EKOLOGIA, PYTANIA Z EGZAMINU 2009 + PYTANIA OD WYKŁADOWCY.

1. około 10 pytań o te porozumienia z Kioto i Rio de Janeiro.

2. Metody obliczeń populacji : bezwzględne ( m. kwadratu i znakowania; Petersena)

względne ( np. liczenia skór czy odchodów)

3. Emitowane gazy powodujące efekt cieplarniany to - CO₂ i metan CH₄

4. Gdzie są wykorzystywane freony? - Stosowane powszechnie do:

rozpylaczy aerozolowych (31% CFC w ozonosferze)

przy produkcji sztywnych piankowych izolacji i opakowań (50% CFC)

stosowane w urządzeniach chłodniczych i klimatyzacyjnych

5. Jezioro oligotroficzne to - woda zawiera dużo rozpuszczonego tlenu, mało biogenów i niewiele gatunków organizmów

Przykłady: strumienie i rzeki górskie, głębsze jeziora polodowcowe

6. Zaznacz poprawne rośliny z motylkowych i drapieżnych

motylkowe: łubin, fasola, groch, bób, soczewica etc.

drapieżne: dzbanecznik, rosiczka, muchołówka, tłustosz

7. Jakie źródła energii odnawialnej są możliwe do wykorzystania w Polsce? - energia słoneczna (kolektory, baterie słoneczne), energia wiatru, energia geotermalna, energia wody, biomasa.

8. Definicja sukcesji - jedna z najważniejszych form zmienności biocenoz w czasie. Prawidłowo sukcesja oznacza następstwo i bardzo dobrze oddaje istotę zjawiska. W odróżnieniu od cyklicznych fluktuacji sezonowych sukcesja ekologiczna jest procesem kierunkowym. Proces przebiega etapami od stadium początkowego poprzez stadia pośrednie, do końcowego zwanego klimaksem. Stadium klimaksu w danych warunkach klimatyczno-siedliskowych można uznać za stadium stabilne. Jednak i to stadium podlega zmianom, dzieje się tak pod wpływem ciągłych zmian klimatu oraz ewolucji.

9. Co to są gatunki akcesoryczne - gatunki występujące w danej biocenozie przypadkowo, nielicznie reprezentowane

10. Allelopatia występuje u : np. krzewów hamujących inne rośliny (chaparral kalifornijski)

11. Był ten wzór C = P + R + FU i napisać co w nim oznacza R - respiracja

12.Jakie parki narodowe są uznane za światowy rezerwat biosfery: - Babiogórski PN, Białowieski PN, Karkonoski PN, Słowiński PN, Tatrzański PN.

13. Co to jest ekoton - strefa przejściowa między dwoma lub kilkoma różnymi sąsiadującymi ekosystemami, w której współistnieją organizmy sąsiadujących biocenoz, np. skraj lasu jest ekotonem między lasem i łąką.

14. Uzupełnienie schematu o - emigracje.

15. Kto wprowadził pojecie ekologia? - Ernst Haeckel

16. Co Bush ogłosił w sprawie Kioto? - Prezydent Bush ogłosił, że Rząd USA nie będzie honorował ustaleń Protokołu z Kioto zobowiązującego państwa uprzemysłowione do redukcji emisji gazów szklarniowych. USA produkuje 25% światowego CO2

17. Zawody, które są najbardziej ekologiczne - meteorolodzy, weterynarze, geolodzy, inżynierowie recyklingu itp.

18. Zestaw zwierząt owadożernych - np. sikorka, świstunki, ryjówka, kret, jeż.

19. Co to jest amensalizm ? - jeden gatunek działa negatywnie na drugi, ale sam nie ulega wpływom np. grzyby - bakterie.

20. Zwierzęta i rośliny pod ochrona w Polsce:

ROŚLINY: drzewa - np. limba, brzoza ojcowska

krzewy - np. kosodrzewina, sosna błotna, brzoza karłowata

rośliny zielne - np. długosz królewski, salwinia pływająca

grzyby - np. smardzowate, purchawica olbrzymia, sromotnikowate, solówka

porosty - np. chrobotka, błyskotka, chruścik

ZWIERZĘTA: pijawki - pijawka lekarska

pająki - gryzielowate

owady - modliszka zwyczajna, jelonek rogacz, paź żeglarz

mięczaki - ślimak żółtawy, ślimak winniczek, pełnoródka rzeczna

krągłouste - minogi (morski, strumieniowy, ukraiński)

ryby - jesiotr zachodni , różanka, piskorz

płazy - salamandra plamista, traszki, kumak nizinny i górski, ropuchy, rzekotka, żaby

gady - żółw błotny, jaszczurki, węże

ptaki + ssaki (ogromne ilości)

