larsen0324

324 II Anestezjologia ogólna

zakresie. Często także należy rozpocząć operację nim nadejdą wyniki niezbędnych badań laboratoryjnych. W tab. 15.7 podano sposób postępowania anestezjologicznego w nagłych wypadkach.

Tabela 15.7 Niezbędne badania przed znieczuleniem do zabiegów ze wskazań nagłych

•    Wywiad chorobowy

•    Krótkie badanie przedmiotowe

•    EKG, o ile są wskazania i jest to możliwe do wykonania w krótkim czasie

•    Zdjęcie RTG, o ile są wskazania i możliwe do wykonania w krótkim czasie

•    Badania laboratoryjne

-    hemoglobina (Hb) i hematokryt (Het)

-    grupa krwi, ewentualnie próba krzyżowa i zarezerwowanie krwi

-    stężenie glukozy we krwi

-    elektrolity, przede wszystkim potas

-    kreatynina

-    AIAT, y-GT

-    układ krzepnięcia i płytki krwi

-    gazometria krwi i parametry równowagi kwaso-wo-zasadowej, o ile są wskazania

4 Ocena ryzyka znieczulenia

Na podstawie uzyskanych danych określa się stopień ryzyka znieczulenia ogólnego. Do dyspozycji są różne klasyfikacje. Najczęściej jest stosowany schemat podany przez Amerykańskie Towarzystwo Anestezjologów (ASA - American Society of Anesihesiologists)

Grupy ryzyka znieczulenia ogólnego wg ASA

I    Normalny, zdrowy pacjent

II    Pacjent z niezbyt nasiloną chorobą ogólną przebiegającą bez ograniczenia wydolnos'ci

III    Pacjent z ciężką chorobą ogólną, ograniczającą znacznie wydolność

IV    Pacjent z ciężką chorobą ogólną stanowiącą stale zagrożenie dla życia pacjenta

V    Pacjent umierający. Śmierć może nastąpić w ciągu 24 godz. niezależnie od tego, czy operacja zostanie wykonana, czy nie

W operacjach nagłych można ów schemat rozszerzyć następująco:

VI    Przypadki nagłe w grupie I i II

VII    Przypadki nagłe w grupach III-V

Badania Marxa i wsp. (1973) wykazały, że klasyfikacja stanu fizycznego pacjenta wg ASA najlepiej prognozuje zachorowalność i umieralność około-operacyjną (tab. 15.8)

Stosując skalę ASA trzeba uwzględnić wpływ wielu czynników subiektywnych oraz takich, które zwykle nie są brane pod uwagę. Należą do nich:

-    rodzaj operacji; największe ryzyko niosą ze sobą operacje związane z otwarciem dwóch jam ciała, dalej - operacje jamy brzusznej, klatki piersiowej i wewnątrzczaszkowe;

-    czas trwania operacji; im dłuższa operacja lub im dłuższe znieczulenie, tym większa jest częstość powikłań;

-    doświadczenie operatora;

-    wiek pacjenta.

Na podstawie przypisania pacjenta do określonej grupy ryzyka nie można jednak ściśle przewidzieć powikłań anestezjologicznych zagrażających życiu. Można tylko oszacować ogólne ryzyko związane z przewidywanym postępowaniem anestezjologicznym i chirurgicznym.

4.1 Specyficzne ryzyko

związane ze znieczuleniem ogólnym

Znieczulenie ogólne nie jest celem samym w sobie i nie spełnia żadnych terapeutycznych zadań. Jego celem jest jedynie umożliwienie przeprowadzenia innych działań medycznych, jak operacje lub zabiegi diagnostyczne.

Doświadczenie kliniczne wskazuje jednak, że istnieje specyficzne ryzyko związane pierwotnie ze znieczuleniem, które samo w sobie może być przyczyną zwiększonej zachorowalności i śmiertelności. Znieczulenia ogólne pozbawione ryzyka zatem nie istnieją i prawdopodobnie nigdy nie będą moż-

Tabela 15.8 Grupy ryzyka wg ASA i umieralność okołooperacyjna (wg Marxa i wsp., 1973)

Grupy ryzyka ASA	Umieralność okołooperacyjna do 7 dni po operacji
I	0,06%
II	0,47%
III	4,39%
IV	23,48%
V	50,77%