PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Zgodnie z Ustawą o swobodzie działalności gospodarczej działalnością gospodarczą nazywamy zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana
w sposób zorganizowany i ciągły.

Zgodnie z postanowieniami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może wykonywać działalność gospodarczą jako:

1. osoba fizyczna,

2. osoba prawna, w tym spółka kapitałowa uregulowana w KSH, tj. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna,

3. jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną,
   w tym spółka osobowa uregulowana w KSH, tj. spółka jawna, partnerska, komandytowa lub komandytowo-akcyjna,

4. oddział albo przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego

Spółka cywilna, uregulowana w Kodeksie cywilnym nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Przedsiębiorcami są natomiast wspólnicy takiej spółki prowadzący działalność gospodarczą.

Osoba fizyczna może podejmować działalność gospodarczą po spełnieniu określonych przesłanek, do których należą: zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych. Zdolność prawna oznacza możność bycia podmiotem praw i obowiązków Każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną. (art. 8 KC), zdolność ta kończy się z chwilą śmierci osoby fizycznej. Natomiast zdolność do czynności prawnych to możność występowania w obrocie prawnym jako podmiot, który może dokonywać czynności prawnych, tzw. może we własnym działaniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania. Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletniości.

Osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwilą jej wpisu do właściwego rejestru, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Osoby prawne posiadają zdolność prawną od chwili ich powstania, są tworem sztucznym powołanym przez człowieka. Na istotę osoby prawnej składa się:

• element ludzki - np. załoga przedsiębiorstwa państwowego,

• element majątkowy - osoba prawna za zobowiązania odpowiada całym swoim majątkiem,
  a nie majątkiem swoich członków,

• element organizacyjny - który wyraża się w istnieniu określonej struktury, a przede wszystkim organów wykonujących w imieniu osoby prawnej wszelkie jej czynności,

• cel - który określony jest w przepisach regulujących działalność osoby prawnej albo
  w statucie.

Każdy przedsiębiorca działa pod firmą. Firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku. Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych. Firmą osoby prawnej jest jej nazwa.

Przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą na zasadach uczciwej konkurencji
i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów. Przedsiębiorca jest obowiązany spełniać określone przepisami prawa warunki wykonywania działalności gospodarczej, w szczególności dotyczące ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia ludzkiego
i moralności publicznej, a także ochrony środowiska.

Podstawową jednostką gospodarki rynkowej jest przedsiębiorstwo nazywane podmiotem gospodarczym, bez względu na jego formę prawną. Zalicza się tu w szczególności osoby prowadzące działalność na własny rachunek oraz firmy rodzinne zajmujące się rzemiosłem lub inną działalnością, a także spółki lub konsorcja prowadzące regularną działalność gospodarczą.

Inna definicja przedsiębiorstwa mówi, że jest to jednostka organizacyjna, wyodrębniona prawnie i finansowo, dysponująca określonym majątkiem, do realizacji określonych celów.

W myśl art. 55 K.C. przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych
i materialnych przeznaczonym do prowadzenie działalności gospodarczej. Obejmuje ono
w szczególności:

1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5) koncesje, licencje i zezwolenia;

6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8) tajemnice przedsiębiorstwa;

9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej

MAŁE I ŚREDNIE PRZEDSIĘBIORSTWA

Tabela Kryteria podziału przedsiębiorstw

	Rodzaje przedsiębiorstw
		według ustawy Prawo działalności gospodarczej do 2004 roku		według ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i klasyfikacji UE od 2005 roku
kryterium podziału	małe przedsiębiorstwa	średnie przedsiębiorstwa	mikro- przedsiębiorstwa	małe przedsiębiorstwa	średnie przedsiębiorstwa
zatrudnienie	poniżej 50 osób	poniżej 250 osób	poniżej 10 osób	poniżej 50 osób	poniżej 250 osób
przychody ze sprzedaży netto	do 7 mln euro	do 40 mln euro	do 2 mln euro	do 10 mln euro	do 50 mln euro
suma aktywów bilansu	do 5 mln euro	do 27mln euro	do 2 mln euro	do 10 mln euro	do 43 mln euro

Zgodnie z definicją zawartą w artykule 54 ustawy Prawo o działalności gospodarczej
z dnia 19 listopada 1999 roku za małego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w poprzednim roku obrotowym:

1. zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz,

2. osiągnął przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w złotych 7 milionów euro lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec poprzedniego roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w złotych 5 milionów euro.

Nie uważa się jednak za małego, przedsiębiorcy, w którym przedsiębiorcy inni niż mali posiadają:

1. więcej niż 25% wkładów, udziałów lub akcji,

2. prawo do ponad 25% udziału w zysku,

3. więcej niż 25% głosów w zgromadzeniu wspólników (akcjonariuszy).

Zgodnie z art. 55 tejże ustawy za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który
w poprzednim roku obrotowym:

1. zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz,

2. osiągnął przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w złotych 40 milionów euro lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec poprzedniego roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w złotych 27 milionów euro.

Zgodnie z postanowieniami art. 55 Ustawy Prawo o działalności gospodarczej średnimi przedsiębiorcami nie są jednak ci, którym przypadło w udziale:

1. więcej niż 25% wkładów, udziałów lub akcji,

2. prawo do ponad 25% udziału w zysku,

3. więcej niż 25% głosów w zgromadzeniu wspólników (akcjonariuszy).

Wraz z rozwojem przedsiębiorczości w Polsce okazało się, iż prawo działalności gospodarczej nie stwarzało przedsiębiorcom wystarczająco dobrych warunków do prowadzenia działalności gospodarczej, nie usuwało bowiem szeregu ograniczeń i utrudnień, z którymi musieli się borykać. Dlatego też przyjęto zgodnie z definicją unijną przystosowaną do polskiego prawa gospodarczego
i w myśl nowej ustawy o  swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 roku nowe definicje małego i średniego przedsiębiorcy. W obrębie wyżej wspomnianej ustawy wprowadzono również nową kategorię przedsiębiorcy, określonego jako mikroprzedsiębiorca.

Za mikroprzedsiębiorcę (art. 104 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz

2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

Za małego przedsiębiorcę (art. 105) uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym
z dwóch ostatnich lat obrotowych:

1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz

2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro.

Za średniego przedsiębiorcę (art. 106) uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym
z dwóch ostatnich lat obrotowych:

1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz

2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro.

Przedsiębiorstwa możemy zaliczyć i podzielić na 2 sektory, zdeterminowane strukturą własności i formą organizacyjno - prawną:

Pierwszy sektor to sektor publiczny, do którego można zaliczyć:

• przedsiębiorstwa państwowe,

• spółki prawa handlowego z przewagą udziału Skarbu Państwa lub państwowych osób prawnych,

• przedsiębiorstwa komunalne i jednostki samorządu terytorialnego,

• inne organizacje gospodarcze lub komunalne.

Drugi sektor, to sektor prywatny, do którego zalicza się:

• zakłady prywatne osób fizycznych - indywidualna działalność gospodarcza,

• spółki prawa handlowego i cywilnego z przewagą kapitału prywatnego,

• spółki z udziałem kapitału zagranicznego,

• przedsiębiorstwa prywatne, krajowe i zagraniczne,

• fundacje, towarzystwa, przedstawicielstwa,

• spółdzielnie i organizacje spółdzielcze,

• jednostki gospodarcze organizacji społeczno - politycznych, związkowych, wyznaniowych.

SPÓŁDZIELNIA

Spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób,
o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą. Spółdzielnia może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska. Majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków

Osoby zamierzające założyć spółdzielnię (założyciele) uchwalają statut spółdzielni, potwierdzając jego przyjęcie przez złożenie pod nim swoich podpisów, oraz dokonują wyboru organów spółdzielni, których wybór należy w myśl statutu do kompetencji walnego zgromadzenia, lub komisji organizacyjnej w składzie co najmniej trzech osób.

Liczba założycieli spółdzielni nie może być mniejsza od dziesięciu, jeżeli założycielami są osoby fizyczne, i trzech, jeżeli założycielami są osoby prawne. W spółdzielniach produkcji rolnej liczba założycieli - osób fizycznych nie może być mniejsza od pięciu.

Członkiem spółdzielni może być każda osoba fizyczna o pełnej zdolności do czynności prawnych, która odpowiada wymaganiom określonym w statucie, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Warunkiem przyjęcia na członka jest złożenie deklaracji. Deklaracja powinna być złożona pod nieważnością w formie pisemnej. Podpisana przez przystępującego do spółdzielni deklaracja powinna zawierać jego imię i nazwisko oraz miejsce zamieszkania, a jeżeli przystępujący jest osobą prawną - jej nazwę i siedzibę, ilość zadeklarowanych udziałów, dane dotyczące wkładów, jeżeli statut ich wnoszenie przewiduje, a także inne dane przewidziane w statucie.

Organami spółdzielni są:

1) walne zgromadzenie,

2) rada nadzorcza, zwana dalej "radą",

3) zarząd,

4) w spółdzielniach, w których walne zgromadzenie jest zastąpione przez zebranie przedstawicieli - zebrania grup członkowskich (art. 59).

Walne zgromadzenie jest najwyższym organem spółdzielni. Członek może brać udział
w walnym zgromadzeniu tylko osobiście, chyba że ustawa stanowi inaczej. Osoby prawne będące członkami spółdzielni biorą udział w walnym zgromadzeniu przez ustanowionego w tym celu pełnomocnika. Pełnomocnik nie może zastępować więcej niż jednego członka.

