M Feld TBM387

387

9.6. Możliwości kształtowania powierzchni występujących w częściach klasy tuleja i tarcza

bardziej nadaje się tokarka wielonarzędziowa, gdyż siła poosiowa jest dobrze przenoszona przez odpowiednio sztywne zespoły tej tokarki i, co najważniejsze, posuw odbywa się mechanicznie. Obrabiając duże otwory, należy zwrócić szczególną uwagę na moc obrabiarki i jej sztywność, jak również sztywność przedmiotu obrabianego (wiertło o dużej średnicy jest dostatecznie sztywne). Z tych powodów otwory o średnicy większej niż 30 mm często należy wiercić dwukrotnie, przy czym średnicę pierwszego wiertła przyjmuje się równą 0,6 + 0,7 średnicy wiertła końcowego.

Wiertłem krętym uzyskuje się otwory w 12 i 13 klasie dokładności wg ISO, a więc w normalnej tolerancji warsztatowej. W szczególnym przypadku, przy wykonywaniu płytkich otworów sztywnym narzędziem z małym posuwem, można otrzymać 10 i 11 klasę dokładności. W przeciętnie stosowanych warunkach obróbki chropowatość powierzchni po wierceniu wynosi R_a = 20,0 pm, w szczególnych przypadkach (decyduje o tym przede wszystkim odpowiednio mały posuw) można uzyskać chropowatość powierzchni do R_a = 5,0 pm.

Otwory stopniowane mogą być wykonane na tokarce albo w wyniku kolejnych zastosowań dwóch lub większej liczby narzędzi prostych (wierteł, pogłębiaczy), albo (co w produkcji seryjnej jest bardzo korzystne) jednym wiertłem specjalnym. Oczywiście, w tym drugim przypadku narzędzie jest droższe, osiąga się jednak skrócenie czasu maszynowego i - w przypadku tokarki wielonożowej - zaoszczędza się jeden lub więcej otworów narzędziowych w głowicy, co jest na ogół bardzo istotne. Wiertło specjalne może być podszlifowanym wiertłem krętym (rys. 9.23) lub specjalnym wiertłem zespołowym (rys. 9.24).

RYS. 9.23. Wiertła dwustopniowe przeszlifowane RYS. 9.24. Wiertło zespołowe specjalne z wierteł normalnych

Coraz częściej wiertła kręte wykonane ze stali szybkotnącej są wypierane przez wiertła z płytkami skrawającymi: lutowanymi (rys. 9.25) lub mocowanymi mechanicznie (rys. 9.26). Wiertła te dla średnic 12 + 60 mm są budowane jako 2-ostrzowe (rys. 9.26a), dla większych zaś średnic do 120 mm jako 4-ostrzowe (rys. 9.26b). Cechą charakterystyczną tych wierteł są dwie asymetrycznie rozmieszczone płytki, stanowiące ostrze zewnętrzne i wewnętrzne. Płytkę zewnętrzną można dodatkowo użyć do przetoczenia otworu, po jego przewierceniu (rys. 9.27). Inne zalety tych wierteł będą podane w rozdz. 10.

RYS. 9.25. Wiertło z lutowanymi płytkami skrawającymi