Mikroekonomia - bada poszczególne rynki, poszczególne gałęzie

Mikroekonomia bada poszczególne podmioty rynku (np. paliw)

Makroekonomia - powiązania ogółu

Makroekonomia bada całość gospodarki (np. inflacja)

Ekonomia pozytywna opisuje fakty i rzeczywistość (obiektywna)

Ekonomia normatywna określa czy coś jest dobre lub złe, ocenia rzeczywistość i określa co powinno się zrobić (subiektywna)

Agregat - większość agregatów powstaje przez połączenie wielkości mikroekonomicznych, przez sumowanie. Ten proces nazywamy agregacją.

Niektóre agregaty są wskaźnikami (stopa inflacji, bezrobocie).

Agregaty występują pod trzema postaciami

- zasobu / stan danej wielkości. Zasób podawany jest na konkretna datę (dd.mm.rr)

- strumienia / pokazuje tępo w jakim zmieniają się określone zasoby. Żeby wyznaczyć zasób muszą być dwa zasoby „od do” (okres czasu)

- ratio / stosunek dwóch strumieni.

Jednostki agregatów:

- bezrobocie - ludzie

- wynagrodzenie cena

	szt./zł	AN	AR	deflator
2000	110 x 22	2420	2420	100
2002	120 x 32	3840	2640	145,45

Liczenie agregatu nominalnego

Liczenie agregatu realnego - czyli sprawdzanie czy była inflacja.

AN - liczymy po cenie bieżącej rynkowej (czyli bieżącej)

AR - liczymy po cenach stałych (bazowych) czyli po cenie z początku badanego okresu.

Im większa jest różnica między AN i AR tym większa jest inflacja.

Jaka jest inflacja? Musimy posłużyć się wzorem na deflację.

Defilować - oczyszczać agregat z inflacji

Deflator = AN/AR X 100

Odp. Ceny w badanym okresie wzrosły o 45%, produkcja o 35%

Model w makroekonomii - uproszczony obraz rzeczywistości

Modele Keynesa - model ruchu okrężnego.

Kapitał - zysk / odsetki, procenty / dywidenda

Ziemia - /czynsz nieruchomości /renta gruntowa ziemia

Praca - /praca/

Zysk banku - różnica między oprocentowaniem kredytu a depozytem

Podstawowy warunek równowagi w gospodarce rynkowej S=I

S>I zmniejsza się stopa procentowa

S<I zwiększa się stopa procentowa

Dobra wolne

Dobra finalne - dobra które potrzebne są gospodarstwom domowym.

Gospodarka otwarta

Gospodarka zamknięta

Założenia modelu I:

Tylko dwa podmioty / cztery strumienie (2 rzeczowe , 2 pieniężne ) /dobra i usługi to doba konsumpcyjne (brak dóbr produkcyjnych) / wszystkie dochody w całości przeznaczone na zakup dóbr i usług.

1 strumień dóbr i usług

2 wydatki na dobra i usługi

3 usługi czynników produkcji

4 dochody z usług czynników produkcji

Model II / instytucje finansowe/ gospodarka otwarta, import export/

5 dobra kapitałowe, środki produkcji

S „ saving ” oszczędności gospodarstw domowych

I inwestycje (pożyczają przedsiębiorstwa, kredyty inwestycyjne)

6 import dóbr i usług z zagranicy

7 strumień wydatków na dobra i usługi

8 export czynników produkcji

9 dochody z czynników produkcji z zagranicy

10 export dóbr i usług

11 wydatki na dobra i usługi z zagranicznych gospodarstw domowych

12 dochody płynące za granicę

13 import czynników produkcji

14 dobra kapitałowe (inwestycje)

Model III /państwo/

15 dobra i usługi dla sfery budżetowej

16 dochody sfery budżetowej

17 podatki bezpośrednie

18 transfery płatnicze (socjalne)

19 podatki

20 płatności transferowe dla przedsiębiorstw (dotacje).

Rachunek dochodu narodowego sporządza się na okres jednego roku i pokrywa się z rokiem kalendarzowym.

W rachunku dochodu narodowego bierze się tylko dobra finalne.

Dobra finalne to dobra które trafiają do ostatecznego nabywcy. Ostatecznym nabywcą może być producent i konsument (maszyna, czekolada).