Do wyłącznej właściwości walnego zgromadzenia należy:

1) uchwalanie kierunków rozwoju działalności gospodarczej oraz społecznej
i kulturalnej,

2) rozpatrywanie sprawozdań rady, zatwierdzanie sprawozdań rocznych
i sprawozdań finansowych oraz podejmowanie uchwał co do wniosków członków spółdzielni, rady lub zarządu w tych sprawach i udzielanie absolutorium członkom zarządu,

3) podejmowanie uchwał w sprawie podziału nadwyżki bilansowej (dochodu ogólnego) lub sposobu pokrycia strat,

5) podejmowanie uchwał w sprawie zbycia nieruchomości, zbycia zakładu lub innej wyodrębnionej jednostki organizacyjnej,

6) podejmowanie uchwał w sprawie przystępowania do innych organizacji gospodarczych oraz występowania z nich,

7) oznaczanie najwyższej sumy zobowiązań jaką spółdzielnia może zaciągnąć,

8) podejmowanie uchwał w sprawie połączenia się spółdzielni, podziału spółdzielni oraz likwidacji spółdzielni,

9) rozpatrywanie w postępowaniu wewnątrz spółdzielczym odwołań od uchwał rady,

10) uchwalanie zmian statutu,

11) podejmowanie uchwał w sprawie przystąpienia lub wystąpienia spółdzielni ze związku oraz upoważnienie zarządu do podejmowania działań w tym zakresie,

12) wybór delegatów na zjazd związku, w którym spółdzielnia jest zrzeszona.

Rada nadzorcza sprawuje kontrolę i nadzór nad działalnością spółdzielni. Rada składa się co najmniej z trzech członków wybranych stosownie do postanowień statutu przez walne zgromadzenie, zebranie przedstawicieli lub zebrania grup członkowskich.

Do zakresu działania rady należy:

1) uchwalanie planów gospodarczych i programów działalności społecznej
i kulturalnej,

2) nadzór i kontrola działalności spółdzielni poprzez:

a) badanie okresowych sprawozdań oraz sprawozdań finansowych,

b) dokonywanie okresowych ocen wykonania przez spółdzielnię jej zadań gospodarczych, ze szczególnym uwzględnieniem przestrzegania przez spółdzielnię praw jej członków,

c) przeprowadzanie kontroli nad sposobem załatwiania przez zarząd wniosków organów spółdzielni i jej członków,

3) podejmowanie uchwał w sprawie nabycia i obciążenia nieruchomości oraz nabycia zakładu lub innej jednostki organizacyjnej,

4) podejmowanie uchwał w sprawie przystępowania do organizacji społecznych oraz występowania z nich,

5) zatwierdzanie struktury organizacyjnej spółdzielni,

6) rozpatrywanie skarg na działalność zarządu,

7) składanie walnemu zgromadzeniu sprawozdań zawierających w szczególności wyniki kontroli i ocenę sprawozdań finansowych,

8) podejmowanie uchwał w sprawach czynności prawnych dokonywanych między spółdzielnią a członkiem zarządu lub dokonywanych przez spółdzielnię w interesie członka zarządu oraz reprezentowanie spółdzielni przy tych czynnościach; do reprezentowania spółdzielni wystarczy dwóch członków rady przez nią upoważnionych.

Zarząd kieruje działalnością spółdzielni oraz reprezentuje ją na zewnątrz. Skład i liczbę członków zarządu określa statut. Statut może przewidywać zarząd jednoosobowy, którym jest prezes, i ustalać wymagania, jakie powinna spełniać osoba wchodząca w skład zarządu lub prezes w zarządzie jednoosobowym.

Spółdzielnia prowadzi działalność gospodarczą na zasadach rachunku ekonomicznego przy zapewnieniu korzyści członkom spółdzielni. Spółdzielnia odpowiada za swoje zobowiązania całym majątkiem.

Spółdzielnie w myśl prawa spółdzielczego, mogą być łączone i dzielone. Łączenie polega na przejęciu jednej Spółdzielni (przejmowanej) przez drugą (przejmującą). Natomiast podział spółdzielni następuje w ten sposób, że z wydzielonej części spółdzielni tworzy się nową spółdzielnię.

Spółdzielnia przechodzi w stan likwidacji:

1) z upływem okresu, na który, w myśl statutu, spółdzielnię utworzono,

2) wskutek zmniejszenia się liczby członków poniżej wskazanej w statucie lub w ustawie, jeżeli spółdzielnia w terminie jednego roku nie zwiększy liczby członków do wymaganej wielkości,

3) wskutek zgodnych uchwał walnych zgromadzeń zapadłych większością 3/4 głosów na dwóch kolejno po sobie następujących walnych zgromadzeniach, w odstępie co najmniej dwóch tygodni.

Związek rewizyjny, w którym spółdzielnia jest zrzeszona, może podjąć uchwałę o postawieniu spółdzielni w stan likwidacji, jeżeli:

1. działalność spółdzielni wykazuje rażące i uporczywe naruszenia prawa lub postanowień statutu,

2. spółdzielnia została zarejestrowana z naruszeniem prawa,

3. spółdzielnia co najmniej od roku nie prowadzi działalności gospodarczej.

PRZEDSIĘBIORSTWA KOMUNALNE

Gmina jest organem założycielskim przedsiębiorstw komunalnych. Gmina i inne komunalne osoby prawne wykonują przede wszystkim działalność o charakterze użyteczności publicznej. Są to zadania, określone w art..7 ust.2 ustawy o samorządzie terytorialnym, których celem jest bieżące i nie przerwane zaspakajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Wykonuje ona zadania publiczne we własnym imieniu i na własne ryzyko.

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy.
W szczególności zadania własne obejmują sprawy:

1. ładu przestrzennego, gospodarki terenami i ochrony środowiska,

2. gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,

3. wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i utylizacji odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną,

4. lokalnego transportu zbiorowego,

5. ochrony zdrowia,

6. pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,

7. komunalnego budownictwa mieszkaniowego,

8. oświaty, w tym szkół podstawowych, przedszkoli i innych placówek oświatowo-wychowawczych,

9. kultury, w tym bibliotek komunalnych i innych placówek upowszechniania kultury,

10. kultury fizycznej, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,

11. targowisk i hal targowych,

12. zieleni komunalnej i zadrzewień,

13. cmentarzy komunalnych,

14. porządku publicznego i ochrony przeciwpożarowej,

15. utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,

16. zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej.

Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Gmina posiada osobowość prawną. Samodzielność gminy podlega ochronie sądowej. O ustroju gminy stanowi jej statut.

W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, w tym przedsiębiorstwa,
i zawierać umowy z innymi podmiotami. Gmina oraz inna komunalna osoba prawna nie może prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej.

Mieniem komunalnym jest własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin
i ich związków oraz mienie innych komunalnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw.

Gmina samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową na podstawie budżetu gminy, zwanego dalej budżetem. Budżet jest uchwalany na rok kalendarzowy. Projekt budżetu przygotowuje zarząd, uwzględniając zasady prawa budżetowego i wskazówki rady gminy. Projekt budżetu wraz
z informacją o stanie mienia komunalnego i objaśnieniami zarząd przedkłada radzie gminy najpóźniej do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy i przesyła projekt do wiadomości regionalnej izbie obrachunkowej. Budżet jest uchwalany do końca roku poprzedzającego rok budżetowy.

Dochodami gminy są:

1. podatki, opłaty i inne wpływy określone w odrębnych ustawach jako dochody gminy,

2. dochody z majątku gminy,

3. subwencja ogólna z budżetu państwa.

Dochodami gminy mogą być:

1. dotacje celowe na realizację zadań zleconych oraz na dofinansowanie zadań własnych,

2. wpływy z samoopodatkowania mieszkańców,

3. spadki, zapisy i darowizny,

4. inne dochody.

Gospodarka komunalna może być prowadzona przez gminę w szczególności
w formach: zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego.

Komunalne zakłady budżetowe - może je powoływać, likwidować lub przekształcać rada gminy, prowadzą one gospodarkę finansową na zasadach określonych w przepisach prawa budżetowego. Działalność wykraczająca poza zadania o charakterze użyteczności publicznej nie może być prowadzona w formie zakładu budżetowego.

Spółki komunalne - zgodnie z ustawą o gospodarce komunalnej jednostki samorządu terytorialnego, a więc gminy mogą tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne

Organy gminy:

• Rada gminy

• Wójt (burmistrz, prezydent miasta) - wybierani w wyborach bezpośrednich
  i powszechnych

FUNDACJA

Podstawowe akty prawne regulujące działalność fundacji w Polsce to:

1. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. 1984 Nr 21 poz. 97); znowelizowana w 1991 roku

Fundacje są jedną z podstawowych form organizacji pozarządowych w Polsce. Mianem fundacji określa się majątek wydzielony przez fundatora - założyciela fundacji na mocy aktu fundacyjnego, przeznaczony na realizację celu społecznie użytecznego.

Fundacja może być ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska i zabytków.

Fundacje mogą ustanawiać osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa
i miejsca zamieszkania bądź osoby prawne mające siedziby w Polsce lub za granicą. Siedziba fundacji powinna znajdować się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Oświadczenie woli o ustanowieniu fundacji powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Zachowania tej formy nie wymaga się, jeżeli ustanowienie fundacji następuje
w testamencie. W oświadczeniu woli o ustanowieniu fundacji fundator powinien wskazać cel fundacji oraz składniki majątkowe przeznaczone na jego realizację.

Cechą charakterystyczną fundacji jest niedochodowość celu, dla którego została ona ustanowiona (realizacja celów fundacji nie może przynosić dochodów ani samej fundacji, ani fundatorom). Oznacza to konieczność przeznaczenia wszelkich dochodów uzyskiwanych przez fundację (zarówno z majątku, w który fundacja została wyposażona przez fundatora, środków uzyskiwanych spoza funduszu założycielskiego, jak i darowizn, dochodów z działalności gospodarczej) na osiągnięcie tego celu.

Składnikami majątkowymi, mogą być pieniądze, papiery wartościowe, a tak, że oddane fundacji na własność rzeczy ruchome i nieruchomości

Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów. Jeżeli fundacja ma prowadzić działalność gospodarczą, wartość środków majątkowych fundacji przeznaczonych na działalność gospodarczą nie może być mniejsza niż 1000 złotych.

