NADLEŚNICTWO KRYNKI
Charakterystyka ogólna
Nadleśnictwo Krynki wchodzi w skład RDLP Białystok
i położone jest we wschodniej części województwa podlaskiego na terenie gmin: Krynki i Szudziałowo. Siedziba nadleśnictwa znajduje się w Poczopku.
Pod względem regionalizacji przyrodniczo-leśnej lasy nadleśnictwa Krynki położone są w II Krainie przyrodniczo-leśnej Mazursko-Podlaskiej, w dzielnicy 5 Wysoczyzny Białostockiej w dwóch mezoregionach: Wzniesień Sokólsko-Białostockich i Puszczy Knyszyńskiej.
Główny kompleks lasów
nadleśnictwa obejmuje część Puszczy Knyszyńskiej (ok. 5 227 ha co stanowi 37,2 % powierzchni ogólnej) oraz znaczną ilość uroczysk powstałych w wyniku zalesień gruntów nowoprzyjętych. leżących w bezpośrednim sąsiedztwie tego kompleksu lub wśród gruntów obcych. Położenie tych niewielkich uroczysk powoduje znaczne utrudnienia w gospodarowaniu i utrzymaniu granic, toteż w miarę możliwości należy dążyć do dalszego przejmowania i zalesiania tych gruntów.
Lasy nadleśnictwa na znacznych odcinkach graniczą z gruntami innych nadleśnictw: od strony południowej z Nadleśnictwem Waliły, od zachodu i północy z Nadleśnictwem Supraśl, natomiast wschodnią granicę wyznacza granica państwa z Białorusią. Drobne uroczyska w północnej części nadleśnictwa graniczą głównie z gruntami własności indywidualnej.
W związku ze znacznymi zmianami
w stanie posiadania nadleśnictwa, przyjęto nowy podział powierzchniowy, utrzymując dotychczasowy na obszarze Puszczy Knyszyńskiej. Kształt oraz wielkość oddziałów, szczególnie w zwartych uroczyskach jest dosyć regularny, z nielicznymi wyjątkami gdzie jako linie podziału powierzchniowego wykorzystano cieki wodne lub inne naturalne przerwy w drzewostanach. Nieregularne oddziały powstały natomiast na gruntach nowoprzyjętych, gdzie pojedyncze niewielkie działki tworzą oddział. Średnia powierzchnia oddziału wynosi 23,79 ha.
1.2. Rys historyczny
Lasy Nadleśnictwa Krynki
stanowi część Puszczy Knyszyńskiej i grunty położone na zachód od granicy państwa. Ziemie te przez wieki zajmowała puszcza, ciągnąca się od bagien Poleskich aż po Biebrzę. W ciągu wieków Puszcza Knyszyńska stopniowo cofała się przed zasiedlającym ją człowiekiem.
Początki administracji leśnej związane są z organizacją służby łowieckiej. Na użytkownikach dóbr leśnych ciążył obowiązek utrzymania służby łowieckiej i ochrony zwierzyny. Prawo do polowania na grubego zwierza posiadał jedynie panujący.
Od czasów zaborów gospodarka leśna ograniczała się do wyrębu sosny na potrzeby floty. Drewno spławiano rzekami: Supraślą, Sokołdą, Biebrzą i Narwią. Silnie rozwinięte było też bartnictwo. Urządzanie lasów Puszczy Knyszyńskiej przeprowadzono po raz pierwszy w okresie zaborów w 1848 - 1858 r. metodą okresowo - powierzchniową.
Podczas I wojny światowej
wybudowana została na terenie puszczy sieć kolejek leśnych co przyczyniło się do wyeksploatowania znacznej powierzchni drzewostanów, które znajdowały się w jej zasięgu. Po odzyskaniu niepodległości główny kompleks Puszczy Knyszyńskiej został podzielony linią wschód - zachód. Z północnej części utworzono Nadleśnictwo Krynki, a z południowej Nadleśnictwo Waliły. Obydwa Nadleśnictwa weszły w skład lasów państwowych.
Podczas II wojny światowej
działania wojenne, rabunkowa gospodarka okupanta i samowolne wyręby okolicznej ludności wyrządziły szkody na powierzchni ponad 2 tys. ha. Nasilenie tych szkód spowodowane licznymi kradzieżami drewna i pożarami nastąpiło w pierwszych latach powojennych. Cały okres powojenny, aż do roku 1962 charakteryzował się porządkowaniem gospodarki leśnej. Zapotrzebowanie na surowiec drzewny w kraju było olbrzymie, stąd też wykonanie użytkowania rębnego w stosunku do planów zostało przekroczone.
W 1964 r. wykonano definitywne urządzanie gospodarstwa leśnego Nadleśnictwa Krynki na okres 1 X. 1964 - 30 IX 1974 r. Powierzchnia Nadleśnictwa wynosiła wówczas 5 226,9 ha. W tym okresie rozpoczął się intensywny proces przejmowania gruntów z Państwowego Funduszu Ziemi. W latach 1964 - 1973 przyłączono do Nadleśnictwie Krynki 1 347,02 ha.
