Bankowy arbitraż konsumencki - działa przy ZBP i zostało powołany w celu rozstrzygania sporów pomiędzy konsumentami (os. fiz. która zawiera umowę z bankiem w celu nie związanym z dział. gosp) a bankami w zakresie roszczeń pieniężnych z tytułu nie wykonania lub nienależytego wykonania przez bank czynności bankowych. Przedmiotem postępowania mogą być tylko spory których wartość nie przewyższa 8 tys. zł. Żeby wszcząć postępowanie roszczeniowe z bankiem z wnioskiem w formie pisemnej występuje konsument. Wnioski składane są tylko drogą pocztową. W takim wniosku musi być uwzględniona wartość sporu, szczegółowe dane konsumenta, problem który wystąpił oraz konsument musi udowodnić że składał reklamację w banku a on nie odpowiedział lub nie udzielił odpowiedzi w ciągu 30 dni. Arbiter ustala czy wniosek jest zasadny. Przesyła do banku swój wniosek w którym prosi bank o zajęcie stanowiska w tej sprawie. Arbiter wydaje orzeczenie i jest ono rozstrzygnięciem sporu (wiążące dla banku0. Bank wciągu 14 dni musi się podporządkować. Jeśli przegra oddaje sumę konsumentowi i płaci arbitrowi.
Bankiem może być tylko takie przedsiębiorstwo które posiada osobowość prawną. Bank może działać w formie spółki akcyjnej, baku spółdzielczego i jako ściśle określone przeds. państwowe. Bank jest instytucją koncesjonowaną na które trzeba dostać zezwolenie. Może zajmować się tylko tym co zostało ustalone w ust prawo bankowe.
Czynności zastrzeżone tylko dla banków: przyjmowanie wkładów pieniężnych oraz prowadzenie dla nich rachunków/prowadzenie innych rach bank/udzielanie kredytów/udzielanie i potwierdzanie gwarancji bank oraz udziel. i potwier. akredytyw/emitowanie bank. pap. wart./ przeprowadzanie bank. rozliczeń pieniężnych/wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego. Czynności bank. są również następujące czynn. o ile są wykonywane przez banki: udzielanie pożyczek pien./ oper czekowe i wekslowe/wydawanie kart płatniczych/terminowe oper finan/nabywanie i zbywanie wierzytelności pien./przechowywanie przedmiotów i pap wart oraz udostępnianie skrytek sefowych/ prowadzenie skupu i sprz. wart dewizowych/udzielanie i potwierdzanie poręczeń/wykonywanie czynn zleconych związanych z emisją pap wart.
BTE - dokument stwierdzający istnienie wymaganej wierzytelności banku wobec osoby która dokonała z nim czynn bank lub która ustanowiła na rzecz banku zabezp takiej wierzytelności. Po nadaniu przez sąd BTE staje się tytułem wykonawczym i jest podstawą do wszczęcia egzekucji sądowej przez komornika.
Działalność banków komercyjnych
zasada samodzielności banku - bami mogą podejmować samodzielnie decyzję o strukturze organizacyjnej, formie i zakresie wykonywanej dział oraz o zakresie prowadzenia gospodarki finansowej
Bank kom - org adm pub: aktualne prawo bankowe pozostawiło MF ograniczone uprawnienia w dziedzinie bank. Ustawa wymaga ustalenia z MF zezwolenie wydawanego przez KNF na utworzenie banku spółdzielczego lub banku w formie spólki akcyjnej a także utworzenie oddziału banku zagranicznego w Polsce. Natomiast zezwolenie MF jest niezbędne do utworzenia banku za granicą przez osoby krajowe lub oddziału banku krajowego za granicą. Ponadto MF lub M Skarbu pań. są uprawnieni do występowania z wnioskiem do KNF o podjęcie czynn nadzorczych nad bankiem lub o zastosowanie określonych środków w ramach sprawowanego nadzoru.
Bank kom- klient - musi być zapewniona ich równoprawność zwłaszcza w zakresie zawieranych z nimi umów cywilnoprawnych. Bank jako równoprawna strona takich umów na pełnię swobody w wyborze klient.