Fundacja uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do rejestru fundacji.
O wpisaniu fundacji do rejestru sąd zawiadamia ministra właściwego ze względu na zakres jego działania oraz cele fundacji, zwanego dalej "właściwym ministrem", a gdy terenem działalności fundacji ma być jedno województwo - także wojewodę właściwego ze względu na siedzibę fundacji, zwanego dalej "właściwym wojewodą", przesyłając jednocześnie statut.

Organem zarządzającym fundacją jest zawsze zarząd. Zarząd fundacji kieruje jej działalnością oraz reprezentuje fundację na zewnątrz, powinien być, co najmniej dwuosobowy. Ustawa o fundacjach przewiduje jednak, że w skład zarządu nie może wchodzić fundator. Wykluczenie go pozwala eliminować tworzenie fundacji dla siebie.

Fundacja składa corocznie właściwemu ministrowi sprawozdanie ze swej działalności, których ramowy zakres określi Minister Sprawiedliwości. Fundacje są powoływane bądź na czas oznaczony- na czas zrealizowania określonego celu, bądź też na czas nieokreślony, wieczysty. Jest to uzależnione od celu fundacji i woli fundatora.

Fundacja podlega likwidacji w sposób wskazany w statucie:

• w razie osiągnięcia celu, dla którego fundacja ma być ustanowiona,

• w razie wyczerpania środków finansowych i majątku fundacji,

STOWARZYSZENIE

Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych. Stowarzyszenie samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności. Stowarzyszenie opiera swoją działalność na pracy społecznej członków; do prowadzenia swych spraw może zatrudniać pracowników.

Prawo tworzenia stowarzyszeń przysługuje obywatelom polskim mającym pełną zdolność do czynności prawnych i niepozbawionym praw publicznych. Nikogo nie wolno zmuszać do udziału
w stowarzyszeniu lub ograniczać jego prawa do wystąpienia ze stowarzyszenia. Nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności do stowarzyszenia albo pozostawania poza nim.

Stowarzyszenie podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, o ile przepis ustawy nie stanowi inaczej.

Nadzór nad działalnością stowarzyszeń należy do:

1) wojewody właściwego ze względu na siedzibę stowarzyszenia - w zakresie nadzoru nad działalnością stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego,

2) starosty właściwego ze względu na siedzibę stowarzyszenia - w zakresie nadzoru nad innymi niż wymienione w pkt 1 stowarzyszeniami

- zwanych dalej „organami nadzorującymi”.

Do utworzenia stowarzyszenia niezbędne jest:

• Uchwalenie statutu stowarzyszenia przez założycieli - co najmniej piętnastu,

• Wybór komitetu założycielskiego,

• Wpisanie stowarzyszenia do rejestru.

Stowarzyszenie mogą założyć osoby fizyczne, osoby prawne mogą być jedynie członkami wspierającymi stowarzyszenia. Stowarzyszenie stanowi organizacje społeczną, w której może uczestniczyć każdy obywatel, realizujący w ten sposób wolność zrzeszenia się.

Najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zebranie członków. W sprawach, w których statut nie określa właściwości władz stowarzyszenia, podejmowanie uchwał należy do walnego zebrania członków.

Stowarzyszenie jest obowiązane posiadać zarząd i organ kontroli wewnętrznej.

Majątek stowarzyszenia powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz z ofiarności publicznej.

Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą, według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach. Dochód z działalności gospodarczej stowarzyszenia służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków.

Stowarzyszenie może być zlikwidowane:

• na podstawie własnej uchwały,

• w razie rozwiązania stowarzyszenia przez sąd, zarządza on jego likwidację, wyznaczając likwidatora. ( działalność stowarzyszenia wykazuje rażące lub uporczywe naruszenie prawa albo postanowień statusu).

Uproszczoną formą stowarzyszenia jest stowarzyszenie zwykłe, nieposiadające osobowości prawnej. Stowarzyszenie zwykłe nie może:

1) powoływać terenowych jednostek organizacyjnych,

2) łączyć się w związki stowarzyszeń,

3) zrzeszać osób prawnych,

4) prowadzić działalności gospodarczej,

5) przyjmować darowizn, spadków i zapisów oraz otrzymywać dotacji, a także korzystać z ofiarności publicznej.

FRANCHISING

Szczególną formą działalności gospodarczej jest franchising, polegający na prawie do oferowania i sprzedaży określonych towarów i usług w ramach systemu marketingowego innego przedsiębiorstwa z wykorzystaniem nazwy, znaków towarowych i doświadczeń techniczno - organizacyjnych tego przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo, które tworzy sieć dystrybucyjna wprowadzając do niej inne przedsiębiorstwa i zezwalając im na korzystanie ze swoich dóbr materialnych, jest nazywane franchisbiorcą.

W umowie franchisingowej występują dwie strony: franchisingodawca i franchisigobiorca. Funkcjonowanie przedsiębiorstwa w systemie franchisingowym może stać się źródłem wielu potencjalnych przewag konkurencyjnych, zarówno dla franchisingodawcy jak i franchisngobiorcy.

Z punktu widzenia franchisingodawcy umowa franchisingu pozwana mu między innymi na: osiągnięcie wysokiego tempa wzrostu, bez konieczności angażowania specjalnie wysokich kwot kapitału, obniżenie swojego ryzyka ekspansji, łatwiejsze zagospodarowanie obszarów znajdujących się dotychczas poza zasięgiem jego działania, ograniczenie swojego udziału
w prowadzeniu spraw pracowniczych w pojedynczych oddziałach, oraz wynegocjowanie korzystniejszych warunków w rozmowach z parterami handlowymi.

Natomiast franchisigobiorca uzyskuje przede wszystkim:

• możliwość wykorzystania marki, reputacji i korzyści które już wcześniej zostały wypracowane,

• możliwość uczestniczenia w niezbędnych szkoleniach,

• możliwość uzyskania pomocy od franchisingodawcy, w zakresie: wyboru miejsca, zakupu wyposażenia, otrzymania kredytu, przygotowania plany stworzenia przedsiębiorstwa, szkolenia załogi, podejmowania decyzji inwestycyjnych,

• możliwość korzystania na bieżąco z doświadczenia i specjalizacji fachowców
  w centrali przedsiębiorstwa,

• możliwość korzystania z wyników doskonalących produkt,

• możliwość poniesienia mniejszych nakładów kapitałowych, niż w przypadku samodzielnego rozpoczęcia działalności.

Umowa franchisingu jest bardzo korzystna dla franchisebiorców będących początkującymi przedsiębiorcami, bowiem umożliwia im ona:

• wykorzystanie doświadczeń organizacyjnych i handlowych franchisedawcy oraz renomy związanej z jego znakiem firmowym i nazwą,

• otrzymanie pomocy od franchisedawcy w zakresie organizacji i funkcjonowania przedsiębiorstwa, np. pracowników, reklamy, działalności finansowej itp.,

• zmniejszenie ryzyka wynikającego z podjęcia działalności gospodarczej, a tym samym zwiększenie wiarygodności kredytowej i możliwość otrzymania kredytu bankowego na preferencyjnych zasadach.

Konieczne jest również wskazanie na potencjalne wady wynikające z tego rodzaju umowy wynikające dla franchisebiorcy. Jedną z nich jest możliwość przeniesienia trudności finansowych przez franchisedawcy na franchisebiorcę, łącznie z likwidacją firmy.

Za podstawową korzyść frachisedawca może uznać rozbudowę własnego systemu marketingowego i rozszerzenie oddziaływania własnej nazwy i znaku towarowego bez poniesienia większych nakładów kapitałowych.

Ryzyko franchisedawcy polega natomiast na braku gwarancji utrzymania niezbędnych standardów przez niesolidnego franchisibiorcę.

HOLDING

Holding stanowi spółkę handlową, w której istnieje wyraźna hierarchia władzy gospodarczej: jedna spółka kontroluje inną. W holdingu zawsze można wyróżnić spółkę kontrolującą i kontrolowaną - macierzystą i finalną. Holding to forma koncernu o charakterze kapitałowym. Zarządzanie w holdingu oparte jest na powiązaniach, sprężeniach kapitałowych między spółką matką a spółkami córkami. Kształtowanie poziomu i struktury kapitału spółek tworzących holding, zgodnie z założeniami strategii przyjętej dla wszystkich spółek. Podział zysku w spółkach zależnych oraz wzmacnianie pozycji rynkowej przedsiębiorstw podporządkowanych umożliwia osiągnięcie wysokiej efektywności działania.

Między spółkami - prawnie samodzielnymi podmiotami powstaje stosunek podległości, gdy jedna spółka jest właścicielem części innej i kontroluje skład jej władz. Jeśli spółka ma więcej niż 50% głosów na zebraniu wspólników lub akcjonariuszy nazywa się ja spółką kontrolującą lub macierzystą, zaś spółkę podporządkowaną - „córką”.

Podstawowe cechy holdingu to:

• pełna niezależność prawna jednostek tworzących holding - mimo ewentualnej zależności kapitałowej i personalnej;

• nadrzędna (dominująca) pozycja jednej spółki wobec pozostałych;

• faktyczny, wynikający z praw własności wpływ jednej spółki głównej (jednostki macierzystej) na działalność gospodarczą innych powiązanych z nią podmiotów.

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY

W miejsce gminnej ewidencji przedsiębiorców wprowadzono na mocy ustawy z dnia 20. sierpnia 1997r. Krajowy Rejestr Sądowy. Jest to jednolity i spójny rejestr sądowy funkcjonujący w systemie informatycznym w sieci ogólnopolskiej.

