K �jna DIALEKTY POLSKIE78997

.195

artykulacji, jakie miała- następna 7/wart owy buch (rwa czy zwartoszczelinowa. Ustalenie się w wyniku tycli procesów fonetycznych grupy dwufonemowej, złożonej z samogłoski ustnej i spółgłoski nosowej (eN. AST, yX, oN, óX, uX itd.) na miejscu samogłoskowych fonemów nosowych było równoznaczne z zanikiem nosowości jako cechy fonologicznej. Samo bowiem utrzymanie samogłosek nosowych wyłącznie przed szczelinowymi nie mogło być podstawą ich fonologiczności.

§ 65. Rezonans nosowy kontynuantów stpol. q, ą przed szczelinowymi

IV takim samym zakresie jak przed zwartymi (zob. 193) zanika rezonans nosowy starokasznbskiego i (X- psł. *ę nie przegłoszonego), które po de-nazalizacji przeszło w i oraz dalej w i względnie w e: tfisc, tfSsei *tręsti, fręseśi). Dziś resztki tego procesu spotykamy w zasięgu 42A = 41A = 39A. Również na obszarach 42B = 41B, gdzie słabszy udział rezonatora nosowego, wynikający z mniejszego opuszczenia podniebienia miękkiego, doprowadził do zaniku nosowości przed zwartymi, zob. 4IB, nie utrzymała się ta cecha także przed szczelinowymi.

Rezonans nosowy przed szczelinowymi utrzymuje się na obszarach jego pow szechnego zachowania 41C, a także w dużej mierze na terenach wytwarzania się przed zwartymi spółgłosek nosowych po wariantach [41 [43> tzn. w zasięgu 41D. Brak bowiem zwarcia przy artykułowaniu spółgłoski szczelinowej, występującej po nosówce, nie mógł się przyczynić do wytworzenia spółgłoski nosowej nawet w wypadkach przesunięcia otwarcia jamy nosowej poza moment artykulacji ustnej. Ponieważ jednak na obszarach rozłożenia samogłosek nosowych, czyli przejścia ę, q w poli-fonemiczne grupy [eN] [óN] itd., zob. 4.1D, nosowość przestała- w wyniku tych procesów być dystynktywną cechą, właściwość ta straciła swój fonologiezny charakter nawet tam, gdzie się utrzymuje, to znaczy przed szczelinowymi spółgłoskami. Utrzymanie bowiem samogłosek nosowych tylko przed szczelinowymi przy równoczesnym rozłożeniu ich przed zwartymi oraz istnienie możliwości powstania tu wtórnej samogłoski nosowej z dwmfone mowy eh grup iX, yX. oX, nX przed szczelinowymi (muśtuk, avąs, ispeytur, pysyio) dowodzą, że utrzymujące się w tych gwarach fonetyczne samogłoski nosowe (gyś, miso. vy.%, vt\yać, góśur ...) nie są fonemami, lecz muszą być traktowane jako realizacja dwufonemowej grupy typu [yN] + [S] czy [uN] -f [S] itp. typu muiłtuk, avąę, istytut, ryitunek. Nic też dziwnego, że w tej sytuacji niefonologiczna — nie spełniająca dystyn-ktywnej funkcji nosowość może być poniechana: gyśi. kśuika, óuzać, irtiyać. Zanik jej nastąpił w gwarach zaehodniowielkopolskich (Tom 24) po okolice Krotoszyna (Buszków, Benice, Mokronos), Śremu (Ługi, Wiesz-