skanuj0012

Technologie transportowe XXI w.

da z wymienionych podatności ma istotne znaczenie z punktu widzenia ranią określonej technologii transportowej, z tym że podatność naturalna się być najważniejsza, gdyż określa odporność ładunków na warunki przemieszczania, uwzględniając ich cechy i właściwości fizyczne, che->raz biologiczne.

ód ładunków o niskiej naturalnej podatności przewozowej, a więc wy-ych stosowania w procesie przewozowym ściśle określonych technolo-ególne miejsce zajmują ładunki niebezpieczne oraz ładunki wrażliwe na i czas trwania procesu transportowego.

unki niebezpieczne, a więc takie, które mogą oddziaływać niszcząco lub ^rie na ludzi, środki transportu oraz na inne ładunki razem przewożone, są z zasady na ładunki: wybuchowe, łatwo palne, żrące oraz szkodliwe i otoczenia. Ładunki wybuchowe dzielą się ponadto na: ładunki samo-wybuchające, wybuchające pod wpływem bodźca, np. iskry, tarcia, itp. oraz wybuchające w zetknięciu z innymi substancjami chemicznymi, st ładunki łatwo palne dzielą się na: zapalające się samoczynnie lub ęciu ze źródłem ognia bądź takie, których pył rozprzestrzeniony w powie-: się łatwo palny.

unki wrażliwe na warunki i czas trwania procesu transportowego,

które charakteryzują się małą odpornością transportową, dzielą się na: e na zmiany temperatury, działanie światła, zwłaszcza promieni sło-1, czas trwania procesu transportowego, działanie wilgoci, obce zapa-rząsy i uderzenia. Mogą to być ładunki reagujące na jedną lub kilka nionych niedogodności oraz o różnym stopniu wrażliwości, ichnologii procesu przewozowego decyduje również techniczna podat-ewozowa ładunku, wynikająca z jego cech zewnętrznych i właściwości, ut skupienia (ciała lotne, ciekłe, stałe).

tardziej zróżnicowaną postać mają ładunki stałe, które dzielą się na²¹’: ki bezkształtne, obejmujące różnego rodzaju ładunki plastyczne, mazi-/łókniste, sproszkowane, ziarniste, kawałkowe i bryłowe o gabarytach ymagających układania ich na środku transportowym; ki w sztukach, obejmujące zarówno ładunki o kształtach regularnych, nieregularnych, lecz o cechach dyktujących konieczność zastosowania gólnych zabiegów podczas ich naładunku (układanie, ustawianie, za-eczanie itp.);

ki żywych zwierząt, a więc zwierząt dużych, przewożonych na pojaz-jednopokładowych, oraz zwierząt małych, przewożonych w klatkach i pojazdach wielopokładowych.

iże, s. 54.

Wielkość jednostkowa ładunku, tj. jego objętość i kształt, ma ważne znaczenie przy zastosowaniu określonej technologii procesu transportowego. Według tego kryterium ładunki dzieli się na następujące grupy²²¹:

1)    ładunki drobne, do których zalicza się różnego rodzaju ładunki o niewielkiej jednostkowej masie, których masa lub objętość całkowita nie zapewnia pełnego wykorzystania ładowności typowego pojazdu ciężarowego;

2)    ładunki całopojazdowe są to ładunki luzem lub w opakowaniach, których masa lub objętość umożliwiają pełne wykorzystanie ładowności lub pojemności typowego pojazdu;

3)    ładunki ponadgabarytowe, do których zalicza się ładunki: '

-    dłużycowe, tj. ładunki, których długość przekracza więcej niż V₃ lub więcej niż o 2 m długości powierzchni ładunkowej pojazdu,

-    szczególnie ciężkie, tj. ładunki, których masa wraz z pojazdem powoduje nacisk na oś większy niż 10 t,

-    specjalne, tj. ładunki wymagające zapewnienia na czas przewozu szczególnych warunków ruchu drogowego²³¹.

Na wybór technologii transportu ładunków ma również wpływ ich ekonomiczna podatność przewozowa, ponieważ inny zakres obowiązków i odpowiedzialność ciąży na przewoźniku w przypadku przewozu ładunków małowarto-ściowych, a inny w przypadku przewozu ładunków wysokowartościowych. Rozróżnia się ładunki małowartościowe, średniowartościowe i wysokowartościowe, przy czym za kryterium klasyfikacyjne przyjmuje się nie tylko cenę ładunku, lecz również prawdopodobieństwo jego zniszczenia lub ubytku w czasie transportu, a co za tym idzie - wielkość nakładów pracy, wynikającą z troski przewoźnika o ładunek.

Ładunki małowartościowe są to ładunki o dużej naturalnej podatności transportowej, niewymagające szczególnej troski ze strony przewoźnika, ze względu na możliwość stosowania najprostszych środków transportowych, bez obawy pogorszenia jakości przewożonych ładunków lub powstania ubytku ponadnormatywnego .

Do ładunków średniowartościowych zaliczane są ładunki o różnej technicznej podatności przewozowej, wymagające przestrzegania przez przewoźnika oraz nadawcę i odbiorcę ściśle określonych technologii transportowych, aby nie dopuścić do ewentualnego zniszczenia ładunku lub przekroczenia ubytku normatywnego w czasie trwania procesu przewozowego.

Szczególnej troski ze strony uczestników procesu przewozowego wymagają ładunki wysokowartościowe, tj. ładunki, przy przewozie których nie mogą powstać jakiekolwiek ubytki. Ładunki tego rodzaju powinny być prze-

²²¹ Zob. L. Mindur, A. Modrakowski, J. Szulc: Badania nad kierunkami postępu techniczno--organizacyjnego w mechanizacji robót ładunkowych. „Zeszyty Naukowe ITS”, nr 56/1979.

²³¹ Do ładunków specjalnych zaliczane mogą być zarówno ładunki dłużycowe i wielkie, jak i szczególnie ciężkie, o ile swoimi parametrami przekraczają gabaryty normatywne.