Krajowy Rejestr Sądowy pełni dwie podstawowe funkcje:

1. Funkcję informacyjną, która polega na udostępnianiu określonym podmiotom szybkiej i niezawodnej informacji o statusie prawnym partnera, najważniejszych elementach jego sytuacji finansowej, czy też sposobie jego reprezentowania. Źródłem tych informacji jest Krajowy Rejestr Sądowy ukonstytuowany jako centralna baza danych wszystkich podmiotów podlegających rejestracji, oraz

2. Funkcję legalizacyjną polega na tym, że dopiero wpis do rejestru pozwala na dokonywanie dalszych czynności prawnych (często dopiero z chwilą wpisu do rejestru dany podmiot uzyskuje osobowość prawną )

W ramach KRS prowadzone są trzy rejestry:

• rejestr przedsiębiorców,

• rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej,

• rejestr dłużników niewypłacalnych.

Do rejestru przedsiębiorców wpisywane są następujące podmioty :

• spółki jawne,

• spółki partnerskie,

• spółki komandytowe,

• spółki komandytowo - akcyjne,

• spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,

• spółki akcyjne,

• spółdzielnie,

• przedsiębiorstwa państwowe,

• jednostki badawczo-rozwojowe,

• przedsiębiorstwa zagraniczne,

• towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych,

• oddziały przedsiębiorców zagranicznych działających w Polsce,

• główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń,

Do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki społecznej wpisywane są :

• fundacje,

• społeczno-zawodowe organizacje rolników,

• izby gospodarcze,

• cechy,

• izby rzemieślnicze,

• Związek Rzemiosła Polskiego,

• Stowarzyszenia,

• Stowarzyszenia kultury fizycznej,

• Związki zawodowe pracodawców,

• związki zawodowe (także związki zawodowe rolników indywidualnych),

• jednostki samorządu zawodowego niektórych podmiotów gospodarczych,

• kolumny transportu sanitarnego,

• publiczne zakłady opieki zdrowotnej.

Do rejestru dłużników niewypłacalnych wpisywane są następujące podmioty:

• osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, jeżeli ogłoszono ich upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie ich upadłości został prawomocnie oddalony z powodu braku wystarczającego majątku na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych,

• wspólników ponoszących odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, z wyłączeniem komandytariuszy w spółce komandytowej , jeżeli ogłoszono jej upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie jej upadłości został prawomocnie oddalony z powodu braku wystarczającego majątku na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych,

• dłużników, którzy zostali zobowiązani do wyjawienia majątku w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu egzekucyjnym,

• osoby, które przez sąd prowadzący postępowanie upadłościowe zostały pozbawione prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji reprezentanta lub pełnomocnika przedsiębiorcy, członka rady nadzorczej i komisji rewizyjnej w spółce akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółdzielni.

Zadania KRS:

• z chwilą wpisu do rejestru jednostki organizacyjne uzyskują osobowość prawną (wyjątkiem są spółki osobowe ),

• KRS jest jawny a więc stanowi ważny punkt informacyjny,

• istnieje domniemanie prawdziwości danych wpisanych do rejestru, jeżeli wpis do rejestru nie podlega obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, to nikt nie może zasłaniać się nieznajomością treści wpisu w rejestrze.

Jawność KRS powoduje prawo dla każdego zainteresowanego do pobierania informacji, wydawania na ich wniosek odpisów, wyciągów lub zaświadczeń z rejestru. Pobierana jest za to opłata, opłaty tej nie ponoszą Skarb Państwa oraz instytucje państwowe, których zadanie nie polega na prowadzeniu działalności gospodarczej.

Wpis do rejestru dokonywany jest na wniosek, chyba, że przepis szczególny zezwala na wpis z urzędu. Wniosek powinien być złożony nie później niż w terminie 7 dni od dnia zdarzenia uzasadniającego dokonanie wpisu, chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej. Składa się go na urzędowym formularzu wraz z wymaganymi dokumentami. Wniosek złożony z naruszeniem tej zasady, nieprawidłowo wypełniony lub nienależycie opłacony podlega zwróceniu.

KONCESJA A ZEZWOLENIE

Zasada wolności gospodarczej doznaje pewnego ograniczenia przede wszystkim poprzez objęcie koncesją lub zezwoleniem niektórych rodzajów działalności. Przedsiębiorca nie może podjąć i prowadzić swojej działalności dopóty, dopóki nie uzyska koncesji bądź zezwolenia.

Koncesjonowanie niektórych rodzajów działalności gospodarczej podyktowane jest koniecznością zabezpieczenia interesów gospodarki narodowej, obronności i bezpieczeństwa Państwa a także bezpieczeństwa i zdrowia społeczeństwa.

W myśl art.46 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej uzyskanie koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie:

1. poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin wydobywania kopalin ze zbóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych,

2. wytarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologia o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym,

3. wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią,

4. ochrony osób i mienia,

5. rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych,

6. przewozów lotniczych.

Udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji należy do ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności gospodarczej podlegający koncesjonowaniu (zwanym „organem koncesyjnym”), który wydaje w tym przedmiocie stosowana decyzję administracyjną.

Koncesji udziela się na czas oznaczony, nie krótszy niż 5 lata i nie dłuższy niż 50 lat. Przedsiębiorca może wnioskować o udzielenie koncesji na czas krótszy.

Jeżeli liczba przedsiębiorców, spełniających warunki do udzielenia koncesji i dających rękojmię prawidłowego wykonywania działalności objętej koncesją, jest większa niż liczba koncesji przewidzianych do udzielenia, organ koncesyjny zarządza przetarg, którego przedmiotem jest udzielenie koncesji.

Organ koncesyjny może cofnąć koncesję lub zmienić jej zakres tylko w ściśle przez ustawę określonych wypadkach. Koncesja jest obligatoryjnie cofana w przypadku gdy:

1. wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywanie działalności gospodarczej objętej koncesją,

2. przedsiębiorca nie podjął działalności objętej koncesją mimo wezwania organu koncesyjnego lub zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją.

Organ koncesyjny cofa koncesję lub zmienia jej zakres w przypadku, gdy przedsiębiorca:

1. w wyznaczonym terminie nie usunął stanu faktycznego lub prawnego niezgodnego z warunkami określonymi w koncesji lub z przepisami regulującymi działalność gospodarczą objętą koncesją,

2. rażąco narusz warunki określone w koncesji lub inne warunki wykonywania koncesjonowanej działalności gospodarczej, określone przepisami prawa.

Przedsiębiorca, który zamierza podjąć działalność gospodarczą w dziedzinie podlegającej koncesjonowaniu, może ubiegać się o przyrzeczenie wydania koncesji, zwane dalej „promesą”.
W promesie można uzależnić udzielenia koncesji od spełnienia warunków wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją. W okresie ważności promesy nie można odmówić udzielenia koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej określonej w promesie, chyba, że:

• uległy zmianie dane zawarte we wniosku o udzielenie promesy albo,

• wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków podanych w promesie,

• ujawniły się wymienione wyżej okoliczności uprawniające organ koncesyjny do odmowy udzielenia koncesji lub ograniczenia jej zakresu.

Okres ważności promesy nie może być krótszy niż 6 miesięcy.

Obowiązek uzyskania zezwoleń obejmuje bardzo wiele dziedzin działalności gospodarczej. Wydanie, odmowa wydania i cofnięcie zezwolenia następuje w drodze decyzji administracyjnej. Organ zezwalający wydaje zezwolenie po stwierdzeniu, że zostały wymagane prawem warunki wykonania działalności gospodarczej w dziedzinie objętej obowiązkiem uzyskania zezwolenia.

Zezwolenie wydaje się na czas nieoznaczony. Istnieją jednakże przypadki, kiedy zezwolenie wydaje się na czas oznaczony, a mianowicie:

• na wniosek przedsiębiorcy,

• jeżeli przepisy odrębne tak stanowią.

Uzyskania zezwolenia wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie określonym
w przepisach:

1) ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231, z późn. zm.³⁾);

2) ustawy z dnia 29 lipca 1992 r. o grach i zakładach wzajemnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 4, poz. 27);

3) ustawy z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz. U. Nr 123, poz. 600, z późn. zm.⁴⁾);

4) ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. Nr 132, poz. 622, z późn. zm.⁵⁾);

5) ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 198 i Nr 122, poz. 1143);

6) ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 515, z późn. zm.⁶⁾) w zakresie produkcji tablic rejestracyjnych;

7) ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 49, poz. 447, z późn. zm.⁷⁾);

8) ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 159, poz. 1667);

9) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe;

10) ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. - Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 73, poz. 852, z późn. zm.⁸⁾);

11) ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz. U. Nr 103, poz. 1099, z późn. zm.⁹⁾);

12) ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628, z późn. zm.¹⁰⁾);

13) ustawy z dnia 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach (Dz. U. Nr 63, poz. 636, z późn. zm.¹¹⁾);

14) ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. Nr 72, poz. 747, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 oraz z 2004 r. Nr 96, poz. 959);

15) ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz. U. Nr 76, poz. 811, z późn. zm.¹²⁾) w zakresie prowadzenia laboratorium referencyjnego;

16) ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. o środkach żywienia zwierząt (Dz. U. Nr 123, poz. 1350, z 2003 r. Nr 122, poz. 1144 i Nr 208, poz. 2020 oraz z 2004 r. Nr 91, poz. 877);

17) ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2004 r. Nr 53, poz. 533, z późn. zm.¹³⁾);

18) ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 125, poz. 1371, z późn. zm.¹⁴⁾);

19) ustawy z dnia 19 lutego 2004 r. o rybołówstwie (Dz. U. Nr 62, poz. 574);

20) ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze (Dz. U. Nr 130, poz. 1112, z późn zm.¹⁵⁾);

21) ustawy z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz. U. Nr 169, poz. 1385 oraz z 2004 r. Nr 91, poz. 870 i Nr 96, poz. 959);

22) ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151 oraz z 2004 r. Nr 91, poz. 870 i Nr 96, poz. 959);

23) ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. Nr 124, poz. 1154 oraz z 2004 r. Nr 96, poz. 959);

24) ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. Nr 130, poz. 1188 oraz z 2004 r. Nr 69, poz. 627 i Nr 96, poz. 959);

25) ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 29, poz. 257 i Nr 68, poz. 623);

1. 26) ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546).