Bank kom- NBP - NBP z racji pełnienia funkcji banku banków może oddziaływać na działalność i gosp finan banków kom. za pomocą instrumentów administracyjnoprawnych i ekonomicznych. Niezależnie jednak od stosowanego rodzaju instrumentów oddziaływania zawsze oznacza to określenie przez bank centralny tylko ogólnych wielkości czy norm natomiast nie może to mieć nigdy charakteru ingerencji w jednostkowe decyzje banku.
zasada samofinansowania się banków - oznacza że banki pokrywają z uzyskanych przychodów wszystkie koszty prowadzonej dział. jak też ponoszone wydatki na rozwój a także zobow. wobec budż. państwa. Szczególne znaczenie w dział. banków posiadają fundusze własne. Stanowią one podst źródło pokrycia poniesionych strat, pełnią też funkcję gwarancyjną jako że obciąża się je ryzykiem prowadzenia dział. kredytowej jak i kapitałowej. Zgodnie ze standardami UE dokonano podziału funduszy wł. na 2 kategorie : podstawowe i uzupełniające.
Fundusze podst. w banku państwowym(fun. statutowy) w banku jako spół, akcyjna(fun. zakładowy wpłacony i zarejestrowany) w banku spółdzielczym(fun. zasobowy). Fundusze uzupełniające zależą od decyzji KNF. W szczególności za jej zgodą takimi funduszami mogą być przyjęte przez bank na okres 5 lat środki pieniężne klientów które zgodnie z umową nie mogą być wcześniej wycofane z banku i które w razie upadłości lub likwidacji banku są wypłacane w ostatniej kolejności. Może nim być także fundusz powstały z aktualizacji wyceny majątku trwałego.
zasada uniwersalizmu - oznacza przyznanie wszystkim bankom jednakowych warunków do prowadzenia wszystkich rodzajów czynności bankowych na terenie całego kraju. Uniwersalizm oznacza ponadto jednakowy tryb, zasady i wymagania obowiązujące przy tworzeniu banków. Objęcie wszystkich jednakowymi rygorami nadzoru bank., trybem i zasadami postępowania uzdrawiającego, upadłościowego i likwidacyjnego.
zasada poddania banków kontroli wew. oraz nadzorowi bankowemu
Z dn1.01.98 wprowadzono obowiązek uruchomienia wew. strukturze organizacyjnej banku komórki kontroli wew. która powinna być podporządkowana zarządowi banku. Ustawodawca sformułował 2 główne zadania tej kontroli : - sprawdzanie poprawności i rzetelności składanych przez banki sprawozdań i informacji, - sprawdzanie legalności i prawidłowości prowadzonej przez banki działalności.
Bank na 6 podstawowych obowiązków : obow. utrzymania płynności bank/zachowania szczególnej staranności w zakresie zapewnienia bezp. powierzonych bankowi środków pien./zachowania tajemnicy bank./ przeciwdziałania wykorzystaniu dział banków dla prania pieniędzy/ równego traktowania przez bank swoich klientów/ publicznego ogłaszania stosowanych przez bank stawek % depozytów, kredytów, i pożyczek pien.,stawek prowizji i wysok. opłat pobieranych za usł bank
Zachowanie tajemnicy bankowej - wszystkie inf dotyczące czynn bankowej uzyskane z czasie negocjacji, w trakcie zawierania i realizacji umowy na podstawie której bank tę czynność wykonuje.
Wyjątki : innym bankom i instytucjom kredytowym z zakresie inf w związku z wykonywaniem czynn. bankowych,nabywaniem i zbywaniem wierzytelności,obrotach i stanach rachunków bankowych.