21. Co jedzą grzyby mięsożerne? Owady (muchy)

22. Nisza ekologiczna to : Zespół czynników biotycznych i abiotycznych zapewniający populacji warunki do życia (np. światło, pokarm, miejsce). Na terenie biocenozy populacje konkurują o korzystne czynniki. Zgodnie z zasadą Gausego jedna nisza może być zajęta tylko przez jedną populację. Nisza ekologiczna określa miejsce danej populacji w biocenozie.

23. Karta Ziemi to - projekt przedłożone do globalnej konsultacji 18 marca 1997roku, na konferencji „Forum Rio +5”.

24. % ilość wyciętych lasów pierwotnych to : 50%

25. Lasy w Brazylii stanowią - ok. 16 % lasów świata

26. Nowe metody ochrony przyrody: natura 2000, pomniki przyrody najczęściej występujące, agenda 21,

27. Jakie są założenia z różnych konwencji :

• Konwencja Ramsarska (1971 r.) o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego - zawarta w w mieście Ramsar nad Morzem Kaspijskim (Iran). Na międzynarodowej liście polskich obszarów wodno-błotnych znajdują się m. in. Jez. Łuknajno i Jez. Świdwie

• Konwencja Paryska (1972 r.) o ochronie światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego zobowiązuje do ochrony niepowtarzalnych obszarów z naturalną przyrodą i pomników kultury. Na liście Światowego Dziedzictwa Przyrody znajduje się Białowieski Park Narodowy

• Konwencja Waszyngtońska (1973 r.) o międzynarodowym handlu dzikimi roślinami i zwierzętami gatunków zagrożonych wyginięciem. Obejmuje długie listy gatunków, których przewóz za granicę wymaga zezwolenia organów ochrony przyrody

• Konwencja Berneńska (1979 r.) o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz ich siedlisk naturalnych. W Polsce jest realizowana poprzez sieć rezerwatów i ochronę gatunkową

• Konwencja z Rio de Janeiro (1972 r.) o różnorodności biologicznej zobowiązuje kraje objęte konwencją do ochrony zasobów biologicznych na obszarach chronionych i poza nimi

28. Na czym polega ekorozwój? rozwój nie zagrażający środowisku naturalnemu, polityka i działania społeczne o charakterze proekologicznym, dążenie do równowagi sfery społecznej, gospodarczej i środowiska naturalnego. W 1973 ONZ powołała wyspecjalizowaną organizację pod nazwą Program Środowiskowy Narodów Zjednoczonych (UNEP), która zajęła się upowszechnianiem nowoczesnych technologii ochrony środowiska, inicjowaniem regionalnych konferencji i organizowaniem międzynarodowego systemu informacji.

29. Najgroźniejszy drapieżnik puszczy amerykańskiej - puma lub jaguar

30. Mutualizm - jedna z interakcji protekcjonistycznych między populacjami, charakteryzująca się obopólnymi korzyściami o takim stopniu, który praktycznie wzajemnie uzależnia istnienie obu populacji. Przykłady:

przeżuwacze i ich bakterie jelitowe,

mikoryza - współpraca roślin naczyniowych z grzybami,

rośliny bobowate i bakterie asymilujące azot,

storczyki i grzyby,

termity i ich fauna jelitowa (wiciowce rozkładające celulozę).

31. Protokooperacja - oddziaływanie międzygatunkowe w przyrodzie, polegające na współpracy dwóch populacji odnoszących wzajemne korzyści, lecz mogących żyć także samodzielnie. Protokooperacja jest rodzajem symbiozy przygodnej (nieprzymusowej). Często występuje okresowo. Przykładem protokooperacji jest związek jamochłonów (ukwiały) z krabami pustelnikami. Na muszlach pustelników żyją przytwierdzone różne jamochłony. Ułatwiają one krabom maskowanie się i pełnią funkcję obronną, otrzymując w zamian niedojedzone resztki pokarmu pustelnika. Jednak ani pustelnik, ani jamochłon nie są ściśle zależne od swego partnera. Podobnie sprawa ma się z mrówkami i mszycami. Wydzielina mszyc jest spożywana przez mrówki, które z kolei chronią mszyce przed np. biedronkami. Innymi słowy, protokooperacja to współżycie korzystne. Nie musi być ono nieodzowne i może występować okresowo.