Organ zezwalający może cofnąć zezwolenie w przypadku, gdy:

1. wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej zezwoleniem,

2. przedsiębiorca przestał spełniać warunki określone przepisami prawa, wymagane do prowadzenia działalności gospodarczej określonej w zezwoleniu,

3. przedsiębiorca nie usunął, w wyznaczonym przez organ wyjadający zezwolenie terminie, stanu faktycznego lub prawnego niezgodnego z przepisami prawa regulującymi działalność gospodarczą objętą zezwoleniem.

Ponadto organ zezwalający może cofnąć zezwolenie w przypadku, gdy:

1. przepisy odrębne tak stanowią,

2. na wniosek przedsiębiorcy.

Przedsiębiorca, któremu cofnięto zezwolenie z przyczyn wyżej wymienionych, może ponownie wystąpić z wnioskiem o wydanie zezwolenia w takim samym zakresie nie wcześniej niż po upływie 3 lat od wydania decyzji o cofnięciu zezwolenia.

Za wydanie zezwolenia oraz za wydanie promesy zezwolenia pobiera się opłatę skarbową, chyba, że przepisy stanowią inaczej.

Uzyskania licencji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie określonym w przepisach:

1. ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym;

2. ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. Nr 86, poz. 789, z późn. zm.¹⁶⁾).

SPÓŁKI

Spółka powstaje na podstawie umowy lub jednoosobowego aktu założycielskiego. Zdecydowaną przewagę mają spółki założone przez więcej osób na podstawie umowy spółki. Przez taką umowę wspólnicy lub akcjonariusze zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów, jeżeli umowa lub statut tak stanowi, przez współdziałanie w inny określony sposób.

Spółki są kwalifikowane z różnych punktów widzenia, i tak możemy ja podzielić na:

• Spółkę cywilną i handlową, czyli ze względu na źródła prawa regulujące problematykę spółek. Spółka cywilna jest uzasadniona tym, że jest unormowana wyłącznie w Kodeksie cywilnym. Natomiast spółki handlowe są unormowane w Kodeksie spółek handlowych,

• Spółki osobowe i kapitałowe. Do spółek osobowych zalicza się następujące typy spółek: jawną, partnerską, komandytową i komandytowo-akcyjną, oraz cywilną. Natomiast spółki kapitałowe tworzą spółka z o.o. i akcyjna.

Charakterystyka spółek osobowych:

1. W miarę stały skład osobowy wspólników,

2. Nie ma władz spółki, wspólnicy reprezentują i prowadzą sprawy spółki,

3. Majątek spółki jest własnością wszystkich wspólników, a nie spółki - własność łączna,

4. Wspólnicy ponoszą osobistą odpowiedzialność za zobowiązania spółki,

5. Spółka nie posiada osobowości prawnej.

Charakterystyka spółek kapitałowych:

1. Zmienność składu osobowego wspólników,

2. Majątek spółki jest własnością spółki - wynagrodzenie majątkowe,

3. Wspólnicy oddziałują na sprawy spółki w sposób pośredni poprzez wybór władz,

4. Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki osobiście oprócz zobowiązań podatkowych,

5. Posiadają osobowość prawną.

Spółka jawna: Jest spółką osobową wspólników odpowiadających za zobowiązania spółki bez ograniczeń całym swoim majątkiem, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą,
i nie jest inną spółką handlową. Umowa sp. j. powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności oraz powinna zawierać: informacje o wspólnikach, datę i miejsce zawarcia umowy, firmę i siedzibę spółki, określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość, przedmiot działalności i czas trwania spółki o ile będzie oznaczony.

Firma sp. j., która jest nazwą jej przedsiębiorstwa, powinna zawierać nazwiska ( lub firmy) wszystkich wspólników albo przynajmniej jednego ( lub jednej firmy wspólnika) z dodatkiem, że jest to spółka jawna, dopuszczalne jest używanie skrótu sp. j.

Spółka jawna powstaje z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców, mimo rejestracji nie ma osobowości prawnej ( posiada ona ułomna osobowość prawną, ma cechy charakterystyczne dla osób prawnych).

Spółka powstaje:

• W wyniku przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną, każda spółka cywilna, w której przychody netto w 2 latach pod rząd równe są 800 tyś. euro ma obowiązek przekształcenia w spółkę jawną,

• Poprzez podpisanie umowy spółki przez wspólników.

Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Na mocy umowy spółki lub uchwały wspólników prowadzenie spraw spółki może być powierzone jednemu lub kilku wspólnikom. Za prowadzenie spraw spółki wspólnik nie otrzymuje wynagrodzenia. Pomiędzy wspólnikiem a spółka nie może zostać zawarta umowa o pracę.

Prawa i obowiązki wspólników:

1. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczeń, całym swym majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami.

2. Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia spółki jawnej do rejestru.

3. Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę.

4. Wspólnik ma prawo do osobistego zaciągania informacji o stanie majątku
   i interesach spółki, oraz prawo do osobistego przeglądania ksiąg i dokumentów spółki.

5. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nie przekraczające zakresu zwykłych czynności.

6. Wspólnik ma prawo do wniesienia wkładu do spółki, które może polegać na przeniesieniu bądź obciążeniu w odpowiedzi na własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki (prawa wniesione przez wspólnika do spółki uważa się za przeniesione na spółkę).

7. Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy
   w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu.

8. Wspólnik ma prawo do podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego. Ma także prawo żądać corocznie wypłacenia odsetek w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego nawet w przypadku jeżeli spółka poniesie stratę.

Odpowiedzialność wspólników.

Zgodnie z regułą wyrażoną w art. 22 KSH każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczeń całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Oprócz tego odpowiedzialność wspólnika ma charakter subsydiarny. Odpowiedzialność subsydiarna oznacza, że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku spółki dopiero
w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Odpowiedzialność subsydiarna nie stoi jednak na przeszkodzie aby wnieść powództwo przeciwko wspólnikowi zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

Każdy ze wspólników ma prawo do podejmowania decyzji nie przekraczającym zwykłej działalności spółki, o ile inny wspólnik mu się nie sprzeciwi, wówczas trzeba jednomyślności wspólników. Jeżeli decyzje przekraczają zakres zwykłej działalności spółki wówczas wszyscy wspólnicy muszą się zgodzić.

Rozwiązanie spółki jawnej:

• Przyczyny określone w umowie,

• Z upływem czasu,

• Brak koncesji,

• Gdy nastąpi zgon jednego ze wspólników lub jego upadłość,

• Prawomocne orzeczenie sądu z ważnych powodów orzekające rozwiązanie spółki,

• Jednomyślna uchwała wszystkich wspólników.

• Upadłość - wykreślenie z rejestru.

Spółka partnerska: Jest nowym typem spółki handlowej w naszym prawie. Jest ona pomyślana jako forma działalności przez określone osoby, które mogą je zakładać i być partnerami - wspólnikami.

Wg. ustawy spółka partnerska jest to spółka osobowa, którą tworzą wspólnicy do wykonywania wolnego zawodu, w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.

Partnerami w spółce partnerskiej mogą być wyłącznie osoby fizyczne, które są uprawnione do wykonywania następujących zawodów:

• adwokata

• aptekarza

• architekta

• biegłego rewidenta

• brokera ubezpieczeniowego

• doradcy podatkowego

• księgowego

• lekarza

• lekarza stomatologa

• lekarza weterynarza

• notariusza

• pielęgniarki

• położnej

• radcy prawnego

• rzecznika patentowego

• rzeczoznawcy majątkowego

• tłumacza przysięgłego

W firmie - nazwie spółki konieczne jest nazwisko przynajmniej jednego partnera oraz słowo partnerzy np. Jan Kowalski i partnerzy, oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w ramach tej spółki, a także określenia spółka partnerska, dopuszczalne jest używanie skrótu
sp. p.

Umowa spółki:

• Musi być sporządzona w formie aktu notarialnego,

• Należy określić firmę, siedzibę,

• Wolny zawód, jaki ma być wykonywany,

• Przedmiot działalności,

• Czas trwania,

• Oznaczenie i wartość wnoszonych wkładów, oraz

• Podanie imion i nazwisk osób uprawnionych do reprezentowania spółki.

Prawa i obowiązki wspólników:

1. Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia spółki partnerskiej do rejestru.

2. Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę.

3. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nie przekraczające zakresu zwykłych czynności.

4. Wspólnik ma prawo do wniesienia wkładu do spółki, które może polegać na przeniesieniu bądź obciążeniu w odpowiedzi na własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki (prawa wniesione przez wspólnika do spółki uważa się za przeniesione na spółkę).

5. Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy
   w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu.

6. Wspólnik ma prawo do podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego. Ma także prawo żądać corocznie wypłacenia odsetek w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego nawet w przypadku jeżeli spółka poniesie stratę.

Prowadzenie spraw spółki może być dwojakie:

1. Zarządzanie spółką jak spółką jawną, poszczególni wspólnicy prowadzą sprawy spółki, (pozbawienie tego prawa może nastąpić tylko z ważnych powodów, uchwałą powziętą większością ¾ głosów w obecności co najmniej 2/3 ogólnej liczby partnerów)

2. Mogą powołać zarząd - jedyna spółka osobowa, która może mieć zarząd. Stosuje się wtedy przepisy dotyczące spółki z o.o., a wspólnikom przysługują prawa rady nadzorczej spółki z o.o..

