Leczenie na oddziale ratunkowym
Po stabilizacji chorego- leczenie:
Dekontaminacja (np. płukanie żołądka)
Eliminacja
Odtrutki
Odtrutki
Odtrutki stosowane w procesie leczniczym ostrych zatruć powinny być podawane po dokładnym rozpoznaniu substancji trującej. Dawki odtrutki uzależnione są od:
rodzaju spożytej trucizny
wieku i masy ciała poszkodowanego
Rozpoznanie
W rozpoznaniu zatrucia podstawowe znaczenie pełni wywiad i badanie fizykalne, mające na celu stwierdzenie zespołów objawów klinicznych towarzyszących zatruciu.
Ośrodki toksykologiczne
wsparcie
informacje
diagnostyka
leczenie
Pierwsza pomoc
Każde ostre zatrucie jest stanem potencjalnego zagrożenia życia. Wdrażane postępowanie opiera się więc na strategii i procedurach leczenia ratunkowego, czyli ABC.
Wstępna ocena stanu pacjenta (diagnostyka):
obejmuje stopień zagrożenia podstawowych funkcji życiowych, czyli stanu układu oddechowego i krążenia
niezbędne jest określenie stopnia utraty świadomości
także celem wstępnej diagnostyki, opartej na szczegółowym wywiadzie, jest odpowiedź na jaką substancję pacjent był narażony i jak długo
wstępna stabilizacja (ABC)
Wywiad
co?
jak długo?
jaka ilość?
kiedy?
czas narażenia
obserwacje otoczenia (opakowanie, rodzina, świadkowie)
Wtórna ocena (leczenie)
Opiera się na pełnym stanie pacjenta, badaniu klinicznym i wnikliwej ocenie występujących objawów, a także na badaniach dodatkowych potwierdzających rozpoznanie kliniczne.
Zidentyfikowanie toksykodromu może pomóc w zwężeniu diagnostyki różnicowej, jeśli trucizna nie jest znana. W leczeniu mamy wpływ zarówno na farmakokinetykę, jak i na farmakodynamikę trucizny.
Farmakokinetyka
Matematyczna ocena ilościowa procesów kinetycznych, jakim lek podlega w organizmie:
wchłanianie
przenoszenie przez krew
rozmieszczenie w tkankach
biotransformacja
wydalanie
Farmakodynamika
Bada wpływ leku na organizm i poszczególne narządy oraz mechanizm jego działania.
Badanie fizykalne:
ABC
Badanie neurologiczne:
stan świadomości
wielkość i reaktywność źrenic
obecność objawów ogniskowych
Toksykodromy- objawy kliniczne zespołów toksykologicznych pomocne w ustaleniu rozpoznania
Inne objawy, inne choroby (urazy głowy, cukrzyca, niedoczynność tarczycy)
Dekontaminacja powierzchni ciała:
rozebranie
zmycie (spojówki)
Dekontaminacja przewodu pokarmowego:
Płukanie żołądka (najskuteczniejsze w 1-szej godzinie)
krótki okres od zażycia leków (chory nieprzytomny- intubacja)
duża ilość leków
zagrażające życiu trucizny nie mające odtrutek
Substancje absorbujące- węgiel aktywowany (1g/kg)
NIE- zatrucia alkoholami, litem, żelazem, ołowiem, węglowodanami, substancjami żrącymi- utrudnia diagnostykę endoskopową.
Płukanie jelit np. Sorbitol (osmotyczne środki przeczyszczające)
leki o przedłużonym działaniu
nie są absorbowane przez węgiel
połknięcie fiolek, całych opakowań, torebek
wlewy doodbytnicze
Antidotum
już w czasie dekontaminacji
Eliminacja
pierwotna eliminacja trucizny
wtórna eliminacja trucizny- usunięcie toksyn już wchłoniętych
alkalizacja moczu
hemoperfuzja
diureza osmotyczna, wymuszona:
z alkalizacją
neutralna
Kontrola bilansu wodnego, cewnik Foleya)
Po targnięciach samobójczych
konsultacje psychiatryczne
Badania dodatkowe
badania laboratoryjne
przesiewowe w kierunku leków
gazometria
elektrolity
glikemia
EKG
Mogą występować drgawki- leczymy diazepamem
Zatrucia takimi „klasykami” jak arszenik lub cyjanek są niezmiernie rzadkie.
Ostre zatrucia lekami nasennymi, psychotropowymi, p/histaminowymi
Leki z tych grup są najczęstszą przyczyną ostrych zatruć. Wszystkie działają depresyjnie na centralny układ nerwowy. Mogą powodować:
śpiączka
porażenie ośrodka oddechowego
porażenie ośrodka naczyniowo- ruchowego ze wstrząsem hipowolemicznym
Nie ma typowych objawów ułatwiających różnicowanie
Obraz kliniczny
W przypadku niewielkiego przedawkowania chorzy mają uczucie:
senność, spowolnienie ruchowe,
depresja, apatia
zaburzenia równowagi
pochodne fenotiazyny, amizepin i meprobamat- zespół drgawek, podobnych do padaczkowych
pochodne benzodiazepiny- objawy pozapiramidowe
glimid- asystolie
Wszystkie objawy potęguje spożycie alkoholu!