Na żądanie:
- KNF w zakresie sprawowanego nadzoru
- sądu lub prokuratora w związku z toczącym się postępowaniem o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe
- sądu w związku z toczącym się postępowaniem spadkowym lub o podział majątku między małżonkami
- dyr. Izby Celnej w zw. z tocząca się sprawą karna lub karnoskarbową
- prezesa NIK w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia postępowania kontrolnego
- Przewod. Kom Pap Wart i Giełd w zakresie niezbędnym do wykonywania nadzoru
- Kom Nadzory Bezp. i Funduszy Emerytalnych w zakresie nadzoru nad wykonywaniem przez bank funkcji depozytariusza
- służb ochrony państwa w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia postępowania sprawdzającego na podstawie przepisów o ochronie informacji niejawnych
- policji za pośrednictwem sądu okręgowego w celu zapobieżenia przestępstwom,ich wykrycia,ustalenia sprawców i uzyskania dowodów
- na pisemne żądanie ZUS-u banki są obowiązane do sporządzania i przekazywania inf dotyczących nr rach bank płatników składek
(w sprawie postępowania skarbowego we wniosku pisemnym musi być zawarte jakie to postępowanie, że zwracano się do klienta z wnioskiem o pełnomocnictwo a klient mu nie odmówił lub nie odpowiedział)
Co grozi w przypadku złamania tajemnicy bankowej - grzywna do 1 mln zl i kara pozbawienia wolności do lat 3
Co grozi w przypadku podawania nieprawdziwych danych lub ich zatajenia - grzywna i pozbawienie wolności do lat 3
Bilans banku komercyjnego
aktywa - gotówka(w kasie i NBP), rzeczowe aktywa trwałe, kredyty, lokaty międzybankowe czynne, pap wart, inne aktywa
pasywa: kap własne kap akcyjny, kap zapasowe i rezerwowe, niepodzielny zysk z ubiegłych lat, zysk na rok bieżący, rezerwy celowe
kap obce depozyty klientów, zobow wobec NBP-sektora budż- UE, lokaty międzybankowe bierne, pap wart dłużne banku, inne pasywa
Ryzyko bankowe rezultat osiągnięty w przyszłości jest nieznany ale są możliwe do zidentyfikowania jego przyszłe alternatywy lub szanse wystąpienia tych możliwych alternatyw są znane
Ryzyko finansowe oznacza że w sposób mierzalny możemy ustalić jego wpływ na wynik finansowy banku. Ryzyko związane jest z: tym że partner transakcji nie wywiąże się w terminie ze swoich zobow; spadek kursów na giełdzie; błędną decyzją inwestycyjną; ze skupem weksli; klasycznymi oper pozabilansowymi(gwarancjami,poręczeniami); pozostałymi oper pozabilansowymi tj oper zw z inst. pochodnymi.
Ryzyko pozafinansowe
ryzyko techniczno-opercayjne : nieodpowiednie kwalifikacje personelu i kadry zarządzającej bankiem; nieodp. struktura i organizacja banku; nieodp. wyposażenie techniczne
pozostałe ryzyko pozafinansowe : doradztwo klientom; zarządzanie majątkiem klienta na zlecenie; błędne realizowanie zleceń klientów.
Zarządzanie ryzykiem
- identyfikacja ryzyka (należy określić jakie rodzaje ryzyka i w jakim stopniu wpływają na dany bank w określonym momencie)
- pomiar ryzyka (za pomocą np. controllingu, metody punktowej)
- sterowanie ryzykiem (dzieli się na fizyczne - obejmuje ono wszystkie operacje stosowane do redukcji ilości i wielkości strat - i finansowe - obejmuje samodzielne zarządzanie ryzykiem przez dany bank)
- kontrola ryzyka (ma na celu zbadanie skuteczności podejmowanych działań)
Ryzyka płynności finansowej
- złota reguła bankowa (zgodność terminów zapadalności kredytów i wymagalności depozytów)
- reguła osadu we wkładach (pewien poziom depozytów jest utrzymywany w banku pomimo upływu terminów wymagalności)
- reguła przesunięć w aktywach bilansu (płynność banku może być korygowana przedterminową likwidacją aktywów bez większych strat)
- reguła maksymalnego obciążenia (ustala górny pułap strat jakie mogą zostać zrealizowane z tytułu likwidacji aktywów przed terminem)
Istotne dla płynności banku są zdolność do wypłaty gotówkowej złożonych w banku na depozytów przez jego klientów i przestrzeganie norm ostrożnościowych ustalonych w prawie bank i przez KNF.
Co może być przyczyną utraty płynności : błędna polityka kredytowa banku i gwałtowne wycofywanie depozytów przez klientów.
Ryzyko kredytowe oznacza sytuacje w której klient nie spłaca w terminie podjętych zobow z tytułu kredytów i pożyczek.
Aktywne ryzyko kredytowe jest związane z tym że kredytobiorca nie spłaci w terminie rat kapitałowych lub odsetek w następstwie utraty lub zachwiania zdolności kredytowej. Pasywne ryzyko kredytowe związane jest z wycofywaniem przez deponentów środków oddanych do dyspozycji kredytobiorcom na określonym termin. Przy analizie ryzyka kredytowego należy uwzględnić ryzyka cząstkowe : ryzyko działalności gospodarczej (obejmuje niepewność osiągnięcia dochodów i zysków z działalności operacyjnej klienta banku z powodu samej natury dział. gosp.; ryzyko finansowe (związane jest ze strukturą kapitału a więc ze stosowanym przez firmę sposobem finansowania jej majątku poprzez kap. własny i kap. obcy oraz ich wzajemne proporcje; ryzyko kraju (wynika z niepewności osiągnięcia zysku przez inwestora z powodu możliwości zmian politycznych i ekonomicznych w danym kraju.