Za zobowiązania spółki odpowiadają wspólnicy, solidarnie, całym swoim majątkiem bez żadnych ograniczeń wraz ze spółką i pozostałymi wspólnikami. Nie odpowiadają za zobowiązania powstałe przy wykonywaniu wolnego zawodu przez pozostałych partnerów i ich personel.

W innych kwestiach stosuje się przepisy dotyczące spółki jawnej.

Rozwiązanie spółki partnerskiej powodują:

• przyczyny przewidziane w umowie spółki,

• jednomyślna uchwała wszystkich partnerów,

• ogłoszenie upadłości spółki,

• prawomocne orzeczenie sądu,

• utrata przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu.

Spółka komandytowa zgodnie z art. 102 KSH jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczeń ( komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest ograniczona (komandytariusz).

Spółka komandytowa jest instytucją pośrednią między spółką jawną a spółką
z o.o. Mieszany charakter spółki komandytowej polega na tym, że z jednej strony musi w niej występować co najmniej jeden wspólnik, którego status w stosunku do spółki jest taki sam, jak pozycja wspólnika w spółce jawnej (komplementariusz), z drugiej strony, w spółce musi występować co najmniej jeden wspólnik, którego rola jest zbliżona do roli wspólnika w spółce
z o.o.(komandytariusz).

Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowa”, dopuszczalne jest stosowanie skrótu sp. k..

Nazwisko komandytariusza nie może być zamieszczone w firmie spółki. Jeżeli stałoby się inaczej, skutki byłyby by takie, że komandytariusz odpowiadałby wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.

Aby spółka mogła zaistnieć na rynku musi zostać sporządzona umowa, która
z kolei powinna zawierać:

1. siedzibę spółki,

2. przedmiot działania,

3. czas trwania spółki,

4. oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika,

5. oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności (sumę komandytową).

Aby umowa była ważna w świetle prawa musi być zawarta w formie aktu notarialnego, a ponadto należy ją wpisać do rejestru.

Uprawnienia komplementariusza są podobne do uprawnień wspólnika w spółce jawnej. Składają się na nie:

• prawo do prowadzenia spraw spółki,

• prawo do reprezentowania spraw spółki.

Do najważniejszych obowiązków komplementariusza należą:

• obowiązek wniesienia wkładu do spółki,

• obowiązek lojalności i zakaz działalności konkurencyjnej

Uprawnienia komandytariusza są bardzo ograniczone. Nie ma on prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki, chyba, że umowa stanowi inaczej. Może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Ma prawo uczestniczyć w zyskach spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego, chyba, że umowa stanowi inaczej. Do najważniejszych obowiązków komandytariusza należą:

• obowiązek wniesienia wkładów,

• obowiązek lojalności,

• obowiązek uczestnictwa w stratach spółki do wysokości umówionego wkładu.

Prawa i obowiązki wspólników

1. Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec wierzycieli tylko wyłącznie do wysokości sumy komandytowej

2. Komandytariusz jest wolny od odpowiedzialności do wysokości wniesionego wkładu

3. Komplementariusz reprezentuje spółkę na zewnątrz, natomiast komandytariusz może ją reprezentować jedynie jako pełnomocnik

4. Komandytariusz może żądać odpisu sprawozdania finansowego za rok obrotowy oraz przeglądać księgi i dokumenty celem sprawdzenia jego rzetelności

5. Komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki

Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki jest osobista, nieograniczona, solidarna i subsydiarna.

Osobista odpowiedzialność oznacza, że odpowiada on całym swoim majątkiem osobistym, odrębnym od majątku spółki. Odpowiedzialność jest nieograniczona, tzn. nie można w stosunkach zewnętrznych ustalić granicy tej odpowiedzialności. Solidarna odpowiedzialność oznacza, że każdy ze wspólników odpowiada za całość długu solidarnie z innymi komplementariuszami, komandytariuszami i spółką. Odpowiedzialność subsydiarna oznacza, że wierzyciel będzie mógł prowadzić egzekucję w majątku wspólnika tylko wówczas, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

Odpowiedzialność komandytariusza za zobowiązania jest osobista, solidarna
i subsydiarna, w tym zakresie nie różni się ona od reguł odpowiedzialności komplementariusza. Ma ona jednak charakter ograniczony tzn. komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej. Suma komandytowa stanowi cyfrowo określoną kwotę pieniężną, która wyznacza górną granicę odpowiedzialności osobistej komandytariusza.

Ponieważ przepisy regulujące spółkę komandytową nie określają podstaw jej rozwiązania, zgodnie z art. 103 KSH stosujemy odpowiednio przepisy o spółce jawnej. Rozwiązanie spółki komandytowej powodują więc:

• przyczyny przewidziane w umowie spółki,

• jednomyślna uchwała wszystkich wspólników,

• ogłoszenie upadłości spółki,

• wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika,

• prawomocne orzeczenie sądu.

W odróżnieniu od spółki jawne, śmierć komandytariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki.

Spółka komandytowo - akcyjna: Spółka ta jest również nową spółką osobową w naszym prawie. Jest to spółka osobowa, handlowa, bez osobowości prawnej - ułomna osobowość prawna. Osoby prowadzące przedsiębiorstwo pod własna firmą, w której jeden ze wspólników odpowiada za zobowiązania bez ograniczeń - komplementariusz, a odpowiedzialność, co najmniej jednego wspólnika - akcjonariusza jest ograniczona.

Komplementariusze to osoby fizyczne i prawne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, komplementariuszem nie może być inna jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej. W spółce musi zawsze być jeden komplementariusz. Komplementariusz może być zarówno akcjonariuszem, chyba, że statut przewiduje inaczej.

Akcjonariusze to osoby fizyczne, prawne, jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej, bez zdolności do czynności prawnych. Konieczne jest, aby w spółce jeden ze wspólników był akcjonariuszem.

Spółka komandytowo - akcyjna powstaje z chwilą podpisania statusu w formie aktu notarialnego, podpisanego, przez co najmniej wszystkich komplementariuszy. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 50 tysięcy PLN.

W tej spółce wymagane jest podpisanie statutu, który musi być sporządzony w formie aktu notarialnego. Osoby, które podpisują statut są jednocześnie założycielami spółki.

Spółka komandytowo - akcyjna powstaje i zaczyna funkcjonować na rynku z chwilą wpisania jej do rejestru.

Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowo-akcyjna”. Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem „spółka komandytowo-akcyjna”.

Nazwisko albo firma akcjonariusza nie może być zamieszczona w firmie spółki. W przeciwnym wypadku, akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz. Dopuszczalne jest używanie skrótu „S.K.A.”

Prawa i obowiązki wspólników:

1. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki.

2. W przypadku przystąpienia do spółki nowego komplementariusza, dotychczasowy akcjonariusz może uzyskać status komplementariusza.

3. Komplementariusz reprezentuje spółkę na zewnątrz.

4. Akcjonariusz reprezentuje spółkę jedynie jako pełnomocnik.

5. Każdy komplementariusz ma prawo i obowiązek do prowadzenia spraw spółki.

6. Komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do spółki.

Organy władzy spółki komandytowo - akcyjnej:

Rada nadzorcza - ustanawia się ją przede wszystkim wtedy, gdy liczba akcjonariuszy przekroczy liczbę 25 osób. Członków rady nadzorczej odwołuje walne zgromadzenie (członkiem rady nadzorczej nie może być ani komplementariusz, ani jego pracownik). Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności.

Walne zgromadzenie - może być zwyczajne albo nadzwyczajne, a jego uchwał wymagają następujące sprawy:

1. Kwestie rozpatrzenia i zatwierdzenia sprawozdania komplementariuszy z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego spółki za poprzedni rok obrotowy.

2. Kwestie udzielenia komplementariuszom prowadzącym sprawy spółki absolutorium
   z wykonywania przez nich obowiązków.

3. Udzielenie absolutorium członkom rady nadzorczej z wykonywanych obowiązków.

4. Wybór rewidenta.

5. Rozwiązanie spółki.

Nierozerwalny wpływ na zaprzestanie działalności przez spółkę komandytowo - akcyjną mają:

1. przyczyny przewidziane w statucie;

2. uchwała walnego zgromadzenia;

3. ogłoszenie upadłości;

4. śmierć, upadłość lub wystąpienie jednego komplementariusza;

5. inne przyczyny.

SPÓŁKI KAPITAŁOWE

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Jest spółką kapitałową, prowadzoną przedsiębiorstwo pod własną firmę, utworzoną przez jedną lub więcej osób - wspólników, które nie odpowiadają za zobowiązania spółki a są zobowiązane jedynie do świadczę określonych
w umowie spółki z o.o. - głównie do wniesienia wkładów.

Spółka z o.o. to spółka o kapitałowym charakterze, mająca osobowość prawną, działająca
w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały, ponosząca odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania, w której mogą występować elementy osobistego wpływu wspólników na działania spółki. Uzupełnieniem tej definicji jest stwierdzenie, że spółka z o.o. może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawie dopuszczalnym, chyba, że ustawa stanowi inaczej.

Firma spółki z o.o. może być obrana dowolnie, powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością”. Dopuszczalne jest używanie skrótu „spółka z o.o.” lub „sp. z o.o.”

Do powstania spółki z o.o. wymaga się:

1. zawarcie umowy spółki,

2. wniesienie przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego,

3. powołanie zarządu,

4. ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego umowa lub ustawa,

5. wpis do rejestru.

Kapitał zakładowy sp. z o.o. powinien wynosić co najmniej 5000zł. Jest on podzielony na udziały o równej lub nie równej wysokości. Wspólnicy mogą mieć albo po jednym udziale w różnej wysokości, albo więcej udziałów równej wysokości..Wspólnicy mają prawo do zysku w formie dywidendy.

Z chwilą podpisania umowy powstaje spółka w organizacji, i posiada wtedy ułomna osobowość prawną, jeżeli spółkę zarejestrujemy stanie się ona zwykłą spółką.

