Prawo administracyjne - wykład 2.

ZASADA POMOCNICZOŚCI

• Wywodzi się ze społecznej nauki Kościoła

• Nas będzie interesowała w zakresie funkcjonowania państwa

• Zawsze mamy dwa podmioty

• Zgodnie z zasadą pomocniczości jeśli subsystem (podmiot mniejszy) właściwie realizuje zadanie, to suprasystem (podmiot większy) nie powinien podejmować tego zadania do wykonania, a jedynie wspierać subsystem w jego wykonywaniu. Suprasystem powinien przejąć działanie zadania wtedy, kiedy subsystem nie może wykonać zadania publicznego.

• Zasada pomocniczości w rozumieniu prawa administracyjnego odnosi się do dwóch podmiotów, musi być podmiot większy i podmiot mniejszy, rolą suprasystemu jest wspieranie i pomoc w wykonywaniu zadania i dopiero w ostateczności przejęcie tego działania;

• Zasada Unii Europejskiej

• Zapisanie zasady pomocniczości w polskim prawie:

• Preambuła Konstytucji

• EKSL (Europejska Karta Samorządu Lokalnego)

• Zasada pomocniczości - podział zadań publicznych ← między podmiotem większym a podmiotem mniejszym

• Podział zadań w układzie terytorialnym między gminą a innymi podmiotami (EKSL art. 4 ust. 3) ← zadania publiczne powinny być wykonywane jak najbliżej obywatela - gmina → to, czego gmina nie może zdziałać przekazuje dalej, większym podmiotom

• Zgodnie z zasadą pomocniczości w ujęciu terytorialnym zadanie publiczne ma być wykonywane jak najbliżej obywatela. Jeżeli gmina może być zbyt mała do wykonania zadania, to zadanie wykonuje podmiot wyższy (czy gmina zrobi to efektywnie? Ile to będzie kosztowało?) * Gmina może wykonywać wiele zadań publicznych, im bardziej specjalistyczne zadanie publiczne, tym wyższy szczebel (szkoły podstawowe - gmina, szkoły średnie - powiat)

• Zasada pomocniczości jako relacja między subsystemem a suprasystemem

* Zasada pomocniczości wynika w oparciu o projekt ustawy o pomocy rodzinie i systemy pieczy zastępczej → zgodnie z tym projektem asystent rodziny (zaprojektowano taką instytucję, która ma wesprzeć rodzinę - tu subsystem). Jeżeli poziom dysfunkcji w rodzinie jest duży, obowiązki powinny przejmować inne podmioty. Zasada pomocniczości to nie tylko relacje rodzina (subsystem) - państwo (suprasystem), ale także m.in. usługi transportowe S.p. z o.o. - gmina, noclegownie Brata Alberta - gmina

ADMINISTRACJA PUBLICZNA

WŁADCZA

„imperium”

↓

Korzystanie z przymusu administracyjnego

→ wydawanie jednostronnych aktów (nakazów, zakazów, postanowień)

→ nakładanie obowiązków wraz z określeniem sankcji

→ decyzje o rozbiórce, pozwolenia, koncesje

NIEWŁADCZA

„gestia”

↓

Brak przymusu administracyjnego

→ korzystanie ze środków, które nie wymagają użycia przymusu

→ pomoc od pomocy społecznej poprzez tworzenie infrastruktury pomagającej człowiekowi, np. muzea, biblioteki, domy pomocy społecznej, przedszkola, żłobki, opieka medyczna, kultura, sztuka

Obecnie administracja niewładcza odgrywa coraz większe znaczenie w funkcjonowaniu państwa → ludzie oczekują nie zakazów ani nakazów, ale świadczeń ze strony administracji

Podział administracji publicznej na władczą i niewładczą odbiega trochę od współczesnego świata. Obecnie używa się podziału na administrację świadczącą, ingerującą i infrastruktury lub na administrację władczą i świadczącą.

ADMINISTRACJA PUBLICZNA

Świadcząca

Ingerująca

Infrastruktury

ADMINISTRACJA INGERUJĄCA

• Historycznie stanowi część administracji określaną jako policja administracyjna

• W rozwoju historycznym podstawowa część zadań administracji

• Atrybuty władczości

• Zastosowanie przymusu (wraz z przymusem bezpośrednim)

• Jest to administracja zajmująca się bezpieczeństwem i porządkiem publicznym

* Ta administracja ingerująca jest równorzędna administracji władczej w poprzednim podziale.

