94293501

FIZYOLOGIA PRZEWODU POKARMOWEGO 319

one są ruchowe czy hamujące, nie jest jeszcze z zupełną dokładnością zbadany.

Defekacya.

Pozostałości niestrawionych pokarmów i inne substancye, tworzące kał, popychane przez ruchy robaczkowe środkowej i dolnej okrężnicy, gromadzą się w okrężnicy esowatej (fiexura sigmoidea). Odbytnica zamknięta jest przez dwa mięśnie: 1) zwieracz odbytu zewnętrzny (sjincter ani eorternus), utworzony przez dość cienką warstwę okrężnych włókien mięśni prążkowanych i 2) zwieracz wewnętrzny, gruby pierścień mięśni gładkich, obejmujący dolną część odbytnicy (rectum) na przestrzeni około 7 cm. Obydwa zwieracze, szczególnie zwieracz wewnętrzny, są stale w stanie tonicznego skurczu, który zwiększa się odruchowo w skutek zadrażnienia mechanicznego masami kałowemi, albo ustaje, także odruchowo, podczas oddawania kału.

Toniczny skurcz zwieracza wewnętrznego, acz stały, nie jest zazwyczaj niezbędnie potrzebny do zatrzymania kału, albowiem przy nieznacznem nagromadzeniu mas kałowych te cząstki, które nawet dostaną się poza okrężnicę esowatą do górnej części odbytnicy, zatrzymują się tu na fałdzie poprzecznym błony śluzowej, a przebieg esowaty S. Bomammi zmniejsza także ciężar, który zwieracze zmuszone są dźwigać. Działanie zwieracza zewnętrznego wzmocnione jest też przez dźwigacz odbytu (levator ani), który okala odbytnicę w postaci pętli.

Kał nagromadzony w kiszce stolcowej wywołuje na drodze odruchu przez zadrażnienie nerwów dośrodkowych odbytnicy czynność oddawania kału czyli defekacyę. Ta czynność odruchowa, stała się u człowieka przez ćwiczenie i przyzwyczajenie zależną od woli, może także być przez odpowiednie przyuczanie i przyzwyczajanie taką samą u niektórych zwierząt domowych (pies, kot).

Defekacya następuje u człowieka żywiącego się mieszanymi pokarmami zazwyczaj raz na dobę; zależy zaś częstość delekacyi od ilości ekskrementów, a więc głównie od jakości pożywienia, dalej także od pewnych właściwości indywidualnych i t. d.

Czynność defekacyi odbywa się w ten sposób, że pod wpływem zadrażnienia nerwów dośrodkowych odbytnicy, powstają na drodze odruchowej silniejsze ruchy robaczkowe okrężnicy zstępu-