Dobra pośrednie są to dogra służące do produkcji innych dóbr.

PKB - Produkt Krajowy Brutto.

Jest to miara produkcji wytworzonej w granicach danego kraju. Niezależnie od tego kto jest właścicielem czynników produkcji.

PKB liczy się trzema metodami.

1. Sumowanie produktów. Wszystkie dobra i usługi wytworzone w danym kraju.

2. Sumowanie dochodów - sumowanie wartości dodanej. Wartość dodana jest to przyrost wartości dóbr na poszczególnych etapach produkcji.

( A ) + ( B ) = ( C )

Wartość produktu - nakłady = wartość dobra

3. Sumowanie wydatków

(C) wydatki konsumpcyjne na dobra wytworzone w kraju

(J) wydatki na dobra inwestycyjne wytworzone w kraju

(G) wydatki rządowe na dobra i usługi finalne wytworzone w kraju

(X) nadwyżka exportu netto = export - import

PKB = C + J + G + X

PKB może być liczone w cenach czynników produkcji albo w cenach rynkowych (z podatkiem VAT)

PNB Produkt narodowy Brutto

Miara dochodów uzyskiwanych przez obywateli danego kraju niezależnie od miejsca świadczenia usług, czynników środków produkcji.

PNB = PKB ± dochody z własności czynników produkcji

PNN Produkt Narodowy Netto (dochód narodowy Y symbol)

PNN = PNB - Amortyzacja (zużywanie się majątku trwałego)

Najlepszy sposób liczenia, trudny do obliczenia

Bardzo istotne są inwestycje

Inwestycje odtwarzalne - odbudowa, amortyzacja

Inwestycje netto - tworzenie nowych środków produkcji

Dochody osobiste

Dochody osobiste= PNB - amortyzacja - podatki - zysk niepodzielony

RDO Rozporządzalne Dochody Osobiste

RDO = dochody osobiste - podatki bezpośrednie + transfery

Dochód wytworzony został wytworzony przez gospodarkę / Dochód podzielony

1. dochód wytworzony = dochód podzielony w gospodarce zamkniętej (brak importu exportu) w gospodarce otwartej (export = import)

2. dochód wytworzony > dochód podzielony w gospodarce export > import

3. dochód wytworzony < dochód podzielony w gospodarce export < import

Podział dochodu narodowego

1. Podział pierwotny ( w miejscu wytworzenia)

2. Podział wtórny (redystrybucja)

3. Podział ostateczny

- podział w przedsiębiorstwach (płace pracowników, zyski właścicieli)

- przez budżet, poprzez rynek

-konsumpcja, akumulacja (oszczędności, inwestycje)

Determinanty dochodu narodowego.

Wielkość produkcji zależy od agregatowego popytu i podaży.

AD Agregatowy Popyt - łączna ilość towarów jaką nabywcy zdecydują się zakupić przy danym poziomie dochodu narodowego

AS Agregatowa Podaż - łączna ilość towarów jaką producenci zdecydują się wytworzyć przy danym poziomie dochodu narodowego

Determinanty popytu

1. ogólny poziom cen /ceny rosną AD maleje/ ceny maleje AD rośnie/

2. dochody rosną /dochody rosną AD rośnie/ dochody maleje AD maleje/

Determinanty podaży

1. wielkość zasobów, efektywność ich wykorzystania

2. koszty produkcji, ogólny poziom cen

Struktura dochodu narodowego

Y=C+J+G+X

Y dochód narodowy

C wydatki konsumpcyjne

J wydatki inwestycyjne

G wydatki narodowe

X nadwyżka exportu netto

Podejmując decyzję ile chcemy wydać na konsumpcję C określamy ile możemy wydać na oszczędności S

Y+C+S

Wielkość uzyskanych dochodów i nagromadzony majątek

Funkcja konsumpcji pokazuje poziom konsumpcji całkowitej przy każdym poziomie dochodów osobistych RDO

Wykres zakłada brak transferów płatniczych.

