WSP J POLN254245

570

Rogiłitr; U'■"iilcćjik, Jeżyk polski na Zachodzie skich, np. z angielskiego: bedrttm ‘sypialnia' (bedroom), blankiet ‘kołdra’

(iblanket), tor/ ‘wikt’ (board), anciować'zmieniać’ (cbange), dajlować‘nakręcać’ (diaf),forman ‘nadzorca robotników’ (foreman), grosemia ‘sklep’ (groce-?y), kanclować ‘likwidować’ (cancel), Awra ‘samochód’ (cwr), klin erka ‘sprzątaczka’ (deaner), korner ‘róg" (corner), lota ‘działka, parcela' (lot), memoryzo-wac ‘zapamiętywać (memorize), mufować ‘przeprowadzać się’ (move), ofis ‘biuro’ (office), pejda ‘płaca’ (paid), rentowe ‘wynajmować (rent), rum ‘pokój’ (room), sobwaj ‘kolej podziemna' (subway) ild. czy z francuskiego: ape-rytyf (aperitiff), awion ‘samolot’ (avion), bombon 'cukierek' (bonbon), bryko-lować‘majsterkować (bricoler), glajol ‘gladiola’ (glaieut), mfirmierka ‘pielęgniarka’ (infirmiere), komendowe 'zamawiać (commander), peluza ‘trawnik’

(pelouse), pikur ‘zastrzyk’ (picjure), restoran ‘restauracja’ (restanrant), retret ‘emerytura’ (retraite), szambra ‘sypialnia’ (cbambre), szomaz ‘bezrobocie’ (ichomage), tomat ‘pomidor’ (tomate) itp. Niektóre z nich mocno zakorzeniły się w języku Polonii, część z nich jednak w mowie dalszych pokoleń (nie bez wpływu szkolnictwa polonijnego) podlega eliminacji na skutek wyczuwanej ich niezgodności z normą leksykalną polszczyzny literackiej.

Wyjątkowe w języku pierwszego pokolenia (gdyż możliwe dopiero w warunkach zaawansowanego bilingwilizmu), częste zaś w mowie dalszych pokoleń są różnego rodzaju kalki (repliki). Bardzo rozpowszechnione są kalki semantyczne, np. z angielskiego: bawić się ‘grać’ (p/ay), lubić ‘chcieć, woleć’ (like), medycyna ‘lekarstwo’ (medicine), móc ‘umieć’ (can), nazwisko ‘nazwa’ (parne), obiektyw ‘cel’ (objective), stacja ‘posterunek’ (station), unia ‘związek zawodowy’ (imion), zgubić ‘stracić’ (lose) itp. czy z francuskiego: cywilizacja ‘kultura’ (chilisation), dużo ‘bardzo’ (beaucoup), iść ‘jechać’ (diler), katastrofa ‘pech’ (catastrophe), ostatni ‘najmłodszy’ (demier), patron ‘pracodawca’ (patron), pensja ‘emerytura’ (pension) itp. Rzadsze są kalki słowotwórcze sensu stricto typu bialokolnierzykowiec ‘pracownik umysłów)'’ (wbite collar worker) czy ubieracz ‘projektant mody, krawiec’ (dresser) z angielskiego lub pólbrat ‘brat przyrodni' (demi-frere) z francuskiego, natomiast często spotykamy kalki z pogranicza słowotwórstwa i frazeologii, typu egzaminator medyczny ‘lekarz sądowy’ z angielskiego medical examiner, a zwłaszcza kalki frazeologiczne (repliki idiomatycznych związków wyrazowych), np. z angielskiego ciemne wieki ‘wczesne średniowiecze' (tbe dark ages), mieć obiad ‘jeść obiad' (to bace dinner), wyjść ze szkoły ‘ukończyć szkołę’ (to leacescho-ol) itp. czy z francuskiego brać autobus ‘jechać autobusem’ (prendre l autobus), mieć kota w gardle 'mieć chrypkę’ (avoir un chat tiins la gorge), me wiedzieć, na której nodze tańczyć ‘wahać się (ne pas sacoir sur (piel pdd cłanser), praca na czarno ‘praca nielegalna' (tracail noir), suche wino ‘wino wytrawne’ (vin sec) itp.

Oddzielnie trzeba powiedzieć o tzw. neologizmach indukowanych (w polskiej literaturze przedmiotu zwanych też wyrazami-zamiennikami), czyli wyrazach powstałych na skutek zewnętrznego impulsu, utworzonych