Dnia 2 X 1972 r. zlikwidowano Nadleśnictwo Krynki włączając je do Nadleśnictwa Waliły. W związku z powyższą zmianą Nadleśnictwo Krynki stało się Obrębem Krynki w Nadleśnictwie Waliły. Plan urządzania gospodarstwa leśnego I rewizji dla Nadleśnictwa Waliły opracowano wg stanu na 1 X 1973 r. Wyodrębniono wówczas gospodarstwa lasów krajobrazowych i lasów gospodarczych. Znacznie w tym okresie przekroczony został plan zalesień, który wykonano w 159%. Ogółem zalesiono w latach 1974 - 1987 2 557,93 gruntów nieleśnych, głównie przejętych z PFZ z czego w Obrębie Krynki przejęto 2 442,02 ha.
Zaistniałe zmiany oraz dalszy proces przejmowania gruntów z PFZ w głównej mierze przyczyniły się do ponownego utworzenia Nadleśnictwa Krynki poprzez wyłączenie z Nadleśnictwa Waliły Obrębu Krynki. Ogólna powierzchnia Obrębu Krynki wg stanu na 1 I 1988 r. wynosiła 11 147,10 ha i była mniejsza w stosunku do stanu początkowego II rewizji planu gospodarstwa leśnego o 2 913,96 ha - 26,1%.
1.3. Charakterystyka przyrodnicza
Według podziału geobotanicznego Szafera
teren Nadleśnictwa Krynki leży w Dziale Północnym w Poddziale Północnym Pasów Wielkich Dolin i Wysoczyzn Podlaskich.
Rzeźba terenu powstała podczas zaniku zlodowacenia środkowopolskiego. Występuje tu duże zagęszczenie różnorodnych form geomorfologicznych tworzących krajobraz polodowcowy bez jezior. Najwyższe wzniesienia przekraczają 200 m n.p.m., przy deniwelacji względnej do 80 m i nachyleniu stoków do 30%.
Pod względem hydrograficznym obszar nadleśnictwa znajduje się w zlewni Supraśli. Przez tereny te przebiega dział wodny Wisły i Niemna. Do Wisły poprzez Supraśl i Narew odprowadza swe wody rzeka Słoja wraz ze swymi dopływami odwadniając zachodnią część nadleśnictwa. Natomiast do zlewni Niemna należy rzeka Świsłocz, do której odprowadza swe wody płynąca przez wschodnią część nadleśnictwa rzeka Nietupa. Na terenie nadleśnictwa nie ma większych zbiorników wodnych, występuje natomiast dużo śródleśnych oczek wodnych, bagienek i torfowisk.
Klimat Puszczy Knyszyńskiej,
w skład której wchodzi część obszarów leśnych Nadleśnictwa Krynki znajduje się w strefie cyrkulacji chłodnych mas powietrza polarno-kontynentalnego. Teren ten leży w strefie przejściowej między regionem klimatycznym Krainy Wielkich Dolin, a rejonem klimatycznym Pojezierza Mazurskiego. Sezon wegetacyjny trwa 200 - 210 dni. Średnia roczna temperatura wynosi 7,1°C (max. 35,5°C - min. -28,0°C), natomiast sumaryczny opad roczny wynosi 634 mm.
Pod względem geologicznym zasadniczym procesem morfologicznym był zespół związany z deglacjacją arealną lądolodu środkowopolskiego. Wynikiem tego są moreny martwego lodu. Inną formą rzeźby polodowcowej jest równina moreny dennej będąca najpospolitszym elementem krajobrazu. Zbudowana jest najczęściej z piasków pochodzących z przemycia glin zwałowych. Cały obszar nadleśnictwa leży na piaskach zwałowych ostatniego zlodowacenia. Wśród nich wielkimi płatami występują żwiry i gliny moreny czołowej. Wzdłuż strumieni i rzek niewielkimi, wąskimi smugami występują utwory akumulacji wodnej, a w zagłębieniach terenu torfowiska.
Dominującymi typami gleb na terenie nadleśnictwa są gleby brunatne, wyługowane i bielicowane tworzące siedliska BMś, LMśw i Lśw. Drugi co do zajmowanej powierzchni typ gleb występujących w nadleśnictwie stanowią gleby rdzawe tworzące siedliska borów świeżych. Ponadto na terenie nadleśnictwa występują gleby bielicowe o różnym stopniu zbielicowania oraz gleby płowe, murszowe i hydrogeniczne.
Cechy klimatu i warunki glebowe sprawiają, że występująca tu roślinność ma charakter wybitnie borealny bez udziału buka i jodły.