Wykres teoretyczny

Konsumpcja autonomiczna, posiada każdy człowiek (czy zarabia czy nie), grupa która wydaje więcej niż zarabia

Skłonność do konsumpcji (przeciętna, normalna skłonność do konsumpcji)

C/Y

Funkcja oszczędności

Skłonność do oszczędzania (przeciętna, normalna skłonność do oszczędzania)

S/Y

KSK krańcowa skłonność do konsumpcji

KSO krańcowa skłonność do oszczędności

KSK=dC/dY

Jaka część przyrostu dochodu narodowego zostanie przeznaczona na konsumpcję

KSO=dS/dY

Jaka część przyrostu dochodu narodowego zostanie przeznaczona na oszczędności

I Wydatki inwestycyjne przedsiębiorstw

Inwestycje są częścią agregatowego popytu (maja wpływ na wielkość dochodu narodowego).

Inwestycje zwiększają zdolności wytwórcze gospodarki (zwiększają produkcję potencjalną)

Produkcja potencjalna to produkcja którą moglibyśmy wytworzyć gdyby zasoby gospodarki wykorzystane były w pełni efektywnie.

Inwestycje wpływają na wzrost gospodarczy danej gospodarki.

Czynniki wpływające na inwestycje.

1. Wysokość stopy procentowej (wyższa stopa procentowa oznacz droższe kredyty inwestycyjne)

2. Koszty produkcji

3. Wielkość agregatowego popytu (popyt rośnie , inwestycje rosną)

4. Przyszłe oczekiwania (wobec cen, dochodów, stopy procentowej)

G wydatki rządowe, rząd kupuje dobra i usługi, inwestycje

Państwo trzy formy opisu

1. Państwo jest to wieloszczeblowa struktura administracyjno społeczna zamieszkująca określone terytorium, dysponująca władzą ustawodawczą i sądowniczą.

2. Państwo jako centralne i lokalne instytucje i urzędy publiczne.

3. Państwo - rząd i władze lokalne

Zakres ingerencji państwa w życie społeczne i gospodarcze zależy od ustroju, poziomu demokratyzacji (czego oczekuje społeczeństwo).

Trzy etapy wpływu państwa na gospodarkę

1) Starożytność do XVI, XVIIw -rozpoczęcie kształtowania się kapitalizmu. Interwencja państwa dorażnie

2) Od przełomu XVI,XVIIw do XIX,XXw - koncepcja leseferyzm (państwo w roli nocnego stróża). Pilnuje tylko porządku i bezpieczeństwa.

3) Przełom XIX,XWw do dziś - wielki kryzys 1923-33. Ingerencja państwa w gospodarkę. Interwencjonalizm państwowy.

Funkcje państwa (4 -2 funkcje ekonomiczne)

1. Tworzenie ładu instytucjonalno prawnego, tworzenie norm prawnych zapewniających prawidłowe funkcjonowanie państwa.

- normy prawne dotyczące własności

- tworzenie warunków konkurencji

- określenie zasad działalności gospodarczej

- określenie zasad działania instytucji (banki, giełda)

2) Funkcja alokacyjna, dbanie o najbardziej efektywne wykorzystanie zasobów

- ograniczanie monopoli

- wspieranie konkurencji

- usuwanie barier wejścia na rynek

- wspieranie innowacji (postęp techniczny, naukowy)

- wspieranie prywatnej przedsiębiorczości

- zmniejszanie negatywnych skutków procesu gospodarczego (zanieczyszczenie środow.)

- określenie zakresu własności prywatnej

3) Funkcja stabilizacyjna

- bezrobocie

- inflacja

- spadek koniunktury

- klęski żywiołowe

3) Funkcja redystrybucyjna

- transfery płatnicze

Interwencjonizm państwowy

Ingerencja państwa w gospodarkę - teoria KEYNESA

1 akumulacja pierwotna, państwo pojawiało się sporadycznie, lub gdy było nieodzowne.

2 państwo osunięte od gospodarki zgodnie z teorią Adama Smisa (leseferyzm)

3 1825 Wielki kryzys. Akt Shermana - ustawa antymonopolowa

Interwencjonizm Adolf Hitler, Franklin Roosevelt,Kwiatkowski (przed II wojną światową). System robót publicznych, zasiłki dla bezrobotnych, obligacje na wydatki budżetowe (Nowy ład - New deal)

Monetaryści, ekonomia podażowa, teoria cyklu ekonomicznego, teoria realnych oczekiwań

Rynek pracy

Spotykają się dwie wielkości agregatowe:

Popyt na pracę - zapotrzebowanie na pracę zgłaszane przez przedsiębiorców w danym czasie i przy danych warunkach płacowych.