32. Symbioza - zjawisko ścisłego współżycia przynajmniej dwóch gatunków, które przynosi korzyść każdej ze stron (mutualizm) lub jednej, a drugiej nie szkodzi (komensalizm). W nowszym podejściu, ze względu na częste trudności w dokładnym ustaleniu bilansu strat i zysków współżyjących organizmów, niektórzy naukowcy symbiozą nazywają każde trwałe współżycie organizmów, także pasożytnictwo. Jest to uzasadnione m.in. dlatego, że w niektórych układach charakter współżycia może zmieniać się w czasie i jeden z symbiontów może w pewnych okresach czerpać więcej korzyści, stając się pasożytem i doprowadzając do upośledzenia lub śmierci drugiego symbionta.

Przykład symbiozy: ukwiał oraz pustelnik. Odwłok pustelnika jest miękki i pozbawiony pancerza. Dlatego wyszukuje on pustą muszlę ślimaka i chowa w niej odwłok. Na tej muszli osadza się ukwiał. Pustelnik, poruszając się, przenosi ukwiała z miejsca na miejsce. Dzięki temu ukwiał ma większą możliwość zdobycia pokarmu, natomiast pustelnikowi zapewnia ochronę przed wrogami.

33. Kto wprowadził pojęcie sozologia - Walery Goetel

34. Szczyt ziemi gdzie się odbył , jakie były założenia :

35. Podpisywać krzywe liczebności ,

36. Krzywa wymierania:

1. Krzywa przezywania Typu I

Jest charakterystyczna dla populacji w których śmiertelność jest niewielka, przez większą część życia, a wzrasta znacznie w klasach osobników najstarszych

2. Krzywa przeżywania Typu II

Wykazuje na stałe tempo ubywania (śmiertelność) osobników, niezależnie od wieku.

3. Krzywa przezywania typu III

Dotyczy populacji w których śmiertelność osobników młodych w pierwszych okresach życia Jest największa, zaś w starszych klasach wiekowych śmiertelność jest niewielka i względnie stała (niezależna od wieku)

37. Wykres krzywej przeżywalności gdzie na początku linia prosta a później szybki spadek i napisać dla jakich organizmów on jest - dla tych które rodzą mało potomstwa i opiekują się nim

38. Ze wzorów było jeszcze coś z tym budżetem był wzór i trzeba było napisać co niepotrzebnie uwzględniono skoro chodzi o jelenia ( wiem że z odp było BMR, jakaś tam poprawka na termoregulacje i na coś jeszcze ale wiem jaka jest prawidłowa)

39. Odnawialne źródła energii to: Energia geotermalna, Energia wodna, Energia słoneczna, Energia wiatru, Biopaliwo, Biomasa, Biogaz

40. Nieodnawialne źródła energii to: paliwa kopalne: uran, węgiel kamienny, węgiel brunatny, torf, ropa naftowa i gaz ziemny.

41. Ile jest ludzi na świecie - ok. 6,7 mld.

42. Najbardziej zaludnione kraje na świecie - Indie, Indonezja, Chiny, USA

43. Jaki jest najlepszy sposób pozbywania się odpadów organicznych - kompostowanie

44. Coś było takiego że który środek transportu zużywa najmniej energii w J/osobę/rok (i był samochód na dwa rodzaje paliwa, samolot i bodajże pociąg)

45. Jaka powinna być stopa ekologiczna, było na pewno 2,5 i 1,7, ja zaznaczyłam że 2,5

46. Pytanie ze stopy ekologicznej na poziomie konsumpcji i były

odpowiedzi że wynosi 3, że prawdopodobnie przekroczy poziom w któryś latach XXI wieki, że przekroczyło poziom w latach 30. XX wieku, że przekroczyło poziom w latach 90. XX wieku

47. Co to jest biotop - środowisko życia biocenozy, środowiskowa część ekosystemu. Pierwotnie biotopem określano tylko abiotyczne elementy siedliska. Obecnie często rozumiany jest jako siedlisko nieożywione zmienione przez biocenozę. Biotop razem z biocenozą tworzy ekosystem.