W celu redukcji ryzyka kredytowego stosuje się w bankach pewne procedury, wyróżnia się 3 istotne obszary: organizacyjny (ustalenie polityki kredytowej banku;określenie wew procedur kredytowych; określenie kredytowych kompetencji decyzyjnych banku) realizacyjny (analiza wniosków kredytowych; podejmowanie decyzji kredytowych zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa; zabezpieczanie udzielonych kredytów; windykacja należności bankowych) kontrolny (sprawozdawczość kredytowa; monitoring : kredytów, zabezpieczeń kredytowych, limitów zaangażowania; tworzenie i kontrola rezerw celowych).
Biuro Informacji Kredytowej S.A. wspomaga podejmowanie decyzji kredytowych przez banki, powiązane z nimi organizacje sektora usług finansowych, jak również podmioty kredytujące w innych sektorach gospodarki. Tworzy i rozwija efektywne narzędzia oceny kondycji finansowej ich Klientów. To instytucja zbierająca informacje o klientach zaciągających kredyty i pożyczki. Te informacje służą obu stronom takich transakcji - bankom, by mieć wiedzę o terminowości spłat kredytów i rzetelności klientów, natomiast klientom służy informacją.
BIK został powołany przez banki i ZBP pozwalającego bankom wspólnie z bankowymi izbami gospodarczymi na utworzenie instytucji upoważnionej do gromadzenia, przetwarzania i udostępniania bankom informacji stanowiących tajemnicę bankową, w zakresie, w jakim informacje te są potrzebne w związku z wykonywaniem czynności bankowych, a także innym instytucjom ustawowo upoważnionym do udzielania kredytów - informacji o wierzytelnościach oraz o obrotach i stanach rachunków bankowych w zakresie, w jakim informacje te są niezbędne w związku z udzielaniem kredytów, pożyczek pieniężnych, gwarancji bankowych i poręczeń. BIK obsługuje również klientów indywidualnych, dla nich zostały przygotowane 3 rodz raportów: raport standard i raport plus oraz raport plus z inf o ocenie punktowej. BIK działa wg następujących zasad: wzajemność, wiarygodność, neutralność i maksymalne bezpieczeństwo. Banki oraz inne instytucje kredytowe, poprzez dostęp do tych informacji mogą sprawnie oszacować zdolność i wiarygodność kredytową klienta przed udzieleniem mu kredytu. Dane przekazywane do BIK-u w momencie składanie wniosku o kredyt oraz po zaciągnięciu kredytu co miesiąc przez cały okres trwania zobow to kwota kredytu, wysokość m-c raty, kwota która została jeszcze do zapłaty, terminowość wpłat, wysokość zadłużenia przedterminowego.
ERM II - Pierwowzorem obecnego mechanizmu kursowego był Europejski System Walutowy, działający od 1979 roku, który regulował stosunki między większością krajów, które znajdowały się w Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. W jego skład wchodziły: syntetyczna waluta ecu, mechanizm kursowy ERM i wielostronny system krótkoterminowego kredytowania. ERM2 ma być instytucjonalną platformą współpracy monetarnej i walutowej, pozwalającą zapewnić stabilność nominalnych i realnych kursów walutowych w Unii Europejskiej. Do jego głównych celów należą:
Pomoc krajom spoza strefy euro w prowadzeniu polityki gospodarczej zorientowanej na stabilność cen; Zabezpieczanie gospodarki państw strefy euro i ERM2 przed negatywnymi skutkami presji na rynku walutowym; Przejęcie roli systemu ERM w selekcji kandydatów do strefy euro. Konstrukcja mechanizmu opiera się na euro, jako walucie centralnej, wobec której wyznaczane są kursy walut w nim uczestniczących. Pasmo wahań tych walut wynosi ± 15%. Jego znaczenie nie jest jednak tylko orientacyjne. Wyznacza ono bowiem poziom kursów waluty, przy którym państwo jest zobowiązane do dokonania automatycznych i nieograniczonych rozmiarami interwencji walutowych, aby zapobiec opuszczeniu przez kurs walutowy ustalonego pasma wahań. . Drugie pasmo służy z kolei dla Komisji Europejskiej i Europejskiego Banku Centralnego jako wyznacznik spełnienia lub niespełnienia kryterium konwergencji. i wynosi +/- 2,25%.
