201030Image0055

ZARYS CHEMII KOSMETYCZNEJ

plastyczne (siarkę, kwas salicylowy, rezorcynę, dziegieć), oraz używania preparatów roślinnych o właściwościach adstringujących. Do preparatów takich należą przede wszystkim środki przygotowywane na bazie surowców roślinnych z dużą zawartością garbników (dębianki, kora dębowa, kora wierzby, korzeń ratanii, kłącze pięciornika, liście jeżyny, liście oczaru. liście szałwii).

Zaburzenia procesu kcratynizacji, czyli nieprawidłowego rogowacenia naskórka, mogą polegać na parakcratozic lub hiperkeratozie. Parakeratoza jest skutkiem przyspieszonego i nieprawidłowego rogowacenia naskórka, co prowadzi między innymi do dermatoz różnego pochodzenia (rumień słoneczny, egzema, łuszczyca). Hiperkeratoza objawia się natomiast miejscowym i nadmiernym rogowaceniem naskórka, co z kolei może być przyczyną powstawania modzcli, nagniotków i rogowców.

Naturalnym źródłem kompleksu witamin grupy B są produkty spożywcze, ale witaminy te są wytwarzane również syntetycznie. W praktyce witaminy grupy B są często stosowane w postaci koncentratów pozyskiwanych z produktów naturalnych (otręby zbożowe, zarodki pszenicy). Znakomitym źródłem witamin z grupy B, a także białek i soli mineralnych, są drożdże.

Witamina B|

Witamina B, (ryc. 137), zwana też jest tiaminą lub ancuryną, występuje w wielu produktach spożywczych (drożdże, mięso, chleb razowy, nasiona roślin strączkowych). Wyodrębnianie tiaminy z produktów naturalnych jest jednak nieopłacalne i obecnie otrzymuje się ją syntetycznie.

W organizmie człowieka liamina ulega fosforylacji do pirofosforanu, tworząc koenzym zwany kokarboksylazą, który odgrywa istotną rolę w metabolizmie węglowodanów na etapie dekarboksylacji a-ketokwasów. Tiamina pełni też funkcję koenzymu transketołazy, enzymu zaangażowanego w szlak przemian monofosforanu pentozy w glukozę. Czysta tiamina jest substancją białą, krystaliczną, o zapachu drożdży. Ze względu na obecność grupy aminowej w pierścieniu pirymidynowym tiaminy, witamina B, może tworzyć sole, np. chlorowodorek. znany jako Bcnerva, Betabion, Bciaxin, Melabolin lub Vitancurin. W preparatach kosmetycznych witamina B, występuje w postaci B-kompleksu.

Według nic potwierdzonych danych witamina B, może być używana do odstraszania owadów. Tiamina przyjmowana bowiem w dużych dawkach wydziela się z potem, nadając sekrecji potowej specyficzny zapach, który ma działać odstraszająco na insekty.

Witamina B₂

Witamina B₂ (ryc. 138), czyli Riboflavin (ryboflawina), laktoflawina, witamina G, Befla-vin, Flavaxin, należy do grupy naturalnych barwników (lawinowych.

Ryboflawina, w postaci mononukleotydu fi aw i nowego lub flawinoadeninowego, jest ważnym koenzymem przemian oksydacyjno-rcdukcyjnych, związanych z metabolizmem węglowodanów. Ryboflawinę syntetyzują rośliny i niektóre drobnoustroje, ale wytwarza się ją także syntetycznie. Ryboflawina jest prawie bczwonną, pomarańczowożółtą substancją stalą, trudno rozpuszczającą się w alkoholu i w wodzie, wrażliwą na wpływ powietrza, światła oraz środowiska alkalicznego. Wodne roztwory ryboflawiny reagują obojętnie, dając żółtozieloną fluorescencję roztworu. Niedobór witaminy B₂ może być przyczyną łamliwości paznokci, stanów zapalnych błon śluzowych, co objawia się pękaniem kącików warg, stanów zapalnych skóry twarzy, ramion, tułowia, łojotoku i szorstkości skóry. Objawy te łagodzi wewnętrzne zastosowanie ryboflawiny.

W kosmetyce witamina B, jest stosowana w postaci kompleksu witamin B. natomiast sama występuje jako pomarańczowożółty barwnik (E 106) artykułów przeznaczonych do pielęgnacji zębów i jamy ustnej. Dopuszczone jest także stosowanie ryboflawiny do barwienia produktów spożywczych.

Według nie potwierdzonych danych ryboflawina pobudza także porost włosów.

Witamina B_s

Jak już wspomniano, z witamin grupy B szczególnie duże znaczenie w kosmetyce ma kwas D-pantotenowy, określany jako witamina B_} (ryc. 139).

Cząsteczka witaminy B₅ jest zbudowana z /J-alaniny (H₂N-CH₂-CH₂-COOH), związanej amidowo z kwasem 2,4-dihydroksy-3,3-dimetylomasłowym (HO-CH₂-C(CHj)₂-CH(OH)-COOH]. Witamina B₅ ma postać higroskopijnego, jasnożółtego. łatwo rozkładającego się podczas ogrzewania oleju. Występuje w wielu produktach pochodzenia zwierzęcego (wątroba, nerki, jaja, mózg) oraz w produktach roślinnych (drożdże). Ze względu na

Rozdział 5 97