48. Co to jest łańcuch troficzny - szereg organizmów ustawionych w takiej kolejności, że każda poprzedzająca grupa (ogniwo) jest podstawą pożywienia następnej. Wiążą one ze sobą producentów, konsumentów i destruentów w poszczególnych biocenozach. Łańcuchy troficzne tworzą sieć zależności pokarmowych. Dzięki nim możliwy jest obieg materii i przepływ energii w ekosystemach.

49. Dlaczego drapieżniki są dobre? - regulują liczbę konsumentów niższego rzędu.

50.Co to jest stopa ekologiczna - iloczyn/ iloraz całej powierzchni ziemie i ludzi czy powierzchni ziemi i mórz użytkowej i ludzi.

51. Biomy to: Tundra, Tajga, Lasy liściaste zrzucające liście na zimę, Las śródziemnomorski, Step, Pustynie, Sawanny, Wilgotne lasy równikowe.

52. Co to jest biocenoza? - zespół populacji organizmów roślinnych (fitocenoza), zwierzęcych (zoocenoza) i mikroorganizmów danego środowiska (biotopu), należących do różnych gatunków, ale powiązanych ze sobą różnorodnymi czynnikami ekologicznymi i zależnościami pokarmowymi, tworzących całość, która pozostaje w przyrodzie w stanie homeostazy (czyli dynamicznej równowagi). Biocenoza oraz biotop, czyli środowisko fizyczne (nieożywione) tworzą ekosystem.

53. Czy organizmy kosmopolityczne mają wąski zakres na temperaturę? - szeroki.

54. Jak nazywa się dział badający zależności troficzne w ekosystemie? - biocenologia

55. Co to jest krajobraz ekologiczny? W ekologii czasami używa się terminu krajobraz ekologiczny, traktowany jako wyższy poziom organizacji, skupiający różne ekosystemy. Krajobraz ekologiczny - wyodrębniający się obszar o charakterystycznej fizjonomii, zbudowany z powiązanych ze sobą ekosystemów, np. krajobraz wiejski, krajobraz zurbanizowany, krajobraz pojezierny.

Krajobraz ekologiczny traktowany jest jako poziom organizacji, nadrzędny w stosunku do ekosystemu. W zasadzie jest synonimem pojęcia krajobraz. Poprawniejsze jest stosowanie pojęcia ekologia krajobrazu zamiast krajobraz ekologiczny.

56. Co oznacza termin „politermiczny”? - ciepłolubny; org. z szeroki zakresem temperatur, gdyż temperatura nie jest jego czynnikiem ograniczającym.

57. Jak określimy badacza od pojedynczych osobników? - antykolog

58. Dlaczego zawijce szybko się rozmnażają i kwitną wiosną?

59. Jaki gatunek określamy endemicznym? - takson (najczęściej gatunek) unikalny dla danego miejsca albo regionu, występujący na ograniczonym obszarze, nigdzie indziej nie występujący naturalnie.

60. Jaki gatunek określamy kosmopolitycznym? - gatunek, którego zasięg geograficzny obejmuje cały świat. Wiele gatunków uzyskało ten status w wyniku działalności człowieka - zostały przezeń zawleczone w miejsca, w których w innym przypadku by nie występowały. Naturalnie kosmopolityczne gatunki to często bezkręgowce i rośliny, często o biernym sposobie rozprzestrzeniania, np. mniszek lekarski

