ŚLĄSK CZARNY - określenie stosowane w stosunku do części wschodnich terenów Górnego Śląska, pochodzące od silnego uprzemysłowienia tej ziemi, oraz, co w zasadzie decydujące, od węgla kamiennego - najważniejszego dla rozwoju tej ziemi surowca naturalnego oraz od zanieczyszczeń przemysłowych. Wyżyna Śląska jest obszarem Polski najbardziej przekształconym przez człowieka. Powodem przekształceń jest eksploatacja surowców mineralnych, z których największą rolę odegrał węgiel kamienny nazywany do niedawna „polskim złotem”. Ze względu na różny wiek, głębokość i sposób zalegania pokładów wydzielono 3 grupy utworów karbońskich: 1. Brzeżna (warstwy otaczające całe Zagłębie. W okolicach Rybnika kaloryczność węgla wynosi ok. 7500 kcal). 2. Siodłowa (warstwy najbogatsze w węgiel , węgiel zalega na głębokości ok. 220m na zachodzie i 20m na wschodzie). 3. Łękowa (duża miąższość dochodząca do 2500m, niska kaloryczność węgla, duży stopień zasiarczenia. Zasoby węgla szacuje się do głębokości 1000m na 72 mld ton. Bardzo ważnym surowcem są też rudy cynku i ołowiu z domieszką srebra oraz limonity (rudy o zawartości 20-40% żelaza). Na terenach Śląska największymi przemysłami są: przemysł górniczy, hutniczy, paliwowo- energetyczny, metalurgiczny, maszynowy, elektroenergetyczny i chemiczny. Najważniejsze miasta: Katowice, Gliwice, Bytom, Zabrze, Chorzów, Jastrzębie- Zdrój, Dąbrowa Górnicza. LEJ DEPRESYJNY - znaczące obniżenie poziomu wód podziemnych w stosunku do naturalnego zwierciadła tych wód. Przyczyną powstawania leja depresyjnego jest nadmierne punktowe wypompowywanie wody dla celów gospodarczych lub bytowych, a także podczas eksploatacji kopalń odkrywkowych i głębinowych. Efektem tego jest zachwianie stosunków wodnych danego obszaru, przesuszenie gruntów, trudności z zaopatrzeniem w wodę na terenach wiejskich (np. wysychanie studni) itp.
WYŻYNA LUBELSKA - położona jest we wschodniej części Polski pomiędzy doliną Wisły na zachodzie i Bugu na wschodzie. Cały obszar wyżyny leży na terenie województwa lubelskiego. Wyżyna słynie z pięknych wąwozów lessowych w okolicach Kazimierza Dolnego i Kraśnika. Zalicza się do najżyźniejszych regionów Polski. Dzięki żyznym glebom - czarnoziemom - Wyżyna Lubelska zaliczana jest do jednych z najbardziej rozwiniętych rolniczo obszarów Polski. Jest to lekko pofałdowana, niemal bezleśna równina, pocięta wąwozami lessowymi i dolinami rzecznymi o łagodnych zboczach. Cała wyżyna pokryta jest grubą warstwą lessu. Po ulewnych deszczach powstają w skałach małe zagłębienia, które z czasem przekształcają się w wąwozy. Potem zagłębienie staje się parowem. Słońce, ciepło oraz odpowiednia pogoda stworzyły świetne warunki do uprawiania pszenicy, jęczmieniu, rzepaku, lnu, tytoniu i chmielu - jednak najważniejszą występującą tam rośliną jest burak cukrowy (południowo- wschodnia część wyżyny, 6-8t => 1t cukru). Dzięki temu jest tu wiele cukrowni. Regiony upraw buraka cukrowego z reguły pokrywają się z obszarami intensywnej hodowli bydła, ponieważ liście buraków cukrowych oraz wysłodki i melasa (produktów odpadowych cukrowni) są cenną paszą. Największymi przemysłem jest przemysł spożywczy. Zagrożenia dla upraw: 1. Erozja gleb. 2. Częste letnie burze. 3. Deficyt wody. Największymi miastami na tym obszarze są: Lublin, Chełm, Zamość i Leżajsk. PARÓW - rodzaj doliny, która jest odwadniana okresowo lub epizodycznie, o płaskim dnie i urwistych, lecz nie stromych zboczach, które są pokryte trawą lub drzewami. Parów powstaje zazwyczaj z przekształcenia wąwozu, będąc jego ostatnim stanem rozwoju. WĄWÓZ - rodzaj głębokiej doliny okresowo odwadnianej, która cechuje się stromymi, urwistymi zboczami oraz niewyrównanym, wąskim dnem. Powstaje w średnio spoistych skałach (gliny, lessy, iły) i skałach krasowych (wapiennych, gipsowych) wskutek erozji dennej wód okresowych lub epizodycznych i z czasem przekształca się w parów.