W okresie przedśpiączkowym występują:
uczucie ogólnego wyczerpania
bóle, zawroty głowy
nudności
zaburzenia ostrości widzenia
zaburzenia mowy
Zatrucia ciężkie
śpiączka, której głębokość zależą od dawki
w ciężkich zatruciach obserwuje się skłonności do hipotonii, hipowolemii, występują zmiany skórne pod postacią rumieni i pęcherzy
Różnicowanie
uraz głowy
krwawienie podpajęcze
hipoglikemia
inne zaburzenia metaboliczne
zatrucie CO
Rozpoznanie ostateczne dają badania toksykologiczne
Leczenie (Relanium, benzodiazepiny)
ABC
leczenie objawowe i obserwacja
zabezpieczenie dróg oddechoeych
DDP- węgiel aktywowany
płyny dożylne
odtrutka- Flumazenil- ciężkie zatrucia np. wymagające intubacji, znaczna depresja OUN
Zatrucia litem
wąska rozpiętość toksyczno- terapeutyczna
częściej przewlekłe zatrucia, przedawkowanie, interakcje (leki maczopędne)
drżenie mięśni
zaburzenia poruszania zespół rzekomoparkinsonowski
drgawki
nudności, wymioty
odwodnienie (zaburzenie zagęszczania)
objaw niedoczynności tarczycy
Ciężkie przypadki zatrucia litem
drgawki
śpiączka
niewydolność nerek
Różnicowanie
uraz głowy
schizofrenia, psychozy
choroba Parkinsona
niedoczynność pierwotna tarczycy
Leczenie
DPP
płukanie żołądka
jelit (bez węgla)
płyny dożylne, diureza wymuszona
w stanie ciężkim- hemodializa- bardzo skuteczna
Główni zabójcy- środki p/ depresyjne
Obraz kliniczny
Dominują objawy pobudzenia psychoruchowego z halucynacjami, skurcze miokloniczne.
Działanie cholinolityczne:
suchość skóry
zaburzenia widzenia
zatrzymanie moczu i stolca
majaczenie
rozszerzone źrenice
Po większych dawkach:
śpiączka
drgawki kloniczne
hipotensja
depresja oddechowa
zaburzenia rytmu serca
także: DIC, ARDS, rabdomioliza (brak stymulacji nerwowej)
zgon wywołany jest przede wszystkim zaburzeniami sercowo- naczyniowymi i zaburzeniami rytmu serca
Różnicowanie
zawał mięśnia sercowego
hiperkaliemia
objawy abstynencji alkoholowej
sympatykomimetyki (powoduję arytmie)
Leczenie
ABC
OIOK
dwuwęglan sodu
infuzja płynów
hiperwentylacja ph- 7,45- 7,5
leki p/ arytmiczne (nie grupa 1a)
rzadko norepinefryna- znaczna hipotensja
diazepam- drgawki
węgiel
Neuroleptyki
objawy neurologiczne
sedacja, drgawki, zaburzenia poruszania
reakcja dystoniczna, dyskineza ze spowolnieniem, złośliwy zespół neuroleptyczny
z układu sercowo- naczyniowego: hipotonia, zaburzenia rytmu
objawy zespołu cholinolitycznego
Różnicowanie
cykliczne p/depresyjne
zapalenie opon mózgowych
epizody mózgowo- naczyniowe
katotonia psychogenna
tężyczka
choroba Parkinsona
zatrucia strychniną
Badania
stężenie litu we krwi
próby nerkowe
glikemia
elektrolity
hormany tarczycy
Leczenie
ABC
DPP
Infuzja płynów
Leki p/arytmiczne (nie gr.1a)
Diazepam
Reakcja dystoniczna- difenhydramina
Nalokson
Toksykodromy
Są to objawy kliniczne zespołów toksykologicznych, pomocne w ustaleniu rozpoznania
Toksykodromy cholinolityczne
hipertermia- (gorący jak piec)
tachykardia
podwyższone ciśnienie tętnicze krwi
zaczerwieniona, sucha skóra- (czerwony jak burak)
rozszerzone źrenice- (ślepy jak nietoperz)
suche śluzówki- (suchy jak pieprz)
zmniejszona perystaltyka jelit
zatrzymanie moczu
zaburzenia świadomości (podniecenie, halucynacje)
drgawki (niespokojny tygrys w klatce)
1
Julia