61. Czy imigracja wpływa pozytywnie na zagęszczenie? Tak

62. Czy emigracja wpływa pozytywnie na zagęszczenie? Nie

63. Jaki są czynniki ograniczające dla koralowców w polskich jeziorach? Zasolenie, temperatura, zanieczyszczenie.

64. Czy tasiemiec to gatunek politermiczny? Tak

65. Czy ekologia obejmuje ochronę środowiska? Nie

66. Dla jakiego biomu charakterystyczny jest suhak? Pustynia

67. Jaka jest podstawowa różnica sawanny/stepu a innej strefy klimatycznej?

68. Dla jakiego biomu charakterystyczny jest likaon? sawanna

69. Jakie są dwa najludniejsza kraje na świecie? Chiny i Indie

70. Co we freonie jest niszczące dla warstwy atmosfery? Chlorowce wzbudzające freon

71. W jakich krajach-dwóch- jest łącznie 1/3 całych zasobów powierzchni leśnych na świecie? Brazylia i Rosja

72. Gdzie znajduje się wskaźnik lasów deszczowych? Afryka

73. Jakie są Parki Narodowe przy zachodniej granicy Polski? Woliński PN, Ujście Warty PN

74. Jakie są 3 Parki Narodowe w pasie pojezierzy? Wigierski PN, Wielkopolski PN, Drawieński PN

75. W jakich 3 Parkach Narodowych w Polsce występuje niedźwiedź? Tatrzański PN. Bieszczadzki PN , Karpacki PN

76. Co to są recedenty? gatunek o liczebności poniżej 2% (lub o dominacji w przedziale 1-2%) w danym ekosystemie, stanowisku czy siedlisku, wskaźnik używany w badaniach ekologicznych i zoocenologicznych.

77. Jakie relacje łączą bąkojada i nosorożca? Protokooperacja

78. Na czym polega pasożytnictwo? - forma antagonistycznego współżycia dwóch organizmów, w której jeden czerpie korzyści ze współżycia, a drugi ponosi szkody.

Osobnik, który czerpie korzyści z pasożytnictwa nazywany jest pasożytem, a ten, który ponosi szkody żywicielem. Im układ pasożyt-żywiciel trwa dłużej, tym jest bardziej stabilny. Istnieją dwa rodzaje pasożytnictwa - pasożytnictwo zewnętrzne i wewnętrzne. W drugim przypadku w razie śmierci żywiciela ginie także pasożyt. Z tego powodu pasożyty starają się utrzymywać swego żywiciela przy życiu, np. w organizmie ludzkim może żerować tylko jeden tasiemiec. W niektórych przypadkach (np. owsików) pasożyt nie jest jednak bardzo dobrze przystosowany do funkcjonowania w ciele żywiciela. Większe ich ilości przyczyniają się do rozwoju owsicy i mogą zakończyć się śmiercią żywiciela. Wówczas giną również pasożyty, które tracą dostęp do pokarmu.

79. Na czym polega drapieżnictwo? - sposób odżywiania się zwierząt, polegający na wykorzystaniu jako pokarm ciała innego zwierzęcia i w odróżnieniu od pasożytnictwa prowadzący do śmierci ofiary. Jest jedną z form oddziaływań antagonistycznych, korzystną dla drapieżnika, a niekorzystną dla ofiary; może mieć charakter międzygatunkowy lub wewnątrzgatunkowy (kanibalizm).

80. Dla jakiego biomu charakterystyczna jest brzoza karłowata? Tundra

81. Jaka jest różnica między drzewostanem klimatu umiarkowanego i śródziemnomorskiego? Liście zrzucane na zimę przez drzewa obserwujemy tylko w klimacie umiarkowanym.

82. Co to jest środowisko wodne? Miejsce rozwoju, wzrostu i rozmarzania zwierząt i roślin wodnych.

83. Jaki jest podstawowy składnik biogazów? - Metan CH₄

84. Gdzie w Polsce jest najwięcej elektrowni wiatrowych? - na Pomorzu

85. Jaki region świata ma największy wskaźnik ekonomiczny? Afryka subsaharyjska

86. Co to jest Agenda 21? Szczyt w Rio, dotyczący ekorozwoju

87. O czym mówił protokół z Kioto? O ograniczeniu CO₂ , przyczyniającego się go efektu cieplarnianego

88. Czy USA podpisało protokół z Kioto? - nie

89. W którym kraju są lasy w stanie zbliżonym do pierwotnego? - Zair

90. Jakich gatunków dotyczyła ustawa z 1868 roku? Świstaków i kozic

91. Co to jest nisza pokarmowa? W niszy pokarmowej różne gatunki pełnią w ekosystemie różne funkcje, chociaż zajmują tę samą przestrzeń. Należą do innych poziomów pokarmowych, np. w jeziorze jedne gatunki ryb są drapieżnikami, a drugie żywią się roślinami.

Typ III

Typ II

Typ I

---