Podaż pracy - ilość zaoferowanej pracy na rynku pracy w danym czasie i przy danych warunkach płacowych.

Bezrobotny:

1 człowiek w wieku produkcyjnym

2 ma zdolność do podjęcia pracy

3 nie ma pracy ale jej szuka

Ludność aktywna zawodowo:

Osoby w wieku produkcyjnym które są zdolne do pracy i gotowe do jej podjęcia na typowych warunkach

Stopa bezrobocia:

Stosunek liczby osób bezrobotnych do liczby osób aktywnych zawodowo

B=B/Sr X 100%

Rodzaje bezrobocia(podział ze względu na przyczyny):

1 bezrobocie frykcyjne (zmiana pracy, miejsca zamieszkania, absolwenci)

2 bezrobocie strukturalne (powstaje w wyniku niedopasowania popytu i podaży)

3 bezrobocie koniunkturalne (wiąże się z przebiegiem koniunktury)

Sposób postrzegania bezrobocia przez teoretyków

- bezrobocie dobrowolne (neoklasycy)

- bezrobocie przymusowe (Keynes)

Przyczyny bezrobocia dobrowolnego:

- zbyt niskie stawki płac

- wynika z działalności związków zawodowych i państwa

Przyczyny bezrobocia przymusowego:

- kondycja gospodarki

- agregatowy popyt

AD↑ Produkcja↑ Zatrudnienie↑ Bezrobocie↓

AD↓ Produkcja↓ Zatrudnienie ↓ Bezrobocie ↑

Ze względu na stopień jawności zjawiska rozróżniamy bezrobocie jawne i ukryte:

-jawne, publicznie znane

-ukryte tworzą ludzie (rolnictwo)

Popyt na pracę to zapotrzebowanie na pracę jaką zgłaszają na rynku pracy pracodawcy.

Podaż to osoby szukające pracy.

1 Teoria neoklasyczna bezrobocia.

Bezrobocie można by zlikwidować gdyby stawki pracy były wyższe (związki zawodowe, państwo)

2 Teoria bezrobocia naturalnego (bezrobocie równowagi) Miltona Friedmana)

W każdej gospodarce i zawsze jest bezrobocie którego się nie da usunąć. Jest to bezrobocie krótko okresowe i tworzone jest przez bezrobocie frykcyjne, część bezrobocia strukturalnego o charakterze krótko okresowego niedopasowania

3 Bezrobocie przymusowe powstaje na rynku dóbr i usług. Spadek popytu na dobra powoduje spadek popytu na zatrudnienie (Keynes)

Prawo Okuna

Wzrost bezrobocia o 1% poza bezrobocie naturalne wywołuje stratę w PKB 2,5-3%

Polityka państwa na rynku pracy.

Pasywna polityka:

- zasiłki dla bezrobotnych, osłona zwalnianych

Aktywna polityka:

- pośrednictwo pracy, tworzenie miejsc pracy, substytuowanie zatrudnienia, nisko oprocentowane kredyty.

Koszty społeczne:

- produkcja (i dochód narodowy) który nie został wytworzony

- straty z powodu środków przeznaczonych na zasiłki

Koszty prywatne:

- koszt zniechęcenia

- koszt ewentualnego przekwalifikowania

- obniżenie poziomu życia

- przerwany kontakt z pracą zawodową

- patologie

Inflacja - wzrost ogólnego (przeciętnego ) poziomu cen.

Wzrost inflacji powoduje:

- dla przedsiębiorcy inflacja powoduje duże zamieszanie w kalkulacji kosztów produkcji - niepewność w przewidywaniu zysków, co zniechęca do podejmowania ryzykownych inwestycji,

- wzrost stopy oprocentowania wkładów terminowych,

- wzrost oprocentowania kredytów udzielanych na działalność inwestycyjną,

- drożeje import - wzrost cen krajowych,

- obniżenie realnych dochodów ludności,

- obniża poziom życia pracowników, emerytów, rencistów i bezrobotnych,

Inflację ocenia się na podstawie „koszyka” produktów

CPI można określić na podstawie „koszyka konsumenta”, dany produkt składa się z ceny i wagi (ważność danego produktu)

PPI określa się na podstawie „koszyka producenta”

Deflacja - spadek ogólnego poziomu cen

Formuła Fishera V M = P Y

Ilość pieniądza większa niż produktów powoduje inflację

Rodzaje inflacji:

- inflacja pełzająca do 5%

- krocząca (umiarkowana)

- galopująca

- kiper inflacja

Luka inflacyjna - powolny wzrost cen 1-2%

Inflacja popytowa i podażowa, inflacja po stronie popytu lub podaży.