Organami spółki z o.o. są:

• Zgromadzenie wspólników,

• Rada nadzorcza lub komisja rewizyjna,

• Zarząd.

Zarząd - prowadzi on sprawy spółki i reprezentuje ją na zewnątrz składa się z jednego lub większej liczby członków. Członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników.

Rada Nadzorcza lub komisja rewizyjna jako organ nadzorczy powoływana jest w spółkach, w których kapitał zakładowy przewyższa 100 tyś. zł, a wspólników jest więcej niż 25. do obowiązków rady należy nadzór nad działalnością spółki, badanie bilansów, rachunku zysków i strat oraz sprawozdań zarządu. W przypadku nie powołania organu nadzorczego kontrolę zarządu może sprawować każdy wspólnik.

Na zgromadzeniu wspólników zapadają uchwały dotyczące wszystkich ważnych spraw spółki:

• Rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań z działalności, bilansu oraz rachunku zysku
  i strat,

• Postanowienia dotyczące roszczeń zbycia lub wydzierżawienie przedsiębiorstwa spółki lub jej nieruchomości.

• Postanowienia dotyczące roszczeń o naprawie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru

• Nabycie i zbycie nieruchomości albo udziału w nieruchomości

• Zwrot dopłat

Zgromadzenie wspólników może być zwyczajne lub nadzwyczajne. Uchwały są podejmowane zwykłą większością głosów, z tym, że wspólnicy dysponują różną liczbą głosów zależnie od wniesionych udziałów.

Wspólnicy w spółce z o.o. mają równe prawa i obowiązki.

Uprzywilejowanie udziałów wspólników.

Uprawnienia szczególne wspólników powinny być określone w umowie, a może to być wyrażone na przykład w uprzywilejowaniu prawa głosu (uprzywilejowanie to nie może przyznawać uprawnionemu więcej niż trzygłosy na jeden udział), prawa do dywidendy lub też sposobie uczestniczenia w podziale majątku.

Zbycie udziału

Czynność taka powinna być dokonana w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Zbycie udziałów może być uzależnione od zgody spółki (w tym przypadku od zarządu, który udziela takiej zgody w formie pisemnej). Jeśli takiej zgody odmówi, wówczas jeżeli są ku temu ważne powody, zgody takiej udzieli sąd rejestrowy. Udział może być przekazany spadkobiercom zmarłego wspólnika, ale tutaj umowa może ograniczyć ich wstąpienie do spółki. Wówczas należy określić warunki spłaty spadkobierców nie wstępujących do niej.

Uprawnienia do podziału zysku, do wypłaty dywidendy.

Każdy wspólnik ma prawo do udziału w zysku, który wynika z rocznego sprawozdania finansowego i jest przeznaczony właśnie do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. Zysk dzielony jest stosownie do wielkości udziałów (wyjątek: jakaś zmiana w umowie). Kwoty, które są przeznaczone do podziału nie mogą przekroczyć zysku za ostatni rok obrotowy powiększony
o kwoty przekazane na kapitały rezerwowe w latach poprzednich i pomniejszony o poniesioną stratę, oraz kwoty rezerwowe, które nie mogą być przekazane na wypłatę dywidendy. Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu podjęcia uchwały o podziale zysku.

Rozwiązanie spółki z o.o. powodują:

• przyczyny przewidziane w umowie spółki,

• uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę,

• ogłoszenie upadłości spółki, i inne przyczyny przewidziane prawem.

O rozwiązaniu spółki może również orzec sąd, w następujących wypadkach:

• na żądanie wspólnika lub członka organu spółki, jeżeli osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo, jeżeli zaszły inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki,

• na żądanie oznaczonego w odrębnej ustawie organu państwowego, jeżeli działalność spółki naruszająca prawo zagraża interesowi publicznemu.

Spółka akcyjna: Jest spółką kapitałową, prowadzącą przedsiębiorstwo pod własną firmą, zawiązaną przez jedną lub więcej osób - akcjonariuszy, którzy są jej założycielami. Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki a są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w statucie ( głównie do wniesienia wkładów na pokrycie kapitału zakładowego).

Spółka akcyjna może przyjąć dowolna nazwę, zawsze jednak powinna zawierać dodatek „spółka akcyjna” lub skrót S.A.. spółka podlega wpisaniu do rejestru i z tą chwilą uzyskuje osobowość prawną.

Do powstania S.A. wymaga się:

• Aktu notarialnego o jej zawiązaniu,

• Statusu podpisanego prze założycieli,

• Wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie kapitału zakładowego,

• Ustanowieni zarządu i rady nadzorczej,

• Wpisu do rejestru przedsiębiorców.

Spółkę akcyjną może związać jedna lub więcej osób, a do jej powstania wymaga się:

• zawiązania spółki, w tym podpisania przez założycieli statutu;

• wniesienia wkładów na pokrycie kapitału zakładowego;

• ustanowienia zarządu i rady nadzorczej;

• wpisu do rejestru.

W statucie spółki winny być określone przede wszystkim siedziba spółki wraz z jej przedmiotem działalności, czasem trwania, wysokością kapitału zakładowego, wartością nominalną akcji, liczbą poszczególnych rodzajów akcji, dane osobowe założycieli, liczbę członków rady nadzorczej i zarządu jak również pismo, w którym będą się ukazywać ogłoszenia tej spółki.

Po zarejestrowaniu S.A. w rejestrze przedsiębiorców uzyskuje ona osobowość prawną. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić, co najmniej 100000 zł. Dzieli się on na akcje o równej wartości nominalnej, nie niższej niż 1 gr.

Organami spółki akcyjnej są:

• Walne zgromadzenie akcjonariuszy,

• Rada nadzorcza,

• Zarząd.

Zarząd składa się z jednego lub większej liczby członków, wybieranych i odwoływanych przez radę nadzorcza prze okres nie dłuższy niż 5 lat. Zarząd prowadzi sprawy S.A. i reprezentuje ja na zewnątrz. Z tytułu posiadanych akcji akcjonariusze mają prawo do dywidendy, która uzależniona jest od wielkości zysku osiągniętego przez spółkę akcyjną.

Rada nadzorcza sprawuje ona stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich jej dziedzinach. Rada nadzorcza musi się składać przynajmniej z trzech członków powoływanych
i odwoływanych przez walne zgromadzenie. Rada nadzorcza nie ma prawa wydawania zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki.

Do obowiązków rady nadzorczej należą:

• ocena sprawozdań w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym oraz wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty, oraz składanie corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny;

• badania wszystkich dokumentów spółki;

• żądanie od pracowników i zarządu sprawozdań i wyjaśnień oraz dokonywanie rewizji stanu majątku spółki;

• zawieszanie w czynnościach poszczególnych lub wszystkich członków zarządu oraz delegowanie członków rady nadzorczej do czasowego wykonywania czynności członków zarządu nie mogących sprawować swych czynności.

Najważniejszą władzą spółki jest walne zgromadzenie. Podejmuje ono decyzje w najważniejszych sprawach spółki oraz wybiera pozostałe organy spółki. Prawo uczestnictwa walnym zgromadzeniu mają akcjonariusze, którzy mogą udokumentować posiadanie akcji. Liczba akcji decyduje o liczbie głosów. Głos decydujący mają akcjonariusze posiadający tzw. pakiet kontrolny akcji.

Uchwał walnego zgromadzenia wymaga:

• rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki, jak również sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy;

• postanowienia dotyczące roszczeń o naprawie szkody;

• zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części;

• nabycia i zbycia nieruchomości;

• emisja obligacji zamiennych.

Prawa i obowiązki akcjonariuszy

• Akcjonariusze mają obowiązek do wniesienia pełnego wkładu na akcje (wpłaty powinny być dokonane bezpośrednio lub za pośrednictwem domu maklerskiego na rachunek spółki równomiernie na wszystkie akcje). Każdemu akcjonariuszowi przysługuje prawo do przeglądania ksiąg akcyjnych i żądanie odpisu za zwrot kosztów jego sporządzenia.

• Akcjonariusze mają prawo do udziału w zysku, wykazanym w sprawozdaniu finansowym, zbadanym przez biegłego rewidenta.

• Statut może przyznawać indywidualnie oznaczonemu akcjonariuszowi osobiste uprawnienia. Mogą one dotyczyć prawa powoływania lub odwoływania członków zarządu, rady nadzorczej lub prawa do otrzymywania oznaczonych świadczeń od spółki.

Spółka może zostać rozwiązana jeżeli występują:

• przyczyny przewidziane statutem;

• uchwały walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki;

• przyczyny do ogłoszenia upadłości spółki;

• inne.

PRZEDSIĘBIORSTWO PAŃSTWOWE

Przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się podmiotem gospodarczym posiadającym osobowość prawną.

• samodzielność przedsiębiorstwa państwowego - oznacza między innymi, że przedsiębiorstwa te występują jako samodzielny podmiot w stosunkach prawnych oraz, że organ założycielski może władczo wkraczać w sprawy przedsiębiorstwa jedynie w wypadkach przewidzianych w ustawach,

• samorządność przedsiębiorstwa państwowego - polega na zapewnieniu załodze możliwości współdecydowania o sprawach przedsiębiorstwa,

• samofinansowanie - polega na tym, że przedsiębiorstwo pokrywa z uzyskanych przychodów koszty swojego działania i inne obciążenia np. podatki czy dywidendy.

Przedsiębiorstwa państwowe z punktu widzenia zasad i zakresu samodzielności działania dzielą się na dwa rodzaje:

1. przedsiębiorstwa działające na zasadach ogólnych, oraz

2. przedsiębiorstwa użyteczności publicznej.

Celem tworzenia przedsiębiorstw działających na zasadach ogólnych jest prowadzenie działalności gospodarczej obliczonej na zysk. Przedsiębiorstwo to może być przekształcane
w przedsiębiorstwo użyteczności publicznej.

