6355786618

EKONOMIA zarys podstawowych problemów

Schemat 1.9. Instrumentarium polityki gospodarczo-obronnej

2.1.1.3. Metody badawcze

Polityka gospodarcza w rozumieniu nauki posługuje się tymi samymi metodami badawczymi co inne nauki ekonomiczne, to jest empirią i dedukcją. Punktem wyjścia dla niej są zawsze badania empiryczne wykonywane na podstawie gromadzonych informacji. Ich pierwszym etapem jest obserwacja rzeczywistości gospodarczej pod kątem ustalenia i rozpoznania oddziaływań organów państwowych na gospodarkę oraz stwierdzenia występujących w niej zjawisk. Pozwala to w dalszej kolejności na wyodrębnienie zjawisk powtarzających się i określenie występujących w nich związków. To z kolei pozwala dopiero na przejście do stopniowej konkretyzacji, uwzględniającej wpływ różnego typu uwarunkowań na zróżnicowanie form, kierunków i metod polityki gospodarczej państwa.

Najistotniejszymi z punktu widzenia działań rozpoznawczych są te które dotyczą zagrożeń dla istotnych narodowych interesów oraz możliwości przeciwstawienia się im określonym potencjałem. Bazą wyjściową do ich pozyskania jest z jednej strony otaczająca nas rzeczywistość, z drugiej strony zaś doświadczenia historyczne.

Podstawą oceny współczesnej rzeczywistości są obok informacji naukowych także informacje jawne i niejawne. Na podstawie tak zebranego materiału możliwym staje się dopiero przystąpienie do wyodrębnienia powtarzających się zjawisk i określenie występujących między nimi związków. To z kolei pozwala dokonać stopniowej konkretyzacji, poprzez uwzględnienie wpływu różnego typu uwarunkowań na zróżnicowanie form, kierunków i metod polityki gospodarczej. Wypracowane na tej drodze ustalenia w dalszej kolejności wymagają weryfikacji poprzez porównywanie z rzeczywistym przebiegiem procesów gospodarczo-obronnych w określonych warunkach.

Bogatego materiału do kreacji polityki gospodarczej państwa dostarcza także historia. Pozwala ona na uogólnienie wiedzy o oddziaływaniu państwa na procesy gospodarcze. Wiele bowiem problemów, wobec których staje polityka gospodarcza wypływa z doświadczeń przeszłości. Bez ich poznania nie sposób określić wpływu wielu uwarunkowań na rozwiązania polityki gospodarczej państwa.

Znaczącej roli jako metody polityki gospodarczej należy dopatrywać się w eksperymencie, który pozwala określić jak innowacja w jakimś obszarze polityki gospodarczej państwa odbije się na kształtowaniu gospodarczych podstaw obronności państwa. Pozwala on również na przygotowanie pewnych modyfikacji systemowych w tych obszarach. Pewne rozwiązania wprowadza się najpierw w wybranych ograniczonych obszarach, a następnie obserwuje się jak się one sprawdzają i jakie przynoszą efekty.

Ważną rolę w wypracowywaniu polityki gospodarczej państwa pełni symulacja (postępowanie symulacyjne) będące formą quazi-eksperymentu. Sprowadza się ona do konstruowania odpowiednich modeli przedstawiających w sposób uproszczony rzeczywistość gospodarczą państwa. Jest stosowana przede wszystkim w planowaniu gospodarczym i w programowaniu działań polityki gospodarczej. Pozwala ona na wariantowe formułowanie zmiennych zależnych od polityki, badanie i ich ocenę przed uruchomieniem środków właściwych. Jej istota sprowadza się do tego, że przed uruchomieniem właściwych środków i oddziaływań na rzeczywistość gospodarczą, dopuszcza możliwość wprowadzania w skonstruowanym modelu wariantowo wyznaczonych zmiennych zależnych od polityki, badaniu ich wpływu na projektowane działania i ich ocenę. Największe efekty przynosi przy rozwiązywaniu problemów dających się skwantyfikować.

Bardzo często stosowaną metodą polityki gospodarczej jest metoda prób i błędów. Polega ona na podejmowaniu działań mających służyć osiąganiu wytyczonego celu tak długo, aż natrafi się na działanie właściwe. Jej użycie jest uzasadnione zwykle w sytuacjach nowych, w okolicznościach nie w pełni rozpoznanych. Wykorzystujący tą metodę weryfikują trafność