Inflacja popytowa wywołana wzrostem agregatowego popytu

Inflacja podażowa - kosztowa i płacowa, wzrost kosztów wytwarzania (wzrost ceny ropy naftowej).

Inflacja kosztowa - wzrost kosztów wytwarzania (wzrost ceny ropy naftowe)

Inflacja importowa - wraz z wzrostem cen produktów importowanych do kraju

Inflacja płacowa - spirala płacowo cenowa. Wzrost płac powoduje wzrost kosztów, wzrost kosztów powoduje wzrost płac

Spirala płacowo cenowa. Wzrost płac powoduje wzrost kosztów, wzrost kosztów powoduje wzrost płac.

Galbraith Dwa źródła wzrostu cen, siła monopolowa (związki zawodowe, korporacje). Wydajność pracy i wzrost płac musi rosnąć proporcjonalnie. Wzrost płac większy niż wydajność powoduje inflację

Na inflacji zyskują - kredytobiorcy (stałe oprocentowanie)

Tracą - oszczędności

Krzywa Philipsa i jej modyfikacja

Badania A.W. Philips wykazały wysoki stopień zależności pomiędzy stopą inflacji a stopą bezrobocia. Okazało się, że przy wysokiej stopie inflacji występuje niska stopa bezrobocia, i odwrotnie. Na tej podstawie sformułował on krzywą o nachyleniu ujemnym:

Krzywa Philipsa wskazuje zjawisko wymienności, czyli, ze można wybierać na zasadzie „coś za coś” - np. państwo musi wybierać między niższym bezrobociem a wyższą stopą inflacji lub odwrotnie.

Po latach 70 pojawiły się nowe, niekorzystne zjawiska (stagnacja) które spowodowały przesunięcie krzywej Philipsa do góry.

Stagflacja - ROŚNIE stagnacja, inflacja, stopa bezrobocia

Slumpflacja - MALEJE recesja, inflacja, stopa bezrobocia

Budżet

Budżet jest to plan dochodów i wydatków państwa na dany rok kalendarzowy.

- zasada zupełności (wszystkie pozycje po stronie dochodów i wydatków)

- zasada jedności (razem wydatki i dochody)

- zasada równego budżetowania (1 rok kalendarzowy)

- zasada jawności (podanie do publicznej wiadomości)

- zasada równoważenia

Prowizorium budżetowe - tymczasowy budżet

Dochody: podatki pośrednie i bezpośrednie(VAT, akcyza), dochody z ceł,składki na ubezpieczenia społeczne, dochody z prywatyzacji, darowizny, zyski z dywidendy spółek skarbu państwa.

Wydatki: związane z administracją i aparatem przymusu, związane z koncepcją państw dobrobytu (oświata, kultura), funkcja redystrybucyjna (renciści, bezrobotni, stypendia), funkcja stabilizacyjna państwa (wychodzenie z kryzysu)

Czynniki określające stan budżetu:

- stopa podatkowa

- wydatki państwa

- dochód narodowy

Równowaga budżetowa:

D=W (przypadek teoretyczny) równowaga

D>W nadwyżka budżetowa

D<W wydatki większe od dochodu (deficyt)

Sposoby łagodzenia deficytu budżetowego:

- zwiększenie dochodów

- zmniejszenie wydatków

- kredyt zaciągnięty przez bank centralny w banku krajowym (wzrost stopy procentowej)

- kredyt zaciągnięty przez bank centralny w banku zagranicznym

- sprzedaż państwowych papierów wartościowych (obligacje / dług publiczny/)

Polityka budżetowa (fiskalna)

Polityka stoi przed wyborem:

- czy zwiększyć deficyt budżetowy i osiągnąć wyższą produkcję

- czy utrzymać równowagę budżetową lecz nie mieć wpływu na poziom produkcji

Polityka pasywna budżetowa - wykorzystuje automatyczne stabilizatory (systemy podatkowe, progi podatkowe, ulgi podatkowe, wysokość zasiłku, składki na ubezpieczenia społeczne)

Polityka aktywna - polega na zmianie dotychczasowych automatycznych stabilizatorów

Dochody do budżetu można osiągnąć przy dwóch różnych stopach podatkowych.

