejszej żołądka lub w opuszce dwunastnicy- nisza wrzodowa
Szczyt zapadalności między 20-50 rokiem życia, mężczyźni 4 razy więcej
Objawy: bóle w nadbrzuszu, bole głodowe( wrzody dwunastnicy)
Przyczyny: nisza wrzodowa powstaje w wyniku zaburzenia równowagi między trawiącą siłą soku żołądkowego i możliwościami obronnymi błony śluzowej (wrzód trawienny)
Czynniki agresywne: wewnętrzne (kwas solny, pepsyna, żółć) i zewnętrzne (stres, palenie, kortykoidy, Helicobacter pylori)
Czynniki ochraniające: wydzielanie śluzu i wodorowęglanów, regeneracja nabłonka
Powikłania: krwotok i przedziurawienie (perforacja) wrzodu, penetracja na przykład do trzustki, zwężenie odźwiernika
Rozpoznanie: wywiad, gastroskopia, RTG
Rak żołądka
Choroby jelita cienkiego( uchyłki jelita cienkiego, ostre niedokrwienie jelita cienkiego, przewlekłe niedokrwienie jelita cienkiego)
Choroby jelita grubego (schyłkowość jelita grubego najczęściej w esicy- bóle brzucha, zaparcia lub biegunki)
Zaburzenia czynnościowe jelit ( zespół jelita drażliwego- stres, dieta uboga we włókna roślinne- objawy: bóle i nieprawidłowe wypróżniania (naprzemienne biegunki i zaparcia)
Choroby trzustki (ostre zapalenie trzustki epizodyczne lub nawracające jest następstwem kamicy żółciowej lub nadużywania alkoholu, przewlekłe zapalenie trzustki, nowotwory trzustki stanowią 30% wszystkich nowotworów i występują w 50-60 latach życia- nowotwory łagodne: wyspiak (insulinoma), gastronoma (produkuje gastrynę- zespól Zalingera- Ellisona, guz trzustki i owrzodzenie żołądka, rak trzustki- objawy: guzy wydzielające hormony dają objawy związane z nadmiarem tych hormonów. Objawy raka zależą od umiejscowienia.
Choroby wątroby(Wirusowe zapalenie wątroby (typu A, typu B, ostra niewydolność wątroby, marskość wątroby, kamica żółciowa)
14.05.2010
Choroby układu krwiotwórczego
Objawy chorób nerek: