Lovas3

Powiedz tylko Nie!, weź B' i rozpocznij próbę od nowa, udzielając w razie konieczności pomocy. Jeśli we wczesnych etapach ćwiczenia pozwolisz dziecku na poprawianie własnej odpowiedzi, może nauczyć się zastępować jedną reakcję inną, w rzeczywistości niczemu się nie przyglądając. Uważamy, że we wczesnych próbach lepiej jest nie dopuszczać do takiej auto-korekcji, chociaż w późniejszych może to się okazać niezbędne. Autokore-kcja wpływa w różny sposób na poszczególne dzieci. Najlepiej postępować elastycznie i sprawdzać różne metody, by stwierdzić, które przynoszą najlepsze rezultaty.

Jeśli dziecko zareagowało prawidłowo (położyło B' na stole obok B, a nie obok A), nagródź je. Kontynuuj próby z przedmiotem B\ zachowując niezmienny układ przedmiotów A i B, aż będzie reagowało zgodnie z przyjętą normą. Zachowanie stałego układu A i B na stole ma umożliwić dziecku wykorzystanie układu przedmiotów jako podpowiedzi. Nie wszystkie dzieci wymagają tego rodzaju pomocy (zdarza się, że od samego początku możliwa jest zmiana ułożenia przedmiotów A i B na stole), w wielu przypadkach jednak podpowiedź taka jest konieczna.

Jeśli pomoc w formie stałej pozycji przedmiotów na stole nie spełnia swego zadania i nie prowadzi dziecka ku właściwej reakcji, można zastosować dodatkową podpowiedź, np. przez odsunięcie przedmiotu A na pewną odległość, a następnie stopniowe zbliżanie do przedmiotu B. Możesz rozpocząć od umieszczenia B bliżej dziecka niż siebie. Podaj dziecku B‘ i z każdą kolejną próbą stopniowo przesuwaj przedmiot A do przodu, aż znajdzie się obok przedmiotu B. Powtarzaj opisany proces tak długo, aż twój uczeń nauczy się reagować poprawnie, zgodnie z przyjętą przez ciebie normą.

Krok 3. Dopasowywanie prostych przedmiotów — demonstracja w przypadkowym porządku

Przedmioty A i B powinny być ułożone na stole w równej odległości od dziecka. Zachowując przez cały czas niezmienny układ A i B na stole, wprowadzaj w przypadkowej kolejności przedmioty A' i B\ Możesz użyć A' w dwóch próbach, następnie B' w jednej, A' w jednej, B' w trzech itd. Ponieważ dziecko od zakończenia Kroku 1. nie ćwiczyło dopasowywania A¹ do A, proponujemy, byś podczas kilku pierwszych prób wprowadził tylko ten przedmiot. (Na początku każdej sesji, zanim przystąpisz do nowych ćwiczeń warto odświeżyć pamięć dziecka, powtarzając kilka prób z zakończonego już etapu.) Wręcz mu przedmioty A' i B' i — podobnie jak uprzednio — wzmacniaj prawidłowe reakcje. Powtarzaj ćwiczenia, aż dziecko je opanuje. Początkowo może zaistnieć konieczność podpowiedzi (przez wskazanie właściwego przedmiotu na stole). Musisz pamiętać, że w każdym z poprzednich ćwiczeń był dopasowywany tylko jeden przedmiot. Teraz konieczność połączenia dwóch przedmiotów w dwóch różnych pozycjach z ich odpowiednikami na stole może je zdezorientować.

Istnieje kilka możliwości mimowolnego wprowadzenia dziecka w błąd w trakcie wczesnych ćwiczeń. Jeśli jeden z przedmiotów zostanie umieszczony bliżej, jest bardzo prawdopodobne, że bez względu na to, czy będzie to właściwe połączenie, czy nie, dziecko dopasuje doń A' lub B'. Stąd należy dopilnować, aby oba przedmioty znajdowały się w równej odległości od dziecka; powinny także leżeć w równym odstępie od krawędzi stołu, przy którym siedzi dziecko.

Jeśli podczas każdej nowej próby, kiedy podajesz dziecku przedmiot, zmieniasz rękę lub tę, którą się posługujesz, trzymasz wyciągniętą nieco w bok od środka ciała, możesz tym samym nieumyślnie zwrócić uwagę dziecka na jeden z obiektów. Jeśli posługujesz się lewą ręką, możesz mimo woli skierować dziecko w stronę przedmiotu z lewej strony. Jeśli zmieniasz rękę, zmieniając z każdą nową próbą przedmiot, dziecko być może uzna to za wskazówkę, z której warto skorzystać. Aby uniknąć błędów, warto podając przedmiot konsekwentnie posługiwać się tą samą ręką w każdej próbie; należy także trzymać rękę jak najbliżej środka ciała.

Sprawdź, czy nie dajesz dziecku podczas prób licznych wskazówek ciałem lub mimiką twarzy. Bardzo łatwo jest w ten sposób mimowolnie wpłynąć na reakcję dziecka niepełnosprawnego umysłowo. Zwróć uwagę, by po wręczeniu dziecku przedmiotu nie przechylać ciała w żadną stronę. W czasie próby nie opieraj łokci na stole. Nie patrz na właściwy przedmiot na stole ani przed wręczeniem przedmiotu, ani w czasie dopasowywania obiektów. Powstrzymuj się od uśmiechu lub wyrazu niezadowolenia, gdy twój uczeń w trakcie ćwiczenia zbliża się do właściwego lub nieodpowiedniego przedmiotu. Jeśli dziecko jest niepewne, prawdopodobnie będzie patrzeć na ciebie w oczekiwaniu takich właśnie wskazówek i dodatkowych informacji. Wstrzymaj wszelkie reakcje do chwili, gdy zakończy czynność.

Krok 3. jest chyba najtrudniejszym etapem w całym programie. Wobec wielości wyborów dziecko musi przyswoić sobie pewne reguły, by prawidłowo wykonywać zadanie. Możliwe, że teraz właśnie opanuje zasady dopasowywania; w takim przypadku najgorsze jest już za nim. Może się jednak zdarzyć, że nauczyło się jedynie, iż A' należy położyć z jednej strony stołu, a B^l z drugiej. Opisane niżej postępowanie ma pomóc mu dokonać „rzeczywistego” połączenia w pary (wykluczywszy wskazówki związane z pozycją obiektu).

Krok 4. Dopasowywanie prostych przedmiotów — przypadkowe pozycje

Ustaw przedmioty A i B na stole, w równej odległości od dziecka. W kolejnych próbach wręczaj dziecku przedmioty A‘ i B' w przypadkowej (zmiennej) kolejności, podobnie jak w Kroku 3. Zmieniaj ponadto w przypad-

7*

99