MD Monetary Demand popyt na pieniądz to zapotrzebowanie na pieniądz jaki zgłaszają podmioty.

MS Monetary Supply to ilość pieniądza wprowadzona do gospodarki

Ilość pieniądza znajdująca się w obiegu w gospodarce.

Bank Centralny kontroluje ilość pieniądza kreowanego.

Popyt składa się z :

- popyt transakcyjny

- popyt przezornościowy

- popyt spekulacyjny

Pułapka płynności, stopy procentowe w bankach spadają do minimalnego poziomu.

Bank centralny reguluje podaż pieniądza.

Zwiększenie ilości pieniądza nazywamy polityką ekspansywną.

Zmniejszenie ilości pieniądza nazywamy polityka restrykcyjną

Płynność oznacza gotowość zamiany jednych aktywów na inne.

M0 - baza monetarna, pieniądz emitowany

M1= M0+wkłady awista

M2= M1+ wkłady krótkoterminowe do 1 roku

M3= M2+ wszystkie lokaty powyżej 1 roku

M4= M3+ udziały w postaci akcji, obligacji, fundusz emerytalny

Narzędzia polityki pieniężnej.

Rezerwy obowiązkowe, rezerwy Banków Komercyjnych w Banku Centralnym.

Stopa kredytu refinansowego i lombardowego to kredyt, który może udzielić Bank Centralny Bankom Komercyjnym w sytuacji kryzysowej.

Operacje otwartego rynku to skup i sprzedaż państwowych obligacji i papierów wartościowych

Cykliczny rozwój gospodarki

Charakterystyka przebiegu klasycznego cyklu koniunkturalnego str. 278

W gospodarce występują okresy zwiększania się aktywności gospodarczej, jak i spadku produkcji, więc dochód narodowy (wzrost produkcji przemysłowej) ulega powtarzającym się wahaniom.

Z wahaniami koniunkturalnymi wiąże się pojęcie cyklu koniunkturalnego, który przejawia się okresowymi i w miarę regularnymi wahaniami produkcji i zatrudnienia czynników wytwórczych.

trend wzrostu

cykl koniunkturalny

Cykl koniunkturalny składa się z 4 faz: (cykl klasyczny)

1. OŻYWIENIE, które charakteryzuje się:

• wzrostem dochodu narodowego,

• wzrostem zatrudnienia,

• wzrostem wydatków konsumpcyjnych,

• popyt wzrasta szybciej w stosunku do wzrostu podaży produkcji,

• wzrost cen dóbr i papierów wartościowych,

• wzrost zapotrzebowania na kredyty,

• wzrost obrotów na rynku nieruchomościami i papierów wartościowych,

• wzrost zapasów w produkcji i w handlu,

• atmosfera optymizmu.

2. SZCZYTOWY STAN KONIUNKTURY - następuje gdy inwestycje osiągają swój najwyższy poziom i przestają rosnąć:

• stopniowy wzrost kosztów produkcji w stosunku do wzrostu cen (w szczytowym okresie wykorzystuje się gorsze maszyny, zatrudnia się pracowników o niższych kwalifikacjach, zwiększa się pracę w godz. nadliczbowych),

• wzrostowi dochodów towarzyszy wzrost skłonności do oszczędzania,

• maleje skłonność do konsumpcji,

• stopniowe wygasanie optymistycznych nastrojów.

3. ZAŁAMANIE GOSPODARCZE - kryzys nadprodukcji, pierwsze sygnały:

• spadek kursów papierów wartościowych,

• zahamowanie wzrostu cen,

• występuje nadprodukcja,

• przedsiębiorstwa gromadzą za dużo zapasów w stosunku do słabnących możliwości popytu,

• duża liczba bankructw.

