Finanse p stwa Wypych"4 225

Ocena sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa

Stopę zysku z kapitału własnego (ROE) można także obliczyć bezpośrednio z danych bilansu dzieląc zysk netto przez kapitał własny, jednak zaprezentowany powyżej sposób pokazuje wpływ marży zysku, rotacji aktywów oraz stopnia zadłużenia firmy na poziom ROE.

W literaturze poświęconej analizie finansowej często przedstawiane są różnego rodzaju układy strukturalne (modele) nazywane piramidą wskaźników (rafio pyramid). Analiza przeprowadzana na podstawie tych wskaźników określana jest natomiast analizą piramidalną. Układy piramidalne stanowią rozwinięcie podanej wyżej zależności między stopą ROE a marżą zysku netto i wskaźnikiem rotacji aktywów. Zastosowanie układu piramidalnego wskaźników ekonomicznych stwarza w toku analizy wiele udogodnień, a w szczególności:

-    wskazuje kierunki i możliwości dochodzenia do celu określonego w układzie przez odpowiedni wskaźnik syntetyczny,

-    wskazuje miejsce poszczególnych wskaźników w układzie, a

Rysunek 5.2. Schemat piramidalnego układu wskaźników

finansowych

Rentowność kapitału własnego ROE- ZN / KW

Finansowanie aktywów    Rentowność aktywów

kapitałem własnvin    X    ZN/AKT

AKT/KW

Rentowność sprzedaży    Obrotowość aktywów

ZN/S '    ^X    S/AKT

1—— Zysk netto	”1 . Przychody ze	1- Przychody ze .	--1 Aktywa
ZN	sprzedaż)'	sprzedaży	Al	KT
	S _1	S 1-

Przychody ze sprzedaży    Majątek    Majątek

Koszty uzyskania przychodów    trwały    obrotowy

+/- Przychody/koszty finansowe +/- Zyski/straty nadzwyczajne Podatek dochodowy = Zysk netto

więc pośrednio także w rzeczywistości gospodarczej,

- kwantyfikuje wzajemne więzi wskaźników cząstkowych oraz zależności tych wskaźników i wskaźnika syntetycznego.

W układzie piramidalnym wskaźniki syntetyczne mogą być rozbudowywane z uwzględnieniem możliwości ich kształtowania jako iloczynu, ilorazu, sumy algebraicznej wskaźników cząstkowych. W hierarchicznej budowie wyróżnia się kilka stopni podziału, z których każdy związany jest z odpowiednim zespołem dedukcyjnie rozwijanych wskaźników. Przykład modelu obrazującego ideę piramidalnego układu wskaźników finansowych prezentuje rysunek 5.2.

6.2. Model E.l. Altmana w ocenie zagrożenia firmy upadłością

W teorii i praktyce przedsiębiorstw funkcjonujących w gospodarce rynkowej szczególne znaczenie przypisuje się badaniom wypłacalności przedsiębiorstw¹. Istotnym postępem w tych badaniach są prace prowadzone w latach 60 przez Edwarda I. Altmana. Na podstawie wieloletnich obserwacji kilkuset firm notowanych na nowojorskiej giełdzie, stworzył on model ekonometryczny łączący tradycyjną analizę wskaźników finansowych i wielowymiarową liniową analizę dyskryminacyjną. Badaniami objęto 33 przedsiębiorstwa, które zbankrutowały oraz 33 firmy należące do podobnej branży i zbliżonej wielkości aktywów, a także charakteryzujące się dobrą kondycją finansową. Oszacowano 22 wskaźniki oceniające płynność, rentowność, efekt wspomagania finansowego i wypłacalność i w rezultacie wybrano 5 wskaźników najbardziej przydatnych do oceny przewidywanej zdolności płatniczej, a więc i symptomów zagrożenia firm upadłością.

W analizie służącej do oceny sytuacji finansowej zastosowano globalny wskaźnik Z (ang. Z - Score Model) o następującej postaci:

Z = 1,2 X, +1,4*2 + 3,3*3 + 0,6*4 + 0,99*₅

gdzie:

X, - Kapitał obrotowy netto (kapitał pracujący) / Aktywa,

225

1

Do szczególnie znaczących prac w dziedzinie wypłacalności można zaliczyć przede wszystkim prace PJ. Fritz Patricka. W.H.Beavera, P.Weibla, E.l.Altmana i innych.