Pożyczki społecznościowe - Social Lending jest to alternatywny system względem lokat i pożyczek bankowych, w którym ludzie udzielają sobie nawzajem oprocentowanych kredytów bez pośrednictwa jakichkolwiek instytucji. W teorii taki system ma pozwolić stronom transakcji, na korzystniejsze niż w bankach warunki inwestowania i pożyczania. W Polsce obecnie istnieją cztery portale zajmujące się pożyczkami Społecznościowymi są to Kokos-który jako pierwszy w lutym 2008 r. zaistniał na Polskim rynku, zaraz po nim pojawiły się Finansowo i Monetto a w styczniu tego roku dołączyła do nich Smava. Każdy serwis jest inny. To, co je łączy, to zasada klasycznej aukcji między pożyczkobiorcami a pożyczkodawcami. Licytowana jest wysokość oprocentowania. Serwisy starają się wprowadzać narzędzia chroniące pożyczkodawców. Oferują więc weryfikację użytkowników przy rejestracji, badanie zgodności danych z konta bankowego, weryfikację numeru telefonu, konta na Allegro czy na Naszej-Klasie, starają się dzielić użytkowników na solidnych i mniej rzetelnych, a także niemal wszystkie korzystają ze współpracy z instytucjami zajmującymi się windykacją i monitorowaniem rynku. Same serwisy pożyczkowe oferują różnego rodzaju zabezpieczenia , weryfikacje tożsamości na podstawie danych dotyczących ich osobistego konta oraz dokumentów, które należy przesłać starając się o pożyczkę. Mają podpisane umowy z firmami windykacyjnymi, z biurami informacji gospodarczej, przede wszystkim z InfoMonitor Biura Informacji Gospodarczej jak również współpracują z Biurem Informacji Kredytowej, Związkiem Banków Polskich, Krajowym Rejestrem Długów . Korzystanie z usług portali może być (ale nie musi) obciążone prowizją od 0,5 do 1,5% wartości pożyczki w przypadku pożyczkodawcy i od 0,5 do 2% wartości pożyczki w przypadku pożyczkobiorcy. Maksymalna wysokość oprocentowania to 21% wysokość pożyczki może wynosić w zależności od portalu od 50zł do 100 000zł a inwestycji od 50zł do 200 000zł natomiast czas trwania to 3 do 36 miesięcy.
KIR SA - celem KIR-u jest standaryzacja systemu detalicznych rozliczeń międzybankowych, umożliwiającego sprawną i bezpieczną realizację transakcji bezgotówkowych. W ramach izby działa centrala wraz z zarządem i 17 bankowych regionalnych izb rozliczeniowych BRIR. Obecnie w ramach KIR działają 2 systemy rozliczeń przetwarzające komunikaty elektroniczne elixir i euroelixir. Z tymi podstawowymi systemami współpracują: szafir, imbir, zefir i emir. Elixir to system rozliczeń międzybankowych, w których wyeliminowano przesyłanie dokumentów papierowych między bankami. Wszystkie informacje potrzebne dla prawidłowego opracowania i zaksięgowania zlecenia klienta przekształcane są w zapis elektroniczny przesyłany do banku odbiorcy zlecenia. To system rozrachunku netto co oznacza że zlecenia są wystawiane do zaksięgowania na rach banków są wynikiem kompensaty wzajemnych należności i zobowiązań. Euroelixir umożliwia rozliczanie krajowych a od 30.05.05r także transgranicznych płatności w euro. Funkcjonuje on na zasadach zbliżonych do stosowanych w systemie elixir, czyli w oparciu o rozrachunek netto. Szafir to system zarządzania certyfikatami kluczy pub w ramach którego świadczone są różnego rodzaju usługi związane z podpisem elektronicznym. Imbir to linia technologiczna do odczytu optycznego papierowych dokumentów bankowych. System pozwala za zmianę inf ze standardowych dokum rozliczeniowych na postać komunikatów przeznaczonych do rozliczenia w ramach systemu elixir. Zefir to nowe usługi usprawniające po stronie banku obsługę transakcji elektronicznych otrzymywanych za pośrednictwem elixir. Zefir umożliwia sprawdzanie poprawności i kompletności większości pól w komunikatach elektronicznych przed ich zaksięgowaniem w systemie banku - odbiorcy. Emir to usługi optycznego odczytu dokumentów rozliczeniowych pozwalające na zamianę papierowych dokumentów płatniczych lub ich obrazów elektronicznych na postać komunikatów elektronicznych.