4. DEPRESJA (dno kryzysu):

• marża zysku gwałtownie spada,

• banki komercyjne ograniczają kredyty,

• spadkowi produkcji dóbr inwestycyjnych towarzyszy z reguły mniejszy spadek produkcji dóbr konsumpcyjnych (społeczeństwo próbuje utrzymać swój poziom konsumpcji na dotychczasowym poziomie lub nieznacznie go ograniczyć),

• gospodarka funkcjonuje na zwolnionych obrotach.

I tak po depresji następuje znów ożywienie, gdzie:

• rośnie powoli zatrudnienie,

• wyczerpują się stopniowo nagromadzone zapasy,

• zaczyna się poprawiać relacja cen do kosztów wytwarzania - zwiększenie zysków,

• pewne obniżenie stopy procentowej od kredytów w bankach,

• zwiększenie wydatków inwestycyjnych,

• rosną kursy akcji i obligacji,

• rośnie atmosfera optymizmu.

Silniejsi przedsiębiorcy, którzy przetrwali kryzys, wykorzystują okres niepomyślnej koniunktury i dokonują renowacji swojego kapitału, czyli kupują nowoczesne maszyny co umożliwia im obniżyć koszty wytwarzania i podnieść wydajność pracy. Poprzez takie działania wzmacniają swoją pozycje konkurencyjna na rynku.

Współcześnie na skutek ingerencji państwa i bardziej racjonalnej polityki gospodarczej przedsiębiorstw cykle gospodarcze uległy spłaszczeniu i wyróżnia się dwie fazy : ożywienie i recesję.

Przez wiele lat popularne było twierdzenie, że należy za wszelką cenę przeciwdziałać wahaniom produkcji, a zwłaszcza jej spadkom. Musimy jednak pamiętać, że cykl koniunkturalny jest zjawiskiem normalnym w gospodarce wolnorynkowej. Warto wiedzieć, że chwilowe załamanie gospodarcze i spadek produkcji pozwala na eliminację słabszych podmiotów i restrukturyzację pozostałych.

Deformacja cyklu po II wojnie światowej - przyczyny deformacji

Cykl powojenny

1. recesja

2. ożywienie

Po 1945 roku nastąpiła nowa faza rewolucji przemysłowej. Wysoka rozwinięta gospodarka rynkowa wkroczyła w epokę energii atomowej i przyspieszonego rozwoju elektroniki, automatyki, komputerów. Ten ogromny postęp techniczny, połączony z rosnącymi wydatkami na zbrojenia oraz stale rosnące wydatki na dobra konsumpcyjne (mieszkania, samochody, sprzęt), były główną przyczyną osłabienia amplitudy wahań koniunkturalnych.

Fazy ekspansji stały się dłuższe, a fazy recesji uległy skróceniu. Cykl stracił więc na swojej regularności.

Po II wojnie światowej miejsce 8-10 letnich klasycznych cykli gospodarczych zajęły małe cykle obejmujące 4-4,5 letni okres. Te krótkookresowe cykle wiążą się głównie z wahaniami w stanie zapasów.

Na przebieg cyklu koniunkturalnego w każdym kraju oddziałuje także wiele czynników zewnętrznych, jak: przepływa kapitałów z jednego kraju do innego, skala inwestycji, zmiany kursów walut oraz polityka handlowa dot. eksportu i importu.

W sumie można stwierdzić, że po II wojnie światowej w rozwiniętej gospodarce rynkowej dokonało się wiele korzystnych zmian. Spowodowało to istotne osłabienie zjawiska cykliczności, ale nie zdołano tego zjawiska całkowicie wyeliminować.

Rodzaje cyklu ze względu na czas trwania

- cykl krótki 3,5 -4,5 lat Kitchina

- cykl średni (klasyczny) 8-10 lat Juglara

- cykl długi 50 -60 lat Kondratiewa

- cykl super długi 150-160 lat cykl Ewijka

Teorie egzogeniczne

Teoria Kondratiewa i Schumpt, przyczyna cykliczności leży w innowacyjności

Teoria Jeans'a wynikająca z wybuchów plam na słońcu (lepsze i gorsze podejmowanie decyzji)

Teoria cyklu politycznego wiąże się z przebiegiem, kadencyjnością rządów.

---