Bezpieczeństwo publiczne → w szerszym ujęciu obejmuje ochronę państwa i jego interesów, a także ochronę zdrowia i życia obywateli oraz mienia przed wszelkimi zachowaniami (zamachami) godzącymi w te dobra; policja, UOP, Straż Pożarna.

Porządek publiczny → jest całokształtem obowiązujących zasad i norm prawnych wyznaczających ogólne normy postępowania w państwie i gwarantujących jego właściwe funkcjonowanie jako organizacji społeczeństwa (mają nie dopuszczać do powstawania zagrożeń - odwracanie zagrożeń poprzez różne administracje; służby, inspekcje (nadzór budowlany, inspekcje farmaceutyczne i in.), straże.

Administracja ingerująca chroni:

• Dobra (życie, zdrowie, środowisko naturalne), moralność publiczną, mienie

• Pożądane stany faktyczne :

• Bezpieczeństwo publiczne

• Porządek publiczny

• Spokój publiczny

Administracja ingerująca:

• Policja

• Straż pożarna

• Inspekcje:

• Handlowa

• Farmaceutyczna

• Sanitarna

• Weterynaryjna

• Inspekcje pracy

• Ruchu drogowego

• Nadzoru budowlanego

ADMINISTRACJA ŚWIADCZĄCA

• Administracja świadcząca to ta część administracji, której celem jest dostarczenie usług publicznych (mają różny charakter - mogą dotyczyć ludzi jako zbiorowości, np. dostęp do kultury, jak i osoby indywidualnej - pomoc konkretnemu człowiekowi

• Działa w sposób niewładczy

• Administracja świadcząca a zasada pomocniczości

• Administracja świadcząca a przeregulowanie (nadmierna pomoc może spowodować negatywne skutki społeczne dla człowieka; strategia na rynku pracy - bezrobotni otrzymują świadczenia i uważają, że sytuacja jest komfortowa i nie opłaca się pracować, np. Szwecja)

ADMINISTRACJA ŚWIADCZĄCA

Budowa obiektów infrastruktury

→ drogi

→ kanalizacje

→ wodociągi

Prowadzenie obiektów użyteczności publicznej

→ szkoły

→ przedszkola

→ biblioteki

→ muzea

→ uniwersytety

→ szpitale

Aspekt indywidualny → administracja działa na rzecz poprawy sytuacji jednostki poprzez zapewnienie minimum egzystencji lub na rzecz poprawy jej bytu oraz w celu pomocy w określonych prawem sytuacjach

Aspekt zbiorowy → administracja działa na rzecz całej społeczności poprzez oddanie do dyspozycji ogółu urządzeń komunikacyjnych oraz rzeczy publicznych (dróg, parków, kąpielisk, placówek kultury, kanalizacji, teatry, sale wystawowe, muzea, szkoły, biblioteki, przedszkola).

ADMINISTRACJA INFRASTRUKTURY

• Administracja infrastruktury zajmuje się administrowaniem majątkiem administracyjnym i dobrem wspólnym (tu dobro wspólne to pewien majątek)

• Administracja infrastruktury a administracja świadcząca

Zarządzanie istniejącą już infrastrukturą (tym co już jest)

np. zarządzanie wodociągiem

Ma zapewnić pewne dobra publiczne (wybudować kanalizacje, drogi, kolej)

np. wybudowanie wodociągu

PRAWO ADMINISTRACYJNE STANOWI PODSTAWĘ NORMATYWNĄ TREŚCI ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Prawo administracyjne nie tylko określa zasady administracji publicznej, ale wyznacza także kierunki, zakres działania.

POJĘCIE PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

• Podstawowym kryterium wyróżniającym prawo administracyjne są jego podstawy aksjologiczne (wartości, dla których prawodawca stanowi prawo) oraz związana z tymi wartościami treść norm;

* Jeżeli administracja publiczna działa w interesie publicznym, to prawo administracyjne, to te normy są tworzone dla interesu społecznego (treść tych norm jest determinowana przez interes publiczny

• Prawo administracyjne → uporządkowany zbiór norm prawnych, których racją obowiązywania jest bezpośrednia realizacja przez podmioty administrujące wartości wyróżnia ze względu na dobro wspólne (interes publiczny)

* Uporządkowanie oznacza to, że prawo administracyjne jest spójnym, integralnym podsystemem norm zarówno z punktu widzenia źródeł prawa jak i związków treściowych.

4

---