RAK PODSTAWNOKOMÓRKOWY

CA. BASOCELLULARE, BASAL CELL CA. ,

BASALIOMA

1. S. Jabłońska „Choroby skóry”

2. D.K. Hossfeld i wsp. “Podręcznik onkologii klinicznej”

EPIDEMIOLOGIA:

• częstość zachorowań wzrasta z wiekiem

ETIOLOGIA:

•czynniki genetyczne:

• zespół newoidalny basal cell naevus (AD)

→mutacja genu na chr. 9

•czynnikiem wyzwalającym mogą być promienie słoneczne

•BCC rozwija się w skórze uprzednio nie zmienionej (częściej), lub ze stanów przedrakowych

PATOGENEZA:

Wróć1

OBRAZ KLINICZNY:

• najczęściej pojedynczy, ale może być mnogi

• lokalizacja:

• najczęściej rozwija się na twarzy powyżej linii podniebienia (nos, policzki, powieki,

czoło, skroń, warga górna, owłosiona skóra głowy

• nawet przy bardzo rozległych zmianach w oklicy oczodołu nie zajmuje gałki ocznej

• nie zajmuje blon śluzowych

• wzrost jest bardzo powolny

• chory często podaje że zauważył powiększanie się znamienia, lub twór brodawkowaty

krwawiący przy lekkim zadrapaniu

ODMIANY KLINICZNE:

1. Odmiana głęboka:

• ma postać guzkową,łatwo ulega owrzodzeniu,najczęściej na twarzy

• rak podstawnokomórkowy guzkowy (BCC nodosum):

• najczęstsza postać

• początkowo wielkości głowki od szpilki,szarożolte ognisko

• szybko się powiększa przybierając postać guzka niezapalnego otoczonego

perełkowatym wałem

• w obrębie guzka obecne mogą być liczne teleangiektazje i złuszczanie

• łatwo krwawi

• rak podstawnokomórkowy barwnikowy (BCC pigmentosum):

• jest w istocie silnie przebarwioną postacią BCC nodosum

• rak podstawnokomórkowy wrzodziejący (BCC exulcerans):

• powstaje z odmiany guzkowej,która pod wpływem zaburzeń ukrwienia ulega

martwicy w części środkowej

• powsaje owrzodzenie o lekko nacieczonym dnie i lekko wyniosłych, stwardniałych

brzegach o typie perełkowatym

• łatwo krwawi

• ma zdolność do naciekania podścieliska

• wrzód niszczący (ulcus rodens):

• ma cechy rozległego owrzodzenia niszczącego tkanki głębiej położone (mięśnie i kości)

wał jest niekiedy trudno dostrzegalny

• rak podstawnokomórkowy twardzinopodobny (BCC morpheiforme):

• ognisko zbliżone do twardzieli ograniczonej

• barwy baławej,o zwiększonej spoistości

• wyniosłe, ale słabo ograniczone brzegi

• na obwodzie mogą być perełkowate wzniesienia

• zazwyczaj nie ulega rozpadowi

• rak podstawnokomórkowy torbielowaty (BCC cysticum):

• są to małe przeżroczyste guzki

• najczęściej położone na powiekach

• rak podstawnokomórkowy płaski bliznowaciejący (BCC planum cicatricans):

• blizna otoczona wałem o charakterze perełkowatym

2. Odmiana powierzchowna (BCC superficiale):

• zmiany zazwyczaj liczne, rumieniowo-złuszczające, płaskie, dobrze ograniczone,

otoczone lekko wyniosłym wałem o charakterze perełkowatym

• szerzy się bardzo powoli (kilkanaście - kilkadziesiąt lat)

• najczęsciej umiejscowiony na tułowiu

ROZPOZNANIE:

A

RÓŻNICOWANIE:

A

LECZENIE:

• usunięcie chirurgiczne

• zamrożenie ciekłym azotem (kriokoagulacja)

• poprzedzone biopsją sztancową

• tylko w przypadku zmian małych i powierzchownych

• nie w obrębie owłosionej skóry głowy

POWIKŁANIA:

•opisano pojedyncze przypadki przerzutów do okolicznych węzłów chłonnych i narządów

wewnętrznych, zwłaszcza przy umiejscowieniu guzów w okolicy ołosionej skóry głowy

ROKOWANIE:

•przebieg jest bardzo powolny, przerzuty w zasadzie nie występują

•postać ulcus rodens może doprowadzić do dużych zniszczeń

PROFILAKTYKA:

A

PATRZ TEŻ:

A

---