Przedsiębiorstwami użyteczności publicznej są przedsiębiorstwa, które ze względu na cel zostały za takie uznane już w akcie je powołującym. Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej mają przede wszystkim na celu bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności.
W szczególności przedsiębiorstwa te mają na celu produkcję lub świadczenie usług w zakresie:

• inżynierii sanitarnej,

• komunikacji miejskiej,

• zaopatrzenie ludności w energię elektryczną, gazową i ciepłą,

• zarządu państwowymi zasobami lokalnymi i terenami zielonymi itp.

Są to jednak przykładowe wyliczenia nie wyczerpujące zakresu działalności będącej użytecznością publiczną. Działalność dotycząca użyteczności publicznej jest obecnie najczęściej prowadzona przez gminy w formie spółki lub zakładu budżetowego.

Organami przedsiębiorstwa są:

• ogólne zebrania pracowników - delegatów,

• rada pracownicza,

• dyrektor przedsiębiorstwa.

Do zadań ogólnego zebrania pracowników - delegatów należy:

• uchwalenie statutu przedsiębiorstwa,

• uchwalenie planów wieloletnich,

• podział zysku osiągniętego przez przedsiębiorstwo w części przeznaczonej dla załogi.

Natomiast do zadań rady pracowniczej należy:

• uchwalenie rocznego planu działalności przedsiębiorstwa,

• podejmowanie uchwał w sprawie inwestycji,

• powoływanie i odwoływanie dyrektora,

• wyrażenie zgody na łączenie i podział przedsiębiorstwa,

• dysponowanie składnikami majątkowymi,

• podział dochodu wynikowego pozostającego w dyspozycji przedsiębiorstwa.

Dyrektor przedsiębiorstwa państwowego zarządza przedsiębiorstwem i reprezentuje je na zewnątrz (jest to jedyny organ, który jest do tego uprawniony). Ma obowiązek działać zgodnie z przepisami prawa. Decyzje podejmuje samodzielnie i ponosi za nie odpowiedzialność.

Przedsiębiorstwa państwowe tworzą organy założycielskie, którymi są:

1. naczelne i centralne organy administracji rządowej,

2. banki państwowe,

3. wojewodowie.

Likwidacja przedsiębiorstwa państwowego polega na zadysponowaniu jego składnikami materialnymi i niematerialnymi, i wykreśleniu przedsiębiorstwa państwowego z Krajowego Rejestru Sądowego, po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli.

Likwidacja przedsiębiorstwa państwowego może nastąpić, jeżeli:

1. przedsiębiorstwo prowadzi działalność gospodarczą ze stratą w ciągu kolejnych sześciu miesięcy,

2. prawomocnym wyrokiem sądu lub ostateczną decyzją administracyjną zakazano przedsiębiorstwu działania we wszystkich dziedzinach objętych dotychczasowym przedmiotem działania, a przedsiębiorstwo nie podjęło działalności w innej dziedzinie,

3. z wnioskiem takim zwróci się zarząd komisaryczny,

4. ponad połowę aktywów ogółem przedsiębiorstwa łącznie:

a) stanowią udziały, inne tytuły uczestnictwa w spółkach lub obligacje,

b) oddano do używania innym osobom na podstawie umów prawa cywilnego.

Decyzję o likwidacji podejmuje organ założycielski z własnej inicjatywy bądź na wniosek rady pracowniczej przedsiębiorstwa, o ile minister właściwy do spraw Skarbu Państwa nie zgłosi sprzeciwu, wraz z uzasadnieniem, w terminie dwóch tygodni. Z chwilą postawienia przedsiębiorstwa państwowego w stan likwidacji:

1. organ założycielski odwołuje dyrektora przedsiębiorstwa i wyznacza likwidatora,

2. ulegają rozwiązaniu, z mocy prawa, organy samorządu załogi przedsiębiorstwa,

3. kompetencje rady pracowniczej do zatwierdzania rocznych sprawozdań finansowych przedsiębiorstw państwowych, postawionych w stan likwidacji, wykonuje organ założycielski.

Z dniem ogłoszenia upadłości przedsiębiorstwa państwowego:

1. organ założycielski odwołuje dyrektora przedsiębiorstwa i wyznacza reprezentanta upadłego,

2. ulegają rozwiązaniu, z mocy prawa, organy samorządu załogi przedsiębiorstwa.

KOMERCJALIZACJA I PRYWATYZACJA

Problematykę komercjalizacji i prywatyzacji reguluje ustawa z dnia 07.04.1997r. Komercjalizacja
i prywatyzacja przedsiębiorstwa państwowego wiąże się ściśle z przemianami ustrojowymi dokonującymi się w naszym kraju również w sferze gospodarki.

Wg. art.1 ust.1 ustawy komercjalizacja przedsiębiorstwa państwowego oznacza jego przekształcenie w spółkę, przez co należy rozumieć spółkę akcyjną lub spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Następuje ona na mocy aktu komercjalizacyjnego mającego charakter czynności cywilnoprawnej dokonanej przez Skarb Państwa, jako właściciela. Akt komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego powinien zawierać:

• statut spółki,

• wysokość kapitału,

• dane osobowe członków władz pierwszej kadencji.

Ponadto akt ten powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.

Komercjalizacja z prawnego punktu widzenia prowadzi nie do związania spółki, lecz do transformacji (przeobrażenia) państwowej osoby prawnej polegającej na zmianie formy organizacyjno-prawnej przedsiębiorstwa (w znaczeniu przedmiotowym) z przedsiębiorstwa państwowego na spółkę akcyjną lub spółkę z o.o..

Sąd Najwyższy w uchwale z 19 maja 1992 roku stwierdza, że przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w spółkę jest transformacją państwowej osoby prawnej, a ta charakteryzuje się następującymi cechami:

1. nie następuje zmiana właściciela przedsiębiorstwa, jak również zmiana właściciela kapitału, bowiem obok Skarbu Państwa nie pojawia się inny podmiot,

2. majątek przedsiębiorstwa staje się majątkiem spółki

3. państwowa osoba prawna zmienia swą formę, pozostaje jednak w dalszym ciągu państwową osoba prawną.

Komercjalizacja przedsiębiorstwa państwowego może być przeprowadzona :

• na wniosek organu założycielskiego,

• na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa i rady pracowniczej,

• z własnej inicjatywy Ministra Skarbu Państwa.

W przypadku gdy Minister Skarbu Państwa postanowi dokonać komercjalizacji z własnej inicjatywy wówczas zobowiązany jest do zawiadomienia o tym fakcie dyrektora, radę pracowniczą oraz organ założycielski.

Ustawa wyróżnia dwa rodzaje komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych:

1. komercjalizacja zwykła - gdy jej celem jest prywatyzacja przedsiębiorstwa, dokonuje jej samodzielnie Minister Skarbu Państwa, a gdy dokonuje się jej w innym celu niż wyżej określony Minister Skarbu Państwa powinien uzyskać zgodę Rady Ministrów, oraz

2. komercjalizacja z konwersją wierzytelności - dokonuje jej Minister Skarbu Państwa, jeżeli przedsiębiorstwo spełnia określone w ustawie warunki. Jej celem jest przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w spółkę z o.o. z udziałem jego wierzycieli.

Drugi typ komercjalizacji (komercjalizacji z konwersją wierzytelności) polega w gruncie rzeczy na oddłużeniu niektórych przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwo jest przekształcane w spółkę z o.o., a udziały mogą być obejmowane przez wierzycieli przedsiębiorstwa za wierzytelności, zwane dalej „wierzytelnościami konwertowanymi”.

Prywatyzacja polega na:

1. zbywaniu należących do Skarbu Państwa akcji lub udziałów spółek powstałych
   w wyniku komercjalizacji,

2. rozporządzeniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa państwowego lub spółki powstałej w wyniku komercjalizacji na zasadach określonych ustawą przez:

1. sprzedaż przedsiębiorstwa,

2. wniesienie przedsiębiorstwa do spółki,

3. oddanie przedsiębiorstwa do ogólnego korzystania.

Zgodnie z ust.2 art.1 ustawy możemy wyróżnić prywatyzację:

1. prywatyzację pośrednią, oraz

2. prywatyzację bezpośrednią.

Prywatyzacja pośrednia polega na zbywaniu należących do Skarbu Państwa akcji lub udziałów spółek powstałych w wyniku komercjalizacji.

Prywatyzacja pośrednia może być stosowana głównie w przypadku przedsiębiorstw na tyle dużych oraz silnych ekonomicznie, aby zachęcały one inwestorów do lokowania posiadanych nadwyżek kapitałowych w ich rozwój, rokując w przyszłości szansę na godziwy zarobek, czy to sprzedaż akcji powstałej spółki w wyniku prywatyzacji przedsiębiorstwa.

Zbywanie akcji lub udziałów spółek należących do Skarbu Państwa np. w wyniku komercjalizacji, może nastąpić :

• w formie oferty ogłoszonej publicznie,

• przez przetarg publiczny,

• w wyniku rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia.

Nie dotyczy to zbycia akcji należących z mocy ustawy pracownikom. Zbycie akcji należących do Skarbu Państwa z naruszeniem tej zasady jest nieważne.

Prywatyzacja bezpośrednia polega na rozporządzaniu wszystkimi składnikami majątkowymi przedsiębiorstwa państwowego. Rozporządzanie to może następować poprzez:

1. sprzedaż przedsiębiorstwa,

2. wniesienie przedsiębiorstwa do spółki,

3. oddaniu przedsiębiorstwa spółce pracowniczej do odpłatnego korzystania.

W przeciwieństwie do prywatyzacji pośredniej polegającej na zbywaniu akcji przez Skarb Państwa prywatyzacja bezpośrednia polega więc na czynnościach prawnych dotyczących bezpośrednio mienia przedsiębiorstwa państwowego jeszcze w okresie jego funkcjonowania jako osoby prawnej.

Ekonomika przedsiębiorstw

45

---