Dominującym typem siedliskowym lasu jest BMśw, który zajmuje 52,0 % powierzchni Nadleśnictwa Krynki, następnie LMśw - 30,1 %, Lśw - 7,9 % oraz Bśw - 4,3 %, pozostałe typy siedliskowe stanowię niewielki udział w powierzchni nadleśnictwa. Ogółem siedliska borowe zajmują powierzchnię 6 944,30 ha - 56,6%, siedliska lasowe natomiast występują na powierzchni 5 325,42 - ha 43,4 %. Pod względem warunków wilgotnościowych, dominują siedliska świeże zajmując 94,3 % powierzchni, natomiast wilgotne 2,6 % i bagienne zajmują 3,1 % powierzchni.
Dominującym gatunkiem jest sosna, która zajmuje 71,4% powierzchni. Następnie należy wymienić świerk - 13,4%, dąb - 5,7%, brzozę - 4,9%, olszę 3,1% oraz modrzew - 1,2%. Pozostałe gatunki takie jak klon, jesion, grab, topola i osika zajmują łącznie powierzchnię 0,3% i mają znikome znaczenie gospodarcze.
W Nadleśnictwie utworzono gospodarstwa: specjalne, zrębowe, przerębowo-zrębowe oraz przerębowe. Do gospodarstwa specjalnego zaliczono rezerwaty oraz lasy stanowiące ostoję zwierząt podlegających ochronie gatunkowej o łącznej powierzchni 530 ha. Gospodarstwo zrębowe, o powierzchni 6 796 ha obejmuje drzewostany na siedliskach Bśw, BMśw i Ol, które ze względu na typ siedliskowy lasu oraz skład gatunkowy zagospodarowane będą rębniami zupełnymi. W skład gospodarstwa przerębowo-zrębowego wchodzą drzewostany na siedliskach Bw, BMw, LMśw, LMw, Lśw, Lw i OlJ zagospodarowane rębniami częściowymi. Gospodarstwo przerębowe obejmuje drzewostany, w których ze względu na typ siedliskowy lasu oraz aktualny i docelowy skład gatunkowy stosowana będzie rębnia przerębowa. Gospodarstwo przerębowe obejmuje drzewostany na siedliskach Bb, BMb i LMb o łącznej powierzchni 55 ha.
Na terenie Nadleśnictwa istnieją dwa rezerwaty przyrody: rezerwat Piaseczna Góra o powierzchni 220,1 ha., utworzony 19.02.1987 roku, celem zachowania w naturalnym stanie
borów świerkowo - sosnowych charakterystycznych dla Puszczy Knyszyńskiej oraz rezerwat Nietupa o powierzchni 273,73 ha, utworzony 14.06.1996 roku, celem zachowania ostoi bobrów w zatorfionej dolinie rzeki Nietupa.
W Nadleśnictwie Krynki występują trzy kategorie ochronności lasów: lasy glebochronne ,lasy wodochronne oraz lasy stanowiące ostoje zwierząt chronionych. Największą powierzchnię zajmują jednak lasy gospodarcze.
1.4. Charakterystyka ekonomiczna
Nadleśnictwo Krynki zarządza
gruntami własności Skarbu Państwa o ogólnej powierzchni 14 589 ha, w tym powierzchnia leśna wynosi 13 479 ha. Powierzchnia lasów stanowiących własność osób fizycznych znajdujących się w terytorialnym zasięgu działania nadleśnictwa wynosi 1 769 ha.
Nadleśnictwo składa się z jednego obrębu - Krynki, który podzielony jest na 10 leśnictw.
Nadleśnictwo posiada również szkółkę leśną.
Część puszczańska Nadleśnictwa, niezależnie od przyjętych kategorii ochronnych, o powierzchni 5 227,27 ha., weszła w skład utworzonego 24 maja 1988 r., na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku - Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej im. Prof. Witolda Sławińskiego.
Lesistość tego terenu
jest stosunkowo wysoka i wynosi 43,3%. Obie gminy na terenie, których położone jest Nadleśnictwo charakteryzują się podobnym wskaźnikiem lesistości, i tak: Gmina Szudziałowo - 45,0% oraz Gmina Krynki - 40,2%.
Obszar na którym położone jest Nadleśnictwo należy do regionów rolniczo - leśnych. W planach perspektywicznych tereny te pozostają poza zasięgiem dużych inwestycji przemysłowych. W związku z masowym opuszczaniem przygranicznych terenów przez miejscową ludność, część gruntów przejmowana przez Nadleśnictwo jest zalesiana. Stosunkowo niewielka odległość od Białegostoku i Sokółki oraz dobre połączenie drogowe stwarzają miejscowej ludności, możliwość dojazdu do pracy w sektorze poza rolniczym. Natomiast znaczna liczba mieszkańców zatrudniona jest w leśnictwie i rolnictwie. W większych miejscowościach znajdują się zakłady pracy różnych form własności o charakterze produkcyjnym bądź handlowo - usługowym.
Wieki rębności dla poszczególnych gatunków drzew przedstawiają się następująco: dąb, jesion, sosna, modrzew - 120 lat, świerk - 100 lat, olsza, brzoza, grab, lipa - 80 lat, osika - 50 lat, topola i wierzba 40 lat.